Niet alleen Portugezen en Spanjaarden gingen op zoek naar nieuwe zeeroutes naar handelsgebieden. Ook Nederlandse ontdekkingsreizigers zijn de zeeën overgegaan.
Hun namen vind je overal ter wereld terug.
Probeer eens een paar van hun spannende reisverhalen te onderzoeken.
In de video hieronder maak je kennis met de reis van Willem Barentsz.
Hoe kan het dat we van deze reis zo'n goed verslag hebben met zoveel details?
Het antwoord daarop hoor je in de video.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
enkele redenen geven waarom ontdekkingsreizigers op reis gingen.
enkele namen noemen van Nederlandse ontdekkingsreizigers.
enkele ontdekkingen beschrijven van Nederlandse ontdekkingsreizigers.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je kunt na het bestuderen van de website over Jan Huygen van Linschoten vragen beantwoorden over zijn leven.
Stap 2
Je kunt na het bekijken van videoclips vragen beantwoorden over de reis van Willem Barentsz.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippen
Hier vind je de belangrijkste begrippen die passen bij deze opdracht.
Eindopdracht
Je kunt informatie over twee Nederlandse ontdekkingsreizigers in een schema zetten.
Reflectie
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: J.H. van Linschoten
Jan Huygen van Linschoten
De Portugezen ontdekten als eerste de zeeweg naar Indië. Natuurlijk hielden ze de route angstvallig geheim. Stel je voor dat andere landen zelf kostbare producten uit Indië gingen halen!
De Portugezen verhandelden liever zelf in Lissabon de producten die ze uit Indië haalden.
Een slimme Nederlandse jongen kwam als eerste achter de zeeroute naar Indië.
Hij heette Jan Huygen van Linschoten. Hoe hij dat aanpakte?
Lees dat zelf eens na in deze tekst over Jan Huygen van Linschoten en beantwoord daarna de vraag.
Stap 2: Willem Barentsz
Willem Barendsz
Door de Opstand waren de Nederlanders in oorlog met Spanje. Het was daardoor erg gevaarlijk voor de Nederlandse schepen om langs Spanje naar het zuiden te varen. Zou er geen andere route naar Indië te vinden zijn? Misschien via het noorden?
Willem Barentsz en zijn mannen probeerden drie keer om een route langs het ijzige noorden te vinden. Hun derde tocht, in 1596, werd beroemd. Ze moesten overwinteren in het poolgebied...
Afronding
Begrippen
Ontdekkingsreizen
Reizen waarmee niet of weinig bekende gebieden verkend worden. In de tweede helft van de 15e eeuw groeide het idee dat Indië over zee te bereiken moest zijn.
Sextant
Hiermee kon de hoogte van een hemellichaam worden bepaald. Het sextant kon ook gebruikt worden voor de plaatsbepaling op zee gedurende de nacht.
Houtman
Cornelis de Houtman (1565 - 1599) voer als eerste Nederlandse expeditie naar Oostindië.
Huygen van Linschoten
Jan Huygen van Linschoten (1563 - 1611) was een Nederlandse ontdekkingsreiziger, koopman, boekhouder, tekenaar en schrijver. Hij kopieerde in het geheim zeekaarten van de Portugezen en schreef een boek over de positie van de Portugezen in Oostindië.
Het liedje 'Jan Huigen in de ton' is gebaseerd op zijn verhaal.
Tasman
Abel Tasman (1603-1659) was een Nederlandse ontdekkingsreiziger. Hij was in dienst van de VOC. Hij is de ontdekker van Nieuw-Zeeland en Tasmanië .
Barentsz
De Terschellinger Willem Barentsz (1550 - 1597) probeert een noordoostelijke doorvaart naar Indië te vinden in 1596. Overwinterde in Het Behouden Huys op Nova Zembla
Het Behouden Huys
Huis dat in 1596 door Willem Barentsz op Nova Zembla werd gebouwd van wrakhout. Barentsz en zijn bemanning werden gedwongen hier te overwinteren.
Nova Zembla
Een Russische eilandengroep in de Noordelijke IJszee. Bekend van de ontdekkingsreis van Willem Barentsz.
Christenen
Een christen is een aanhanger van het christendom, of een volgeling van Jezus Christus.
Indianen
De oorspronkelijke bewoners van Amerika.
Kwadrant
Een navigatie-instrument waarmee zeevaarders ook 's nachts de positie van hun schip konden bepalen.
Klimaat
De gemiddelde weerstoestand over een periode van minimaal 30 jaar.
Edelmetaal
Metaal dat niet tot nauwelijks aangetast kan worden door oxidatie. Voorbeelden zijn goud en platina.
Staatsgeheim
Informatie die vanwege de inhoud of aard beperkt of niet verspreid mag worden.
Cartografie
Wetenschap die zich bezig houdt met het maken en ontwerpen van kaarten.
Kaap de Goede Hoop
Gelegen in Zuid-Afrika. Deze kaap wordt traditioneel gezien als markering voor de overgang tussen de Atlantische Oceaan en de Indische Oceaan.
Boordgeschut
Het bewapenen van de schepen.
Scheepsbouw
Een specialisatie in de techniek waarin men zich bezighoudt met de bouw van schepen en boten.
Handelsroute
Een door handelaren gebruikte verbinding over land of water.
Astrolabium
Een toestel waarmee de stand van de hemellichamen aan land nauwkeurig gemeten kon worden. Het astrolabium was 1200 jaar lang het voornaamste instrument voor navigatie.
