De eerste mensen leefden van de jacht en van eetbare dingen die ze vonden.
Daarom worden ze jagers-verzamelaars genoemd.
Deze opdracht gaat over de het leven van de jagers-verzamelaars.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
omschrijven wat 'prehistorie' betekent.
vertellen door welke uitvinding de prehistorie eindigde.
vertellen dat de eerste mensen leefden in Afrika.
beschrijven dat de mensen zich vanuit Afrika hebben verspreid over de hele wereld.
twee kenmerken noemen van de nomadische levenswijze.
uitleggen waarom de jagers-verzamelaars nomaden waren.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leest de kennisbank over Jagen en Verzamelen. Daarna kun je vragen beantwoorden over de prehistorie.
Stap 2
Je leest informatie over de eerste mens. Daarna kun je in een vraag aangeven hoe de eerste mens zich over de wereld verspreidde.
Stap 3
Je kunt in een tabel aangeven hoe de eerste mensen woonden, aten en wat hun activiteiten waren.
Stap 4
Je leest informatie over de archeologische vondst van Trijntje en beschrijft een dag uit haar leven.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de kennisbank en de begrippenlijst die bij deze opdracht horen.
Eindopdracht A
Als je kiest voor eindopdracht A maak je een toets over deze opdracht.
Eindopdracht B
Als je kiest voor eindopdracht B maak je een kruiswoordpuzzel
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Inleiding
Bestudeer het onderdeel Jagers-verzamelaars uit de Kennisbank:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Regelmatig worden in Nederland opgravingen gedaan. In 1997 werd er gegraven bij Hardinxveld-Giessendam.
Daar vonden archeologen een compleet skelet van een vrouw.
Ze was naar schatting 40-60 jaar oud en stierf ongeveer 7500 jaar geleden.
De archeologen noemen haar Trijntje.
Kijk maar eens naar de volgende video. Daar hoor je meer informatie over Trijntje.
In de Canon van Nederland vind je ook informatie over Trijntje en de tijd waarin zij leefde. Lees de informatie.
Beschrijf nu, in een document, in ongeveer 1/2 A4-tje, hoe een dag uit het leven van Trijntje er waarschijnlijk uit zag.
Overleg met je docent of je dit document ook in moet leveren en wat dan de beoordelingseisen zijn.
Prehistorie
De prehistorie is de tijd waaruit geen geschreven berichten bewaard zijn.
Nomadische levenswijze
Mensen hebben geen vaste woonplaats, maar ze trekken rond en leven van wat ze uit de natuur kunnen halen.
Jagers-verzamelaars
Jagers-verzamelaars leven als nomaden. Zij leven van de jacht (jagers) en van producten uit de natuur, zoals vruchten en wortels (verzamelaars).
Toendra/Toendraklimaat
Een boomloos gebied in koude streken waar grassen, mossen en dwergstruiken groeien. In de koudste maanden is de temperatuur op de toendra onder de -3 °C, in de warmste maanden tussen 0 en 10 °C.
Lage Landen
Omschrijving van het huidige Nederland en België, toen deze landen nog niet bestonden.
Mammoeten
Grote dieren met een dikke vacht, die leefden op de toendra’s. Ongeveer 4000 jaar geleden zijn ze uitgestorven.
Rendieren
Hertachtige dieren, die in kuddes over de toendra’s trokken. In warmere tijden trekken ze zich terug in het noorden van Scandinavië.
Rendierjagers
Jagers-verzamelaars die de kuddes van rendieren volgen om te kunnen eten en huiden te verzamelen.
Grotschilderingen
In de prehistorie werd kunst gemaakt in de vorm van grotschilderingen.
Eindopdracht A: Toets
Als eindproduct maak je de toets 'Jagers en verzamelaars'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je gaat samen met een klasgenoot een kruiswoordpuzzel maken.
Je geeft omschrijvingen van begrippen. Of je laat een afbeelding zien.
Als je het begrip weet zet je de letters van het woord in de vakjes.
Zo kun je de puzzel oplossen.
Jullie kruiswoordpuzzel gaat over de manier waarop jagers-verzamelaars leefden.
Zoek woorden en afbeeldingen op die passen bij dit onderwerp.
Maak van ieder woord een (korte) omschrijving.
Maak nu het hokjespatroon en schrijf de omschrijvingen erbij.
Tip
Gebruik de begrippenlijst bij de opdracht.
Klaar?
Kopieer de puzzel één of twee keer.
Laat de puzzel oplossen door een of twee klasgenoten.
Vraag om commentaar op jullie puzzel.
Probeer ook een puzzel van jullie klasgenoten op te lossen.
Geef op een positieve manier feedback aan jullie klasgenoten.
Laat de puzzel beoordelen door de docent.
Bij de beoordeling wordt erop gelet dat:
De kruiswoordpuzzel minimaal 8 woorden bevat.
De omschrijvingen op de juiste manier naast de puzzel staan.
De puzzel niet te makkelijk en niet te moeilijk is. De puzzel moet door klasgenoten te maken zijn.
Bij een kruiswoordpuzzel vul je de letters van woorden in vakjes in.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Denk je dat je zou overleven als je zelf weer zou moeten jagen en verzamelen?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Voor welke eindopdracht heb je gekozen? Voor de toets of de kruiswoordpuzzel?
Waarom heb je die keuze gemaakt?
Werk je liever alleen of samen tijdens een eindopdracht?
Het arrangement Jagers en verzamelaars - vmbo12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO voor leerjaar 1 en 2. Het onderwerp is jagers en verzamelaars. Het materiaal bespreekt de (nomadische) leefwijze in de prehistorie. Dit is de tijd voordat de uitvinding van het schrift gedaan werd. Het lesmateriaal gaat over onder andere de bevindingen van archeologen over het voedsel dat de mensen aten in deze periode, de kleding die ze droegen en hoe ze in leven bleven. Belangrijke begrippen in dit lesonderdeel zijn mammoeten, rendieren, rendierjagers en grotschilderingen. Daarnaast wordt de omgeving, dat nu Nederland en België is, beschreven. Begrippen die hier bij horen zijn de Lage Landen, IJstijd en toendra.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO voor leerjaar 1 en 2. Het onderwerp is jagers en verzamelaars. Het materiaal bespreekt de (nomadische) leefwijze in de prehistorie. Dit is de tijd voordat de uitvinding van het schrift gedaan werd. Het lesmateriaal gaat over onder andere de bevindingen van archeologen over het voedsel dat de mensen aten in deze periode, de kleding die ze droegen en hoe ze in leven bleven. Belangrijke begrippen in dit lesonderdeel zijn mammoeten, rendieren, rendierjagers en grotschilderingen. Daarnaast wordt de omgeving, dat nu Nederland en België is, beschreven. Begrippen die hier bij horen zijn de Lage Landen, IJstijd en toendra.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Jagers en verzamelaars
Verspreiding eerste mensen
Jagers en verzamelaars
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Benodigdheden
Bestudeer het onderdeel Jagers-verzamelaars uit de Kennisbank:
Lees nu in de Kennisbank de informatie over de Verspreiding van de eerste mensen.
Lees de informatie uit de Kennisbank over de Jagers en verzamelaars.
Als eindproduct maak je de toets 'Jagers en verzamelaars'.
Je gaat samen met een klasgenoot een kruiswoordpuzzel maken.
