Begin jaren zeventig was er de protestgroep Dolle Mina met ludieke acties die de boel flink overhoop haalden. Dolle Mina ijverde voor gelijke behandeling en gelijke kansen voor vrouwen en mannen. Vrouwen werden in veel opzichten achtergesteld. Sindsdien is er veel bereikt van wat Dolle Mina voor ogen had. Of dat ook genoeg is, daarover gaat deze opdracht.
Wat weet jij al van gelijke kansen en gelijke behandeling voor mannen en vrouwen? Maak samen met een klasgenoot een mindmap. Vergelijk jullie mindmap daarna met de mindmap van een ander duo. Vul jullie mindmap waar nodig aan.
Lees voor je begint aan de mindmap nog even de tips in de Gereedschapskist hieronder.
Woorden bij een onderwerp bedenken en met elkaar verbinden.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
omschrijven hoe tot omstreeks 1970 in Nederland de rollen waren verdeeld tussen mannen en vrouwen.
met behulp van een voorbeeld uitleggen hoe meisjes en jongens op die rollen werden voorbereid.
uitleggen wat voor invloed de uitvinding van de anticonceptiepil had op de rol van vrouwen in Nederland.
omschrijven wat Dolle Mina was en welke doelstellingen Dolle Mina nastreefde.
uitleggen waarom jij vindt of de doelstelling van Dolle Mina wel of niet is bereikt.
Wat kan ik al?
In deze opdracht gaat het over de emancipatie van vrouwen sinds de jaren zestig van de vorige eeuw.
Bestudeer, voor je met de opdracht begint, uit de Kennisbank Toenemende Pluriformiteit de pagina over "Meer inspraak en polarisatie".
Zorg dat je na het bestuderen van deze Kennisbankpagina antwoord kunt geven op de volgende vraag:
In de jaren zestig en zeventig protesteerden jongeren tegen de bestaande gezagsverhoudingen op scholen en universiteiten. Vrouwen voerden daarnaast actie voor een zaak die hen persoonlijk aanging: de gelijke rechten van vrouwen en mannen.
Hoe heette de feministische protestgroepering waar veel vrouwen zich bij aansloten?
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leest een tekst over de rol van vrouwen in de maatschappij voor de jaren zestig van de vorige eeuw.
Stap 2
Je leest wat de opkomst van de pil te maken heeft met emancipatie.
Stap 3
Je leest wat Dolle Mina uiteindelijk heeft bereikt en hoe dat nog invloed heeft op de tijd waarin wij nu leven.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort deze opdracht.
Eindproduct A
Met behulp van een touw een discussie voeren over de stelling "We hebben Dolle Mina niet meer nodig".
Einopdracht B
Je schrijft een brief waarin jij laat weten waarom je vindt dat we Dolle Mina wel of niet meer nodig hebben.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je twee lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1 - De vrouw was meestal thuis
Dolle Mina's plaatsen in
januari 1970 een openbaar
toilet op de Dam in Amsterdam
Jongens en meisjes werden van jongs af aan voor hun latere rol in het gezin klaargestoomd. Kijk maar eens naar het speelgoed dat kinderen kregen voor hun verjaardag of van Sinterklaas. Voor meisjes waren er de poppen en spulletjes voor in hun speelgoedkeuken. Voor jongens de auto’s, treintjes of bouwdozen.
En dan had je de typische jongensboeken of meisjesboeken.
Kijk naar deze film uit Andere Tijden: In 1969 werd Dolle Mina opgericht.
Maak na het kijken de vragen onder de video.
Stap 2 - De pil en emancipatie
Begin jaren 60 ontwikkelden wetenschappers een stof die ervoor zorgde dat vrouwen niet zwanger konden worden. Hiermee maakten ze de eerste anticonceptiepil. Meisjes en vrouwen hoefden met de pil niet bang te zijn om zwanger te raken. Dankzij de pil konden vrouwen zelf bepalen of en wanneer ze zwanger wilden worden. Dat gaf hen de macht om zelf te kiezen voor of tegen de rol van moeder en huisvrouw. Ze konden het krijgen van kinderen uitstellen en buitenshuis blijven werken, ook als ze een levenspartner hadden.
Het was een belangrijke stap in de strijd voor gelijke behandeling van vrouwen en mannen, voor gelijkwaardigheid. En er was wat dat betreft nog heel wat recht te zetten. Vrouwen in Nederland werden op allerlei manieren achtergesteld. Dit streven naar gelijkwaardigheid, in dit geval tussen mannen en vrouwen, noemen we emancipatie.
