Algemene informatie
Welkom op de online omgeving van Biologieop de Academische route van het Ichthus College. Deze pagina is bedoeld als vervanger voor de ELO van Magister omdat die voor jullie te onoverzichtelijk is, en voor mij als docent te traag en onhandig om te updaten. Op deze pagina's vind je alle informatie,links en naslagwerken die nodig zijn om het van Biologie in klas 4, 5 en 6 van het Vwo te volgen.
Je zal Magister echter nog steeds wel nodig hebben voor bijvoorbeeld:
- Digitaal lesmateriaal
- Koppeling naar Quayn
- Documenten inleveren
jaarplanner VWO 4,5,6
Naslag documentatie
In dit onderdeel vind je de basisdocumentatie terug voor iedere leerling met Biologie in zijn of haar profiel. De documentatie voor het schrijven van een wetenschappelijk verslag en het doen van wetenschappelijk onderzoek is (met opzet) gelijk aan, of in ieder geval sterk gelijkend op de documentatie voor de vakken Scheikunde en Natuurkunde.
Praktische biologie
Het natuurwetenschappelijke verslag
Beoordelingsdocumentatia
Beoordelingsrubric: Verslag
Informatievaardigheid
Korte versie bronvermelding in béta onderzoek
Powerpoint: Mediawijsheid en bronvermelding
Software
Netlogo
Voor het maken en testen van simulaties van biologische systemen
CmapTools
Voor het maken van conceptmaps (visuele samenvattingen)
Handleidingen
Maken van een juiste grafiek in Excel
VWO 1
Welkom bij de pagina van klas 1 VWO voor biologie.
Hierin kun je de volgende bestanden vinden die je nodig hebt bij de lessen.
- De studieplanner, met doelstellingen, uitlegfilmpjes en oefeningen
- Praktische opdrachten
- Nakijkboek
- PowerPoints
- evt. oefentoetsen
Hoofdstuk 1 - onderzoeken en ontdekken
Studieplanner hoofdstuk 1
Hierin vind je de doelstellingen, extra uitleg, oefeningen
Nakijken hoofdstuk 1 VWO flexboek
hier kun je nakijken, als je het hebt gemaakt
uitwerkingen havo/vwo
powerpoint uit de les
presentatie determineren
Microscoop vaardigheden
animatie preparaat maken
Tekenregels
Hoe maak je een goede schematische tekening?
Hoofdstuk 2- Bewegen
Nakijken hoofdstuk 2
nakijken havo +
Studieplanner hoofdstuk 2
Hierin staan de doelstellingen, extra uitleg, extra oefeningen
Gebruik dit bij het voorbereiden van je toetsen
presentatie uit de les
ontleden kippenvleugel
laatste les voor SO
Hoofdstuk 3 - Waarneming
Nakijken hoofdstuk 3
Gebruik deze link om je werk te controleren
Nakijken hoofdstuk 3 havo+
Studieplanner hoofdstuk 3 + doelstellingen
Hierin staat de doelstellingen van het hoofdstuk
- extra uitleg
- extra oefeningen
3.2 testjes blinde vlek
hoofdstuk 5 - Planten
Antwoorden werkboek
Antwoorden werkboek Havo+
Link naar thema planten
Onderzoek: gedragsbiologie
Link: klik hier
VWO 2
Hoofdstuk 7 - Eten
Studieplanner hoofdstuk 7
Hierin vind je:
Doelstellingen
Extra uitleg en opdrachten
Nakijken hoofdstuk 7
Hoofdstuk 10 - Je verandert
Doelstellingen hoofdstuk 10
Hier kun je de doelstellingen vinden die je bij hoofdstuk 8 moet kennen/kunnen
--> Moeilijke doelstellingen zijn gelinkt aan extra uitleg of extra oefeningen
Powerpoint van het hoofdstuk
Dit is de PowerPoint van mevr. van Leeuwen
Nakijken hoofdstuk 10
Samenvattingsopdracht 8.4
samenvattingsopdracht 8.4 samenvatting
Hoofdstuk 8 Je lichaam werkt
handleiding practicumcarrousel
Doelstellingen hoofdstuk 8
Hierin staan de doelstellingen en uitlegfilmpjes klaar
Nakijken hoofdstuk 8
9.2 test jezelf, ligging spijsverteringsorganen
9.2 test jezelf: productie en functie van enzymen
9.2: test jezelf: mond en keelholte
test jezelf: oefenvragen 9.2
Hoofdstuk 11 Voortplanting
Studiewijzer hoofdstuk 11
uitwerkingen H11
powerpoint LENP
PPT van van Leeuwen
Gebruik deze voor de juiste Meiose
powerpoint_HOMJ
12.1 oefenen geslachtsorganen man
12.1 oefenen functies geslachtsorganen man
12.1 oefenen geslachtsorganen vrouw
12.1 en 12.2 oefenen bevruchtingen en vroege embryonale ontwikkeling
12.2 informatie voorbehoedsmiddelen
12.2 oefenen anticonceptie
van conceptie tot geboorte
12.3 oefenen embryonale ontwikkeling
Je moet van de bloedvaten in de navelstreng ook kunnen aangeven welke voedselrijk en welke voedselarm zijn
12.3 oefenen volgorde stadia bevalling
VWO 3
Hoofdstuk 12 - Erfelijkheid en evolutie
Studieplanner hoofdstuk 12
Hierin vind je de doelstellingen, oefeningen, extra oefeningen en uitlegfilmpjes
Nakijken hoofdstuk 12
Powerpoint van het hoofdstuk
Deze PowerPoint wordt in de les gebruikt
Powerpoint van HOMJ
stambomen 1
stambomen 2
Stambomen 3 X-chromosomaal
Stambomen 4: bloedgroepen
Uitdaging: Stambomen Hanekam
Toetsoefeningen voor erfelijkheid
Hiervan kun je de eerste 3 oefenen. De antwoorden staan er ook bij.
