Bekijk de plattegrond van de straten in de wijk Vakhorst. De afmetingen van een hokje in Vakhorst weten we niet. We spreken het volgende af.
Twee kruispunten die boven elkaar liggen, zijn verbonden door een kort stukje weg. De lengte van een kort stukje weg is a (in meters).
Twee kruispunten die naast elkaar liggen, zijn verbonden door een wat langer stukje weg. De lengte van een lang stukje weg is b (in meters).
Dat we in meters werken zullen we voortaan weglaten.
In Vakhorst rijdt een bus van A, via de haltes B, C, D, E, F en G naar H en weer dezelfde weg terug. De route van de bus is in de plattegrond aangegeven.
We kunnen nu de lengte van een route in Vakhorst schrijven met behulp van de variabelen a en b.
Voorbeeld
De lengte van de route AB is a+a+a+a=4⋅a.
In plaats van 4⋅a schrijven we van af nu 4a. De vermenigvuldigingspunt laat je dus weg. En in plaats van 1a schrijven we kortweg a.
Opgave 2
Routes
Opgave 3
Gelijkheid
Opgave 4
Eenvoudig schrijven
Opgave 5
Routes
Opgave 6
Uitdrukkingen zonder haakjes
Opgave 7
Verschillen
Opgave 8
Distributiewetten
Opgave 9
Oefenen met vereenvoudigen
Opgave 10
Ketting
Opgave 11
Uitdrukkingen
Opgave 12
Doolhof
Volgens het woordenboek Van Dale is algebra:
(het deel van de) wiskunde die zich bezighoudt met de betrekkingen van door letters en tekens aangeduide grootheden (= variabelen).
De algebra is van oorsprong Arabisch. Het woord algebra is een afkorting van "al-gabr wa-l-muqabala", de titel van een leerboek van Muhammad ibn Musa, de uitvinder van de algebra. Simon Stevin heeft voor het vreemde woord "algebra" het Nederlandse woord "stelkunde" voorgesteld, maar dat is niet gangbaar geworden.
Tot het eind van de Middeleeuwen bestond de wiskunde in Europa uit meetkunde. De Europeanen hielden zich niet bezig met het algebraïsch gegoochel met variabelen. Het toverwoord "abracadabra" is zelfs een verbastering van het Arabische woord algebra.
6.3 Oppervlaktes in Vakhorst
Opgave 13
Vermenigvuldigen van uitdrukkingen
Opgave 14
Gelijkheid
Opgave 15
Oppervlakte van de rechthoek
Opgave 16
Gelijkheid
Opgave 17
Gelijkheid
Opgave 18
Vier rechthoeken
Opgave 19
Zo eenvoudig mogelijk
Opgave 20
Gelijkheid
6.4 Roosterkwartier
In hoofdstuk 1 - Kennismaken heb je de volgorde van de rekenkundige bewerkingen (+, −, ⋅, :) geleerd. Kwadraten kwam je daar nog niet tegen. De afspraak is: kwadrateren gaat voor vermenigvuldigen.
Hieronder vind je de volgorde van de bewerkingen.
Eerst wat tussen de haakjes staat uitrekenen.
Kwadrateren gaat voor vermenigvuldigen en delen.
Vermenigvuldigen en delen gaat voor optellen en aftrekken.
Opgave 21
Kwadraten
Opgave 22
Roosterkwartier
Opgave 23
Rechthoeken
Opgave 24
Rechthoek
Opgave 25
Gelijkheden
Opgave 26
Plaatje in de plattegrond
Opgave 27
Vereenvoudigen
Opgave 28
Gelijkheid
Opgave 29
Schema
Opgave 30
Gelijkheden
6.5 Op de grens
Op de grens van Roosterkwartier en Vakhorst ligt een groot rechthoekig park (zie de plattegrond). De hokjes in Roosterkwartier zijn a bij a. De hokjes in Vakhorst zijn a bij b.
Je kunt de oppervlakte van het park op twee manieren berekenen.
1e manier: lengte ⋅ breedte
de lengte is 3a
de breedte is 3a+2b
de oppervlakte is dus 3a⋅(3a+2b)
2e manier: hokjes tellen
de rechthoek bestaat uit 9 hokjes met oppervlakte a2
en uit 6 hokjes met oppervlakte ab
de oppervlakte is dus 9a2+6ab
Je vindt zo de gelijkheid 3a⋅(3a+2b)=9a2+6ab.
