Inleiding - het hindoeïsme
De komende weken gaan we werken over de verschillende wereldgodsdiensten.
Het is de bedoeling dat je je gaat verdiepen in de betekenis en de bijbehorende rituelen die met deze wereldgodsdiensten te maken hebben. Je leert culturen en dan vooral de godsdiensten met elkaar te verbinden. Hierover ga je samen in gesprek en maak je verschillende opdrachten.
Waar is het hindoeïsme ontstaan?
Eén van de oudste godsdiensten is het hindoeïsme. Deze godsdienst is heel lang geleden ontstaan, namelijk ongeveer 4500 jaar geleden. Er woonden toen veel mensen aan de oevers van de rivier de Indus in India. Uit die rivier haalden de mensen water en vis. Ze wasten er hun kleding in en gebruikten de rivier ook als toilet. De grond rond deze rivier was erg vruchtbaar en er ontstond rond 2500 voor Christus een rijke cultuur. Dit betekent dat de mensen goed konden leven van de producten die ze rond die rivier zelf verbouwden of van de dieren die ze daar voor de melk en het vlees hielden. Ze waren best rijk en er ontstonden dan ook verschillende dorpen en zelfs steden. De cultuur die daar ontstond heette de "Indus-cultuur". Uit oude afbeeldingen (bronnen) en opgravingen, kunnen we zien dat er tempels waren. Bij deze tempels stonden ook waterbassins (een soort wasbakken), waarin mensen zich ritueel konden reinigen. Dat betekent dat ze zich telkens op dezelfde manier wassen voordat ze de tempel ingaan of juist als ze eruit komen. Er zijn afbeeldingen gevonden van heilige dieren en ook van verschillende goden. Deze goden lijken heel erg op de goden die bekend zijn bij de hindoeïstische godsdienst. We denken dan ook dat de Indus-cultuur daarna via verschillende wegen is overgegaan in het hindoeïsme, zoals we dat nu kennen.
Dit is allemaal best veel informatie en misschien vind je het fijn om er wat meer over te bekijken.
- Hieronder zie je een filmpje over de verschillende goden van het hindoeïsme:
https://www.schooltv.nl/video/god-en-goden-in-het-hindoeisme-de-belangrijkste-goden-die-iets-vertellen-over-de-ene-god/
- Er zijn veel verschillende verhalen, die bekend zijn binnen de hindoestaanse cultuur. Hieronder zie je een paar verhalen verteld:
https://www.schooltv.nl/video/het-verhaal-bij-divali-een-belangrijk-verhaal-uit-het-hindoeisme/
https://www.schooltv.nl/video/het-verhaal-van-prahlaad-een-belangrijk-verhaal-uit-het-hindoeisme/
- Hindoeïstische tempels zijn prachtige bouwwerken, gebouwd om hun goden te eren. Hier zie je twee filmpjes over de tempels:
https://www.schooltv.nl/video/heilige-huisjes-hindoetempel/
https://www.schooltv.nl/video/hindoes-in-de-tempel-hindoes-komen-voor-de-eredienst-bij-elkaar-in-hun-tempel/
Aan de slag!!!
Nu weet je wat meer over het hindoeïsme en gaan we kijken naar één feest in het bijzonder, namelijk het Holifeest. Op de volgende pagina vind je daar meer informatie over en gaan we ermee aan de slag! Bij elk onderdeel staan een paar opdrachten. Je hebt een werkboekje gekregen en het is de bedoeling dat je daar in een groepje van 2 tot 4 kinderen actief mee aan de slag gaat. Aan het eind van het schooljaar houden we een soort tentoonstelling of presentatie over de wereldgodsdiensten waar we aan hebben gewerkt.
Het Holifeest
Het Holifeest wordt ook wel het Lentefeest of het Graanfeest genoemd.
Het feest duurt 10 dagen en eindigt op de dag dat het volle maan is. Meestal valt het feest in onze maand maart. Er wordt gevierd dat de lente de winter overwint en dat het goede sterker is dan het kwade. Bij dit feest speelt de god Krishna (de reïncarnatie van Vishnu) een belangrijke rol. Reïncarnatie is een moeilijk woord. Het betekent dat iemand dood is gegaan, maar opnieuw is geboren. Vishnu is dus doodgegaan en weer geboren als de god Krishna. Onderaan staan de afbeeldingen.
In de volgende filmpjes wordt uitleg gegeven over onder andere de betekenis van het Holifeest:
https://www.schooltv.nl/video/holi-vrolijk-voorjaarsfeest-van-de-hindoes/#q=holi
https://www.schooltv.nl/video/het-klokhuis-hindoeisme/#q=hindoe%C3%AFsme
https://www.schooltv.nl/video/levensbeschouwing-in-beeld-feesten-afl1-hindoeisme/#q=holi
Achtergrond
Het gaat over de Prahalad, de zoon van de koning. Hij weigerde om zijn vader te aanbidden en zijn vader besloot hem daarom te doden. Dit lukt hem echter niet, want Prahalad vereert de god Vishnu. Dit is de beschermgod van het heelal, die waakt over het welzijn van de mensen. De koning en zijn zus Holika proberen Prahalad te verbranden op de brandstapel, maar alweer beschermt Vishnu hem. Niet hij, maar Holika verbrandt hierbij en zo verslaat het goede toch het kwaad.
