De Nederlandse samenleving bestaat uit verschillende groepen, uit verschillende culturen.
Sinds de jaren 50 van de 20ste eeuw zijn veel mensen naar Nederland gekomen.
Immigranten waren inwoners van de voormalige koloniën Nederlands-Indië en Suriname. Daarna kwamen de gastarbeiders uit Zuid-Europese en Noord-Afrikaanse landen. Vanaf de jaren negentig waren het vooral politieke en/of economische vluchtelingen uit allerlei landen.
Het resultaat is een multiculturele samenleving.
Probleemstelling
Integratie
De multiculturele samenleving is het resultaat van immigratie.
Om mensen met een verschillende achtergrond op een goede manier te laten samenleven, moeten immigranten volgens de Nederlandse overheid integreren in de Nederlandse samenleving. Integratie kun je echter op verschillende manieren interpreteren.
Eindproduct
Schrijf een opiniestuk voor een krant waarin je antwoord geeft op de vraag: 'Is de multiculturele samenleving van Nederland een ideale samenleving?'.
Hoofdvraag en deelvragen
Hoofdvraag en deelvragen
Hoofdvraag:
Is de multiculturele samenleving van Nederland een ideale samenleving?
Deelvragen:
Hoe is de samenleving in de afgelopen vijftig jaar veranderd?
Is de multiculturele samenleving een bewuste keuze geweest?
Wat is het doel van integratie?
Kent de Nederlandse geschiedenis een traditie van immigratie?
Hoe kijken immigranten aan tegen integratie?
Wat is de mening van immigranten over de Nederlandse samenleving?
Wat ga je leren?
Domein A: Historisch besef
A4 Verandering en continuïteit
Je kunt in historische processen de samenhang tussen veranderingen en continuïteit beschrijven.
Je kunt de betekenis van historische gebeurtenissen, verschijnselen en ontwikkelingen voor het heden aangeven.
A5 Historische vraag en bronnen
Je kunt een vraag formuleren.
Je kunt voor een vraag bruikbaar bronnenmateriaal verwerven en gegevens eruit selecteren.
A6 Verklaringen en oorzaken
Je kunt in het kader van een historische vraagstelling verklaringen geven voor historische gebeurtenissen, verschijnselen en ontwikkelingen.
Je kunt onderscheid maken tussen verschillende soorten oorzaken.
A7 Oordelen
Je kunt bij het geven van oordelen over het verleden rekening houden met het onderscheid tussen feiten en meningen.
Je kunt bij het geven van oordelen over het verleden rekening houden met tijd- en plaatsgebondenheid van interpretaties en oordelen afkomstig van personen uit het verleden en afkomstig van hedendaagse personen, onder wie jij zelf.
Je kunt bij het geven van oordelen over het verleden rekening houden met de rol van waardepatronen in heden en verleden.
Je kunt bij het geven van oordelen over het verleden rekening houden met het ondersteunen van uitspraken met behulp van argumenten.
Domein B: Oriëntatiekennis
Je kunt bij een kenmerkend aspect van een tijdvak een passend voorbeeld geven van een gebeurtenis, ontwikkeling, verschijnsel of handeling dan wel gedachtegang van een persoon en dit voorbeeld gebruiken om het betreffende aspect te verduidelijken.
In deze opdracht speelt het volgende kenmerkende aspect uit tijdvak 10 een rol:
de toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.
Onderstaande (kern)begrippen worden toegelicht in de begrippenlijst.
dekolonisatie
pluriforme samenleving
multiculturele samenleving
cultuur
sociaal-culturele verandering
discriminatie
subcultuur
globalisering
amerikanisering
migratie (emigratie, immigratie)
integratie
segregatie
identiteit
etniciteit
Wat ga je doen?
Activiteiten
Stap
Activiteit
Wat kan ik al?
Wat weet je nog over de multiculturele samenleving? Je haalt je voorkennis op.
Stap 1
Je leest de informatie over de multiculturele samenleving. Ook kijk je video's over dit onderwerp. Aan de hand van de Kennisbank en de video's beantwoord je een aantal vragen.
Stap 2
Je bekijkt een video over de aankomst en opvang van Surinamers in Nederland na het zelfstandig worden van de voormalige kolonie Suriname en beantwoord hier vragen over.
Stap 3
Na het bekijken van een video over arbeidsmigratie beantwoord je vragen.
