Marktvormen

Inleiding

Een consument is de vrager van producten. Een producent is de aanbieder van producten. De plek waar vragers en aanbieders elkaar tegenkomen, noem je een markt.

Een markt kan een concrete markt zijn, bijvoorbeeld een veiling of een kaasmarkt, maar ook een winkel.
Een markt kan ook abstract zijn, denk bijvoorbeeld aan de arbeidsmarkt.

Dit thema heet marktvormen. Je bestudeert de vraag naar en het aanbod van producten. Je leert dat de prijs van een product te maken heeft met de vraag en het aanbod. Je bekijkt ook verschillende marktvormen. En je leert dat een bedrijf verschillende ondernemingsvormen kan kiezen.

Eindopdracht
De eindopdracht van dit thema gaat over de website www.marktplaats.nl.

Naast de eindopdracht vind je bij de afsluiting ook een overzicht van alle Kennisbankitems van dit thema plus een begrippenlijst, een diagnostische toets, examenvragen en enkele vragen die je helpen bij het terugkijken op het thema.

Genoeg te doen. Aan de slag.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van het thema kan ik:

uitleggen wat wordt bedoeld met de vraag naar en het aanbod van producten.

in een grafiek een vraaglijn en een aanbodlijn aanwijzen en vervolgens de evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid aflezen.

twee factoren noemen die invloed hebben op de vraag naar een product.

twee factoren noemen die invloed hebben op het aanbod van een product.

de verschillen tussen de volgende marktvormen beschrijven:
- volkomen concurrentie
- monopolistische concurrentie
- monopolie
- oligopolie

de verschillen tussen de volgende ondernemingsvormen beschrijven:
- éénmanszaak
- vennootschap onder firma
- besloten vennootschap
- naamloze vennootschap
- stichting

Wat ga ik doen?

Het thema Marktvormen bestaat uit de volgende onderdelen:

Voor je aan de slag gaat met de afsluiting maak je drie opdrachten.
In de tabel staat per activiteit hoeveel lessen je ongeveer nodig hebt.

Activiteit	Aantal lessen
Inleiding	0,5
Wat kan ik straks?
Wat ga ik doen?
Opdracht: Vraag en aanbod	2
Opdracht: Marktvormen	2
Opdracht: Ondernemingsvormen	2
Afsluiting
Samenvattend	0,5
Eindopdracht	2
D-toets	1
Examenvragen	0,5
Terugkijken	0,5
Totaal:	11

Opdrachten

Vraag en aanbod

Intro

Bij het vaststellen van de verkoopprijs van zijn product houdt een ondernemer rekening met de concurrentie. Maar niet ieder bedrijf heeft evenveel concurrentie.

Bedenk een bedrijf dat bij het vaststellen van de verkoopprijs veel rekening moet houden met concurrentie.
Bedenk ook een bedrijf dat juist weinig rekening hoeft te houden met concurrentie bij het vaststellen van de verkoopprijs.

Je hebt vast wel eens gehoord dat de prijs van een product wordt bepaald door 'vraag en aanbod'.

Wat denk jij?

Wat wordt bedoeld met 'vraag en aanbod'?
Wordt de prijs van alle producten bepaald door vraag en aanbod?
Bedenk voor welke producten juist wel.
En bedenk voor welke producten minder.

Bespreek je antwoorden met een klasgenoot.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

aangeven wie de vragers en aanbieders van producten zijn.
minimaal twee persoonlijke factoren noemen die invloed hebben op de vraag naar producten.
omschrijven wat met een vraaglijn en aanbodlijn wordt weergegeven.
(aan de hand van een voorbeeld) uitleggen waarom een vraaglijn daalt.
(aan de hand van een voorbeeld) uitleggen waarom een aanbodlijn stijgt.
omschrijven wat wordt bedoeld met de evenwichtsprijs en de evenwichtshoeveelheid en kan ik uitleggen waarom die prijs vaak tot stand komt.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap		Leervragen
Stap 1		Wat bepaalt de vraag naar een product? Hoe loopt de vraaglijn?
Stap 2		Wat bepaalt de aanbod van een product? Hoe loopt de aanbodlijn?
Stap 3		Wat wordt bedoeld met de evenwichtsprijs en de evenwichtshoeveelheid?
Stap 4		Waardoor kan de vraaglijn verschuiven en wat gebeurt er dan met de evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid?
Afronding
Onderdeel		Activiteit
Samenvattend		Maak de samenvattingsopdracht.
Terugkijken		Terugkijken op de opdracht.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Aan de slag

