Wat vertelt zo'n verhaal?
Je weet nu dat Jozef de zoon was van Jacob en Rachel. Je weet nu ook dat hij een broer had, Benjamin, die van dezelfde moeder was, maar dat zijn andere broers van een andere moeder waren: van Lea.
Maar ja, dat is net zoiets als dat iemand weet wie je broers, zussen, vader en moeder zijn. Wat weten daarmee? Nog niet zoveel toch? Zo zit het ook met dit verhaal. Als je het nauwkeuriger gaat lezen, zit er veel meer informatie in dan je in eerste instantie denkt.
We gaan eens iets preciezer naar dat verhaal kijken. Wat vertelt ons dit verhaal nu eigenlijk? Het vertelt ons natuurlijk iets over Jozef en zijn familie, maar ook over het ontstaan van de stammen van het Joodse volk, over de geschiedenis, over gebruiken uit die tijd, over wat goed en slecht gevonden wordt en nog veel meer.
Als je op een bepaalde manier naar een verhaal kijkt, kun je er dus andere gegevens uithalen, dan als je het alleen maar als een verhaaltje leest. Als je het alleen als een verhaal leest, dan is het een familieroman. Maar als je kijkt of er ook zaken in staan die iets vertellen over mensen en gebruiken uit de tijd, dan zet je als het ware een cultuurhistorische bril op. Je kijkt dan of het verhaal je meer kan duidelijk maken, wat mensen in die tijd gewoon vonden, hoe zij leefden en wat voor gewoontes en gebruiken zij hadden.
Wil je weten wat er echt waar is van het verhaal, dan probeer je te achterhalen of er ook andere bronnen zijn die dat ene verhaal ook vertellen. Als je dat soort bronnen vindt, dan kun je uitzoeken of de gebeurtenissen uit het verhaal bevestigd worden of misschien wel worden tegengesproken. Daardoor kun je beter vaststellen wat “echt” is en wat “onecht” is.
En als je wilt weten wat voor boodschap het verhaal heeft over hoe je eigenlijk hoort te leven, dan krijg je iets te weten over de ethische laag. (Ethiek is de kennis over wat goed en slecht gedrag is.)