Hoofdstuk 9 - Gezondheid
Studieplanner hoofdstuk 9
Hier vind je de doelstellingen die je moet behalen voor de toets.
Ook staan er koppelingen in naar extra uitleg bij de doelstellingen
Powerpoint van het hoofdstuk
Powerpoint HOMJ
Nakijken hoofdstuk 10
Hoofdstuk 13 Planten en Dieren
uitwerkingen H11
Opdracht: Soorten relaties
Scan de QR-code en maak de opdrachten.
Duur: 1 lesuur
Hoofdstuk 14 Duurzaam Leven
uitwerkingen H14
VWO4 10vB
Onderzoeksvaardigheden
Leerdoelen onderzoeksvaardigheden
oefenen met de oefentoetsjes die met jullie gedeeld zijn via teams
jullie kunnen dit!
Thema 3 Cel in Cel uit
Presentatie uit de Les
Doelstellingen
GAME: celorganellen dierlijke cel leren kennen
GAME: celorganellen en hun functie
GAME: structuur en functie van de celmembraan
Opdracht Portfolio: Mitose
animatie celdeling en strekking in wortelpunt
celdeling, celskelet en exocytose
T1,T2 osmose, membraantransport, organellen en anatomie van de cel
T2 organellen herkennen
R structuur DNA
T1, T2 Oefenopgaven eiwitsynthese
T2/I celcyclus en mitose
T1 membraantransport
Er zijn (nog) geen oefenopgaven voor oppervlakte/inhoud of celdifferentiatie/stamcellen
Thema 4 Gedrag
leerdoelen
oefenvragen gedrag
Thema 15: Je houdt je hart vast
Doelstellingen Thema 15
powerpoint
practicumhandleiding hart
practicumhandleiding microscopie slagader
film werking van de longen
oefenvragen longen
Examenvragen Longen
Examenvragen hart en bloedvaten
Thema 12 Vertering
Doelstellingen
11.1 R oefenen organen in het verteringsstelsel
H11 T1 oefenen Overzicht vertering
H11 T1/T2 oefenen overzicht vertering
H11 T1/T2 overzicht opname in darmepitheel
H11 Oefenvragen R/T1/T2(weinig)
H11 Examenopgaven T1/T2/I
Vertering T2/I Examenopgave overzicht
Thema 5 Bus op een Borrel
Thema 11 Genetica
Leerdoelen H7 en H8
powerpoint uit de les
R structuur DNA
T1, T2 Oefenopgaven eiwitsynthese
Joost de Guppykweker
7.3 presentatie stappenplan monohybride kruising
7.3 oefenen:bepalen genotype/fenotype uit stamboom
7.3 oefenen: bepalen genotype/fenotype uit stamboom II
7.3 extra oefenopaven monohybride kruising
7.3 antwoorden bij oefenopgaven
basis oefenopdrachten
extra oefenopdrachten
examenvragen erfelijkheid
Thema 14 veelvormig leven
Doelstellingen Evolutiebiologie
T1 Hardy en Weinberg
Deze moet je foutloos kunnen maken
hardy en weinberg T1/T2
T1/T2 Hardy en Weinberg uit de les
nu moet je ze foutloos kunnen. Je kunt vergelijkbare vragen verwachten
T1/T2/I Examenvragen over evolutie
Doelstellingen Thema Gedrag
toets jezelf
T1 oefenen herkennen van gedragsvormen
oefenen gedrag
Examenvragen gedrag 1
Examenvragen gedrag 2
Examenvragen oefenen 3
VWO510vb
Thema 21 Seksualiteit
Leerdoelen Thema seksualiteit
microscopie: rijping van eicellen
oefentoets 1
oefentoets 2
Thema 20,
opdracht 28
opdracht 29 vraag 15 tm 18 (regulatie celcyclus)
opdracht 30
Thema 21
opdracht 24 en 25
animatie bevruchting en embryonale ontwikkeling
animatie vruchtvliezen
animatie vruchtvliezen
spermatogenese (onwikkeling zaadcellen)
meiose inrijpende eicellen
prenatale diagnostiek: biopsie van een poollichaampje
Uitscheiding en Vertering
Doelstellingen Uitscheiding
oefenvragen longen
oefenvragen nieren
oefenvragen Lever
Examenvragen Longen
Examenvragen Nieren
Doelstellingen H11
11.1 R oefenen organen in het verteringsstelsel
H11 T1 oefenen Overzicht vertering
H11 T1/T2 oefenen overzicht vertering
H11 T1/T2 overzicht opname in darmepitheel
H11 Oefenvragen R/T1/T2(weinig)
H11 Examenopgaven T1/T2/I
Vertering T2/I Examenopgave overzicht
PO enzymwerking
Zintuigen
Doelstellingen
P3 Ecologie
Leerdoelen thema 5
2.2 powerpoint bepalen populatiegrootte
oefenvragen uit de klas_vangen merken terugvangen
antwoorden oefenvragen_vangen merken terugvangen
2.3 uitleg habitat en niche
2.4 uitleg symbiose
documentaire, mutualisme, commensalisme of parasitisme?