Dat vrouwen opkomen voor hun rechten is niet nieuw. Aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw streden vrouwen voor kiesrecht en voor het recht om hoger onderwijs te mogen volgen. Die beweging staat bekend als de eerste feministische golf. De emancipatiebeweging die vanaf de jaren 60 op kwam is de tweede feministische golf. En nu ging het om andere zaken.
Welke zaken dat waren zie je in de video:
Baas in eigen buik, Utrecht 1970
Nog een Dolle-Mina-actie: Op 14 maart 1970 drongen vrouwen van Dolle Mina in Utrecht een gebouw binnen waar vrouwenartsen een congres hielden. Enkele van die vrouwen lieten hun buik zien met daarop de tekst “Baas in eigen buik” (zie afbeelding).
Met deze actie zette Dolle Mina één van haar eisen kracht bij: abortus moest in Nederland bij wet worden toegestaan. In Engeland was abortus al vanaf 1967 mogelijk, in Nederland was het nog verboden. Nederlandse vrouwen die een abortus wilden moesten daarvoor naar Engeland.
Stap 3 - Emancipatie na Dolle Mina
Kijk naar de video Dolle Mina (interview door twee leerlingen met een voormalige Dolle Mina). Lees voor je gaat kijken eerst de vragen onderaan de pagina.
Een deel van de antwoorden hoor je in de video.
De strijd voor emancipatie van vrouwen door onder anderen Dolle Mina heeft een heleboel opgeleverd.
Abortus werd toegestaan. Vanaf 1971 voerde het Mildredhuis, een kliniek in Arnhem abortussen uit. Deze kliniek werd mede gefinancierd door de VARA. Abortus was toen nog steeds verboden, maar de overheid trad niet tegen de kliniek op. In 1981 werd abortus bij wet, dus officieel toegestaan.
Gelijke kansen op de arbeidsmarkt. Heel lang was het normaal dat vrouwen na hun huwelijk werden ontslagen. Een getrouwde vrouw mocht niet de plek innemen van een man die de kost moest verdienen voor zijn gezin. Dat mag sindsdien niet meer. En werkgevers moeten alle banen openstellen voor zowel mannen als vrouwen.
Gelijke betaling voor dezelfde arbeid. Toen Dolle Mina werd opgericht, was het nog schering en inslag dat vrouwen minder betaald kregen dan mannen voor hetzelfde werk. Nu mag dat niet meer.
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Dolle Mina
Feministische protestbeweging uit de jaren zeventig die streed voor gelijke rechten van vrouwen en mannen. Een aanhangster van de beweging werd wel een "Dolle Mina" genoemd.
Emancipatie
Emancipatie is het streven naar en de ontwikkeling van gelijke rechten en zelfstandigheid voor groepen die eerst werden gediscrimineerd en/of achtergesteld.
Gelijke behandeling
Dit betekent dat alle mensen gelijk worden behandeld, ondanks hun verschillen in geslacht, godsdienst, politieke overtuiging, ras, nationaliteit, seksuele geaardheid, of burgerlijke staat.
Feminisme
Vrouwenbeweging; leer volgens welke vrouwen gelijkwaardig zijn aan mannen en aanspraak kunnen maken op gelijke behandeling en dezelfde rechten.
Tweede feministische golf
De heropleving van het feminisme, ook wel vrouwenbeweging, in de jaren 60, 70, en 80 van de vorige eeuw. Vrouwen wilden bereiken dat ze betaald werk kunnen doen en deelnemen aan het maatschappelijk leven. De eerste feministische golf was aan het begin van de twintigste eeuw, toen vrouwen kiesrecht kregen en aan het hoger onderwijs mochten deelnemen.
Gelijkwaardigheid
Evenveel waard zijn als anderen als het gaat om eigenschappen, kwaliteiten, prestaties enz.
Eindproduct A: Touwdiscussie
Als eindproduct A van deze opdracht houd je met een deel van de klas een touwdiscussie.
Hoe dat in zijn werk gaat, zul je gaandeweg merken. Daarna houd je me met je klasgenoten een klassengesprek over de uitkomst van de touwdiscussie.
De touwdiscussie en het klassengesprek gaan over de stelling: “We hebben Dolle Mina niet meer nodig”.
De bedoeling is dat je goed nadenkt over de vraag of je het eens of oneens bent met de stelling. Je schrijft op wat je van die stelling vindt en geeft het door aan een klasgenoot.
Met de touwdiscussie en het klassengesprek laat je zien dat je de leerdoelen hebt behaald.
De feministen hebben veel bereikt. Maar is het ook genoeg? Of is de emancipatie van de vrouw in Nederland nog niet af?