Dit is natuurlijk wel de samenvatting van het verhaal en het is de bedoeling dat je zelf gaat onderzoeken wat de betekenis is van het feest.
Opdracht 1: Zoek op wikipedia eens het verhaal van het Holifeest op en schrijf het in je eigen woorden op. Wat wordt er gevierd. Wat is het verhaal erachter? Wie zijn Vishnu en Krishna?
Opdracht 2: Bespreek in je groepje wat voor soort feest het eigenlijk is. Kennen wij ook zo'n soort feest? Waar lijkt het op? Schrijf dit op in je werkboek in een kort verhaaltje.
Vishnu
Krishna
Holi-Phagwa
Naast dat het Holifeest het begin van de lente symboliseert, is het ook een feestdag waarop de hindoes het nieuwe jaar inluiden.
Tijdens het feest wenst men elkaar Subh Holi: gelukkig nieuwjaar en wordt er veel gelachen, gezongen en gedanst. Vijf dagen voor de viering van Holi wordt een brandstapel gereed gemaakt en de geestelijk leider van de hindoes bepaalt op de volle maandag van Phagun (zo noemen de hindoes een bepaalde maand, vaak in maart) op welk uur precies de brandstapel in brand gestoken wordt. Daarna begint het Holifeest en vieren de hindoes de lente, het nieuwe jaar, het overwinnen van het kwaad.
Opdracht 6: Hier zie je dus dat het ook een nieuwjaarsfeest is. Zoek hier meer over op en beschrijf kort wat je hebt gevonden in je werkboekje.
Opdracht 7: Wij vieren ook Oud & Nieuw. Bespreek met je groepje wat je voor overeenkomsten en verschillen kunt vinden tussen ons feest en die van de hindoes. Zoek ook achtergrondinformatie over ons feest op. Heeft het bij ons ook te maken met iets ons geloof? Schrijf dit kort op.
Opdracht 8: Zijn er nog meer culturen waar het nieuwe jaar wordt gevierd? Kun je een voorbeeld noemen? Hoe vieren ze dat? Wat is de achtergrond van dat feest? Heeft dit ook met hun godsdienst te maken? Schrijf hierover in je werkboekje en plak er plaatjes bij.
De rituelen bij het Holifeest
Het Holifeest geeft de overgang van de winter naar de lente aan en gaat ook 
over het overwinnen van het goede op het kwaad. De mensen bepoederen elkaar tijdens het Holifeest met poederverf. Zo zorgen ze ervoor dat iedereen er gelijk uitziet en dat er geen verschillen zijn in rangen of standen en armoede of rijkdom; op het feest is iedereen gelijk. De kleuren lijken ook op de nieuwe bloemen die aan de bomen verschijnen, want het is immers lente! Ook de mens is onderdeel van de natuur en wordt door de gekleurde poeder symbolisch ook een nieuw mens.
Tijdens het feest wordt er dus gedanst, gezongen, lekker gegeten en gestrooid met gekleurd poeder. Ook worden de mensen besprenkeld met parfum en gekleurd water. Het is een heel kleurrijk en vrolijk feest!
Vroeger gooiden ze ook al met gekleurd poeder en daar zijn ook oude prenten van, zoals je hieronder kunt zien:
Opdracht 3: Maak een lijst met rituelen die je tegenkomt bij het Holifeest.
Opdracht 4: Kun je ook rituelen noemen die wij houden bij bijvoorbeeld ons paasfeest of kerstfeest? Bespreek dit binnen je groepje en maak een lijst met voorbeelden.
Opdracht 5: Maak een kunstwerk over het Holifeest, waarbij je het ritueel van het strooien van gekleurd poeder toepast. Je kunt hierbij gebruikmaken van allerlei verschillende technieken/materialen. Denk hierbij aan ecoline, krijt, verf, etc.
Houd je eigen Holifeest
Klassenopdracht 9:
Je hebt nu al best veel achtergrondinformatie over het hindoeïsme en het Holifeest gevonden. Nu is het tijd om zelf een Holifeest na te spelen. Wat moet je hier allemaal voor doen? Maak met de klas een draaiboek op het bord en werk het in kleinere groepjes verder uit. Hieronder alvast wat dingen waaraan je kunt denken:
- Wat gaan we eigenlijk vieren? Denk hierbij vooral aan het positieve thema, net zoals bij het Holifeest. Een nieuw begin, begin van de lente, goed overwint kwaad, een nieuw jaar.
- Wat trekken we aan?
- Wat gaan we doen? Maak hiervan een draaiboek.
- Welke materialen hebben we nodig?
- Welke rituelen gaan we uitvoeren?
