Kerk en staat
Vooraf
In de tweede helft van de Middeleeuwen ontstonden enkele grote, centraal geleide rijken. Omdat in deze tijd de kerk een belangrijke rol speelde in het leven had ook de paus veel macht. Soms leidde dat tot conflicten. In deze opdracht kijk je naar één van deze conflicten. Je maakt een toets en kijkt naar een woordenwolk.
Stap1
Investituurstrijd
De christelijke wereld in de Middeleeuwen viel ongeveer samen met het grondgebied van Europa. De paus stond aan het hoofd van de christelijke Kerk.
Omdat de Kerk een belangrijke rol speelde in het leven had de paus veel macht. Toch was die macht niet altijd even vanzelfsprekend. Ook de koningen hadden veel macht en kregen soms ruzie met de paus.
Bestudeer uit de Kennisbank geschiedenis het volgende onderdeel:
KB: Investituurstrijd
Beantwoord de volgende zeven vragen.
- Waar of niet waar?
In Europa was in de tweede helft van de Middeleeuwen het christelijk geloof het dominante geloof.
- Waar
- Niet waar
- Wie staat aan het hoofd van de christelijke kerk?
- de paus
- de bisschoppen
- Wie waren de twee partijen in de investituurstrijd?
- De Duitse vorst Hendrik IV en paus Gregorius VII.
- De Duitse bisschoppen en paus Gregorius VII.
- Wie benoemde de Duitse bisschoppen?
- De Duitse koning Hendrik IV.
- Paus Gregorius VII.
- Waar of niet waar?
De paus wilde met de investituurstrijd bereiken dat bisschoppen ook leenmannen konden zijn.
- Waar
- Niet waar
- Waarom benoemde een vorst graag bisschoppen als leenman?
- Een bisschop kon geen wettelijke nakomelingen krijgen. Na zijn dood viel het leen dus weer terug aan de vorst.
- Een bisschop zorgde ervoor dat de boeren en horigen die op het land werkten christenen bleven.
- Wie won uiteindelijk de investituurstrijd?
- Paus Gregorius VII, de Duitse vorst Hendrik IV onderwierp zich aan de paus.
- De Duitse vorst Hendrik IV, de paus Gregorius VII trad af.
Stap 2
Woordenwolk
Van een tekst van internet is een 'woordenwolk' gemaakt. In een woordenwolk geldt dat hoe vaker een woord voorkomt in het artikel, hoe groter het woord in de wolk staat.
Bespreek de woordenwolk hieronder met een klasgenoot.
- Wat zijn de belangrijkste woorden?
- Wat is volgens jullie het onderwerp van de tekst die is gebruikt voor het maken van de woordenwolk?
Begrippenlijst
Paus Gregorius VII
Het streven van Gregorius VII naar absolute macht binnen Kerk en maatschappij stond in dienst van een religieus doel. Hij was voorstander van een maatschappij die in alle facetten was doordrongen van het christelijke geloof. Hij wordt gezien als een belangrijk kerkhervormer die de Kerk terug wilde brengen naar zijn geestelijke idealen. |
Hendrik IV
Koning Hendrik IV was de grote tegenspeler van het pauselijk gezag van Gregorius VII. In 1075 kwam het tot een uitbarsting. De koning had zich vergist in de macht en status van de paus. De in het nauw gedreven koning koos eieren voor zijn geld en onderwierp zich in 1077 aan de paus. |
Paus
De hoogste gezagsdrager van de Rooms-Katholieke Kerk. |
Bisschop
De leider van een kerkelijk gebied. Een bisschop trouwde niet en had geen wettige opvolgers. |
Investituurstrijd
Een machtsstrijd tussen de Duitse vorst en de paus. Deze strijd ging over wie de bisschoppen mocht benoemen. |
Tegenpaus
Een uit protest verkozen katholieke kerkleider. |
| |
|
