Les 1
Toon Tellegen, Langzaam zo snel als zij konden
|
Op een dag had het nijlpaard er zo genoeg van dat hij grijs en log was dat hij de sprinkhaan aansprak en vroeg of hij met hem wilde ruilen.
‘Ja, dat is goed,’ zei de sprinkhaan. Het leek hem heerlijk om eens dik en tevreden te zijn en niet altijd op te hoeven letten of de wind je niet wegblies. En bovendien meende hij dat het nijlpaard veel meer taart, snoep en honing op kon dan hijzelf, en dat wilde hij graag eens meemaken.
Dus ruilden zij.
Het was een mooie dag. De zon stond hoog aan de hemel en af en toe vloog er iemand voorbij, de reiger, de zwaan of de adelaar.
‘Hè, wat heerlijk,’ zei het nijlpaard, terwijl hij zijn vleugels voorzichtig naar achteren vouwde en luchtig over het bospad danste. Wat gaat dat makkelijk, dacht hij. Hij nam een sprong en vloog zelfs over een struik heen. Toen ging hij in de zon zitten, onder de berk, spreidde zijn vleugels uit en liet de zon op zijn rug schijnen. Ik denk, dacht hij, dat ik voorlopig zo blijf.
Even later kwam de mier voorbij en zag hem daar zo zitten.
‘Hallo, sprinkhaan,’ zei de mier.
‘Haha,’ zei het nijlpaard. ‘Ja, ik begrijp je vergissing, mier. Daar kun jij niets aan doen. Maar ik ben de sprinkhaan niet, ik ben het nijlpaard.’
De mier wreef zijn ogen uit, keek nog eens opnieuw, schraapte zijn keel en zei toen: ‘O. Dus jij bent het nijlpaard...’
‘Ja,’ zei het nijlpaard terwijl hij zijn voelsprieten introk en zijn groene jas probeerde dicht te knopen. ‘De sprinkhaan en ik hebben namelijk met elkaar geruild.’
‘O,’ zei de mier nogmaals.
‘Het is echt zo!’ tsjirpte het nijlpaard. ‘Je moet me geloven, mier!’
De mier wist niet wat hij daarop zeggen moest en liep door. En plotseling werd het nijlpaard bevangen door een grote somberheid. Alsof hij midden in een wolk stond. Ik ben echt het nijlpaard, dacht hij. Ik zie er wel uit als de sprinkhaan en misschien denk ik ook wel als de sprinkhaan, maar ik ben het nijlpaard. Trouwens, wat een jas is dit. Gaat niet eens goed dicht. En die voelsprieten, wat moet ik daar eigenlijk mee voelen? Lucht? Het nijlpaard stak zijn voelsprieten in de lucht.
|
|
|
|
|
|
Lucht, dacht hij, inderdaad. Maar dat kan ik ook wel zien. En wat heb ik trouwens aan lucht?
Het duurde niet lang of hij begon luid mopperend in de richting van de rivier te vliegen. Aan de rand van het bos botste hij bijna tegen de sprinkhaan die daar met lange tanden stond te grazen.
‘Dat ik dit nou lekker vind,’ zei de sprinkhaan. ‘Dat is toch verschrikkelijk.’
‘Nou...’ zei het nijlpaard. ‘Het is mooi gras, hoor. Het is dat ik nu geen trek heb...’
Zij stonden elkaar met scheve blikken aan te kijken. Het nijlpaard zocht naar knopen om zijn jas mee dicht te doen, en de sprinkhaan krabde aan zijn romp en had het gevoel dat er nergens een eind kwam aan zijn vel.
‘Eh...’ zei het nijlpaard. ‘Zullen we maar weer...’
‘Ja, dat is goed,’ zei de sprinkhaan.
Zij begrepen wat zij bedoelden, ruilden vliegensvlug weer om en schudden elkaar toen uitvoerig de hand.
‘Dank je wel, hoor.’
‘Dank je wel.’
Toen vloog de sprinkhaan weg en dook het nijlpaard met een tevreden duik in de rivier.
|
Informatie
Welke verhalen lees jij het liefst? Vol spanning, avontuur of waar je iets van opsteekt? Of misschien luister je wel liever naar een goed verhaal? Veel schrijvers en vertellers doen hun best om de lezer of hoorders te boeien. Ze bouwen de spanning op door steeds meer informatie te geven, maar pas aan het eind alles te laten weten. Of ze proberen met een leuk en interessant begin van het verhaal je aandacht te trekken.
Er was eens…. Zo beginnen veel verhalen van vroeger, dat herken je vast wel. Al eeuwen lang vertellen mensen verhalen. Verhalen over belangrijke gebeurtenissen, over de geschiedenis van families en volken, verhalen die gaan over wonderen en nog veel meer.
Veel religies hebben hun eigen verhalen. Deze verhalen zijn verzameld in boeken.