2.4 presentatie voedselketen en voedselweb
2.4 verwerkingsopdracht voedselweb en voedselketen
2.4 Test jezelf: voedselweb
2.4 test jezelf: producent/reducent/consument
2.4 uitleg biologische relaties
toetsvoorbereiding: Examenvragen 1
toetsvoorbereiding: Examenvragen deel 2
let op! vragen over successie kun je (nog) niet maken. Dit heb je nog niet gehad
3.2 OEFENEN: producent, consument, reducent
powerpoint stikstofcyclus spel
3.3 OEFENEN: stikstofkringloop
3.3 OEFENEN: eutrofiering
successie powerpoint
successie opdrachtblad
R: Successie
3.4 GAME: successie
GAME: belangrijke basiskennis
oefentoets (redelijk veel R/T1 tov normale toets)
OEFENEN: examenopgaven
OEFENEN: Examenopgaven 2
P3 Plant
Doelstellingen H21
takenlijst H21
Powerpoint uit de les
21.2 animatie watertransport
21.2 R/T1 Worteldruk
21.3 R/T1 doorsnede blad
21.3 R/T1 fotosynthese
21.3 T2/I oefenen examenvragen fotosynthese
21.5 animatie werking huidmondjes
21.4 R/T1 Oefenen Houtvaten en bastvaten
21.5 oefenen huidmondjes
Examenopgaven planten
P4 - Hormonen
doelstellingen H19
extra uitleg en animaties
R/T1 alle hormonen
R/T1 Glucosebalans
T1/T2/I Examenvragen
P4 - Zenuwstelsel
Doelstellingen
R: oefenen onderdelen zenuwstelsel
T1 oefenen kniepeesreflex
R/T1 zenuwcellen
T1: Autonoom ZS: Parasympathisch of Orthosympathisch
Examenvragen oefenen
Oefentoets met examenvragen
P4 Dissimilatie
oefenvragen dissimilatie
oefenvragen dissimilatie correctievoorschrift
VWO 6 10vb
SE1 ecologie en evolutie
Doelstellingen Evolutiebiologie
Doelstellingen ECologie
T1 Hardy en Weinberg
Deze moet je foutloos kunnen maken
hardy en weinberg T1/T2
T1/T2 Hardy en Weinberg uit de les
nu moet je ze foutloos kunnen. Je kunt vergelijkbare vragen verwachten
T1/T2/I Examenvragen over evolutie
R/T1 producent, consument, reducent
T1 oefenen koolstofkringloop
R Eutrofiering
R/T1 stikstofkringloop
T1 Stikstofkringloop
T1 eutrofiering
R: Successie
3.4 GAME: successie
oefentoets (redelijk veel R/T1 tov normale toets)
OEFENEN: examenopgaven
OEFENEN: Examenopgaven 2
T1-I Examenvragen oefenen
SE 2 Huid, Afweer, Zintuigen, Gedrag, Seksualiteit
leerdoelen
oefenopgaven prikkels T1
oefenen conflictgedrag T1
oefenen vormen van leren T1
afweer oefenen met oefentoets in examensite
verder oefenen met CE vragen in thema 13
gedrag verder oefenen: CE opgaven bij Thema: "Aard van het beestje"
zintuigen verder oefenen: CE opgaven 30 en 31 bij thema "The running footman"
spieren oefenen met de lessonup van vorig jaar
SE3 Celbiologie
leerdoelen H8 en H13
oefenopgaven uit de methode
thema 6, opdracht 16,17,18 (h8)
thema 17, opdracht 15 (enzymen)
Oefen gemengde examenopgaven op examenblad.nl
2021 TV1: 11 tm 14 / 16 tm 20, 22,23 / 24-27, 29,30 /
2021 TV2: 4, 6 / 15 tm 19 / 21,23 / 28-31, 33 tm 35 /
Oefeningen DNA
https://biologiepagina.nl/ExamenVWO/DNA/examenDNA.htm
https://biologiepagina.nl/ExamenVWO/DNA/examenDNA2.htm
https://biologiepagina.nl/ExamenVWO/DNA/examenDNA3.htm
VWO 4
Hoofdstuk 1 - Gedrag
wikiwijs gedragsbiologie
Doelstellingen hoofdstuk 2
Hoofdstuk 2: Powerpoint uit de les
2.1 en 2.2 Toepassen: veldopdracht biodiversiteit (PO)
Presentatie uit de les
doelstellingen H3
Nog meer oefenen?
