Afweer bij planten

Inleiding

Planten zijn over het algemeen plaatsgebonden en dat betekent dus vluchten kan niet meer!
Planten moeten het hoofd bieden aan de moeilijke omstandigheden:

  • ziekteverwekkers zoals bacteriën, schimmels en virussen.
  • planteneters(herbivoren en omnivoren) zoals grazers en insecten.
  • klimatologische omstandigheden zoals extreme kou of droogte.
  • een omgeving met een hoge zoutconcentratie (zeewater) of vol zware metalen (bijvoorbeeld zink).

 

Afweer

In deze paragraaf gaan we verder in op twee verschillende vormen van afweer bij planten. De afweer tegen ziekteverwekkers behandelen we eerst en daarna bekijken we de afweer van planten tegen planten eters.

Afweer tegen ziekteverwekkers

Alleen al de tomaat kent meer dan honderd verschillende ziektes. Tomaten worden aangevallen door bacteriën, virussen, schimmels en eencelligen. Plant en ziekteverwekker staan in wisselwerking met elkaar. Planten kunnen mechanisch en chemisch op een ziekteverwekker reageren. In tegenstelling tot dieren repareren ze geen aangetast weefsel. Ze sluiten aangetaste delen af of offeren die op.

Wat kan een plant bij een aanval doen?

Wat kan een plant bij een aanval doen?

  • afzetten van suikers tegen de aangetaste celwand.
  • afsluiten van de verbindingen tussen de cellen (tegengaan transport van ziekteverwekkers).
  • houtstof (lignine) afzetten als barrière.
  • maken van stoffen die bacteriën en schimmels doden.
  • maken van eiwitten die als enzym de celwand van de ziekteverwekker afbreken.
  • enzymen maken die het RNA van virussen tegen houdt om zich te vermenigvuldigen.

Afweer tegen planteneters

Planteneters (herbivoren), alleseters (omnivoren) en parasieten belagen planten. Voor hen zijn de plantendelen een bron van energie en voedingsstoffen. De afweer kan zowel direct als indirect zijn. Bij de directe afweer treft de plant de eter zelf. Bij de indirecte afweer is de vijand van je vijand jouw vriend.

Om je eters direct te treffen kun je als plant moeilijk eetbaar worden. (Brand)haren, stekels en een gladde of dikke cuticula maken het opeten van bladeren niet makkelijk. Planten kunnen ook bittere(spruitjes) of giftige stoffen (amandelpit) maken. Dat zijn secundaire metabolieten en sommige kunnen het zenuwstelsel van de eter verlammen of een schimmelplaag ontregelen.

Wanneer de plant de aanval niet heeft kunnen afslaan en er toch eenmaal gegeten wordt, dan kan de plant vijanden van zijn eters lokken.
Tarwe en katoenplanten maken lokstoffen voor insecten die de aanvallers doden of opeten.

  • Het arrangement Afweer bij planten is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2021-04-29 10:46:28
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
    Leerinhoud en doelen
    Biologie;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van