- Wat gaan we eten?
- Welke liedjes of welke muziek hoort erbij?
- Welke verhalen gaan we naspelen of vertellen?
- Wie nodigen we uit om erbij aanwezig te zijn?
- Datum, tijd, locatie
- Wat laten we zien voor versiering/kunstwerken?
Maak echt een doordacht plan samen met je klasgenoten en je leerkracht. Vergeet vooral niet om foto's en/of video te maken, zodat je dit tijdens de jaarsluiting kunt laten zien bij de tentoonstelling. Ook kun je foto's en het draaiboek toevoegen aan je werkboekje.
Tentoonstelling
Als jaarsluiting houden we een tentoonstelling over de wereldgodsdiensten.
In iedere klas wordt aandacht geschonken aan een bepaalde godsdienst en in onze klas staat het hindoeïsme en met name het Holifeest centraal. Een jaarsluiting is een feestelijke gebeurtenis en we kunnen laten zien wat we allemaal te weten zijn gekomen over dit onderwerp. Het is dus heel belangrijk dat we een mooie presentatie geven waarin we alle onderdelen goed laten zien.
Voordat je zover bent, moet je nog één opdracht uitvoeren:
Opdracht 10: Maak een poster/collage over het hindoeïsme en dan vooral over het Holifeest. Hierop moet in ieder geval duidelijk staan:
- Wat is hindoeïsme?
- Waar komt het vooral voor?
- Wat is het Holifeest?
- Rituelen?
- Belangrijke goden?
- Positieve thema (nieuwe jaar, begin van de lente, etc.)
Je werkt dit uit met plaatjes en korte steekwoorden. Let op...het is een kleurrijk feest, dus maak er een kleurrijk geheel van! Je mag deze opdracht uitvoeren met je groepje.
Tentoonstelling:
Samen met je klasgenoten en je leerkracht zorg je ervoor dat alle bezoekers kunnen zien wat jullie allemaal geleerd hebben over dit feest. Denk hierbij aan de collages/posters, werkboekjes, foto-presentatie van het feest, lekkere hapjes, je kunstwerk, aankleding, etc. Maak er een mooie presentatie van!
Voor de leerkracht
Beoordeling
De beoordeling wordt bij dit thema vooral gedaan door de leerkracht. De leerlingen kunnen uiteraard wel bij de proces- en productevaluatie reflecteren op de les d.m.v. mondelinge interactie en het beoordelen van:
- de inhoud van het werkboekje
- het kunstwerk
- de collage/poster
- participatie tijdens gesprekken, activiteiten
- verdieping op godsdienstig vlak
- verbinding kunnen zoeken met andere godsdiensten/culturen
De leerkracht kan ervoor kiezen om individueel, per groepje en/of klassikaal de evalueren. De beoordeling kan met een cijfer worden beloond (schaal 1-10) of bij voorkeur met een letter (m, v, rv, g, zg, u).
Reflectie kan gericht zijn op zowel het proces als op het product. Zelfreflectie van de leerlingen kan veel informatie opleveren en geeft ook een duidelijk beeld van de beleving. Hoe hebben ze het ervaren en wat is hun mening over het geheel? Hoe hebben ze samengewerkt tot hoe kunnen ze de verschillende godsdiensten nu met elkaar vergelijken? Een brede evaluatie zorgt voor een mooie afronding en verdieping van hun kennis. Welke positieve boodschap kunnen we uit deze godsdienst en ook uit het Holifeest halen?
Kerndoelen
Bij deze wikiwijs is aandacht besteed aan de volgende kerndoelen:
|
kerndoel 1
De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven.
|
|
|
Kerndoel 2
De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren
Kerndoel 3
De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren.
Kerndoel 4
De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema's, tabellen en digitale bronnen.
Kerndoel 6
De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, en bij systematisch geordende bronnen, waaronder digitale bronnen.
Kerndoel 7
De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten.
Kerndoel 8
De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur.
Kerndoel 9
De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve
teksten.
Kerndoel 37
|
De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen.
Kerndoel 38
De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.
Kerndoel 47
De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die in 2004 lid werden, de Verenigde Staten en een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
Kerndoel 49
De leerlingen leren over de mondiale ruimtelijke spreiding van bevolkingsconcentraties en godsdiensten, van klimaten, energiebronnen en van natuurlandschappen zoals vulkanen, woestijnen, tropische regenwouden, hooggebergten en rivieren.
Kerndoel 51
De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.
Kerndoel 53
De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.
Kerndoel 55
De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.
Kerndoel 56
De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.
|
|
|
|
|
|
Benodigdheden
Bij deze wikiwijs heeft de leerling het volgende nodig:
- het werkboekje
- creatieve materialen (papier, lijm, schaar, potloden, krijt, stiften, gekleurd papier, ecoline, kwasten, etc.)
- stoffen
- diverse benodigdheden voor het feest (o.a. ook eten!)
- computer/iPad
Bronvermelding