- Examentraining achterin het hoofdstuk
- Paragrafen in context
-Oefentoets online
Hoofdstuk 4 - Cel en Leven
leerdoelen Hfst 4 en Hfst5
presentatie uit de les
4.2 GAME: celorganellen dierlijke cel leren kennen
4.2 ++ GAME: celorganellen en hun functie
4.3 GAME: structuur en functie van de celmembraan
Opdracht Portfolio: Mitose
T1,T2 osmose, membraantransport, organellen en anatomie van de cel
T2 organellen herkennen
R structuur DNA
T1, T2 Oefenopgaven eiwitsynthese
T2/I celcyclus en mitose
T1 membraantransport
Er zijn (nog) geen oefenopgaven voor oppervlakte/inhoud of celdifferentiatie/stamcellen
Hoofdstuk 5 - Onderzoek
Powerpoint uit de les
T2/I examenopgaven
T1/T2 examenopgaven havo
Hoofdstuk 6 - Voortplanting
Doelstellingen
Powerpoint uit de les
animatie bevruchting en embryonale ontwikkeling
animatie vruchtvliezen
animatie vruchtvliezen
spermatogenese (onwikkeling zaadcellen)
meiose inrijpende eicellen
microscopie: rijping van eicellen
algemene werking van een virus
prenatale diagnostiek: biopsie van een poollichaampje
oefentoets 1
oefentoets 2
Hoofdstuk 7 - Erfelijkheid
Doelstelingen
powerpoint uit de les
samenvatting
Joost de Guppykweker
Antwoorden Joost de Guppykweker
7.3 presentatie stappenplan monohybride kruising
7.3 oefenen:bepalen genotype/fenotype uit stamboom
7.3 oefenen: bepalen genotype/fenotype uit stamboom II
7.3 extra oefenopaven monohybride kruising
7.3 antwoorden bij oefenopgaven
basis oefenopdrachten
extra oefenopdrachten
examenvragen erfelijkheid
VWO 5
Hoofdstuk 9 - Bloedsomloop
Leerdoelen bij hoofdstuk 9
powerpoint uit de les
practicumhandleiding hart
practicumhandleiding microscopie slagader
fouten in het antwoordboek
9.5 vraag 8. Cortisol zorgt voor een teonamen van de glucoseconcentratie in het bloed.
Examenvragen oefenen
powerpoint uit de les
Maak de voorkennistoets bij het digitale boek, om dit hoofdstuk beter te snappen. Dit kan thuis of in een KWT-uur
film werking van de longen
Hoofdstuk 11 - Voeding en vertering
presentatie
Hoofdstuk 12 - Afweer
Doelstelingen H12
Powerpoint Afweer
Aspecifieke afweer, complementsysteem
Aspecifieke afweer, ontstekingsreactie
overzicht specifieke afweer
specifieke afweer: Cytotoxische T-cel
specifieke afweer cytotoxische T-cel
verwerkingsopdrachten 12.3 en 12.4
examenvragen oefenen
meer examenvragen oefenen
Hoofdstuk 13 - Hormonen
doelstellingen H13
Powerpoint uit de les
extra uitleg en animaties
R/T1 alle hormonen
R/T1 Glucosebalans
T1/T2/I Examenvragen
Hoofdstuk 14 - Zenuwstelsel
Doelstellingen Hfst 14
Powerpoint uit de les
R: oefenen onderdelen zenuwstelsel
T1 oefenen kniepeesreflex
R/T1 zenuwcellen
T1: Autonoom ZS: Parasympathisch of Orthosympathisch
Examenvragen oefenen
Oefentoets met examenvragen
Hoofdstuk 15 - Waarnemen
powerpoint uit de les
Doelstellingen
oefen onderdelen oor
15.3 oefen oogonderdelen en hun functie
15.3 acoomoderen
15.3 accomoderen oefenen
T1/T2/I examenvragen
Hoofdstuk 16 - Sport
Doelstellingen
Powerpoint uit de les
verwerkingsopdrachten dissimilatie
antwoorden dissimilatie
T1: dissimilatie glucose
Als je hier geen 100% op haalt hoe je niet eens te beginnen aan het SE. Wel goed voor overzicht.
