Crisis wereldkapitalisme

Crisis wereldkapitalisme

Inleiding - Crisis wereldkapitalisme

De economieën in de wereld raakten in de eerste decennia van de twintigste eeuw steeds meer met elkaar vervlochten. Door de toepassing van allerlei nieuwe technische vindingen mechaniseerde het productieproces en werd het mogelijk om snel en goedkoop goederen te produceren. Een goed voorbeeld is de lopende band van Henry Ford die de massaproductie van de T-Ford mogelijk maakte.

In de jaren twintig bemoeide de overheid zich nog nauwelijks met de economie. Toch was de economie in de periode van voorspoed (1923-1929) niet gezond: in Europa was de economie sterk afhankelijk van leningen en in de Verenigde Staten werd een structurele crisis in de landbouw en verouderde industriële bedrijfstakken verbloemd door winstgevende productie van nieuwe consumptieartikelen zoals de auto's, koelkasten en stofzuigers.

 

Ontwikkelingen van de economie voor WO I - 1

Wereldeconomie tot 1914

Voor de Eerste Wereldoorlog was West-Europa het onbetwiste middelpunt van de wereldeconomie.

Groot-Brittannië en het opkomende Duitsland waren naast politieke grootmachten ook economische grootmachten. Londen was het financiële hart van de wereld waar belangrijke financiële transacties werden gedaan en de beurs van de hoofdstad vormde de graadmeter van de wereldeconomie.

Ontwikkelingen van de economie voor WO I - 2

Wereldeconomie tijdens WO I

Tijdens de Eerste Wereldoorlog veranderden de economische verhoudingen in de wereld. De economie van de Europese geïndustrialiseerde landen werd volledig ondergeschikt gemaakt aan de oorlogsbehoeften.

De overheid kreeg daarbij een belangrijke rol in de aansturing van de economie. Vrouwen werden ingeschakeld in de wapen- en munitie-industrie. Vanuit de Verenigde Staten kwam een enorme voedsel- en wapenleverantie naar Europa op gang.

Ontwikkelingen van de economie voor WO I - 3

Wereldeconomie na 1918

West-Europa stond na afloop van de Eerste Wereldoorlog zijn centrale positie noodgedwongen af aan de Verenigde Staten. West-Europa bevond zich in een diepe economische crisis en had te kampen met dalende koopkracht, inflatie en enorme werkloosheid. Bovendien hadden landen als Groot-Brittannië en Frankrijk na de oorlog gigantische schulden bij de Verenigde Staten.

 

Ontwikkelingen van de economie voor WO I - 4

Wereldeconomie vanaf 1923

De Amerikaanse leningen aan West-Europa hadden succes. De economie in Europa bloeide op dankzij de mogelijkheid om te investeren. Ook Duitsland kende jaren van redelijke voorspoed maar was erg afhankelijk van de leningen van de Verenigde Staten.

 

Ontwikkelingen van de economie voor WO I - 5

Wereldeconomie en crisis vanaf 1929

De crisis van 1929 werd o.a. veroorzaakt door structurele problemen in de landbouw van de Verenigde Staten.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog was de landbouwproductie gericht op export naar Europa waar de voedselproductie als gevolg van de oorlog was gestagneerd.

Ontwikkelingen van de economie voor WO I - 5 (vervolg)

Amerikaanse boeren investeerden veel geld in hun bedrijven om de productie te verhogen. Na de oorlog nam de behoefte aan Amerikaanse producten in Europa weer sterk af. De boeren bleven zitten met schulden en enorme voorraden die ze niet kwijt konden. Ook de boerenbanken konden de klap niet opvangen en gingen failliet. Een kettingreactie van faillissementen was het gevolg.

Toen de beurs van New York in 1929 ineenstortte, eisten de Verenigde Staten hun uitstaande leningen in Europa op. Daardoor klapten de investeringen en bestedingen in Europa in elkaar. Landen gingen hun eigen markt beschermen en stelden hogere importheffingen in. Daardoor kromp de wereldhandel nog sterker in en belandde de wereldeconomie in een diepe depressie. Wereldwijd waren massale werkloosheid en verpaupering het gevolg.

Bekijk hier een videofragment over de depressie van 1929 en de 'New Deal' van President Franklin Roosevelt.

  • Het arrangement Crisis wereldkapitalisme is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-21 13:18:10
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
    Leerinhoud en doelen
    Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van