Technische uitvindingen
Een aantal technische uitvindingen in de tweede helft van de 15e eeuw maakte het makkelijker om op zee je plaats te bepalen. Er kwamen betere schepen, betere en meer gedetailleerde kaarten en betere navigatie-instrumenten.
Eindopdracht: Kaart tekenen
Als eindproduct ga je samen met een klasgenoot een schema maken over de Nederlandse ontdekkingsreizigers.
Maak een tabel met 6 kolommen aan in Googledocs of in een ander tekstverwerkingsprogramma.
Zorg dat je een liggende pagina hebt.
Bovenaan de kolommen schrijf je kort deze punten die je wilt onderzoeken: Wie – wanneer – doel – route – ontdekkingen – succes?
Bewaar het bestand onder de naam Ontdekkers.
Ga nu op zoek naar twee Nederlandse ontdekkingsreizigers.
Je kunt hiervoor de lijst van Wikipedia gebruiken.
TIPS: Le Maire en Schouten – Abel Tasman – Hudson zijn in elk geval beroemde Nederlandse ontdekkers. Maar er zijn er meer!
Vul de gegevens die je vindt in de tabel.
Ga op zoek naar een geschikte wereldkaart en plaats die onder de tabel.
Print je bestand uit.
Teken op de kaart een cirkel om de plaatsnamen die ons herinneren aan de twee door jou gekozen Nederlandse ontdekkingsreizigers.
Beoordeling
Laat het overzicht en de kaart beoordelen door jullie docent.
Jullie krijgen een goede beoordeling voor de opdracht als:
Het overzicht is gemaakt in de vorm van een schema (tabel) met een wereldkaart.
In het schema zijn opgenomen: wie – wanneer – reisdoel – route – ontdekkingen.
Namen van ontdekkers zijn aangegeven op de juiste plaats op de wereldkaart.
Het overzicht is gemaakt met behulp van een tabel in Googledocs of een ander tekstverwerkingsprogramma.
Het overzicht geen taalfouten bevat en op tijd klaar is.
Klaar?
Lever het overzicht en de kaart in bij je docent.
Op een kaart kun je aangeven waar een gebeurtenis heeft plaatsgevonden of gaat plaatsvinden.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Vind je het een goede intro om de opdracht mee te beginnen?
Waarom wel of waarom niet?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Waarom gingen ontdekkingsreizigers op reis?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht?
Is het gelukt om een tabel te maken met verschillende ontdekkingsreizigers?
Vond je het fijn om de opdracht samen te doen?
Hoe verliep de samenwerking? Waren de taken eerlijk verdeeld?
Het arrangement Nederlandse ontdekkers - vmbo12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 5 met het onderwerp Nederlandse ontdekkers. Niet alleen Portugezen en Spanjaarden gingen op zoek naar nieuwe zeeroutes naar handelsgebieden. Ook Nederlandse ontdekkingsreizigers zijn de zeeën overgegaan. Hun namen vind je overal ter wereld terug. Het materiaal bespreekt enkele redenen geven waarom ontdekkingsreizigers op reis gingen. Er worden ook enkele Nederlandse ontdekkingsreizigers genoemd en de ontdekkingen die zij hebben gedaan. Bijbehorende begrippen zijn ontdekkingsreizen, sextant, Cornelis Houtman, Huygen van Linschoten, Abel Tasman, Willem Barentsz, Het Behouden Huys, Nova Zembla, christenen, indianen, kwadrant, klimaat, edelmetaal, staatsgeheim, cartografie, Kaap de Goede Hoop, boordgeschut, scheepsbouw, handelsroute, astrolabium en technische uitvindingen.
Begin van de overzeese Europese expansie;
Opstand en het ontstaan van een onafhankelijke Nederlandse staat;
De tijd van ontdekkers en hervormers (1500 - 1600);
Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
2 uur en 0 minuten
Trefwoorden
abel tasman, arrangeerbaar, cornelis houtman, geschiedenis, het behouden huys, huygen van linschoten, nederlandse ontdekkingsreizigers, stercollectie, vmbo12, willem barentsz
Nederlandse ontdekkers - vmbo12
nl
VO-content
2023-08-16 16:20:37
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 5 met het onderwerp Nederlandse ontdekkers. Niet alleen Portugezen en Spanjaarden gingen op zoek naar nieuwe zeeroutes naar handelsgebieden. Ook Nederlandse ontdekkingsreizigers zijn de zeeën overgegaan. Hun namen vind je overal ter wereld terug. Het materiaal bespreekt enkele redenen geven waarom ontdekkingsreizigers op reis gingen. Er worden ook enkele Nederlandse ontdekkingsreizigers genoemd en de ontdekkingen die zij hebben gedaan. Bijbehorende begrippen zijn ontdekkingsreizen, sextant, Cornelis Houtman, Huygen van Linschoten, Abel Tasman, Willem Barentsz, Het Behouden Huys, Nova Zembla, christenen, indianen, kwadrant, klimaat, edelmetaal, staatsgeheim, cartografie, Kaap de Goede Hoop, boordgeschut, scheepsbouw, handelsroute, astrolabium en technische uitvindingen.
abel tasman, arrangeerbaar, cornelis houtman, geschiedenis, het behouden huys, huygen van linschoten, nederlandse ontdekkingsreizigers, stercollectie, vmbo12, willem barentsz
Niet alleen Portugezen en Spanjaarden gingen op zoek naar nieuwe zeeroutes naar handelsgebieden. Ook Nederlandse ontdekkingsreizigers zijn de zeeën overgegaan.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Benodigdheden
Als eindproduct ga je samen met een klasgenoot een schema maken over de Nederlandse ontdekkingsreizigers.