T1: oefening duursport versus sprint
Target >90%
T1/T2 celademhaling
target >85%
opmerking: pyruvaat=pyrodruivezuur,
Krebs-cyclus=citroenzuurcyclus,
foute vraag: protonen worden gepomt in de intermembraanruimte
foute vragen/BINAS:
voor 1 ATP is transport van 3,3 Protonen nodig
per NADH,H+ is transport van 10 protonen naar de intermembraanregio mogelijk
1 NADH,H+ levert wel 3 ATP op (zoals BINAS suggereert)
T1/T2/I Examenopgaven
T1/T2/I meer examenopgaven
VWO 6
Hoofdstuk 17 - Stedelijke Ecosystemen
powerpoint uit de les
doelstellingen H17
Opdr huidmondjes en het klimaaat
Antw Huidmondjes en het klimaat
Chi-Kwadraat tabel
Hoofdstuk 18 - Wereldwijde kringlopen
Doelstellingen H18
ppt uit de les
video fosforkringloop
oefenopgaven ecologie
antwoordmodel oefenpgaven
Plasticprobleem oplossen: edibe sixpck rings
Plastic en PCB probleem oplossen: ocean cleanup
T1 oefenen koolstofkringloop
T1 Stikstofkringloop (V4)
R/T1 stikstofkringloop
R Eutrofiering
T1-I Examenvragen oefenen
Hoofdstuk 19 - DNA
powerpoint h19
Deeloverzicht H19 en H20
kern van H19 en H20 (niet compleet)
KNEXX DNA handleiding
19.2 DNA replicatie (verdubbeling) tijdens de S-fase
Opdracht:
Bekijk de video en beantwoord de volgende vragen:
-wanneer in de celcyclus vindt DNA-replicatie plaats, kun je voorbeelden van cellen noemen, waarbij dit veel gebeurt. (V4)
-Hoe draagt de structuur van DNA bij aan het makkelijk kunnen kopieren van DNA? Gebruik de termen complementair, semi-conservatief en basenparing. Moeilijk? KWT-> KNEX
-Leg het proces van DNA verdubbeling uit. Bespreek de functies van Helicase, primase, DNA-polymerase, Ligase. Wat is het verschil tussen de leading en lagging strand? Wat is het verschil tussen 5' en 3' kant van DNA op moleculair niveau? Wat betekent dit voor DNA polymerase.
19.3 transformatie van een bacterie
19.3 PCR (vermeerderen van DNA)
19.4 translatie bij een ribosoom
oefenopgaven eiwitsynthese
Hoofdstuk 20 - Eiwit
powerpoint uit de les
20.4 ontdekking van RNAi, goede metafoor genexpressie
2.4 RNAi korte samenvatting
uitgebreide animatie RNAi met micro-RNA
Virtueel practicum genetische modificatie
Hoofdstuk 21 - Planten
Hoofdstuk 22 - Terug naar de toekomst
ppt les
Belangrijke vaardigheden SE III
Doelstellingen H22
22.4 Verschillende vormen van Klonen
voorbereiding SE1
presentatie voor SE1
voorbereiding SE2
herhaling erfelijkheid
Examentraining
powerpoint
Data:
10 oktober 2017
7 november 2017 (focus op ecologie)
12 december 2017
16 januari 2018 (focus op erfelijkheid)
Voorbereiding training 1
ter voorbereiding op de eerste examentraining download je van examenblad.nl het examen, de correctievoorschriften en aanvullingen op de correctievoorschriften. Print in ieder geval de vragen uit. Je mag aantekeningen maken op deze bladen, ook tijdens het echte examen.
Creeer bij het maken van de opgaven zo realistisch mogelijke omstandigheden: Zo stil mogelijk, lege tafel met alleen een binas, gewone rekenmachine, geo, pen en potlood. Eventueel een flesje water/wat eten. Zorg dat je laptop, mobiel en andere afleiders bij voorkeur in een andere ruimte zijn.
- Veel antwoorden weet je niet in 1 keer. Geen paniek, veel is terug te vinden in de opgave zelf of in je Binas. Ecologie, Celbiologie en plantbiologie behandelen we dit jaar nog uitgebreid.
- Let op het aantal punten. Hoe meer punten hoe langer je antwoord moet zijn. Minimaal 1 argument/stap in je redenering per punt.
