Omvang bevolking
In Nederland wonen ruim 17 miljoen mensen en dat aantal verandert elke dag. Hoe de omvang van de bevolking verandert, hangt af van:
- Natuurlijke groei
Als er meer kinderen geboren worden dan er sterfgevallen zijn, dan groeit de bevolking: er is een bevolkingsoverschot.
Wanneer er meer mensen worden geboren dan sterven, spreken we van een geboorteoverschot.
Wanneer er meer mensen sterven dan er worden geboren, spreken we van een sterfteoverschot.
Het geboortecijfer (aantal geboortes per 1000 inwoners per jaar) is dan groter dan het sterftecijfer (aantal sterfgevallen per 1000 inwoners per jaar).
- Migratie
Als het verschil tussen immigratie (het aantal mensen dat in het land komt wonen) en emigratie (het aantal mensen dat uit het land verhuist) groter dan 0 is, neemt de omvang van de bevolking toe.
Demografische transitie
Een demografische transitie is de overgang van een hoog sterfte- en geboortecijfer naar een laag sterfte- en geboortecijfer.
In West-Europa begon deze transitie na 1750, tijdens de Industriële Revolutie. Voor de transitie is het sterftecijfer hoog, vooral onder kinderen. Het geboortecijfer is ook hoog, wat vaak door de kerk aangemoedigd wordt, en omdat kinderen worden geacht voor de ouders te zorgen. Bovendien zijn voorbehoedsmiddelen nog bijna onbekend.
In de tweede helft van de 18e eeuw verbeteren langzaam de leefomstandigheden, hygiëne en gezondheidszorg. Hierdoor verlaagt het sterftecijfer en is er sprake van een enorme bevolkingsgroei. Als voorbehoedsmiddelen meer en meer geaccepteerd worden, de invloed van de kerk afneemt en er een pensioenregeling voor ouderen komt, daalt ook het geboortecijfer, waardoor in West-Europa na 1960 de bevolkingsgroei weer afneemt.
Bevolkingsopbouw
De bevolkingsopbouw is de verdeling van de bevolking op basis van verschillende kenmerken, zoals geslacht, leeftijd, inkomen, religie, opleiding, woonplaats, nationaliteit, enzovoorts.
Een bevolkingspiramide is een diagram van de leeftijdsopbouw van een bevolking in de vorm van een rug-aan-rug-histogram voor mannen (links) en vrouwen (rechts).
De bevolkingspiramide heet piramide omdat de bevolkingspiramide in veel, vooral arme, landen lijkt op een piramide.
De brede basis wijst op een hoog geboortecijfer en het smallere gedeelte toont aan dat veel mensen in elke leeftijdsklasse sterven.
In veel rijkere landen heeft de bevolkingspiramide niet langer de vorm van een piramide: een lager geboortecijfer en een lager sterftecijfer zorgen ervoor dat de piramide een andere vorm krijgt. De toename van het aandeel ouderen in de totale bevolking wordt vaak aangegeven met de term vergrijzing.
Video: Bevolkingspiramide
Een bevolkingspiramide is een voorbeeld van een wiskundig diagram
Migratie
Er zijn verschillende redenen waarom mensen emigreren.
Vaak wordt een onderscheid gemaakt tussen economische redenen (verhuizen naar een land met meer kans om een bestaan op te bouwen), politieke redenen (vertrekken omdat je het niet eens bent met het politieke bewind in het land) en persoonlijke redenen (bijvoorbeeld verhuizen vanwege het weer of omdat je een partner in het buitenland hebt gevonden).
Redenen om naar een land te emigreren worden vestigingsfactoren of pullfactoren genoemd.
Pullfactoren zijn bijvoorbeeld een gunstig klimaat, goede opleidingsmogelijkheden, veel kans op werk en veel culturele voorzieningen.
Vetrekfactoren of pushfactoren zijn redenen om een land te verlaten. Voorbeelden van pushfactoren zijn discriminatie van bevolkingsgroepen, oorlogsdreiging, hongersnood en weinig werkgelegenheid.
Migratie en gezinshereniging
Gezinshereniging betekent het bij elkaar brengen van gezinsleden die gescheiden leven. Gezinshereniging is een recht. In het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is geregeld dat iedereen die legaal in een van de landen van Europese Unie woont, zich kan beroepen op het recht van familieleven.
In de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw heeft Nederland veel arbeiders geworven in Zuid-Europa en in Marokko en Turkije. Veel van deze gastarbeiders hebben in de loop van de jaren hun gezin over laten komen.
Omdat de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven deze gastarbeiders zelf had uitgenodigd om te komen werken, vond men het moreel onverantwoord om gastarbeiders te verbieden hun gezinnen te laten komen.
Sinds het Vreemdelingenbesluit 2000 worden wel eisen gesteld aan de hereniging. Zo is vastgesteld dat de echtgenoot een salaris moeten hebben van minimaal het minimumloon. Voor de niet-Nederlandse echtgenoot is een inburgeringsexamen vereist.
