Landbouwsamenlevingen - vmbo12

Landbouwsamenlevingen - vmbo12

Landbouwsamenlevingen

Intro

Mensen leefden miljoenen jaren als jagers en verzamelaars. Ze waren gewend om niet lang op één plaats te wonen. Als het eten op was, vertrokken ze naar de volgende plaats.

Dit veranderde toen mensen dieren gingen houden, om van te leven. En het land gingen bewerken. Er ontstond landbouw. Mensen bleven toen op één plek wonen.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • vertellen wanneer de eerste boeren naar Nederland kwamen.

  • uitleggen waar de eerste landbouwsamenlevingen ontstonden.

  • uitleggen waarom de eerste boeren juist daar gingen wonen.

  • beschrijven wat de gevolgen waren van het ontstaan van landbouwdorpen.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap Activiteit
Stap 1

Je leest in de Kennisbank over het begin van de landbouw en landbouwsamenlevingen.

Je beantwoordt vragen over dit onderwerp.
Stap 2 Je leert hoe de landbouw zich over Europa verspreidde.
Stap 3 Je kunt de informatie die je hebt gelezen in de Kennisbank verwerken in een sleepoefening.
Afronding
Onderdeel Activiteit
Begrippenlijst Je leest de Kennisbank en begrippen die passen bij deze opdracht.
Eindopdracht A Als je kiest voor eindopdracht A kun je van 5 stellingen aangeven of ze waar zijn of niet waar.
Eindopdracht B Als je kiest voor eindopdracht B kun je de verschillen tussen jagers en boeren in een schema verwerken.
Terugkijken Je kijkt terug.


Benodigdheden
Geen bijzonderheden.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 1 lesuur nodig.

 

 

Aan de slag

Stap 1: Landbouwsamenlevingen

Lees in de Kennsibank het onderdeel Landbouw en landbouwsamenlevingen.

Maar daarna de opdracht.

Landbouw en landbouwsamenlevingen

 

Stap 2: De agrarische revolutie

De jagers-verzamelaars stopten met rondtrekken. Nomaden werden boeren. Ze gingen op één plek wonen. En begonnen met landbouw.

De overgang van het rondtrekken naar wonen op een vaste plek noemen we  de agrarische revolutie.
De agrarische revolutie is tussen 11000 voor Christus en 3000 voor Christus.

Op de kaart zie je de agrarische revolutie. De agrarische revolutie begon in het Midden-Oosten. (geel/rood/oranje).
Vandaaruit naar Midden-Europa (groen) en tenslotte naar West-Europa (blauw).

 

Stap 3: Het houden van dieren

In de Kennisbank heb je kunnen lezen over het houden van dieren.

Sleep de woorden naar de juiste plaats in de tekst.

Afronding

Kennisbank / Begrippen

Landbouw en landbouwsamenlevingen
Agrarische Revolutie
De overgang van jagers-verzamelaars naar het boerenbestaan.
Landbouw/veeteelt
Mensen gaan hun eigen voedsel maken: ze verbouwen granen (landbouw) en temmen van vee (veeteelt).
Aardewerk
De benaming voor potten, bekers, schalen en kommen gemaakt van klei of leem.
Grafgiften/Hiernamaals
Doden kregen spullen mee in hun graf: grafgiften. Men geloofde in een leven na de dood. In het hiernamaals zou de overledene de spullen nodig kunnen hebben.
Bandkeramiekers
De eerste boeren in Nederland waren de Bandkeramiekers (5300-4900 v.C.) Zij woonden in Limburg. Hun aardewerk was versierd met bandvormige randen.
Trechterbekercultuur
De Hunebedbouwers maakten bekers met een wijde hals: Trechterbekers. Daarom heet hun cultuur ook wel de Trechterbekercultuur.

Eindopdracht A: Toets stellingen

Beantwoord 5 stellingen over de opkomst van de landbouw en landbouwsamenlevingen.

Eindopdracht B: Nieuwe levensstijl

Verschillen in levenstijl.

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • vertellen wanneer de eerste boeren naar Nederland kwamen.

  • uitleggen waar de eerste landbouwsamenlevingen ontstonden.

  • uitleggen waarom de eerste boeren juist daar gingen wonen.

  • beschrijven wat de gevolgen waren van het ontstaan van landbouwdorpen.

 

Hoe ging het?

  • Tijd
    Had je genoeg tijd om de opdrachten te maken?
  • Inhoud
    Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
    Waar zou je meer over willen leren?
  • Eindopdracht
    Wat vond je van de eindopdracht?
    Lukte het om de stellingen te beoordelen? Wat vond je nog lastig?

  • Het arrangement Landbouwsamenlevingen - vmbo12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-17 14:35:34
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 1 met het onderwerp Landbouwsamenlevingen. Het materiaal bespreekt de agrarische revolutie waar de eerste boeren een vaste plek vonden voor veeteelt en het verbouwen van gewassen. Deze boeren bouwden nederzettingen die samen landbouwgemeenschappen vormden. Belangrijke culturen in deze periode zijn de bandkeramische cultuur en de trechterbekercultuur, genoemd naar de typerende soorten aardewerk. Daarnaast worden de hunebedden besproken. Belangrijke bijbehorende begrippen zijn grafgiften en het hiernamaals.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    De tijd van jagers en boeren (tot 3000 v C); Ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen; Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    1 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    agrarische revolutie, arrangeerbaar, bandkeramische cultuur, geschiedenis, grafgiften, landbouwsamenlevingen, stercollectie, trechterbekercultuur, vmbo12

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Landbouw en landbouwsamenlevingen

    Landbouwsamenlevingen

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van