- Werk strategisch, sommige vragen kosten veel tijd (grafieken tekenen bv) en leveren niet altijd veel op. Kop eerste de vragen in waarmee je snel scoort. Laat een paar regels open voor tussenliggende vragen. Markeer deze met een felle stift, zodat je ze later niet vergeet!
Besteed maximaal 2 uur en een kwartier. Maak alle vragen van het examen 2017, tijdvak 1 met uitzondering van:
8,13,14,16,17,19,20,24,
kijk de vragen na aan de hand van het antwoordmodel. Let op de wijzigingen op het voorschrift, dat kan veel uitmaken.
voorbereiding examentraining 2
Maak en kijk de volgende opdrachten na:
2016 tijdvak 1, opgaven 1 t/m 14
2017 tijdvak 2, opgaven over de goudvissenkom
voorbereiding examentraining 3
Maak voor deze training het examen 2017, tijdvak II af (goudvissenkom is al gemaakt). Maak 2 of drietallen en wissel je antwoorden uit, zodat een ander je gemaakte werk nakijkt volgens de officiele regels (zoals we die vorige training behandeld hebben) Wees scherp op elkaar.
voorbereiding examentraining 4
http://biologiepagina.nl/ExamenVWO/Erfelijkheid/examenerfelijkheid.htm
maken en nakijken
biologieolympiade
Masterclasses
Masterclass Anatomie
Masterclass microscopie
In ontwikkeling. Deze masterclass kan op elk moment gevolgd worden in losse KWT-uren en werkt met een stempelkaart. Wanneer je voldoende verdiepende microscopie-opdrachten goed uitgevoerd hebt krijg je je certificaat. Deze masterclass kan zowel door de onderbouw als bovenbouw uitgevoerd worden. Vraag je docent om meer informatie.
Hoe leer je biologie?
Biologie in de bovenbouw is pittiger dan je gewend bent in de onderbouw. Er wordt veel stof behandeld in korte tijd. Het is daarom makkelijk om het overzicht te verliezen. Het is belangrijk om de stof vanaf het begin goed bij te houden. Het goed bijhouden van biologie bestaat grofweg uit de volgende 3 stappen:
- opnemen
- verwerken
- toepassen
Gemiddeld heb je 3 tot 3,5 klokuren per week nodig om de stof bij te houden. Als je hier de lesuren van af trekt (2 of 3 x 45 minuten) dan weet je dus hoeveel tijd je tijdens KWT-uren of thuis nog aan biologie kunt besteden. Voor toetsen of verslagen heb je af en toe meer tijd nodig. Besteed je altijd meer dan 4 uur per week aan biologie vraag dan naar tips om je tijd effectiever te benutten.
Opnemen
Je mag kiezen of je de stof voor het eerst opneemt door:
- het boek te lezen
- naar de uitleg van de docent te luisteren
- naar animaties en video's te kijken op internet
- ....
Vraag je voor en tijdens het opnemen het volgende af: Wat zijn de doelstelingen? Wat zijn de belangrijke begrippen die ik echt moet kennen? Welke relaties tussen begrippen moet ik echt begrijpen? Je kunt de verschillende manieren ook combineren.
Deze stap doe je eerst 1 keer. Kom je er tijdens de volgende stappen achter dat je onderdelen niet goed begrijpt kijk je natuurlijk wel terug, of vraag je de docent om tips of uitleg. Heel vaak overlezen zonder gerichte vraag of een pobleem kost wel veel tijd en levert je niet zo veel op (wetenschappelijk bewezen)
Verwerken
Ook hier heb je weer veel verschillende mogelijkheden. De docent zal vaak tijdens de les 1 bepaalde manier van verwerken aanbieden. Soms wordt gevraagd om het ook echt op die manier te doen, dat is dan om je een nieuwe manier van leren aan te leren, of omdat het voor de samenwerking in de klas belangrijk is dat iedereen meedoet. Wil je de stof op een andere manier verwerken, overleg dat dan even met je docent. Voorbeelden zijn:
samenvatten
- tekst-samenvatting, concept-maps, tekeningen,...
- Het is aan te bevelen om je samenvatting in een andere vorm te maken dan de vorm waarin je de stof opneemt. Lees je het boek bijvoorbeeld? Dan kun je het beste tekeningen of concept-maps maken. Dit is moeilijker, omdat je dan echt moet nadenken. Omdat het moeilijker is begrijp je de stof uiteindelijk wel beter en onthou je het langer. Als je vast loopt, geef je zelf even de tijd om er over na te denken, vraag daarna je klasgenoten of docent om hulp. Dat is heel normaal, je kunt niet alles in 1 keer goed snappen.
uitleggen
- leg je klasgenoot de doelstellingen uit aan de hand van binastabellen en figuren in het boek. Het is nog beter als je tijdens de uitleg de figuren kunt schetsen.
