De 17de eeuw in Nederland wordt ook wel de Gouden Eeuw genoemd.
De Republiek was een wereldmacht. De handel bloeide en de militaire vloot groeide. En ook op het gebied van de kunsten en wetenschappen was de Republiek een voorbeeld in de wereld. In deze opdracht worden aantal meesterwerken uit die tijd besproken om een beeld te geven van het Nederland in de Gouden Eeuw.
Kijk eens naar de volgende video over schilderkunst in de Gouden Eeuw.
Denk je dat schilderijen in de Gouden Eeuw door iedereen gekocht kunnen worden? Waarom wel of niet? Bespreek het met een klasgenoot.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van de opdracht kun je:
de namen noemen van twee belangrijke Nederlandse schilders uit de 17e eeuw.
aan de hand van een schilderij het dagelijks leven in de Gouden Eeuw in grote lijnen omschrijven.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je kunt na het bestuderen van de Kennisbank 'Culturele bloei van de republiek' vragen beantwoorden over verschillende schilderijen uit de Gouden Eeuw.
Stap 2
Je kunt na het lezen van informatie over bekende Nederlandse schilders uit de Gouden Eeuw schilderijen zoeken.
Stap 3
Je kunt aan de hand van schilderijen vragen beantwoorden over het 'dagelijks leven'.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de kennisbank en de begrippenlijst die horen bij deze opdracht.
Eindopdracht A
Als je kiest voor eindopdracht A maak je de toets.
Eindopdracht B
Als je kiest voor eindopdracht B schrijf je een artikel over het leven in de Gouden Eeuw.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Culturele bloei
Schilderij uit de 17e eeuw
Culturele bloei van de Republiek
Voor deze opdracht maak je gebruik van het onderdelen 'Culturele bloei van de Republiek' en 'Handel, welvaart en kunst' uit de Kennisbank geschiedenis:
Bezoek op de website van het museum Boijmans van Beuningen de pagina over de Gouden Eeuw: De Gouden Eeuw.
Op deze pagina worden verschillende genres in de schilderkunst besproken.
Het historiestuk stond in de 17e eeuw op de hoogste plaats van onderwerpen die een schilder kon kiezen. Bekijk een of enkele schilderijen uit dat genre.
Een ander genre is het stilleven. Bekijk een of enkele schilderijen uit dat genre.
De Hollandse luchten zijn wereldberoemd dankzij de landschappen die werden geschilderd in de Gouden Eeuw.
Bekijk nu ook een of enkele schilderijen uit het genre Hollandse luchten.
Beantwoord nu de volgende vragen.
Stap 2: Nederlandse Schilders
De gevolgen van de culturele bloei tijdens de Gouden Eeuw hangen nu in musea over de hele wereld.
Deze eeuw heeft heel veel grote Nederlandse kunstschilders grootgebracht. Hun schilderijen zijn wereldberoemd.
Sommige schilders ken je misschien van naam, andere als je een afbeelding van een van hun schilderijen ziet.
In deze stap kijken we naar drie grote Nederlandse kunstschilders uit de Gouden Eeuw.
Rembrandt van Rijn
(1606-1669)
Rembrandt is waarschijnlijk de bekendste Nederlandse schilder uit de Gouden Eeuw. Zijn schilderijen zijn bekend over de hele wereld en zijn talent was ongekend groot.
In zijn schilderijen lijkt het vaak of er een lichtpunt is. Bijvoorbeeld een lamp die schijnt. Door lichte en donkere verf te gebruiken, wordt je aandacht naar één plek op het schilderij getrokken.
Rembrandt schilderde vooral portretten en historiestukken. Dat zijn schilderijen die over een verhaal uit de geschiedenis gaan.
Rembrandt leefde eerst in Leiden en verhuisde later naar Amsterdam. In zijn tijd werden Rembrandts schilderijen al gekocht en vroegen mensen hem om een portret te maken.
Het bekendste schilderij van Rembrandt is: De Nachtwacht.
Neem voor meer verhalen over Rembrandt eens een kijkje op de interactieve schoolplaat van SchoolTV.
De Nachtwacht - Rembrandt van Rijn
Jan Steen
(1626-1679)
Jan Steen is bekend om zijn humoristische kijk op het leven. Altijd een beetje ironisch. Veel van zijn schilderijen zijn taferelen van huishoudens waar allerlei dingen mis gaan, taferelen van mensen in de kroeg of kwakzalvers. Hij woonde zijn hele leven in Leiden.
Dankzij Jan Steen hebben we nog steeds twee spreekwoorden in onze taal:
"Een huishouden van Jan Steen" en "Leven in de brouwerij brengen".
Zijn bekendste werk is: Het vrolijke huisgezin.
