Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland
Armoede is van alle tijden en dat geldt ook voor hulp. Al in de bijbel en de koran wordt er gehamerd op naastenliefde en het helpen van mensen die het minder goed hebben. Armenzorg is eeuwenlang een zaak geweest van burgers onderling.
Tot het proces van industrialisering op gang komt. Stoommachines, mechanisering van de landbouw, de opkomst van de massaproductie in fabrieken, het gevolg was een snelle toename van de arbeidersklasse en van armoede. Zo snel dat burgers het niet meer kon bijbenen om elkaar te helpen.
Langzaam wordt de rol van de overheid in de bestrijding van de armoede groter. Het gevolg is, in de tweede helft van de twintigste eeuw, een echte welvaartsstaat, een verzorgingsstaat, waar niemand meer in diepe armoede hoeft te leven. Wat er ook gebeurt; ziekte, werkloosheid, arbeidsongeschiktheid of ouderdom, er is een sociale voorziening of verzekering om op terug te vallen.
De verzorgingsstaat is voortdurend in ontwikkeling, ook al omdat telkens moet worden bepaald hoe een en ander moet worden betaald en door wie de kosten ervan moeten worden opgebracht.
In dit thema vind je 12 opdrachten over het ontstaan van de sociale zekerheid.
Wat kan ik straks?
In dit thema staat de sociale zekerheid in Nederland centraal.
Aan het eind van het thema moet je de ontwikkelingen die zich op het gebied van de sociale zekerheid vanaf de tweede helft van de 19e eeuw hebben voorgedaan en die hebben geleid tot de huidige verzorgingsstaat kunnen herkennen en kunnen beschrijven.
Opdracht
Leervraag
Crisisjaren
Welke gevolgen had de crisis op het leven van de mensen in Nederland?
Naar sociaal recht
Op welke manier is de verzorgingsstaat in Nederland ontstaan?
Trekken van Drees
Hoe zorgt de Nederlandse overheid voor de oudere inwoners van ons land?
Armenhulp
Hoe is de armoedebestrijding veranderd van de middeleeuwen tot nu?
Werkverschaffing
Wat is het verschil tussen gewone arbeid en arbeid via werkverschaffing?
Sociale verzekeringen
Waarom zijn de sociale verzekeringen in Nederland ingevoerd?
Kinderbijslag
Hoe wordt er door verschillende partijen aangekeken tegen de kinderbijslag?
Kinderopvang
Hoe heeft de kinderopvang zich in de loop van de eeuwen ontwikkeld?
VUT
Wat hield de VUT-regeling in en waarom werd deze in het leven geroepen?
Pensioenen
Wat zijn de drie pijlers van het Nederlandse pensioenstelsel?
Flexibel werken
Wat is het verschil tussen een dagloner 100 jaar geleden en een zzp'er nu?
Participatiesamenleving
Wat is de participatiesamenleving?
Wat ga ik doen?
Het thema 'Sociale zekerheid' bestudeer je door twaalf opdrachten te maken.
Opdracht
Tijd
Eindproduct
Crisisjaren
2 lessen
Dagboek steuntrekker
Naar sociaal recht
3 lessen
Pamflet of toneelstuk
Trekken van Drees
3 lessen
Petitie of enquête
Armenhulp
3 lessen
Brief aan een krant
Werkverschaffing
2 lessen
Betoog of stripverhaal
Sociale verzekeringen
2 lessen
Ingevulde tabel
Kinderbijslag
3 lessen
Kinderbijslagdebat
Kinderopvang
3 lessen
Reactie op een stelling of interview
VUT
3 lessen
Journaalitem
Pensioenen
3 lessen
Reclameboodschap of samenvatting
Flexibel werken
2 lessen
Overzicht of toekomstdroom
Participatie samenleving
2 lessen
Mening politieke partij verwoorden
Afsluiting
2 lessen
Mening op een creatieve manier formuleren
Totaal aantal lessen
32 lessen
De tijd is een indicatie en afhankelijk van de keuze van het eindproduct.
Opdrachten
Hier vind je de twaalf opdrachten die horen bij dit thema.
Maak je keuze.
In de afgelopen 12 opdrachten is een hele ontwikkeling langsgekomen: van armoedebestrijding op particulier initiatief tot aan de participatiesamenleving. Daarmee lijkt de verzorgingsstaat alweer op zijn retour. En dat terwijl er ook mensen zijn die vinden dat de verzorgingsstaat nog wel een zetje kan gebruiken: wat dacht je van het basisinkomen voor iedereen?
Wat is een basisinkomen?
