Leibomen en modelsnoei

Leibomen en modelsnoei

Leibomen en vormsnoei

intro leibomen

Dakplataan terras Spotted Blue.jpg
Dakplataan terras Spotted Blue.jpg

In de tuinen komen we ook leibomen tegen. De leilinde werd vroeger geplant om het zonlicht in de zomer tegen te houden in de boerderij. Een voorloper van de luxaflex, dus! In de winter verliest de boom het blad, waardoor er in de winter wel licht in huis kwam.

Hoe je een dergelijke boom moet snoeien, zie je in de video. Het advies is om de zijtakken aan te binden tot de takken verhouten. Daarna steeds de zijtakken terugknippen. Doe dit niet tot bij de stam, maar laat een klein kapstokje zitten. De plant kan dan makkelijk weer uitlopen. Een andere vorm is de dakvorm. Ook hier is het principe hetzelfde. Uitbuigen van gesteltakken en regelmatig snoeien van de zijtakken.

Om de bomen goed te leiden, is een constructie nodig. Leibomen kun je leiden langs een houten frame met draden. Ook constructies van ijzer zijn mogelijk. De constructie moet een paar jaar blijven staan. Op de foto zie je een constructie om de dakplatanen te leiden.

leiboom algemeen
leiboom algemeen

Leibomen

dakplatanen
dakplatanen

Je kunt op 2 manieren bomen leiden.

Horizontaal en vertikaal.

Op de foto zie je horizontaal geleide bomen. Dakplatanen worden deze genoemd.

Vertikaal leiden is een "heg op stokjes"....

constructie leibomen

Op de foto rechts zie je de constructie voor leilindes. Achter de leilindes staan lindes die niet geleid worden. Dus als je niet snoeit, krijg je een gewone boom! De constructie is tijdelijk. Met hulp van de constructie kun je gesteltakken vormen. Zodra de gesteltakken zijn gevormd en verhout, kan de constructie weggehaald worden. Daarna is alleen regelmatig snoeien vereist om de boom in vorm te houden.

constructie leilinde
constructie leilinde

constructie dakbomen

Dat ook een dakboom een constructie nodig heeft, wordt helaas vaak vergeten.

De dakplataan kan met gemak 10 meter doorsnee bereiken als dakboom als de boom maar via een constructie wordt geleid.

Ook deze constructie is tijdelijk. De metalen constructie is dus duur. Wel stoer en degelijk!

constructie dakplataan
constructie dakplataan

alle vormen mogelijk!

de bocht om
de bocht om
fantasievorm van tuinarchitect Nico Wissing
fantasievorm van tuinarchitect Nico Wissing

begeleidingssnoei

Als de boom kleiner is dan de uiteindelijke eindbeeld, dan is begeleidingssnoei nodig.

Je kunt bijvoorbeeld leilindes kopen die 4 meter hoog zijn, maar je wilt hebben dat ze 6 meter hoog worden. Je plaatst in dit geval een constructie van 6 meter hoog met op bijvoorbeeld steeds 50 centimeter een draad. Je moet nu de boom begeleiden. De spil van de boom kan verder doorgroeien en je moet steeds 2 gesteltakken uitbuigen naar de bovenste draden.

begeleidingsnoei leiboom
begeleidingsnoei leiboom

constructie controleren en tijdig weghalen!

De constructie is tijdelijk en je moet regelmatig controleren. Haal tijdig de constructie weg. Hieronder zie je wat er gebeurt als je dit vergeet!

ingegroeid ijzer van constructie
ingegroeid ijzer van constructie
insnoeren
insnoeren

vergeten om de constructie te verwijderen

Check het filmpje....

constructiefoutje

aanbinden en leiden

Aanbinden doe je met bindbuis. Dit plastic materiaal kan worden opgerelkt zonder dat de tak insnoert.

Regelmatig (liefst jaarlijks) moet je de bindbuis doorknippen en op een andere plek weer nieuw aanbinden.

Ook dit om insnoeren te voorkomen. Op de volgende pagina een instructievideo.

bindbuis
bindbuis
aanbinden
aanbinden

3 manieren van snoeien leibomen

snoei leibomen

Je kunt op 3 manieren snoeien.

