Na de Tweede Wereldoorlog was het tijdperk van het kolonialisme voorbij. De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie waren de grote overwinnaars van de Tweede Wereldoorlog. Ze wilden de vooroorlogse verhoudingen veranderen. De VS vond dat iedere natie onafhankelijk moest zijn. Engeland, Frankrijk, Nederland en België hadden veel koloniën. Verzwakt door de oorlog moesten ze zich met tegenzin neerleggen bij de nieuw ontstane situatie. De koloniën werden onafhankelijk.
Van Nederlands-Indië naar Republiek Indonesië
Nederland wilde na de Tweede Wereldoorlog Nederlands-Indië weer terug als kolonie. De Nederlandse leiders namen hun oude posities weer in. Maar de Japanse bezetting van Indonesië had in het land de wens om onafhankelijk te worden aangewakkerd. Nationalistische groeperingen eisten een onafhankelijke staat. Uiteindelijk kreeg de Nederlandse kolonie, mede door Amerikaanse druk op Nederland, haar zelfstandigheid en ging als Republiek Indonesië verder.
Probleemstelling
Dekolonisatie Nederlands-Indië
Het dekolonisatieproces van Nederlands-Indië verliep niet gemakkelijk. Nederland was niet bereid om Indië onafhankelijkheid te verlenen. Indië werd gezien als een onlosmakelijk deel van het koninkrijk.
Na de oorlog keek men anders tegen koloniën aan. De onderdrukking van een volk door een ander volk lag immers vers in het geheugen. Toch zagen de meeste Nederlanders de koloniale verhouding met Nederlands-Indië niet als onrechtvaardig of in strijd met de mensenrechten. Het idee om Indië op te moeten geven was voor veel Nederlanders onaanvaardbaar.
Eindproduct
Deze opdracht sluit je af met het maken van een digitale presentatie waarmee je de onafhankelijkheidsstrijd van Indië en de rol van Nederland in beeld brengt.
Hoofdvraag en deelvragen
Hoofdvraag en deelvragen
Hoofdvraag:
Hoe verliep het dekolonisatieproces van Nederlands-Indië?
Deelvragen:
Waarom was Nederland fel tegen onafhankelijkheid van Indië?
Welke rol speelden de VS in het dekolonisatieproces?
Welk beleid voerde Nederland tijdens het dekolonisatieproces?
Welke fasen zijn er te onderscheiden in de onafhankelijkheidsstrijd?
Wat ga je leren?
Domein A: Historisch besef
A6 Verklaringen en oorzaken
Je kunt in het kader van een historische vraagstelling verklaringen geven voor historische gebeurtenissen, verschijnselen en ontwikkelingen.
Je kunt onderscheid maken tussen verschillende soorten oorzaken.
A7 Oordelen
Je kunt bij het geven van oordelen over het verleden rekening houden met het onderscheid tussen feiten en meningen.
Je kunt bij het geven van oordelen over het verleden rekening houden met tijd- en plaatsgebondenheid van interpretaties en oordelen afkomstig van personen uit het verleden en afkomstig van hedendaagse personen, onder wie jij zelf.
Je kunt bij het geven van oordelen over het verleden rekening houden met de rol van waardepatronen in heden en verleden.
Je kunt bij het geven van oordelen over het verleden rekening houden met het ondersteunen van uitspraken met behulp van argumenten.
Domein B: Oriëntatiekennis
Je kunt bij een kenmerkend aspect van een tijdvak een passend voorbeeld geven van een gebeurtenis, ontwikkeling, verschijnsel of handeling dan wel gedachtegang van een persoon en dit voorbeeld gebruiken om het betreffende aspect te verduidelijken;
In deze opdracht speelt het volgende kenmerkende aspect uit tijdvak 10 een rol:
de dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
Onderstaande (kern)begrippen worden toegelicht in de begrippenlijst.
dekolonisatie
Koude Oorlog
hegemonie
Indië
Indonesië
onafhankelijkheidsstrijd
Soekarno
PNI
politionele acties
KNIL-militairen
‘kwestie Nieuw Guinea’
Wat ga je doen?
