De eerste spoorlijn - vmbo12

De eerste spoorlijn - vmbo12

De eerste spoorlijn

Intro

Op 20 september 1839 werd de eerste spoorlijn in Nederland feestelijk geopend.
De stoomlocomotief 'De Arend' reed in 25 minuten van Amsterdam naar Haarlem.
Veel mensen vonden het maar niets: de trein reed te snel en maakte teveel lawaai.
Was die trein echt wel nodig? Was het wel veilig?

Praat met een klasgenoot over de reactie van de mensen op de eerste trein.
Waarom waren mensen hier bang voor? Was hun angst logisch? 


Deze opdracht gaat over de eerste spoorlijn in Nederland.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van de opdracht kan ik:

  • vertellen dat de eerste spoorlijn in Nederland in 1839 werd geopend.
  • beschrijven hoe mensen aankeken tegen de eerste spoorlijn.
  • beschrijven dat door de aanleg van het spoorwegnet in Nederland de industrialisatie op gang kwam.

Wat ga ik doen?

Aan de slag

Stap

Activiteit

Stap 1

Je kunt na het bestuderen van het Canonvenster 'De eerste spoorlijn 1839' vragen beantwoorden.

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Begrippenlijst

Hier vind je de begrippen die passen bij deze opdracht.

Eindopdracht

Een artikel schrijven voor de krant van 20 september 1889 over 50 jaar spoorwegen in Nederland.

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.


Benodigdheden:
Geen bijzonderheden.

Tijd:
Voor deze opdracht heb je 1,5 uur nodig.

Aan de slag

Stap 1: De eerste spoorlijn

Ga naar de website entoen.nu en lees de tekst bij het canonvenster:
De eerste spoorlijn.

Let tijdens het bestuderen van het canonvenster en het bekijken van de video op de volgende punten:

  • Welk voordeel hadden mensen door de komst van de trein?
  • Welke angsten hadden de mensen voor de trein?

Bekijk in ieder geval:

de Vensterplaat De eerste spoorlijn
de Canon-clip De eerste spoorlijn (voortgezet onderwijs)

Afronding

Begrippenlijst

Stoomtrein
Een locomotief die wordt aangedreven door stoom.

Arbeidsproductiviteit
De hoeveelheid productie die per tijdseenheid geproduceerd wordt door één arbeider.

Werkloosheid
De staat waarin je verkeert als je werkloos bent. Je bent werkloos als je geen betaald werk hebt, maar dat wel zou willen.

Milieuvervuiling
De natuur leed veel schade door de rook en het afval die uit de fabrieken kwamen.

Urbanisatie, verstedelijking
Een proces waarbij de stedelijkheid (grootte van de steden tegenover de hoeveelheid platteland) toeneemt.

Agrarische revolutie
Vond plaats voorafgaand aan de Industriële revolutie. Door technische verbeteringen steeg de arbeidsproductiviteit in de landbouw. De stijgende arbeidsproductiviteit maakte veel arbeiders overbodig. Er ontstond werkloosheid. Het overschot aan arbeidskrachten op het platteland maakte de industriële revolutie mede mogelijk. Er waren immers arbeiders genoeg die de fabrieken in de steden konden bemannen.

James Watt
James Watt (1736-1819) was niet de eerste die zich bezighield met de stoommachine. Hij wist de bestaande ideeën om te zetten in een machine waarvan de kracht zo groot was dat hij geschikt was voor de aandrijving van vele verschillende machines in alle soorten en maten.

Stoommachine
Een machine die aangedreven wordt door stoom(druk).

Thomas Newcomen
Thomas Newcomen (1664-1729) is de uitvinder van de stoommachine.

Eindopdracht: Artikel schrijven

Als eindproduct van deze opdracht schrijf je een artikel voor de krant van 20 september 1889. Het artikel gaat over 50 jaar spoorwegen in Nederland.
In het artikel schrijf je over:

  • de feestelijke opening van het spoorwegnet in 1839.
  • de ontwikkeling van het spoorwegnet tussen 1839 en 1989.
  • de rol van het spoorwegnet voor de industrialisatie van Nederland.

Beoordeling
Laat het artikel beoordelen door je docent.
Je krijgt een goede beoordeling voor de opdracht als:

  • je in je artikel een of twee feiten noemt over de ontwikkeling van het Nederlandse spoorwegnet.
  • je beschrijft hoe de feestelijke opening in 1839 verliep.
  • je artikel duidelijk maakt dat het spoorwegnet de industrialisatie van Nederland mogelijk maakte.

Klaar?
Laat het artikel beoordelen door je docent.

Artikel schrijven

Een artikel is een goede manier om informatie te presenteren of een gebeurtenis te beschrijven.

 

Terugkijken

Intro

  • Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
    Kunnen jullie snappen waarom mensen de trein eerst maar angstaanjagend vonden?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Wat waren de gevolgen van de eerste spoorlijn?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 1,5 uur met de opdracht bezig zou zijn.
    Kon je al het werk binnen die tijd afronden?
  • Inhoud
    Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
    Schrijf op wat nieuw voor je was.
  • Eindopdracht
    Wat vond je van de eindopdracht? Heb je genoeg informatie verzameld voor je artikel over 50 jaar spoorwegen in Nederland?

  • Het arrangement De eerste spoorlijn - vmbo12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-03-21 10:58:05
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 8 met het onderwerp De eerste sporlijn. Op 20 september 1839 werd de eerste spoorlijn in Nederland feestelijk geopend. De stoomlocomotief 'De Arend' reed in 25 minuten van Amsterdam naar Haarlem. Veel mensen vonden het maar niets: de trein reed te snel en maakte teveel lawaai. Was die trein echt wel nodig? Was het wel veilig? Het materiaal bespreekt dat door de aanleg van het spoorwegnet in Nederland de industrialisatie op gang kwam. Begrippen die bij deze les horen zijn: stoomtrein, arbeidsproductiviteit, werkloosheid, milieuvervuiling, ubanisatie/verstedelijking, agrarische revolutie, James Watt, stoommachine en Thomas Newcomen.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    Industriële revolutie en de opkomst van emancipatiebewegingen; Industriële revolutie; De tijd van burgers en stoommachines (1800 - 1900); Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    1 uur 30 minuten
    Trefwoorden
    agrarische revolutie, arrangeerbaar, de eerste spoorlijn, geschiedenis, milieuvervuiling, stercollectie, stoommachine, urbanisatie/verstedelijking, vmbo12, werkloosheid

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van