1. Knotten. Veel gedaan bij Tilia en Platanus.

2. Als Heg. Voorbelden Fagus, Acer en Taxus.

3. Bij fruitbomen vruchtsnoei.

knotten

Knotten is het terugknippen van alle takken. Het best is om de takken op een paar centimeter voor de gesteltak terug te knippen. Als je helemaal tot op de gesteltak terug knipt kan de plant geen slapnde knoppen vormen en loopt niet meer uit. Juist de korte "kapstokjes" zorgen voor een felle uitloop van nieuwe takken. Knotten doe je in de rustperiode.

voor knotten
voor knotten
na knotten
na knotten

Let op!

bolacacia
bolacacia

Als heg

Knip je de boom als een heg, dan is de zomerperiode het best. Juni-juli dus. Zie heggen snoeien voor meer info.

Heg op stokjes
Heg op stokjes

fruit

Fruit snoeien is ingewikkeld. Verderop in de opleiding meer info. Wat al wel gezegd kan worden is dat fruit op kortloten bloemen ontwikkeld. Kortloten zijn takjes die maar een paar milimeter per jaar groeien.Na bevruchting kan de vrucht (fruit) zich ontwikkelen. Dus wil je zo veel mogelijk kortloten vormen en houden..

kortloten op fruit
kortloten op fruit
spillen
spillen

leifruit foto's

leipeer
leipeer

tijdstip van snoeien

tijdstip van snoeien
tijdstip van snoeien

aandachtspunten

De Platanus (Plataan) verzamelt veel stof op het blad. Er zijn hoveniers die allergisch zijn voor het stof als ze dit inademen. Goed opletten dus en adembescherming is geen overbodige luxe.

Grootbladige bladeren zoals bij de Platanus en Tilia platyphyllos en Prunus laurocerasus kunnen lelijke bladranden vertonen na dat het blad is doorgeknipt door een heggenschaar. Je kunt de deels afgeknipte bladeren nalopen door met een snoeischaar een aantal takken met dergelijke bladeren af te knippen.

Wintergroene planten kun je beter niet in de winter snoeien. Er is kans op schade door invriezen van de snoeiwonden.

Waterlot kun je het best in de zomer verwijderen. De plant reageert dan minder fel. Meidoorn (Crataegus) wordt daarom vaak in de zomer gesnoeid om waterlot te voorkomen. Een Malus (appel) met waterlot kun je het best 's zomers het waterlot wegknippen.

vormsnoei

bolvorm conifeer
bolvorm conifeer
spiraalvorm
spiraalvorm

vormen

Met hulp van draden kun je een constructie maken. Alles wat buiten de constructie groeit knip je af.

alles mogelijk!
alles mogelijk!
constructie om vorm te maken
constructie om vorm te maken

snoei handmatig

Dit is echt vakwerk en vereist veel oefening. De plant wordt op de kwekerij in de vorm gesnoeid door mensen met heel veel kennis en ervaring. De kunst is om de plant bij de klant in vorm te houden. In de video hieronder nuttige tips....

buxus handmatig snoeien

snoei machinaal

Hieronder 2 video's met machines die op kwekerijen worden ingezet.

buxusbollen machinaal snoeien doorsnede 65 cm

machinaal vormsnoei Buxus

  • Het arrangement Leibomen en modelsnoei is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Johan Schuppert Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2020-08-25 17:23:58
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Leerniveau
    MBO, Niveau 2: Basisberoepsopleiding; MBO, Niveau 3: Vakopleiding; MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    constructiefoutje
    https://youtu.be/NkzSqG3B1wo
    Video
    snoei leibomen
    https://youtu.be/MRlCAK9jQLA?list=PLmGlqaqOqJTfpQPOgaJBB9Kq9Y3uNsXxF
    Video
    buxus handmatig snoeien
    https://youtu.be/U_-9odOKzjg
    Video
    buxusbollen machinaal snoeien doorsnede 65 cm
    https://youtu.be/u3tDzVr5Zmg
    Video
    machinaal vormsnoei Buxus
    https://youtu.be/-AJr48GqPbc
    Video
  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.