Opgave 31
Uitdrukkingen met en zonder haakjes
Opgave 32
Oppervlakte van de rechthoek
Opgave 33
Rechthoek
Opgave 34
Rechthoek
Opgave 35
Rechthoek
Opgave 36
Oppervlakte van het plein
Opgave 37
Rechthoek
Opgave 38
Met en zonder haakjes
Opgave 39
Distributiewetten
6.6 Weg uit Roosterdam
Opgave 40
Met plaatjes
Opgave 41
Volkstuintjes
Opgave 42
De Deense vlag
Opgave 43
Zonder plaatjes
Opgave 44
Schema
Opgave 45
Haakjes plaatsen
Opgave 46
Vier opeenvolgende getallen
6.7 Eindpunt
Vereenvoudigen
In de plattegrond is een route getekend. Bij de route hoort de gelijkheid a+2b+3a+5b=4a+7b.
Gelijkheden
Rechthoek
Je kunt de oppervlakte van de blauw gekleurde rechthoek op twee manieren berekenen.
1e manier: lengte ⋅ breedte
de lengte is 3a
de breedte is 2b
de oppervlakte is dus 3a⋅2b
2e manier: hokjes tellen
de rechthoek bestaat uit 6 hokjes
elk hokje heeft oppervlakte ab
de oppervlakte is dus 6ab
Je vindt zo de gelijkheid 3a⋅2b=6ab.
Deze gelijkheid volgt ook uit de regel a⋅b=b⋅a.
Immers 3a⋅2b=3⋅a⋅2⋅b=3⋅2⋅a⋅b=6⋅a⋅b=6ab.
Vierkant
Je kunt de oppervlakte van het blauw gekleurde vierkant op twee manieren berekenen.
1e manier: lengte ⋅ breedte
de lengte is 4a
de breedte is 4a
de oppervlakte is dus 4a⋅4a, kortweg (4a)2
2e manier: hokjes tellen
de rechthoek bestaat uit 16 hokjes
elk hokje heeft oppervlakte a2
de oppervlakte is dus 16a2
Je vindt zo de gelijkheid (4a)2=4a⋅4a=16a2.
Let op: a2=a⋅a en 2a=a+a.
Gelijkheden controleren
Door getallen in te vullen voor de variabelen kun je een gelijkheid controleren. Als een gelijkheid klopt, levert de uitdrukking links van het gelijkteken dezelfde uitkomst op als de uitdrukking rechts van het gelijkteken. Zo niet, dan heb je met een tegenvoorbeeld laten zien dat de gelijkheid niet klopt.
Voorbeeld
De uitdrukkingen 4a+5b en 9ab stellen niet hetzelfde getal voor als a=2 en b=3.
Immers, 4⋅2+5⋅3=8+15=23 en 9⋅2⋅3=54.
Dus de gelijkheid 4a+5b=9ab klopt niet.
Met en zonder haakjes
Je kunt de oppervlakte van de blauw gekleurde rechthoek op twee manieren berekenen.
1e manier: lengte ⋅ breedte
de lengte is 3a
de breedte is 2a+4b
de oppervlakte is dus 3a⋅(2a+4b)
2e manier: hokjes tellen
de rechthoek bestaat uit 6 hokjes met oppervlakte a2
en uit 12 hokjes met oppervlakte ab
de oppervlakte is dus 6a2+12ab
Je vindt zo de gelijkheid 3a⋅(2a+4b)=6a2+12ab.
Deze gelijkheid volgt ook uit de distributiewet.
Immers, 3a⋅(2a+4b)=3a⋅2a+3a⋅4b=6a2+12ab
Gelijksoortige termen optellen
De uitdrukking 5a+7b+9a+6b bestaat uit vier termen. De termen 5a en 9a zijn van dezelfde soort (beide a, de lengte van een hokje in Vakhorst). Dat geldt ook voor de termen 7b en 6b (beide b, de breedte van een hokje in Vakhorst). Gelijksoortige termen kun je optellen: 5a+7b+9a+6b=14a+13b.
Omdat de termen 7a2 en 5a2 van dezelfde soort zijn (beide a2, de oppervlakte van een hokje in Roosterkwartier), is 7a2+5a2=12a2.
Maar de gelijkheid 3a2+5a=8a2 klopt niet. Vul maar eens a=2 in. De termen 3a2 en 5a zijn niet van dezelfde soort. Immers a2 is de oppervlakte van een hokje in Roosterkwartier en a de lengte van een hokje in Roosterkwartier.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen
4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en
publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor wiskunde voor havo/vwo leerjaar 1. De volgende onderdelen worden behandeld: oppervlakte en roosters.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Verbanden en formules;
Patronen en regelmaat;
Rekenen/wiskunde;
Meten en meetkunde;
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor wiskunde voor havo/vwo leerjaar 1. De volgende onderdelen worden behandeld: oppervlakte en roosters.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.