Limburg en delfstoffen horen bij elkaar.
Al duizenden jaren geleden haalden de bewoners vuursteen uit de bodem.
In de middeleeuwen begint de kolenwinning in Limburg op kleine schaal en met primitieve middelen. Aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw komt de kolenwinning in Limburg pas goed op gang. De opkomende industrie had brandstof nodig voor zijn stoommachines.
Moderne technieken bij de kolenwinning en vervoer over nieuw aangelegde spoorlijnen per stoomtrein maakten grootschalige mijnbouw mogelijk. Voor de werkgelegenheid in met name Zuid-Limburg was deze ontwikkeling zeer gunstig. Zuid-Limburg veranderde in korte tijd van een agrarisch in een industrieel gebied.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
uitleggen waarom de behoefte aan kolen rond 1900 zo snel groeide en hoe met moderne technieken grootschalige mijnbouw mogelijk werd.
omschrijven wanneer de opkomst, de bloeitijd en de neergang van de Limburgse mijnbouw plaatsvond.
met behulp van voorbeelden laten zien welke grote veranderingen er in de regio Zuid-Limburg plaatsvonden tussen 1900 en 1975.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Tekst lezen over de opkomst van de steenkolenwinning in Zuid-Limburg. Hierover beantwoord je ook een vraag.
Stap 2
Je bestudeert een grafiek over de werkgelegenheid in Limburg en beantwoordt hier een vraag over.
Stap 3
Je bestudeert een grafiek over de kolenwinning in Limburg en beantwoordt hier een vraag over.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort deze opdracht.
Eindproduct
Brief schrijven in de rol de Commissaris van de Koningin in Limburg, om ervoor te zorgen dat er werkgelegenheid komt in Zuid-Limburg na het sluiten van de mijnen.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je twee lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1 - De opkomst van de steenkolenwinning
Winning steenkolen
Al in middeleeuwen werden er kolen vlak aan de oppervlakte gewonnen in Zuid-Limburg. Later moest men steeds dieper graven en ontstonden de eerste primitieve mijntjes.
In de 19e eeuw was in Engeland de industrie opgekomen. Het opkomen van industrie als middel van bestaan noemen we industrialisatie. Deze opkomst, onder meer mogelijk gemaakt door de uitvinding van de stoommachine, ging heel snel. Daarom spreken we van een Industriële Revolutie.
Een belangrijk kenmerk van industriële productie is de productie met grote machines. Met de energie die door de stoommachine werd geleverd konden heel veel machines tegelijk worden aangedreven. De stoommachines zelf werden gestookt met kolen.
Massaproductie
Voor de massaproductie in de fabrieken zijn ook grote hoeveelheden grondstoffen nodig. Stoomtreinen zorgden voor de aanvoer van mensen, grondstoffen en brandstof. Hiervoor was ook de aanleg van nieuwe spoorlijnen nodig.
Toen de industrialisatie ook in Nederland op gang kwam en de fabrieken hier ook brandstof voor hun machines nodig hadden kwam het goed uit dat wij in Zuid-Limburg onze eigen kolen konden gaan winnen.
Voor de aanleg van de grote moderne mijnen die rond 1900 aangelegd werden had men flink wat tijd nodig.
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Industrialisatie
Industrialisatie is de overgang van het met de hand produceren van goederen naar het produceren van goederen met machines.
Kolen
Brandbare delfstof die bestaat uit plantenafzettingen van miljoenen jaren oud, diep in de grond. Er bestaan verschillende soorten, bijvoorbeeld steenkool en bruinkool.
Steenkoolwinning
Het uit de aarde halen van steenkool. Men zegt ook: het delven van steenkool. Dit gebeurt in mijnen.
Stoomtrein
Trein die wordt aangedreven door middel van een stoommachine. De stoom wordt opgewekt door verbranding van steenkool tijdens het rijden.
Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht schrijf je als Commissaris van de Koningin in Limburg naar aanleiding van de sluiting van de mijnen een brandbrief aan de regering.
In het eindproduct laat je zien dat je de leerdoelen hebt behaald.