Activiteiten
Stap
Activiteit
Wat kun je al?
Wat weet je nog over het einde van de koloniale overheersing in Nederlands-Indië? Je haalt je voorkennis op.
Stap 1
Je leest de informatie over dekolonisatie. Ook kijk je video's over dit onderwerp. Aan de hand van de Kennisbank en de video's beantwoord je een aantal vragen.
Stap 2
Met behulp van een bron illustreer je twee kenmerkende aspecten van de tweede helft van de twintigste eeuw.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippen die passen bij de opdracht.
Eindproduct
Presenteer de antwoorden op de hoofdvraag en deelvragen.
Video's en bronnen
Hier vind je bronnen die passen bij deze opdracht.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
De studiebelasting voor deze opdracht is 6 à 7 SLU.
Wat kun je al?
Wat weet je nog over de dekolonisatie van Nederlands-Indië?
Je kunt je geheugen opfrissen met behulp van het volgende onderdeel uit de Kennisbank onderbouw.
Denk je dat jij nog voldoende kennis hebt? Maak dan eerst de toets. Scoor je een voldoende? Dan hoef je de Kennisbank die hieronder staat niet te lezen. Scoor je onvoldoende? Dan moet je de volgende Kennisbank alsnog bestuderen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Toelichting:
Deze foto is gemaakt tijdens een actie van Nederlandse militairen tegen Indonesische vrijheidsstrijders op West-Sumatra (in Indonesië). De vlag in de hand van de soldaat is een vlag van de Indonesische communistische partij, de PKI.
Afsluiting
Begrippenlijst
Dekolonisatie
De ontwikkeling naar zelfbestuur en onafhankelijkheid van koloniën.
Koude Oorlog
Periode van na de Tweede Wereldoorlog tot eind jaren tachtig, waarin een voortdurende spanning heerste tussen de Westerse democratische kapitalistische landen en de communistische Oosterse landen.
Hegemonie
Men spreekt van hegemonie als een staat meer macht of invloed heeft dan andere staten op het gebied van politiek, cultuur, wetenschap en handel.
Nederlands-Indië
Nederlands-Indië was vanaf 1813 de officiële benaming voor de in de Indische Archipel door de Nederlandse staat gekoloniseerde gebieden.
Indonesië
Voormalige kolonie van Nederland. Na de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 was de Republik Indonesia slechts één van de deelstaten (negara's) van de Verenigde Staten van Indonesië. Tussen de soevereiniteitsoverdracht en 15 augustus 1950 werden de deelstaten gevormd tot één eenheidsstaat: de Republik Indonesia.
Onafhankelijkheidsstrijd
Strijd om onafhankelijkheid van de bewoners in een gebied met de bedoeling een nieuwe staat te vestigen. In veel koloniën ging aan de onafhankelijkheid een onafhankelijkheidsstrijd door verzetsstrijders vooraf.
Soekarno
Soekarno (1901 - 1970) was de eerste president van de Republiek Indonesië, vanaf 17 augustus 1945 tot
12 maart 1967. Samen met Hatta streed hij voor onafhankelijkheid van Indonesië. Nadat Japan capituleerde riep hij samen met Hatta de onafhankelijke republiek Indonesië uit.
Partai Nasional Indonesia (PNI)
De Indonesische Nationalistische Partij was een politieke partij, opgericht door de verzetsstrijders Soekarno en Hatta. Ze streefden naar onafhankelijkheid van de Nederlandse kolonie Indonesië.
Politionele acties
Nederlands militair ingrijpen in Indonesië nadat Indonesië zich onafhankelijk had verklaard op 17 augustus 1945. Nederland wilde Indonesië als kolonie behouden. Eerste Politionele Actie vanaf 21 juli 1947. Tweede Politionele Actie vanaf 19 december 1948.
Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL)
Benaming van het Nederlandse leger in Nederlands-Indië en Indonesië, van 1830-1950. In het KNIL zaten Indische en Nederlandse soldaten.