Ga eens na:
hoeveel vrouwen er zitten in de gemeenteraad van je gemeente, in de Eerste en Tweede Kamer en het kabinet vergeleken met het aantal mannen.
(gebruik Google)
of er nog beroepen zijn die uitsluitend door mannen beoefend worden. Zo ja, welke?
hoe het zit in de sport. Zijn alle sporten voor vrouwen even open? En is er evenveel belangstelling?
hoe jongens en meisjes, mannen en vrouwen met elkaar omgaan op school, op straat en waar je verder ook komt? Is die omgang even prettig voor meisjes en vrouwen als voor jongens en mannen?
Touwdiscussie
De leerkracht geeft je een vel papier met daarop de stelling: ‘We hebben Dolle Mina niet meer nodig’.
Jij schrijft erbij of je het eens of oneens bent met die stelling. Of misschien zit je mening er ergens tussenin. Onderbouw je standpunt met argumenten.
Daarna vraagt de leerkracht twee leerlingen naar voren, één die het helemaal eens is met de stelling en één die het totaal mee oneens is.
Beide leerlingen krijgen het uiteinde van een touw in handen met de opdracht het strak te houden. ‘Eens’ staat aan de linkerkant, ‘oneens’ aan de rechterkant.
De andere leerlingen maken één voor één hun vel papier met een paperclip vast aan het touw. Hoe meer een leerling het eens is met de stelling, hoe verder naar links hij het papier aan het touw vastmaakt. Hoe meer de leerling het oneens is met de stelling, hoe verder naar rechts hij het papier aan het touw vastmaakt.
Klaar?
Dan houd je samen met je klasgenoten een klassengesprek over de vraag wat er nog moet gebeuren om de emancipatie van vrouwen in Nederland af te ronden en we Dolle Mina dus niet meer nodig hebben.
Beoordeling
De docent beoordeelt de kwaliteit van de touwdiscussie, het klassengesprek en de manier waarop jullie je stellingname met argumenten hebt onderbouwd.
Bij de beoordeling let jullie docent op:
De inhoud: laten de touwdiscussie en het klassengesprek zien wat je vindt van de stelling dat we Dolle Mina niet meer nodig hebben en heb je je mening over die stelling onderbouwd met heldere argumenten die geen onjuistheden bevatten?
De vorm: zijn de touwdiscussie en het klassengesprek helder en met overtuiging gevoerd? Heeft iedereen de kans gehad om zijn mening over de stelling te geven en toe te lichten?
Eindproduct B: Brief schrijven
Als eindopdracht B schrijf je een brief waarin je je mening geeft over de positief van vrouwen in de maatschappij.
De brief gaat over de stelling: “We hebben Dolle Mina niet meer nodig”.
De bedoeling is dat je goed nadenkt over de vraag of je het eens of oneens bent met de stelling. Je schrijft op wat je van die stelling vindt. Daarbij geef je goede argumenten waarom dat je vindt dat het goed gaat of waarom dat je vindt dat er nog aandachtspunten om te verbeteren zijn. Je geeft dan ook tips voor verbetering.
Met het schrijven van de brief laat je zien dat je de leerdoelen hebt behaald.
De feministen hebben veel bereikt. Maar is het ook genoeg? Of is de emancipatie van de vrouw in Nederland nog niet af?
Kies één van de volgende punten om je op te richten als je argumenten voor/tegen de stelling schrijft:
hoeveel vrouwen er zitten in de gemeenteraad van je gemeente, in de Eerste en Tweede Kamer en het kabinet vergeleken met het aantal mannen.
(gebruik Google)
of er nog beroepen zijn die uitsluitend door mannen beoefend worden. Zo ja, welke?
hoe het zit in de sport. Zijn alle sporten voor vrouwen even open? En is er evenveel belangstelling?
hoe jongens en meisjes, mannen en vrouwen met elkaar omgaan op school, op straat en waar je verder ook komt? Is die omgang even prettig voor meisjes en vrouwen als voor jongens en mannen?
Maak nu een keuze aan wie je je brief gaat schrijven. Let er op dat dit aansluit bij het punt waar jij je in je brief op hebt gericht:
de Minister van Emancipatie
de Minister van Sport
de burgemeester van de gemeente waar jij in woont
de rector van jouw school
Je brief is minimaal 1 A4 lang en maximaal 2 A4.
Beoordeling
De docent beoordeelt de kwaliteit van de brief en de manier waarop je stellingname met argumenten hebt onderbouwd.
Bij de beoordeling let jullie docent op:
De inhoud: laten de brief zien wat je vindt van de stelling dat we Dolle Mina niet meer nodig hebben en heb je je mening over die stelling onderbouwd met heldere argumenten die geen onjuistheden bevatten?