Stap 4
Je leest over de dood van George Floyd en over de groei van de BLM-beweging en je leest een column en bekijkt een video over etnisch profileren.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippen die passen bij de opdracht.
Eindproduct
Op basis van de bronnen schrijf je een opiniestuk voor een krant over de hoofdvraag.
Video's en bronnen
Hier vind je bronnen die passen bij de opdracht.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
De studiebelasting voor deze opdracht is 4 à 5 SLU.
Wat kun je al?
Wat weet je nog over de multiculturele samenleving?
Je kunt je geheugen opfrissen met behulp van het volgende onderdeel uit de Kennisbank onderbouw.
Denk je dat jij nog voldoende kennis hebt? Maak dan eerst de toets. Scoor je een voldoende? Dan hoef je de Kennisbank niet te lezen.
Scoor je onvoldoende? Dan moet je de Kennisbank alsnog bestuderen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Nederland had in de eerste helft van de 20e eeuw verschillende koloniën, denk aan Nederlands-Indië en Suriname.
Nederlands-Indië is in 1949 onafhankelijk geworden onder de naam Indonesië.
Suriname werd zelfstandig in 1975.
De inwoners van beide koloniën werden voor de keus gesteld:
blijven en kiezen voor een Indonesisch of Surinaams paspoort.
verhuizen naar Nederland en een Nederlands paspoort krijgen.
De meesten bleven, maar duizenden kozen voor Nederland.
Zo werd Nederland na 1949 en opnieuw in 1975 een stuk multicultureler.
Bekijk onderstaande video over de komst van Surinamers naar Nederland. Lees voor het kijken de vragen hieronder. De vragen gaan over de informatie die je in de video hoort.
Stap 3: Arbeidsmigratie
Na de Tweede Wereldoorlog ging de wederopbouw sneller dan gedacht.
De werkgelegenheid groeide snel en er was veel vuil en zwaar werk in fabrieken.
Voor dit werk nodigden bedrijven arbeiders uit Spanje, Marokko en Turkije uit om in Nederland te komen werken, met toestemming van de Nederlandse regering.
Het beeld over gastarbeiders is in het begin zeer positief. Ze vulden het tekort aan arbeidskrachten aan. Bovendien deden ze werkzaamheden die de Nederlanders niet wilden doen.
Men ging ervan uit dat ze tijdelijk hier zouden zijn. Dat zit ook opgesloten in de naam ‘gastarbeider’.
Toen het slechter ging met de economie veranderde de kijk op gastarbeiders.
Nederland werd in de jaren 70 en 80 geconfronteerd met een crisis. Nieuwe gastarbeiders waren niet meer welkom.
Bekijk de video. Lees voor het kijken eerst de vraag door.
Maak nu ook volgende opdracht uit het examen van 2014.
Stap 4: Black lives matter
Op 15 mei 2020 stierf de 46-jarige Afro-Amerikaanse George Floyd. Hij stierf nadat een politieagent met zijn knie meer dan 8 minuten op zijn nek had geleund, terwijl hij geboeid op straat lag. Twee andere agenten leunden gelijktijdig met hun knieën op zijn rug. Een vierde agent hield het publiek op afstand.
De mishandeling werd gefilmd en uitgezonden via Facebook Live. Dit trok de aandacht van de media. Het gebeuren werd wereldnieuws en leidde in veel steden tot protesten tegen racisme en politiegeweld.
Incidenten tegen met name Afro-Amerikanen speelden een grote rol in de Afro-Amerikaanse burgerrechtenbeweging die in de jaren 50 en 60 opkwam. Maar ook daarna hebben er regelmatig rellen en demonstraties plaatsgevonden. In de zomer van 2013 ontstond de Black Lives Matter-beweging. De beweging werd opgericht door drie zwarte vrouwen die op Facebook een liefdesbrief aan zwarte mensen postten.
Naar aanleiding van de dood van George Floyd in 2020 was er sprake van een zeer sterke, internationale groei van de aanhang van de beweging.
Opdracht
Op npokennis.nl vind je beknopte story's met video's over actuele kwesties. Eén van die story's gaat over Black Lives Matter.
Neem voor het bekijken van de story ongeveer 10 minuten.
Schrijf tijdens het kijken drie vragen op.
Laat de drie vragen beantwoorden door een klasgenoot.