Brandbrief
In 1965 kondigt minister van Economische Zaken Joop den Uyl de sluiting van alle Limburgse mijnen aan. Je stapt in de rol van Charles van Rooy, de toenmalige Commissaris van de Koningin in Limburg. Je schrijft in zijn naam een brandbrief aan de regering in den Haag. Daarin dring je er op aan dat de regering zorgt voor nieuwe werkgelegenheid door flinke investeringen in het gebied. Laat weten aan welk soort investeringen je denkt. Ook verlang je financiële regelingen voor oudere ex-mijnwerkers die niet meer aan de bak komen. Je wijst vooral op de enorme bijdrage die de mijnbouw geleverd heeft aan de Nederlandse economie en de inzet van de tienduizenden mijnwerkers die hun gezondheid en soms hun leven op het spel gezet hebben voor de kolenwinning.
Lees voor je begint nog even de tips in de Gereedschapskist hieronder.
Een brief is een goede manier om aan iemand te laten weten wat je van een bepaald
onderwerp vindt of iemand te vragen om in actie te komen rond een bepaald onderwerp.
Beoordeling
Het eindproduct laten jullie beoordelen door jullie docent.
Bij de beoordeling let jullie docent op:
De inhoud: laat het eindproduct zien dat je de leerdoelen gehaald hebt?
De vorm: is het eindproduct met zorg gemaakt?
Taalfouten: bevat het eindproduct niet te veel taalfouten?
Terugkijken
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de intro nog eens door. Past de intro goed bij de opdracht.
Gaf de intro een goed beeld van wat je in deze opdracht ging doen?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?
Inhoud
Wist je al veel over kolen in Limburg? Wat vond je van de vragen?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Ging het goed? Vond je het leuk om te schrijven? Hoe vond je het om in de rol van iemand anders te kruipen en dus niet vanuit jezelf te schrijven?
Het arrangement Kolen in Limburg vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO KGT leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Industriële samenleving. Het onderwerp van de les is Kolen in Limburg. Limburg en delfstoffen horen bij elkaar. Al duizenden jaren geleden haalden de bewoners vuursteen uit de bodem. In de middeleeuwen begint de kolenwinning in Limburg op kleine schaal en met primitieve middelen. Aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw komt de kolenwinning in Limburg pas goed op gang. De opkomende industrie had brandstof nodig voor zijn stoommachines. Moderne technieken bij de kolenwinning en vervoer over nieuw aangelegde spoorlijnen per stoomtrein maakten grootschalige mijnbouw mogelijk. Voor de werkgelegenheid in met name Zuid-Limburg was deze ontwikkeling zeer gunstig. Zuid-Limburg veranderde in korte tijd van een agrarisch in een industrieel gebied. Echter, rond het midden van de 20ste eeuw kwam er goedkope kolen uit het buitenland waardoor Nederland in een kolencrisis terecht kwam. Minister Joop den Uyl concludeerde al snel dat het einde in zicht was en toen al snel werden de mijnen gesloten. Dit zorgde voor veel plotselinge werkeloosheid in de regio. Begrippen die bij deze les horen zijn: industrialisatie, kolen, steenkoolwinning, stoomtrein.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO KGT leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Industriële samenleving. Het onderwerp van de les is Kolen in Limburg. Limburg en delfstoffen horen bij elkaar. Al duizenden jaren geleden haalden de bewoners vuursteen uit de bodem. In de middeleeuwen begint de kolenwinning in Limburg op kleine schaal en met primitieve middelen. Aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw komt de kolenwinning in Limburg pas goed op gang. De opkomende industrie had brandstof nodig voor zijn stoommachines. Moderne technieken bij de kolenwinning en vervoer over nieuw aangelegde spoorlijnen per stoomtrein maakten grootschalige mijnbouw mogelijk. Voor de werkgelegenheid in met name Zuid-Limburg was deze ontwikkeling zeer gunstig. Zuid-Limburg veranderde in korte tijd van een agrarisch in een industrieel gebied. Echter, rond het midden van de 20ste eeuw kwam er goedkope kolen uit het buitenland waardoor Nederland in een kolencrisis terecht kwam. Minister Joop den Uyl concludeerde al snel dat het einde in zicht was en toen al snel werden de mijnen gesloten. Dit zorgde voor veel plotselinge werkeloosheid in de regio. Begrippen die bij deze les horen zijn: industrialisatie, kolen, steenkoolwinning, stoomtrein.
Limburg en delfstoffen horen bij elkaar.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Als eindproduct van deze opdracht schrijf je als Commissaris van de Koningin in Limburg naar aanleiding van de sluiting van de mijnen een brandbrief aan de regering.
