Les 1: herhalingsles Middeleeuwen

Les 1: herhalingsles Middeleeuwen

Vechten, bidden, werken - herhaling hoofdstuk 4 brugklas

Leerdoelen

Aan het einde van deze lessen is je kennis over de vroege Middeleeuwen weer opgefrist.

Wat weet je weer?:

  1. Je weet wat leenmannen zijn.
  2. Je weet wat ridders zijn.
  3. Je weet wat geestelijken zijn.
  4. Je weet wat horigen zijn.
  5. Je weet wie Karel de Grote was.
  6. Je weet wat het feodalisme was.
  7. Je weet wat het christendom en de islam is.

De koning en zijn leenmannen

In de brugklas ben je geeïndigd met hoofdstuk 4 over de tijd van de Monniken en Ridders.

In deze les herhaal je wat er in dat hoofdstuk werd behandeld.

 

 

 

Het eerste deel van de Middeleeuwen

De Middeleeuwen duurden van 500 tot 1500 na Christus. Het is een periode van 1000 jaar waarin het in vergelijking met de tijd ervoor, de tijd van de Grieken en Romeinen, slecht ging. In de tijd daarna, de tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600), ging het weer beter. De middeleeuwen lagen dus in het midden van deze twee perioden, de Middeleeuwen.

Er wordt veel gevochten, er is nauwelijks nog handel, reizen is gevaarlijk, de grote Romeinse steden zijn er niet meer. Na een paar eeuwen van ruzie en geweld wordt het Frankische volk het sterkst. De koning van de Franken, Karel de Grote, krijgt macht over steeds meer gebieden. Maar dat duurde nog wel even, want Karel werd pas in het jaar 800 tot keizer gekroond.

Oefening: Tijd van de Grieken en Romeinen

Start

Was Karel de Grote machtig?

Kijk eerst naar het filmpje over Karel de Grote. Klik op de link hieronder.

Karel de Grote

Er zijn maar weinig mensen die nog nooit van Karel de Grote hebben gehoord. Hij was een van de belangrijkste koningen van de middeleeuwen. Karel werd in 771 koning van het Rijk der Franken. Na een paar eeuwen van ruzie en geweld wordt het Frankische volk het sterkst. De koning van de Franken krijgt macht over steeds meer gebieden. Wat nu Nederland heet, hoorde daar ook bij. Karel maakte het Frankische Rijk bijna net zo groot als heel Europa. Hij werd zo machtig dat de paus hem in het jaar 800 - op eerste kerstdag - in de Domkathedraal in Aken tot keizer over het Westen kroonde.

Karel is koning van een enorm land. Het reizen gaat in de tijd veel moeilijker dan nu. Als je een verre reis wilde maken, was je maanden onderweg. Karel kan moeilijk zijn hele land tegelijk in de gaten houden. Daarom geeft hij zijn land aan ridders. Dat betekent dat de ridder op dat stuk land de baas is. De ridder wordt zo de leenman van de koning. En de koning is de leenheer.

De ridder mag in zo'n gebied bijna alles doen waar hij zin in heeft. In ruil daarvoor moet hij trouw beloven aan de koning. Ook moet hij ieder jaar belasting aan de koning betalen. En als er een oorlog komt, moet hij vechten in het leger van de koning.

Dit hele systeem van het besturen van het land noem je feodalisme.

De troon van Karel de Grote is na al die jaren nog steeds bewaard gebleven. Op het plaatje hieronder kun je de troon zien. Je kunt hem in het echt gaan bekijken in de Domkathedraal in Aken. Het is de oudst bewaarde troon uit West-Europa. Ook na Karel de Grote is de troon nog veel gebruikt. Er zijn ongeveer dertig Duitse keizers en koningen die ook op deze troon mochten zitten om gekroond te worden. Terwijl de meeste tronen er mooi en luxe uitzien, is deze oude troon van marmer (steen). Echt lekker zal hij waarschijnlijk dus niet gezeten hebben.

De troon van Karel de Grote
De troon van Karel de Grote
De handtekening van Karel de Grote
De handtekening van Karel de Grote
Karel de Grote
Karel de Grote

Het Rijk van Karel de Grote

Het Rijk van Karel de Grote
Het Rijk van Karel de Grote

Toets: Het Rijk van Karel de Grote

Start

Ridders

Een ridder is een man die de koning helpt bij het besturen van het land en hem belasting betaalt. Ook vecht hij voor hem in tijden van oorlog. Een ridder wordt ook wel een leenman genoemd.

 

Ridder te paard
Ridder te paard

Filmpje over ridders

Toets: Ridders

Start

Feodalisme

Het feodalisme is een manier van het besturen van het land waarbij de koning het dagelijks bestuur over laat aan zijn leenmannen (ook wel ridders genoemd). De koning kan namelijk niet overal tegelijk zijn en moet zijn werk uitbesteden. De koning moest er dus wel op kunnen vertrouwen dat de leenmannen deden wat de koning wilde.