"Kwestie Nieuw Guinea"
Bij de soevereiniteitsoverdracht van Indonesië in 1949 behield Nederland Nieuw-Guinea. Nederland wilde Nieuw-Guinea gebruiken voor het behouden van een Nederlandse invloedssfeer in de regio. Indonesië eiste Nieuw-Guinea op en er ontstond een oorlogsdreiging. In 1962 droeg Nederland na druk van de internationale gemeenschap Nieuw-Guinea aan Indonesië over.
Eindproduct: Presentatie
Bronnen en vragen beantwoorden
Onder de knop 'Video's en bronnen' vind je links naar een aantal websites met informatie over dit onderwerp. Bestudeer deze informatie.
Eindproduct
Als eindopdracht geven jullie een presentatie over hoe het dekolonisatieproces in Nederlands-Indië is verlopen. Verwerk daarin ook het verzet van Nederland, de inmenging van de VS, de reacties van nationalistische groeperingen in Indonesië, etc.
Gebruik de hoofdvraag en de deelvragen om de bronnen op geschiktheid voor jullie presentatie te beoordelen. Kies een vorm van presenteren, bijvoorbeeld een Pecha Kucha of Elevator Pitch.
Maak een overzicht van de informatie die jullie voor de presentatie willen gebruiken. Noteer per deelvraag welke informatie jullie hebben gevonden, zodat jullie goed kunnen inschatten welke informatie nog ontbreekt.
Geef aan het einde van jullie presentatie ook duidelijk antwoord op de hoofdvraag.
Vraag je docent de presentatie te beoordelen.
Beoordeling
Je krijgt een positieve beoordeling als je:
Antwoord geeft op de hoofd- en deelvragen.
Historisch verantwoord oordeelt over gebeurtenissen in het verleden.
Je presentatie goed hebt opgebouwd, een heldere structuur gegeven hebt en voorzien hebt van pakkend beeldmateriaal.
Elevator pitch betekent liftpraatje. In de tijd van een ritje met de lift moet je jezelf presenteren als de ideale oplossing voor het probleem van degene met wie je in de lift staat.
Een Pecha Kucha is een presentatie die bestaat uit 20 slides. Voor iedere slide heb je 20 seconden de tijd om te presenteren, dus je verhaal duurt in totaal 6 minuten en 40 seconden.
Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.
Video's en bronnen
Op internet zijn er veel geschiedenisvideo's te vinden.
De volgende video's van Joost van Oort passen heel goed bij deze opdracht.
Het gaat om een video over Tijdvak 8, een video over Tijdvak 9 en de video Dekolonisatie uit Tijdvak 10.
NRC-profiel Indonesië: 'Een zaak van jullie eigen geweten'
“Als er al een speciale band tussen Indonesië en Nederland bestaat, ligt die in het verleden, niet in het heden.
Vijftig jaar na de soevereiniteitsoverdracht zijn de betrekkingen tussen beide landen normaler dan ooit.”
De volgende documentaires zijn lang, dus je zult selectief moeten kijken:
Indonesia Merdeka deel 1 en deel 2.
Vpro-documentaire over de onafhankelijkheidsstrijd van Nederlands-Indië met historisch materiaal en herinneringen en anekdotes van ooggetuigen.
Terugkijken
Intro + probleemstelling
Lees de probleemstelling van deze opdracht nog eens door.
Past de probleemstelling goed bij de opdracht.
Kan ik wat ik moet kunnen?
Zorg dat je het kenmerkende aspect kunt noemen.
Kun je de genoemde begrippen omschrijven.
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond een studiebelasting van 6 à 7 uur. Klopte dat een beetje.
Inhoud
Deze opdracht sluit aan op de opdracht: 'Einde koloniale overheersing. Kon je de informatie die je in die opdracht hebt geleerd gebruiken bij deze opdracht?
Misschien heb je zelf wel banden met Nederlands-Indië. Kun je vertellen wat voor invloed de Nederlandse overheersing nog heeft op de huidige generatie?
Eindopdracht
Ben je tevreden over de presentatie die jullie hebben gemaakt?
Noteer voor jezelf welke punten beter zouden kunnen en welke punten je heel tevreden over was.
Hoe verliep de samenwerking? Zijn er dingen die je zou willen veranderen bij een eventuele volgende samenwerking?