- maak een liedje van de stof (De oude grieken onthielden al dingen door ze op rijm te zetten)
- maak een uitlegvideo of presentatie
Toepassen
- maken van huiswerkopgaven (let op! in het boek zitten relatief minder inzichtvragen dan in de toetsen, de meeste vragen zijn bedoeld om te controleren of je de belangrijkste kennis en inzichten hebt opgenomen)
- maken van examenvragen. Deze geven wel een goed beeld van het niveau van de toets. Je opgedane kennis, begrip en vaardigheden worden op nieuwe manieren met nieuwe voorbeelden bevraagd.
- diverse opdrachten van de docent
Belangrijke randvoorwaarden
-Zorg dat je genoeg slaapt. Uit onderzoek blijkt dat van slaaptekort je IQ en concentratievermogen sterk dalen. Daarnaast wordt je van slaaptekort humeurig, zwaarder, minder oud en sneller ziek. Slaap is hierin vaak belangrijker dan erfelijke factoren, gezond eten of lichaamsbeweging. Hieronder staan op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde aanbevelingen:
Sport
"Beweging verbetert je leervermogen en geheugen, en blijkt heilzaam bij psychische klachten als stress, verslaving en depressiviteit. " Bron:https://www.trouw.nl/home/beweeg-voor-je-brein-het-is-nooit-te-laat-om-te-beginnen-~ae3c0986/
Zorg dat je niet afgeleid wordt:
Kort door de bocht: Hersen zijn liever lui dan moe, bij een moeilijke taak (huiswerk) zijn je hersenen graag afgeleid. Het afronden van en moeilijke taak maakt jou wel gelukkiger en slimmer. Zorg er dus in ieder geval voor dat alle meldingen van socal media, email etc uit staan. Uit onderzoek blijkt dat achtergrondmuziek bij pubers kan helpen om andere verstoringen te negeren. Bij volwassenen is muziek juist een bron van afleiding. Muziek aan is dus een optie als echte stilte niet mogelijk is. Kies wel een muziekbron zonder reclame en zet het geluid niet te hard.
samenvatten
tekst samenvatten
R:
veel gezien: Dikgedrukte woorden en hun betekenis opschrijven
beter: dikgedrukte woorden en hun betekenis invoeren in een woordjesleerprogramma (quizlet bv) en trainen
T1/T2
veel gezien: Boek half overschrijven (niet zo effectief)
betere opties:
1) tekst samenvatting
per doelstelling een korte samenvatting maken, warin je alle relevante dikgedrukte termen gevruikt
tip: kleurcoderen, bv
Tips Tijdens Toetsen
meerkeuzevragen
- Bedenk eerst zelf eerst het juiste antwoord voordat je de opties leest. Dit voorkomt twijfel. Staat jouw antwoord er tussen? Grote kans dat dit het juiste antwoord is.
- Weet je het niet in 1x? Streep dan een voor 1 de foute antwoorden weg. Doe dit ook op het vragenblad. Dit geeft rumte in je hoofd. Anders blijf je steeds alle mogelijkheden doorlezen.
- Meerkeuzevragen zijn net zo moeilijk als open vragen. Het werkgeheugen van je hersenen is beperkt , verspil het niet aan het onthouden van denkstappen die je al gedaan hebt. Je hebt alles nodig om de volgende stap te bedenken. Als je al je denk- of rekenstappen opschrijft kun je verder gaan waar je was als je even de draad kwijt raakt of afgeleid bent. Dit scheelt tijd.
- Schrijf 1 hoofdletter op. Meerdere letters is altijd fout, kleine letters ook.
Scheikunde voor biologen
VWO4
Algemeen
Om biologie goed te kunnen begrijpen heb je een beetje scheikundig inzicht nodig. Ook zonder scheikunde in je profiel is het goed mogelijk om het eindexamen biologie te halen, maar je zult er op sommige vakken harder aan moeten trekken dan klasgenoten die wel scheikunde in hun profiel hebben. Als het goed is heb je sowieso een goede basis scheikunde uit de onderbouw, daar kun je voor een groot deel op verder bouwen. Hieronder vatten we de belangrijkste punten voor je samen en geven soms mogelijkheden om te oefenen. Snap je een doelstelling niet, vraag een klasgenoot met scheikunde om uitleg of vraag het aan een docent scheikunde of biologie tijdens een KWT uur.