Stap 1: De vraag naar een product

Een consument is de vrager van producten.
Welke producten worden gevraagd hangt af van de behoeften van de consument.
De behoeften worden bepaald door persoonlijke factoren, zoals:

gezinssamenstelling,
godsdienst,
beroep,
opleiding,
inkomen, etc.

Daarnaast hangt de vraag af van de prijs van het product.
Meestal geldt dat als de prijs stijgt, de vraag af zal nemen.

Stap 2: Het aanbod van een product

Bedrijven (producenten) zijn de aanbieders van producten.
Om te kunnen blijven bestaan is het nodig dat bedrijven winst maken.
De bedrijven zullen alleen producten aanbieden als de verkoopprijs hoger is dan de inkoopprijs.
Soms kan een bedrijf de prijs van een product helemaal zelf vaststellen.
Maar vaker zal hij bij het vaststellen rekening houden met zijn concurrenten.
Zijn er heel veel concurrenten, dan heeft de aanbieder zelf weinig invloed op de prijs.

Hoeveel producten een bedrijf aanbiedt, hangt af van de prijs.
Meestal geldt dat als de prijs stijgt, de ondernemer meer producten zal aanbieden.

Stap 3: Vraag en aanbod

Van veel producten wordt de prijs bepaald door de vraag naar het product en het aanbod van het product.

In de grafiek hiernaast zie je een vraaglijn en een aanbodlijn.
De aanbodlijn geeft aan hoeveel bedrijven bij verschillende prijzen willen aanbieden.
De vraaglijn geeft aan hoeveel consumenten bij verschillende prijzen willen kopen.

Er is één prijs waarbij vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn.
Je noemt dit de evenwichtsprijs.
Bij de evenwichtsprijs hoort de evenwichtshoeveelheid.

Van veel producten komt de prijs uit op de evenwichtsprijs.

Doe de sleepoefening.

Stap 4: De vraaglijn verschuift

De vraaglijn is een dalende lijn: bij een hoge prijs zal minder gevraagd worden dan bij een lage prijs. Als de prijs verandert, kom je op een ander punt op de vraaglijn terecht.

De vraaglijn kan ook in zijn geheel verschuiven (zie figuur).
De vraaglijn verschuift naar rechts als bij dezelfde prijs meer gevraagd wordt.
De vraaglijn zal bijvoorbeeld naar rechts verschuiven als:

het aantal consumenten toeneemt.
het inkomen van de consumenten toeneemt.

De vraaglijn verschuift naar links als bij dezelfde prijs minder gevraagd wordt.
De vraaglijn zal bijvoorbeeld naar links verschuiven als:

het aantal consumenten afneemt.
het inkomen van de consumenten afneemt.

Doe de sleepoefening.

Afronding

Samenvattend

Wat heb je geleerd?

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Weet je wie de aanbieders en vragers van producten zijn?
En weet je wat wordt bedoeld met 'de prijs wordt bepaald door vraag en aanbod'?

Hoe ging het?

Tijd
Ben je ongeveer twee uur met de opdracht bezig geweest?
Welke stap kostte veel tijd? Hoe kwam dat?

Inhoud
Veel sleepoefeningen in deze opdracht.
Helpt het om door sleepoefeningen te maken de stof te leren?

Afronding - Samenvattend
Heb je de samenvattingsopdracht gemaakt?
Vond je de opdracht makkelijk of moeilijk? Zeg ook waarom.