Het arrangement 10.4 Dekolonisatie Nederlands-Indië h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
De opdracht 'Dekolonisatie: Nederlands Indië' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.
Fair Use
In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use
Vragen
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk van VO-content.
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo, leerjaar 4 en 5. Dit is tijdvak 10 met het onderwerp: Dekolonisatie Nederlands-Indië. Het dekolonisatieproces van Nederlands-Indië versnelde toen de Japanners gingen samenwerken met de nationalistische partij onder Soekarno. Na de capitulatie van Japan in 1945 riep Soekarno twee dagen later de onafhankelijkheid uit, wat leidde tot gewelddadige gebeurtenissen tussen Nederland, Indonesische jongeren en de nationalisten zelf. De periode van 'Bersiap' was het gewelddadigst, waarbij duizenden mensen omkwamen. Er vonden onderhandelingen plaats, zoals de Malino conferentie en het Akkoord van Linggadjat. In 1947 besloot Nederland tot een grootscheeps militair optreden en stuurde troepenversterkingen naar Indonesië. Deze eerste ‘politionele actie’ was voor Nederland in militair opzicht een succes, maar moest al begin augustus onder druk van de Verenigde Staten worden beëindigd. Tijdens een tweede succesvolle 'politionele actie' werden Republikeinse leiders als Soekarno en Hatta gearresteerd. Toch waren beide acties politiek gezien mislukkingen en er kwam internationeel veel kritiek en Nederland moest weer onderhandelen. In december 1949 de soevereiniteitsoverdracht plaats, behalve voor Nieuw-Guinea, dat Nederland voorlopig behield. Het materiaal bespreekt ook het onderwerp Nederlandse militairen tegen Indonesische vrijheidsstrijders op West-Sumatra (in Indonesië). Begrippen die verder horen bij deze les zijn: Koude Oorlog, hegemonie, onafhankelijkheidsstrijd, Partai Nasional Indonesia (PNI), Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL) en "Kwestie Nieuw Guinea".
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
De tijd van televisie en computer (vanaf 1950);
Geschiedenis;
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo, leerjaar 4 en 5. Dit is tijdvak 10 met het onderwerp: Dekolonisatie Nederlands-Indië. Het dekolonisatieproces van Nederlands-Indië versnelde toen de Japanners gingen samenwerken met de nationalistische partij onder Soekarno. Na de capitulatie van Japan in 1945 riep Soekarno twee dagen later de onafhankelijkheid uit, wat leidde tot gewelddadige gebeurtenissen tussen Nederland, Indonesische jongeren en de nationalisten zelf. De periode van 'Bersiap' was het gewelddadigst, waarbij duizenden mensen omkwamen. Er vonden onderhandelingen plaats, zoals de Malino conferentie en het Akkoord van Linggadjat. In 1947 besloot Nederland tot een grootscheeps militair optreden en stuurde troepenversterkingen naar Indonesië. Deze eerste ‘politionele actie’ was voor Nederland in militair opzicht een succes, maar moest al begin augustus onder druk van de Verenigde Staten worden beëindigd. Tijdens een tweede succesvolle 'politionele actie' werden Republikeinse leiders als Soekarno en Hatta gearresteerd. Toch waren beide acties politiek gezien mislukkingen en er kwam internationeel veel kritiek en Nederland moest weer onderhandelen. In december 1949 de soevereiniteitsoverdracht plaats, behalve voor Nieuw-Guinea, dat Nederland voorlopig behield. Het materiaal bespreekt ook het onderwerp Nederlandse militairen tegen Indonesische vrijheidsstrijders op West-Sumatra (in Indonesië). Begrippen die verder horen bij deze les zijn: Koude Oorlog, hegemonie, onafhankelijkheidsstrijd, Partai Nasional Indonesia (PNI), Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL) en "Kwestie Nieuw Guinea".
Wat weet je nog over de dekolonisatie van Nederlands-Indië?
Bestudeer het onderdeel uit de Kennisbank geschiedenis tweede fase.
Op internet zijn er veel geschiedenisvideo's te vinden.
Intro + probleemstelling