Christendom: Bijbel
Islam: Koran
Jodendom: Tenach
Eigenlijk hebben alle verhalen een boodschap. De schrijver of verteller van het verhaal wil vaak graag iets aan zijn lezers of hoorders meegeven. Een verhaal kan drie soorten doelen hebben:
1. Informatie geven over iets waar ze nog niets of weinig van af weten.
2. Een gebeurtenis uitleggen.
3, Een wijze les leren
Een verhaal over twee jagers uit de steentijd kan bijvoorbeeld informatie geven over hoe je het beste kan jagen en op welke plekken..
Een verhaal over een genezing van iemand die ziek was, kan deze bijzondere gebeurtenis uitleggen.
Het verhaal over de sprinkhaan en het nijlpaard heeft als doel om de lezers van het verhaal een wijze les te leren, weet je nog?
Door verhalen te lezen van vroeger, kom je meer te weten over hoe mensen leefden. Je krijgt dan inzicht in hoe mensen in die tijd dachten, wat ze voelden en wat ze deden. In deze lessenserie gaan we een aantal van die oude verhalen lezen. We gaan ontdekken wat die verhalen toen betekenden, maar we proberen ook te achterhalen wat die verhalen ons nu te zeggen hebben.
Opdracht
Opdracht 1
A) Maak een word document en noem dit bestand: verhalen verbinden GL. Schrijf altijd eerst de vraag op en daaronder het antwoord.
B) Wat denk je dat de schrijver bedoelt met het verhaal van de sprinkhaan en het nijlpaard?
C) Hoe heten de boeken van het Christendom, de Islam, Jodendom. Schrijf dit als volgt op: Hindoeïsme - Bhagavad gita
D) Welke doelen kan een verhaal hebben?
Les 2
OT & NT??
De Bijbel, het heilige boek van de christenen, bestaat uit twee delen: het Oude Testament en het Nieuwe Testament. Elk deel bestaat weer uit boeken die elk hun eigen naam hebben. Zo heet het eerste boek van het Oude Testament Genesis en het eerste boek van het Nieuwe Testament Mattheüs. Een boek heeft verschillende hoofdstukken en kleine stukjes tekst uit een hoofdstuk noem je verzen. Duizelt je het al? Eén bijbel, twee delen, vele boeken per deel, diverse hoofdstukken in elk boek en tientallen verzen per hoofdstuk.
Het Oude Testament (OT) beschrijft de geschiedenis van het Joodse volk. Het wordt de Tenach, genoemd. De oorspronkelijke tekst van het OT is Hebreeuws.
Het Nieuwe Testament (NT) beschrijft het leven van Jezus en wat er gebeurde nadat Jezus naar de hemel was gegaan. Jezus groeide op als Jood en verkondigde dat hij de zoon van God was. Met Jezus, ook wel Jezus Christus genoemd, ontstond er een nieuw geloof: het christendom. De oorspronkelijke tekst van het NT is Grieks.
De Joden, die niet in Jezus geloofden als de zoon van God, accepteren het Nieuwe Testament dan ook niet. Zij hebben alleen de Tenach, het Oude Testament, als heilig boek.
Verhaal Abraham
De docent vertelt een verhaal over Abraham. Je kunt het verhaal terugvinden op Magister bij de studiewijzers.
Opdracht 2
a. Schrijf drie dingen op die je opgevallen zijn in het verhaal wat we gelezen hebben.
1. ...............
2. ...............
3. ...............
b. Het verhaal heeft een open einde. We weten niet wat er gebeurt met Abraham.. Beeld je in dat jij de schrijver bent van hoofdstuk 12 van Genesis. Maak het verhaal af zoals jij denkt of wilt dat het verhaal gegaan is. Gebruik hiervoor minimaal 150 woorden.
Als je het verhaal bent vergeten kun je het verhaal terugvinden op Magister bij de studiewijzers.
FYI: Abraham en zijn vrouw Sarah kregen Isaak. Abraham en Hagar kregen Ismael.
Les 3
Verhaal
De docent vertelt een verhaal over Jozef. Het verhaal kun je terug lezen door het bestand bij de studiewijzers (Magister) te downloaden.
Informatie
Wat maakt die Jozef dan zo bijzonder dat zijn verhaal nog steeds verfilmd, nagespeeld en doorverteld wordt. En dat terwijl hij al 3400 jaar geleefd heeft. Laten we eerst maar eens zijn verhaal gaan lezen. (De tekst uit de Bijbel staat in Genesis hoofdstuk 37 en 39 tot en met 50, dit kan je vinden in een Bijbel of op www.bijbelencultuur.nl en die van de Koran in Soera 12, op www.bijbelenkoran.nl . De tekst van de Koran is zowel in het Arabisch als vertaald weergegeven).
Opdracht 3
a. Schrijf 3 dingen op die je zijn opgevallen.
b. Wat kun jij voor je eigen leven leren van het verhaal van Jozef? Beschrijf dit in minimaal 50 woorden.
Les 4
Vandaag gaan we verder met het verhaal van Jozef.
Informatie
Wat vertelt zo'n verhaal?
Je weet nu dat Jozef de zoon was van Jacob en Rachel. Je weet nu ook dat hij een broer had, Benjamin, die van dezelfde moeder was, maar dat zijn andere broers van een andere moeder waren: van Lea.