Een basisinkomen is een vast inkomen dat de overheid elke maand aan zijn burgers overmaakt. Zonder voorwaarden. Het is hoog genoeg om er van rond te komen, maar het houdt ook weer niet over. Je zou het kunnen vergelijken met de hoogte van de AOW.
Wil je wat ruimer leven en iets meer kunnen uitgeven, dan ben je aangewezen op een aanvullend inkomen. Je zou kunnen gaan werken bijvoorbeeld.
Tegenstanders van het idee voor een basisinkomen zeggen dat het asociaal is, want veel mensen zullen erop achteruit gaan. Of ze vinden, als het basisinkomen wel hoog genoeg is, dat het onbetaalbaar wordt.
Op de website van de Vereniging Basisinkomen staan de argumenten voor een basisinkomen op een rijtje.
Er zijn allerlei vragen te stellen bij een basisinkomen.
Wie gaat het betalen? De regering niet in ieder geval. De overheid kan niet veel meer dan inkomen herverdelen. Burgers dragen via belastingen bij aan de staatskas en uit die staatskas kunnen de basisinkomens worden betaald.
Blijven er wel genoeg mensen over die willen werken? Want zij zullen uiteindelijk de lasten voor het stelsel moeten opbrengen?
Is het wel eerlijk om iedereen een basisinkomen te geven? Wie niet werkt zal niet eten en voor niks gaat de zon op. Dat soort dingen.
Of is het juist oneerlijk om niet iedereen een basisinkomen te geven? Iedereen wordt gelijk geboren, waarom delen we niet gelijk in wat de aarde opbrengt?
Is het zo dat een basisinkomen voor iedereen, wereldwijd, veel meer geluk oplevert dan rijkdom voor weinigen en armoede voor zo velen?
Kan het basisinkomen helpen in de bestrijding van criminaliteit?
Een basisinkomen koppelt werk los van inkomsten. Dat geeft meer keuzevrijheid én dwingt werkgevers om arbeid aantrekkelijker te maken. Zou veel slecht werk zou daarmee niet verdwijnen?
En de lijst is ongetwijfeld nog veel langer te maken. Het zou in ieder geval een enorme omwenteling in ons systeem zijn. Een revolutie in de verzorgingsstaat.
Eindproduct
Omdat veranderingen in onze verzorgingsstaat niet zomaar worden doorgevoerd maar er eindeloos over wordt door gediscussieerd, moet je wel met goede argumenten komen. Voor of tegen. Je kunt niet volstaan met de opmerking dat het ‘wel goed gaat zo en dat verandering niet nodig is’. Ook niet met de opmerking dat ‘het niet loopt en dat de hele boel maar op de schop moet’. Geen borrelpraat, maar serieuze argumenten.
Vertel wat je vindt van de verzorgingsstaat zoals we die nu kennen en of je een basisinkomen voor iedereen een verandering ten goede of ten kwade zou vinden. Maar wel met overtuigende argumenten. Gebruik de kennis die je in het afgelopen thema hebt opgedaan.
De vorm is vrij. Als je een artikel wilt schrijven, of een rap, prima. Wil je een affiche of een collage, ook goed. Of een gesproken of gefilmde boodschap, wat je wilt. Zolang je maar probeert een helder standpunt neer te zetten, ondersteund met duidelijke argumenten. Wees vooral creatief en verras je docent en je klasgenoten.
Kijk voor tips en ideeën in de Gereedschapskist hieronder.
Beoordeling
Het eindproduct laten je beoordelen door je docent.
Bij de beoordeling let je docent op:
De inhoud: heb je je kennis van de verzorgingsstaat getoond in jouw opiniestuk?
De vorm: maak je de lezer of kijker goed duidelijk waar het volgens jou naar toe moet?
Taalfouten: heb je je teksten in goed en begrijpelijk Nederlands geschreven, zonder al te veel taalfouten?
Per product vind je in de gereedschapskist ook nog de beoordelingseisen voor dat specifieke product.
Welkom bij de gereedschapskist. Hier vind je uitleg over alle werkvormen waarmee je je eindproducten maakt. Bij iedere werkvorm staat beschreven hoe je deze uitvoert, kun je inspiratiefilmpjes bekijken en vind je de beoordelingscriteria waaraan jouw product moet voldoen. Ook zie je welke digitale middelen je kunt gebruiken en aan welke vaardigheden je werkt tijdens het maken van je eindproduct. Veel succes!
Terugkijken
Inleiding?
Lees de intro van het thema nog eens door.