Het vrolijke huisgezin - Jan Steen
Johannes Vermeer
(1632-1675)
Johannes Vermeer leefde en werkte in Delft. In tegenstelling tot Jan Steen, schilderde Johannes Vermeer juist rustige, persoonlijke momenten.
Dat Johannes Vermeer in zijn tijd al veel geld had, is te zien aan de dure materialen die hij gebruikte om te schilderen. Vooral het pigment ultramarijn (blauw) zie je in heel veel van zijn schilderijen. Vermeer schilderde niet alleen zelf, maar handelde ook in schilderijen van anderen. Hij werkte ook in opdracht voor onder andere kooplieden.
Een van zijn bekendste werken is: Het melkmeisje.
Het melkmeisje - Johannes Vermeer
Stap 3: Dagelijks leven
Op de website van het Rijksmuseum vind je ook schilderijen die iets vertellen over het dagelijks leven in de Gouden Eeuw.
Bezoek samen met een klasgenoot de pagina: Het dagelijks leven.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Economische wereldmacht
De Republiek dreef zeer veel handel (voornamelijk over zee) en werd daardoor het rijkste land ter wereld.
Portret
Een artistieke voorstelling van een persoon of een groep.
Culturele bloei
De opbloei van de kunst in de Republiek was het gevolg van het economische succes. Rijke handelaren en kooplieden, hoge functionarissen en schutters- en ambachtsgilden, lieten portretten maken door populaire kunstschilders.
De schilderijen lieten hun macht en rijkdom zien.
Gouden Eeuw
De zeventiende eeuw wordt ook wel de ‘Gouden Eeuw’ genoemd, vanwege de enorme winst die handelaren maakten in de Republiek en de mooie gebouwen en schilderijen die ze lieten maken.
Stilleven
Afbeelding of schilderij van een aantal onbeweeglijke voorwerpen. Bijvoorbeeld schalen, vazen, bloemen en voedsel.
Eindopdracht A: Toets
Als je kiest voor eindopdracht A maak je de toets 'Bloei van de Republiek'.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Als je kiest voor eindopdracht B ga je een artikel schrijven over het leven in de Gouden Eeuw.
Dat doe je door een schilderij uit die periode te beschrijven. Natuurlijk neem je een ander schilderij dan dat je in stap 2 hebt gevonden.
Kies een schilderij dat laat zien dat er veel rijkdom was in de Gouden Eeuw OF een schilderij waarop je kan zien dat het niet voor iedereen makkelijk was in die tijd.
Schrijf onderaan het artikel met het antwoord op de volgende vraag: Vind je dat je door het bestuderen van schilderijen uit de 17e eeuw een goed beeld kunt krijgen van het leven in de Gouden Eeuw?
Beoordeling
Je krijgt een goede beoordeling voor je artikel als:
je een schilderij in je artikel hebt opgenomen.
je aan de hand van de schilderijen duidelijk kunt maken dat er sprake was van een Gouden Eeuw.
je artikel op één A4'tje past.
als je artikel verzorgd is vormgegeven en geen taalfouten bevat.
Het arrangement Bloei van de Republiek - vmbo12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 6 met het onderwerp de Bloei van de Republiek. De 17de eeuw in Nederland wordt ook wel de Gouden Eeuw genoemd. De Republiek was een wereldmacht. De handel bloeide en de militaire vloot groeide. En ook op het gebied van de kunsten en wetenschappen was de Republiek een voorbeeld in de wereld. In deze opdracht worden aantal meesterwerken uit die tijd besproken om een beeld te geven van het Nederland in de Gouden Eeuw. Belangrijke schilders uit deze tijd zijn Rembrandt van Rijn, Jan Steen en Johannis Vermeer. Verder begrippen uit deze les zijn: Economische wereldmacht, portret, culturele bloei, Gouden Eeuw en stilleven.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 6 met het onderwerp de Bloei van de Republiek. De 17de eeuw in Nederland wordt ook wel de Gouden Eeuw genoemd. De Republiek was een wereldmacht. De handel bloeide en de militaire vloot groeide. En ook op het gebied van de kunsten en wetenschappen was de Republiek een voorbeeld in de wereld. In deze opdracht worden aantal meesterwerken uit die tijd besproken om een beeld te geven van het Nederland in de Gouden Eeuw. Belangrijke schilders uit deze tijd zijn Rembrandt van Rijn, Jan Steen en Johannis Vermeer. Verder begrippen uit deze les zijn: Economische wereldmacht, portret, culturele bloei, Gouden Eeuw en stilleven.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Dagelijks leven
Bloei van de Republiek
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
De 17de eeuw in Nederland wordt ook wel de Gouden Eeuw genoemd.
Aan het eind van de opdracht kun je:
Benodigdheden
Als je kiest voor eindopdracht B ga je een artikel schrijven over het leven in de Gouden Eeuw.
Intro