Maar ja, dat is net zoiets als dat iemand weet wie je broers, zussen, vader en moeder zijn. Wat weten daarmee? Nog niet zoveel toch? Zo zit het ook met dit verhaal. Als je het nauwkeuriger gaat lezen, zit er veel meer informatie in dan je in eerste instantie denkt.
We gaan eens iets preciezer naar dat verhaal kijken. Wat vertelt ons dit verhaal nu eigenlijk? Het vertelt ons natuurlijk iets over Jozef en zijn familie, maar ook over het ontstaan van de stammen van het Joodse volk, over de geschiedenis, over gebruiken uit die tijd, over wat goed en slecht gevonden wordt en nog veel meer.
Als je op een bepaalde manier naar een verhaal kijkt, kun je er dus andere gegevens uithalen, dan als je het alleen maar als een verhaaltje leest. Als je het alleen als een verhaal leest, dan is het een familieroman. Maar als je kijkt of er ook zaken in staan die iets vertellen over mensen en gebruiken uit de tijd, dan zet je als het ware een cultuurhistorische bril op. Je kijkt dan of het verhaal je meer kan duidelijk maken, wat mensen in die tijd gewoon vonden, hoe zij leefden en wat voor gewoontes en gebruiken zij hadden.
Wil je weten wat er echt waar is van het verhaal, dan probeer je te achterhalen of er ook andere bronnen zijn die dat ene verhaal ook vertellen. Als je dat soort bronnen vindt, dan kun je uitzoeken of de gebeurtenissen uit het verhaal bevestigd worden of misschien wel worden tegengesproken. Daardoor kun je beter vaststellen wat “echt” is en wat “onecht” is.
En als je wilt weten wat voor boodschap het verhaal heeft over hoe je eigenlijk hoort te leven, dan krijg je iets te weten over de ethische laag. (Ethiek is de kennis over wat goed en slecht gedrag is.)
Opdracht 4
Maak een strip over een deel van het verhaal van Jozef. Je strip bevat minimaal 5 vensters.
Je kunt onder andere storyboard that gebruiken. http://www.storyboardthat.com klik op create storyboard. Je hoeft geen account aan te maken. Om het op te slaan moet je een screenshot maken van de plaatjes die je gemaakt hebt.
Je mag het ook zelf op papier tekenen als je dat leuk vindt.
Les 5
Informatie
Elk verhaal heeft een betekenis. Het wil je iets duidelijk maken, zoals we bij Abraham gezien hebben. Maar een verhaal kan ook verschillende lagen hebben ofwel verschillende betekenissen. Daarvoor moet je nog wat beter naar een verhaal kijken. Zo kun je ontdekken dat het verhaal je iets duidelijk wil maken over bijvoorbeeld gewoontes die men heeft, over wat goed of fout is of over de geschiedenis van een volk. Dit hebben we ontdekt bij het verhaal over Jozef.
Maar verhalen worden natuurlijk niet alleen door mensen doorverteld omdat zij zoveel mooie betekenissen hebben. Een verhaal moet je ook aanspreken, moet iets betekenen voor jou zelf of moet betekenis krijgen voor jezelf. De Joden hebben een verhaal dat zó bijzonder is dat zij het elk jaar weer door vertellen. Het verhaal geeft hen namelijk troost en moed in moeilijke tijden. Dat is het verhaal van Mozes over de uittocht uit Egypte en het feest dat daarbij hoort over de bevrijding uit de slavernij in Egypte: Pesach.
Musa, zoals Mozes in de Koran wordt genoemd, is de belangrijkste en meest genoemde profeet in de Koran. Bijna alle verhalen die in de Tenach over Mozes gaan, staan ook in de Koran. (In de Tenach gaat het hele boek Exodus over Mozes en in de Koran gaan onder andere soera 20, 28, 2, 7 en 10 over Mozes. Hieronder wordt de Bijbeltekst gebruikt.)
Met die Mozes/Musa is wat bijzonders aan de hand. Dat merk je meteen als je het verhaal begint te lezen.
Verhaal
Vandaag vertelt de docent het verhaal van Mozes.
Opdracht 5
Opdracht 5
A) Wat is de betekenis van het verhaal van Mozes voor veel Joden?
B) Welk feest is er verbonden met dit verhaal?
C) Wat is de betekenis van die naam?
Les 6
Discriminatie
Het verhaal van Mozes heeft veel betekenissen. Eén van de morele betekenissen gaat over onrecht dat mensen wordt aangedaan. Een hele bevolkingsgroep wordt tot slaaf gemaakt en gediscrimineerd. De mensen hebben dus geen gelijke rechten als de andere mensen die in het land wonen, de Egyptenaren. Discriminatie betekent dat je anders en slechter wordt behandeld vanwege redenen die er eigenlijk helemaal niet toe doen. Zo kun je bijvoorbeeld gediscrimineerd worden omdat je een meisje bent of omdat je een bepaald geloof hebt of omdat je een bepaalde huidskleur hebt enz. Racisme is discriminatie op basis van je afkomst en cultuur.
Opdracht 6