Hoofdstuk 1 Gedrag
geen scheikunde nodig
Hoofdstuk 2 Soorten en Populaties
je kent het verschil tussen organische en anorganische stoffen
Je snapt dat organismen opgebouwd zijn uit organische stoffen
Je snapt dat producenten energie vastleggen in organische stoffen (bv fotosynthese)
Je snapt dat cosumenten organismen energie en bouwstoffen binnen krijgen door andere organismen te eten
Hoofdstuk 3 Ecosystemen
Je kent de belangrijkste elementen in organische stoffen (C,H,O,N,P)
Je kunt reactievergelijkingen lezen en kloppend maken
Je realiseert je dat chemische omzettingen vaak onvolledig worden weergegeven in biologische BINAS-tabellen. Je kunt deze tabellen desondanks wel lezen (koolstof- en stikstofcyclus)
Hoofdstuk 4 Cel en Leven
Je kunt structuurformules lezen en herkent op basis hiervan DNA, RNA, Koolhydraten, Fosfolipiden, Vetten en Eiwitten.
Je kunt waterstofbruggen herkennen in een structuurformule en weet welke rol ze spelen in de structuur van eiwitten en DNA
Je kunt op basis van hydrofiele of hydrofobe eigenschappen van moleculen/ionen inschatten of ze oplosbaar zijn in water of in vetten.
Je hebt inzicht in diffusie en osmose
Hoofdstuk 5 Onderzoek
geen scheikunde nodig
Hoofdstuk 6 Voortplanting
als je hoofdstuk 4 begrepen hebt lukt dit ook
Hoofdstuk 7 Erfelijkheid
als je hoofdstuk 4 begrepen hebt lukt dit ook
Hoofdstuk 8 Evolutie
Je snapt hoe atomen opgebouwd zijn uit protonen, neutronen en electronen
VWO5
Algemeen
Om biologie goed te kunnen begrijpen heb je een beetje scheikundig inzicht nodig. Ook zonder scheikunde in je profiel is het goed mogelijk om het eindexamen biologie te halen, maar je zult er op sommige vakken harder aan moeten trekken dan klasgenoten die wel scheikunde in hun profiel hebben. Als het goed is heb je sowieso een goede basis scheikunde uit de onderbouw, daar kun je voor een groot deel op verder bouwen. Hieronder vatten we de belangrijkste punten voor je samen en geven soms mogelijkheden om te oefenen. Snap je een doelstelling niet, vraag een klasgenoot met scheikunde om uitleg of vraag het aan een docent scheikunde of biologie tijdens een KWT uur.
Hoofdstuk 9 Bloedsomloop
je kunt het verschil tussen een oplossing en een suspensie uitleggen
je snapt het principe van een evenwichtsreactie en kunt uit BINAS afleiden hoe het evenwicht tussen vrij -, en aan haemoglobine gebonden zuurstof beinvloed wordt door temperatuur, pH en CO2 concentratie.
Je kunt de relatie tussen pH en de concentratie H+ ionen uitleggen. Je snapt het globale idee van een pH-buffer
Hoofdstuk 10 Uitscheiding
Scheikunde vaardigheden uit hoofdstuk 4 goed kennen
Je kunt rekenen met de wet van Fick (diffusie)
naaast oplossingen en suspensies weet je nu ook wat emulsies zijn
Je weet wat monomeren, dimeren en polymeren zijn
Hoofdstuk 11 Voeding en vertering
Scheikunde vaardigheden uit hoofdstuk 4 goed kennen
je kunt de werking van een katalysator uitleggen (verlaging activeringsenergie)
hydrolyse,denatureren, enzymwerking
Hoofdstuk 12 Afweer
geen extra Scheikunde nodig
Hoofdstuk 13 Hormonen
Scheikunde vaardigheden uit hoofdstuk 4 goed kennen
m.n. polair/apolair en membraantransport
Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel
Scheikunde vaardigheden uit hoofdstuk 4 goed kennen, m.n. actief/passief transport
Je ziet in dat verschillende concentraties ionen binnen en buiten de cel kunnen leiden tot een potentiaalverschil.
Hoofdstuk 15 Waarnemen
als je hoofdstuk 14 begrepen hebt lukt dit ook
Hoofdstuk 16 Sport
Scheikunde vaardigheden uit hoofdstuk 4 goed kennen
je kunt reactievergelijkingen lezen, kloppend maken (vergelijkbaar met een economische balans opstellen) om dissimilatie van glucose goed te kunnen begrijpen
VWO6
Als je de vaardigheden uit VWO 4 en VWO 5 goed beheerst, dan komt er in VWO 6 niet veel meer bij.
stoffenkringlopen worden uitgebreid met de fosforkringloop
voor celbiologie worden eiwitinteracties meer gedetailleerd teruggevraagd. Belangrijk is dat je goed afbeeldingen kunt lezen.
bij eiwitvouwing worden naast waterstofbruggen ook Zwavelbruggen geintroduceerd
bij fotosynthese worden electronentransportketens behandeld, hiervoor moet je weten dat electronen in verschillende energietoestanden kunnen verkeren.
T1 vormen van gedrag herkennen
R ontstaan van soorten
oefenen met behulp van BINAS, moet foutloos kunnen
Temperatuurregulatie in de praktijk