Jij beantwoordt natuurlijk de drie vragen die hij/zij heeft opgeschreven.
Bespreek de vragen en de antwoorden met elkaar.
Lees de onderstaande bewerkte column van Nicole Sprokel over de woede na de dood van George Floyd.
Heeft de wereld iets geleerd van de dood van George Floyd?
Na de moord op GeorgeFloyd gingen honderdduizenden mensen de straat op. Zij wilden hun solidariteit met George Floyd tonen, maar wilden ook protesteren tegen politiegeweld en ongelijke behandeling van minderheden in eigen land. Demonstranten riepen op een einde te maken aan racisme en politiegeweld.
Volgens het internationaal recht is het de plicht van de politie om toe te zien dat mensen vreedzaam kunnen protesteren. Ze moeten toezien op de vrijheid van meningsuiting. Zij mogen daarbij niet discrimineren en pas geweld toepassen als het absoluut noodzakelijk is. De harde realiteit is dat er jaarlijks zo’n duizend politiedoden vallen alleen al in de VS.
Politiegeweld gaat vaak te ver. De woede van veel demonstranten wordt ook gevoed doordat zij vaak al jarenlang ervaring hebben met etnisch profileren. Etnische minderheden worden vaker aan politiecontroles onderworpen dan witte burgers zonder dat daar een reden voor is. Ook in Nederland is er veel boosheid over ongelijke behandeling van minderheden en etnisch profileren door de politie.
De dood van George Floyd en de vele demonstraties hebben het debat aangejaagd over de manier waarop eeuwenoud racisme en discriminatie zijn ingebed in wetgeving en tradities. Het heeft mensen ook geconfronteerd met hun eigen vooroordelen. Dat is soms ongemakkelijk, maar levert hopelijk ook nieuwe inzichten op.
Clingendael Spectator
Bekijk ook deze video.
Afsluiting
Begrippenlijst
Dekolonisatie
De ontwikkeling naar zelfbestuur en onafhankelijkheid van koloniën.
Pluriforme samenleving
Samenleving waarin verschillende groepen mensen naast elkaar en met elkaar wonen. De verschillen zitten in levensstijl, regio, religie, afkomst.
Multiculturele samenleving
Samenleving waarin verschillende bevolkingsgroepen, elk met hun eigen cultuur, naast elkaar leven. Kenmerken van een multiculturele samenleving zijn tolerantie, de afwezigheid van racisme en rassendiscriminatie en de garanties van vrijheid van geloof en godsdienst.
Sociaal-culturele verandering
Maatschappelijke veranderingen op sociaal en cultureel gebied over een langere periode. De veranderingen zijn het gevolg van hoe mensen met elkaar omgaan.
Discriminatie
Situatie waarbij personen wegens hun geslacht, ras, godsdienst of levensovertuiging verschillend (slechter) worden behandeld.
Cultuur
Cultuur is alles wat door menselijk handelen is gemaakt. Met cultuur wordt ook de leefstijl van een samenleving bedoeld: wat mensen denken, doen en hebben. Zoals gewoonten en gebruiken, godsdienst, normen en waarden, bestaanswijze, muziek, voorwerpen, bouwwerken.
Subcultuur
Manier van leven van een groep die afwijkt van de gangbare levenswijze in de samenleving.
Globalisering
Globalisering of mondialisering is het proces van wereldwijde integratie, door wereldwijde communicatiemogelijkheden, vervoer en arbeidsdeling.
Amerikanisering
Wereldwijd nemen landen delen van de Amerikaanse cultuur over in de eigen cultuur. Voorbeelden zijn de Amerikaans-Engelse taal, politieke vaardigheden, gewoonten en gebruiken. Amerikanisering en globalisering gaan gelijk op: Amerikaanse bedrijven en merken vind je wereldwijd, zoals Coca-Cola en McDonalds.
Migratie
Verhuizing van veel mensen tegelijk binnen een land of naar een ander land of streek in dezelfde periode. Emigratie: verhuizen naar een ander land. Immigratie: in een land komen wonen.
Integratie
Deel worden van een geheel. Opname van bepaalde personen of bevolkingsgroepen in de maatschappij en duurzaam samen kunnen leven.
Segregatie
Afzondering binnen een samenleving door een groep mensen die hun eigen normen en waarden volgen. Segregatie is het tegenovergestelde van integratie.
