Thema 8: Elektriciteit (deel 2)

Serie- en parallelschakelingen

Als het goed is, ben je in de vorige opdracht twee verschillende soorten manieren van schakelen tegen gekomen. Eén manier van schakelen waarbij je alle componenen achter elkaar zet en de snoeren doorlust naar het volgende component. Dit is een serieschakeling. De ander is een schakeling waarbij je vanuit de spanningsbron 'vertakkingen' maakt. Dit is een parallelschakeling. Beide worden veel gebruik en van beide moet je weten hoe ze werken en wat de eigenschappen zijn.

De serieschakeling

In de serieschakeling hebben de elektronen die van de spanningsbron komen, nooit een keuze welke kant ze moeten opgaan. Zij zullen dus altijd door alle componenten in de schakeling bewegen. Elk van de componenten krijgt dus ook precies evenveel elektronnen door zich heen. Elk van de lampjes zullen daarom ook altijd óf wel, óf niet branden. Wanneer er één lampje kapot gaat, of een schakelaar wordt open gezet, is direct de gehele stroomkring open en kan er dus geen stroom meer lopen. Kerstmislampjes waarvan er maar één kapot hoeft te gaan zodat de hele streng het niet meer doet zijn altijd in serie geschakeld.

Maar alles wat direct uit moet gaan bij het omhalen van een schakelaar is juist goed om in serie te schakelen. Denk aan een stofzuiger, een lamp of een gevaarlijke machine met een noodknop. Dan is het juist goed om de stroomkring te verbreken.

De parallelschakeling

In de parallelschakeling hebben de elektronen die van de spanningsbron komen altijd een keuze. Er wordt immers een aftakking gemaakt. Het potentiaalverschil van elk van de aftakkingen is gelijk aan die van de spanningsbron, maar het aantal elektronen dat door elk van de vertakkingen gaat is afhankelijk van de weerstand in die aftakking. Of te wel: Door een "moeilijkere" route zullen minder elektronen gaan dan door een gemakkelijke. Vandaar ook dat een kortsluiting kan plaatsvinden wanneer alleen een draad parallel geschakeld wordt met een lamp.

Omdat bij het openzetten van een parallel geschakelde schakelaar slechts één van de vertakkingen open gaat en de rest gewoon gesloten blijft, blijft stroom gewoon lopen. Moderne kerstverlichting zijn dan ook in parallelschakeling gemaakt. Eén kapot lampje en de rest van de lampjes blijven gewoon branden.

Gemengde schakeling

Ingewikkeldere schakelingen hebben regelmatig een combinatie van componenten in serie en parallel. Zo kunnen bijvoorbeeld alle parallel geschakelde lampjes van een kerstboomverlichting door één enkele schakelaar aan en uit gezet worden.

Colofon

Het arrangement Thema 8: Elektriciteit (deel 2) is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: Steven Boot Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd: 2019-07-04 08:31:26
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Eindgebruiker: leerling/student
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld

Bronnen

Bron	Type
Onderzoeksbeschrijving https://1drv.ms/w/s!Ah2EAzT7Gg4bhdgDK-Tl8RIm0jy8xA	Link
https://www.youtube.com/watch?v=snZp_NEUpdw https://www.youtube.com/watch?v=snZp_NEUpdw	Video