In de Middeleeuwen was de samenleving ingedeeld in standen. Hoorde je bij de laagste stand dan kon je nooit hogerop komen. Hetzelfde gold voor de hoogste stand, die konden nooit lager komen.

Alles en iedereen op het  land van de leenman hoort bij zijn grond. Dat zijn niet alleen huzien, dieren en planten maar ook boeren. De boeren worden horigen genoemd. De boeren zijn eigendom van de leenmannen. Hij heeft veel over hun leven te zeggen. De horigen moeten hem een groot deel van hun oogst als belasting betalen. En ze moeten voor hem vechten als er ruzie of oorlog is. En daarnaast zijn de horigen ook nog eens verplicht een deel voor hem te werken. Dit noem je herendiensten. 

Gelukkig hebben de horigen ook rechten. De leenman moet hen beschermen. Ze mogen schuilen in zijn kasteel.

Bekijk het filmpje over feodalisme, klik op de link.

Maak daarna de oefentoets over het feodalisme en daarna over de standen.

Filmpje feodalisme

Maak deze kleine toets over feodalisme en check of je de tekst begrepen hebt. Daarna maak je de toets over de standen.

Toets: Feodalisme

Start

Toets: De standen

Start

Kastelen

Kasteel Muiderslot in Nederland
Kasteel Muiderslot in Nederland

Toets: Kastelen

Start

Wilde duivels of...?

Klink hieronder op 'opdracht Vikingen' er ga ermee aan de slag. Succes!!

Opdracht Vikingen

Een nieuw geloof

Het Romeinse Rijk liep tot aan de tijn in Nederland. Dat kun je op het plaatje zien. In het Romeinse Rijk geloven de mensen in veel goden: Apollo, Diana, Jupiter, Mars, Mercurius en Neptunes zijn een aantal voorbeelden.

In het jaar 33 na Christus wordt Jezus vermoord. Jezus vertelde over het geloven in één God. Veel mensen geloofden in zijn verhaal en trokken het Romeinse Rijk in om mensen te bekeren. Dat betekent dat zij mensen in één God wilden laten geloven door verhalen te vertellen. Eén van die mensen die dat deden was de monnik Bonifatius. Hij probeerde de mensen in wat nu Friesland is te bekeren tot het christendom.

Het Romeinse rijk op zijn grootst (= rood)
Het Romeinse rijk op zijn grootst (= rood)

Wat is belangrijk om te weten over het christendom?:

De belangrijkste man is de paus. Hij is de leider van alle katholieken. De hulpjes van de paus zijn de bisschoppen. Er waren heel veel mensen katholiek en de paus kon niet overal tegelijk zijn, daar hielpen de bisschoppen hem bij. De paus en de bisschoppen waren rijk en woonden in mooie paleizen.

Sommige geestelijken woonden in kloosters. De mannen heten monniken en de vrouwen nonnen.

De gewone mensen vinden veel troost in het christelijk geloof. Veel dingen zijn nog onverklaarbaar omdat er nog geen apparaten en meetapparatuur waren om dingen te verklaren. Waarom mislukt er een oogst, waarom wordt iemand ziek, waarom sterven er op jonge leeftijd mensen? Mensen geloven dat God hen zal helpen en dat in de hemel alles mooi zal zijn. Geestelijken zijn mensen die in dienst zijn van de kerk, zij bidden voor de mensen. Gewone mensen geloven dat geestelijken dichtbij God staan en hen zullen helpen. In ruil daarvoor betalen de mensen belasting aan de geestelijken.

Het filmpje onderaan deze bladzijde kan je helpen meer te leren over het christelijk geloof. Kijk er naar.

In de 6e eeuw na Christus komt er een nieuw geloof op, de islam. Tot aan de 6e eeuw geloofden de Arabieren in honderden goden. Maar op een nacht heeft een handelaar een droom. Die handelaar heet Mohammed. In die droom vertelt een engel hem dat er maar één god is, Allah. Alle andere goden zijn nep. In Mekka vertelt hij de mensen over zijn dromen, maar niemand gelooft hem. Toch blijft Mohammed vertellen over zijn dromen. Steeds meer mensen gaan hem geloven. Deze mensen noemen zich moslims. Als je het interessant vindt kun je ook het filmpje over de islam bekijken. Klik dan op de link onderaan de bladzijde.

Maak de toets en je kunt testen wat je nog weet.

Filmpje 'Het katholieke geloof'

Filmpje islam: 5 belangrijkste leefregels van de islam

Oefening: Islam en Christendom

Start