Gaf de intro een goed beeld van wat je in dit thema tegen zou komen?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leervragen van het thema nog eens door. Kun je alle vragen beantwoorden en je antwoorden op de vragen beargumenteren? Zo niet, wat ga je er aan doen om dit toch te kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Je hebt twaalf opdrachten gemaakt. Voor iedere opdracht stond ongeveer 2 à 3 uur.
Had je die tijd ook nodig voor sommige opdrachten tijd te kort?
Inhoud
Welke opdracht vond je het leukst? Schrijf op waarom.
Schrijf ook op welke opdracht je het minst leuk vond.
Eindopdracht thema
Wat vond je van de eindopdracht?
Is het gelukt om je mening over de verzorgingsstaat en het basisinkomen op een creatieve en duidelijk beargumenteerde manier te verwoorden? Wat vond je van de eindproducten van je klasgenoten? Heb je nog iets van iemand anders kunnen leren?
Het arrangement Thema: Sociale zekerheid vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Het thema 'Sociale zekerheid' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO.
Fair Use
In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content.
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor vmbo KGT leerjaar 3 en 4. Dit thema gaat over de Sociale zekerheid. Armoede is van alle tijden en dat geldt ook voor hulp. Al in de bijbel en de koran wordt er gehamerd op naastenliefde en het helpen van mensen die het minder goed hebben. Armenzorg is eeuwenlang een zaak geweest van burgers onderling. Tot het proces van industrialisering op gang komt. Stoommachines, mechanisering van de landbouw, de opkomst van de massaproductie in fabrieken, het gevolg was een snelle toename van de arbeidersklasse en van armoede. Zo snel dat burgers het niet meer kon bijbenen om elkaar te helpen. Langzaam wordt de rol van de overheid in de bestrijding van de armoede groter. Het gevolg is, in de tweede helft van de twintigste eeuw, een echte welvaartsstaat, een verzorgingsstaat, waar niemand meer in diepe armoede hoeft te leven. Wat er ook gebeurt; ziekte, werkloosheid, arbeidsongeschiktheid of ouderdom, er is een sociale voorziening of verzekering om op terug te vallen. De verzorgingsstaat is voortdurend in ontwikkeling, ook al omdat telkens moet worden bepaald hoe een en ander moet worden betaald en door wie de kosten ervan moeten worden opgebracht. Onderwerpen die in dit thema aan bod komen zijn: Crisisjaren, Naar sociaal recht, Trekken van Dress, Armenhulp, Werkverschaffing, Sociale verzekeringen, Kinderbijslag, Kinderopvang, VUT, Pensioenen, Flexibel werken, Participatiesamenleving.
De tijd van burgers en stoommachines (1800 - 1900);
De tijd van de wereldoorlogen (1900 - 1950);
De tijd van televisie en computer (vanaf 1950);
Geschiedenis;
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor vmbo KGT leerjaar 3 en 4. Dit thema gaat over de Sociale zekerheid. Armoede is van alle tijden en dat geldt ook voor hulp. Al in de bijbel en de koran wordt er gehamerd op naastenliefde en het helpen van mensen die het minder goed hebben. Armenzorg is eeuwenlang een zaak geweest van burgers onderling. Tot het proces van industrialisering op gang komt. Stoommachines, mechanisering van de landbouw, de opkomst van de massaproductie in fabrieken, het gevolg was een snelle toename van de arbeidersklasse en van armoede. Zo snel dat burgers het niet meer kon bijbenen om elkaar te helpen. Langzaam wordt de rol van de overheid in de bestrijding van de armoede groter. Het gevolg is, in de tweede helft van de twintigste eeuw, een echte welvaartsstaat, een verzorgingsstaat, waar niemand meer in diepe armoede hoeft te leven. Wat er ook gebeurt; ziekte, werkloosheid, arbeidsongeschiktheid of ouderdom, er is een sociale voorziening of verzekering om op terug te vallen. De verzorgingsstaat is voortdurend in ontwikkeling, ook al omdat telkens moet worden bepaald hoe een en ander moet worden betaald en door wie de kosten ervan moeten worden opgebracht. Onderwerpen die in dit thema aan bod komen zijn: Crisisjaren, Naar sociaal recht, Trekken van Dress, Armenhulp, Werkverschaffing, Sociale verzekeringen, Kinderbijslag, Kinderopvang, VUT, Pensioenen, Flexibel werken, Participatiesamenleving.
Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland
Het thema 'Sociale zekerheid' bestudeer je door twaalf opdrachten te maken.
Hier vind je de twaalf opdrachten die horen bij dit thema.
Hier vind je de Kennisbanken die zijn gebruikt in dit thema.