De vorm: is de brief helder en met overtuiging geschreven?
Taalgebruik: bevat de brief niet teveel taalfouten.
Terugkijken
Intro:
Lees de intro nog eens door. Past de intro goed bij de opdracht.
Kijk nog eens terug op je mindmap. Vul de mindmap nu aan met alles wat je in deze opdracht nog nieuw hebt geleerd.
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?
Inhoud
In de intro had je een mindmap gemaakt. Vond je zelf dat je al veel van dit onderwerp wist of moest je nog veel woorden opschrijven na het maken van deze opdracht?
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht?
A: Hoe vond je het om de touwdiscussie te voeren? Is het gelukt om je mening duidelijk weer te geven? Vind je het in een discussie moeilijk of makkelijk om je mening te geven en op je beurt te wachten? Kun je makkelijk respect opbrengen voor de mening van een ander of vind je dat eigenlijk wel lastig.
B: Is het gelukt om je mening over Dolle mina's te verwoorden. Kon je het juiste onderwerp koppelen aan de juiste ontvanger? Denk je dat je, als je de brief echt zou versturen, je doel zou bereiken? Waarom wel of waarom niet?
Het arrangement Emancipatie vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO KGT leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Cultureel-mentale ontwikkelingen. Het onderwerp van de les is Emancipatie. De rollen voor mannen en vrouwen waren duidelijk verdeeld en maar mocht niet van afgeweken worden. In de jaren 60 veranderde dit door de komst van de anticonceptiepil. Hierdoor konden vrouwen zelf kiezen of ze door wilden studeren en dat ze wel of niet een gezin startten. Dit streven naar gelijkheid noemen we emancipatie. Begin van deze zelfde eeuw was de eerste feministische golf, de jaren 60 werd gezien als de tweede golf. In de jaren 70 waren er meer protesten die hier mee te maken hadden zoals de Dolle Mina's. Zij streefden naar onder andere het legaliseren van abortus. Dit is gelukt en daarnaast hebben ze het voor elkaar gekregen dat er gelijke kansen waren op de arbeidsmarkt voor mannen en vrouwen en dat er gelijke betaling plaatsvind voor dezelfde arbeid.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO KGT leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Cultureel-mentale ontwikkelingen. Het onderwerp van de les is Emancipatie. De rollen voor mannen en vrouwen waren duidelijk verdeeld en maar mocht niet van afgeweken worden. In de jaren 60 veranderde dit door de komst van de anticonceptiepil. Hierdoor konden vrouwen zelf kiezen of ze door wilden studeren en dat ze wel of niet een gezin startten. Dit streven naar gelijkheid noemen we emancipatie. Begin van deze zelfde eeuw was de eerste feministische golf, de jaren 60 werd gezien als de tweede golf. In de jaren 70 waren er meer protesten die hier mee te maken hadden zoals de Dolle Mina's. Zij streefden naar onder andere het legaliseren van abortus. Dit is gelukt en daarnaast hebben ze het voor elkaar gekregen dat er gelijke kansen waren op de arbeidsmarkt voor mannen en vrouwen en dat er gelijke betaling plaatsvind voor dezelfde arbeid.
Begin jaren zeventig was er de protestgroep Dolle Mina met ludieke acties die de boel flink overhoop haalden. Dolle Mina ijverde voor gelijke behandeling en gelijke kansen voor vrouwen en mannen. Vrouwen werden in veel opzichten achtergesteld. Sindsdien is er veel bereikt van wat Dolle Mina voor ogen had. Of dat ook genoeg is, daarover gaat deze opdracht.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
In deze opdracht gaat het over de emancipatie van vrouwen sinds de jaren zestig van de vorige eeuw.
Begin jaren 60 ontwikkelden wetenschappers een stof die ervoor zorgde dat vrouwen niet zwanger konden worden. Hiermee maakten ze de eerste anticonceptiepil. Meisjes en vrouwen hoefden met de pil niet bang te zijn om zwanger te raken. Dankzij de pil konden vrouwen zelf bepalen of en wanneer ze zwanger wilden worden. Dat gaf hen de macht om zelf te kiezen voor of tegen de rol van moeder en huisvrouw. Ze konden het krijgen van kinderen uitstellen en buitenshuis blijven werken, ook als ze een levenspartner hadden.
Kijk naar de video Dolle Mina (interview door twee leerlingen met een voormalige Dolle Mina). Lees voor je gaat kijken eerst de vragen onderaan de pagina.
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Als eindproduct A van deze opdracht houd je met een deel van de klas een touwdiscussie.