Identiteit
Wie je bent, hoe je heet, waar je woont. Dat wat eigen is aan een persoon.
Etniciteit
Sociaal-culturele identiteit van een bepaalde groep mensen. De leden van de groep identificeren zich met gezamenlijke kenmerken, zoals nationaliteit, stamverwantschap, religie, taal, cultuur of geschiedenis en leefgebied.
Eindproduct: Opiniestuk
Als eindopdracht schrijf je een opiniestuk in een krant waarin je antwoord geeft op de hoofdvraag: 'Is de multiculturele samenleving van Nederland een ideale samenleving?'.
Onder de knop 'Video's en bronnen' vind je links naar sites over dit onderwerp. Lees je in met behulp van de aangegeven bronnen.
Zoek geschikt materiaal, zoals boeken, tijdschriften, kranten, internet, enz. Kies bijvoorbeeld voor bronnen die verschillende standpunten laten zien van de multiculturele samenleving.
Die kunnen goede aanknopingspunten bieden voor je verhaal.
Beoordeling
Je krijgt een positieve beoordeling als je product het volgende bevat:
Een overzicht van de ontstaansgeschiedenis van de multiculturele samenleving.
Kenmerken van de multiculturele samenleving.
Verschillende standpunten over de multiculturele samenleving, waaronder je eigen standpunt.
Een korte beschrijving van het overheidsbeleid ten aanzien van immigratie.
Een column is een kort stukje tekst, waarin de schrijver zijn mening geeft op een grappige of uitdagende manier.
Video's en bronnen
Op internet zijn er veel geschiedenisvideo's te vinden.
De video 'Pluriforme en multiculturele samenleving' van Joost van Oort is de video die past deze opdracht.
Lees de probleemstelling van deze opdracht nog eens door.
Past de probleemstelling goed bij de opdracht?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Zorg dat je het kenmerkende aspect kunt noemen.
Kun je de genoemde begrippen omschrijven?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond een studiebelasting van 4 à 5 SLU.
Ben je ongeveer dat aantal uren met de opdracht bezig geweest?
Inhoud
De term 'multiculturele samenleving' kende je waarschijnlijk al wel.
Heb je nog iets nieuws geleerd in deze opdracht? Zo ja, schrijf dat op.
De term 'immigratie' levert steeds vaker discussies op in de huidige maatschappij. Heb jij een eigen visie op dit vraagstuk?
Eindopdracht
Ben je tevreden over het opiniestuk dat je geschreven hebt?
Wat was je grootste uitdaging bij het schrijven?
Het arrangement 10.6 Multiculturele samenleving h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
De opdracht 'De multiculturele samenleving' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.
Fair Use
In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use
Vragen
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk van VO-content.
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo, leerjaar 4 en 5. Dit is tijdvak 10 met het onderwerp: Multiculturele samenleving. Migratie is al eeuwenlang een constante factor in de menselijke geschiedenis. In de tweede helft van de 20e eeuw nam de immigratie in West-Europa toe als gevolg van dekolonisatie, groeiende welvaart en politieke instabiliteit elders in de wereld. Veel West-Europese landen staan bekend als multiculturele samenlevingen, waarin verschillende culturen naast elkaar bestaan.
In Nederland werd lange tijd het idee van een multiculturele samenleving omarmd, maar sinds de aanslagen op de Twin Towers in 2001 staat dit idee steeds meer onder druk. In Frankrijk is het idee van een multiculturele samenleving anders dan in Nederland. Daar staan de waarden van vrijheid, gelijkheid en broederschap centraal en is er geen ruimte voor religieuze uitingen in het openbare leven. Amerika staat bekend als een immigratieland, waarbij immigranten zich snel aanpassen aan de Amerikaanse cultuur. Hoewel de meeste immigranten hun oorspronkelijke identiteit niet volledig willen opgeven, wordt de Amerikaanse maatschappij vaak gezien als een "smeltkroes" waarin verschillende elementen samensmelten.
In Nederland bestaat de bevolking in de 21e eeuw voor 19% uit mensen met een migratieachtergrond, waarvan meer dan de helft een niet-westerse migratieachtergrond heeft. Verschillende bevolkingsgroepen hebben zich sinds de jaren 70 in Nederland gevestigd, waaronder gastarbeiders uit Turkije en Marokko, Surinamers en vluchtelingen uit andere niet-westerse landen. Inburgering en integratie zijn belangrijke thema's geworden, waarbij de Nederlandse overheid nadruk legt op het leren van de Nederlandse taal en het meedoen in de Nederlandse maatschappij. Daarnaast worden ook de migratiegeschiedenissen van Indische Nederlanders, Molukkers, Surinamers, Balkanvluchtelingen, Polen en andere immigrantengroepen besproken. In zowel Nederland als Frankrijk zijn er problemen met discriminatie, werkloosheid en armoede onder jonge migranten. Het dragen van hoofddoekjes en de vrijheid van godsdienst zijn ook onderwerpen van discussie en verschillen tussen landen. Het materiaal bespreekt voormalige koloniën, arbeidsmigratie en Black Lives Matter-beweging. Begrippen die horen bij deze les zijn: dekolonisatie, pluriforme samenleving, sociaal-culturele verandering, subcultuur, globalisering, veramerikanisering, migratie, segregatie, identiteit en etniciteit.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
De tijd van televisie en computer (vanaf 1950);
Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
4 uur en 30 minuten
Trefwoorden
arrangeerbaar, black lives matter, discriminatie, etniciteit, geschiedenis, hv45, inburgering en integratie, migratie, multiculturele samenleving, stercollectie
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo, leerjaar 4 en 5. Dit is tijdvak 10 met het onderwerp: Multiculturele samenleving. Migratie is al eeuwenlang een constante factor in de menselijke geschiedenis. In de tweede helft van de 20e eeuw nam de immigratie in West-Europa toe als gevolg van dekolonisatie, groeiende welvaart en politieke instabiliteit elders in de wereld. Veel West-Europese landen staan bekend als multiculturele samenlevingen, waarin verschillende culturen naast elkaar bestaan.
In Nederland werd lange tijd het idee van een multiculturele samenleving omarmd, maar sinds de aanslagen op de Twin Towers in 2001 staat dit idee steeds meer onder druk. In Frankrijk is het idee van een multiculturele samenleving anders dan in Nederland. Daar staan de waarden van vrijheid, gelijkheid en broederschap centraal en is er geen ruimte voor religieuze uitingen in het openbare leven. Amerika staat bekend als een immigratieland, waarbij immigranten zich snel aanpassen aan de Amerikaanse cultuur. Hoewel de meeste immigranten hun oorspronkelijke identiteit niet volledig willen opgeven, wordt de Amerikaanse maatschappij vaak gezien als een "smeltkroes" waarin verschillende elementen samensmelten.
In Nederland bestaat de bevolking in de 21e eeuw voor 19% uit mensen met een migratieachtergrond, waarvan meer dan de helft een niet-westerse migratieachtergrond heeft. Verschillende bevolkingsgroepen hebben zich sinds de jaren 70 in Nederland gevestigd, waaronder gastarbeiders uit Turkije en Marokko, Surinamers en vluchtelingen uit andere niet-westerse landen. Inburgering en integratie zijn belangrijke thema's geworden, waarbij de Nederlandse overheid nadruk legt op het leren van de Nederlandse taal en het meedoen in de Nederlandse maatschappij. Daarnaast worden ook de migratiegeschiedenissen van Indische Nederlanders, Molukkers, Surinamers, Balkanvluchtelingen, Polen en andere immigrantengroepen besproken. In zowel Nederland als Frankrijk zijn er problemen met discriminatie, werkloosheid en armoede onder jonge migranten. Het dragen van hoofddoekjes en de vrijheid van godsdienst zijn ook onderwerpen van discussie en verschillen tussen landen. Het materiaal bespreekt voormalige koloniën, arbeidsmigratie en Black Lives Matter-beweging. Begrippen die horen bij deze les zijn: dekolonisatie, pluriforme samenleving, sociaal-culturele verandering, subcultuur, globalisering, veramerikanisering, migratie, segregatie, identiteit en etniciteit.
Wat weet je nog over de multiculturele samenleving?
Bestudeer het onderdeel in de Kennisbank geschiedenis tweede fase.
Nederland had in de eerste helft van de 20e eeuw verschillende koloniën, denk aan Nederlands-Indië en Suriname.
Na de Tweede Wereldoorlog ging de wederopbouw sneller dan gedacht.
Opdracht
Op internet zijn er veel geschiedenisvideo's te vinden.
Intro + probleemstelling
