Deze opdracht gaat over de invloed van het broeikaseffect op het dagelijks leven in de Verenigde Staten.
Veel Amerikanen willen er niet aan, maar de toename van extreem weer, die de opwarming van de aarde met zich meebrengt, is niet meer te negeren.
Bekijk eerst deze video. Welk (groot) land heeft de grootste CO2-uitstoot?
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
minimaal twee voorbeelden van extreem weer en/of natuurrampen noemen die voorkomen in de VS;
de relatie tussen natuurrampen en de opwarming van de aarde omschrijven;
twee voorbeelden van maatregelen noemen die genomen zouden kunnen worden om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen;
uitleggen waarom de klimaatverdragen tot op heden niet hebben geleid tot het stoppen van de klimaatverandering.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leest over extreem weer en natuurrampen in de VS als gevolg van opwarming van de aarde. Je beantwoordt een vraag over de gevolgen van klimaatopwarming.
Stap 2
Je leest over de inheemse volken die onder extreme omstandigheden leven. Je beantwoordt een vraag over het taiga-gebied.
Stap 3
Je leest over maatregelen die genomen moeten worden om verdere opwarming van de aarde te stoppen. Je maakt enkele oefeningen.
Stap 4
Je leest over het Klimaatverdrag. Je onderzoekt wat de huidige afspraken en ontwikkelingen zijn.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippen
De begrippen gaan over klimaatverandering.
Eindopdracht
Je maakt een eindopdracht naar keuze samen met een klasgenoot, waar je een van de leerdoelen in verwerkt.
Terugkijken
Je kijkt terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Opwarming aarde
Volgens meteoroloog Robert Henson hebben de Verenigde Staten het meest extreme weer van de wereld. Orkanen, tornado's, droogte, overstromingen, bosbranden, stormen, hittegolven en koudefronten: Amerika heeft het allemaal.
Elk jaar heeft Amerika te kampen met meer dan tienduizend hevige onweersbuien en meer dan duizend tornado’s. Vergelijk dat eens met China dat ongeveer even groot is (Amerika: 9.629.091 km²; China: 9.596.961 km²) met minder dan tien tornado’s per jaar. Amerika wordt elk jaar door 80 tot 90% van alle tornado’s in de wereld getroffen.
Wat maakt het weer in Amerika zo bijzonder? Dat zijn de geografische omstandigheden. Amerika ligt halverwege de evenaar en de Noordpool. De ene keer waaien de winden vanuit het ijzige Canada en Siberië naar Amerika, de andere keer komen de winden met tropische hitte uit Zuid-Amerika. Amerika ligt ook tussen twee oceanen en in het oosten van het land worden de winden vanuit zee niet getemperd door hoge bergen (zoals in het westen van het land wel het geval is). Rond de Golf van Mexico en de zuidoostkust (zoals Florida) komen veel orkanen aan land.
Extreem weer en natuurrampen horen kennelijk bij het leven in Amerika. Ze zijn te verklaren vanuit de ligging van continent.
Maar het aantal natuurrampen neemt jaar na jaar toe en dat vraagt om nieuwe verklaringen.
Gevolgen van het versterkt broeikaseffect
“Klimaatverandering, ooit beschouwd als een probleem voor de verre toekomst, heeft zich stevig vastgezet in het heden. Zomers worden langer en warmer, met periodes van ongewone hitte die langer duren dan welke Amerikaan ooit heeft meegemaakt. Winters worden korter en warmer. Regen valt in hevigere stortbuien uit de lucht. Mensen zullen langer en meer last hebben van seizoensgebonden allergieën, en ze zullen andere plantensoorten in hun tuinen zien en andere vogelsoorten in hun buurt.”
Deze tekst komt uit de samenvatting van het rapport ‘Gevolgen van de klimaatverandering in de Verenigde Staten’ dat door meer dan 300 wetenschappers én vertegenwoordigers van de oliemaatschappijen is uitgebracht in opdracht van de regering in 2014.
“De golf aan natuurrampen in de VS is het gevolg van de opwarming van de aarde.” Dat staat voor het eerst ‘keihard’ (zoals de Amerikaanse media in koor roepen) in het overheidsrapport. “De gevolgen van de opwarming van de aarde zullen zich niet pas morgen of overmorgen voordoen. Ze zijn vandaag al voelbaar.”
Verder schrijven de wetenschappers in het rapport: “We willen het publiek duidelijk maken dat dit geen probleem van de verre toekomst is. Dit is een probleem dat Amerikanen nu al aangaat. Of het nu gaat om overstromingen, gevoeligheid voor droogte, heftigere bosbranden - al deze dingen hebben op dit moment gevolgen voor Amerikanen."
Twee graden meer
Sinds 1895 wordt de temperatuur in Amerika gemeten. De Amerikanen doen dat niet in Celsius maar in Fahrenheit. Sinds die tijd is de gemiddelde temperatuur in Amerika met zo’n 2 graden Fahrenheit (= 1,1 ºC) gestegen. Zo’n 80% van die stijging heeft sinds 1980 plaatsgevonden. Volgens de Amerikaanse wetenschappers is die opwarming van de aarde het gevolg van menselijke activiteiten. Vooral het aantal broeikasgassen is gestegen door de verbranding van fossiele brandstoffen, ontbossing en overconsumptie.
Eén of twee graden meer, wat maakt het uit? De wetenschappers geven echter aan dat die temperatuurstijging leidt tot meer extremen: hittegolven, droogte, overstromingen en extreme regenbuien. De wetenschappers stellen dat zonder menselijke activiteiten de gemiddelde temperatuur in de afgelopen 50 jaar zou zijn gedaald in plaats van gestegen. Als er niets wordt gedaan tegen de opwarming stijgt de temperatuur aan het einde van de eeuw met naar schatting meer dan 10 ºF.
Bekijk de kaart van de NASA, in welke gebieden de gemiddelde temperatuur het hardst stijgt.
Maak de oefening.
Stap 2: Inuit
De inheemse volken van Alaska (Amerika), het uiterste oosten van Siberië (Rusland), Groenland en Canada noemen zichzelf Inuit of (zoals in Alaska:) Yupik. De Amerikanen spreken meestal over 'native Alaskans' ('oorspronkelijke Alaskanen').
De Inuit en Yupik zijn al 5000 jaar gewend aan een leven in de kou. In Barrow, een van de meest noordelijke plaatsen van de wereld en de noordelijkste plaats van de Verenigde Staten, kan de temperatuur zakken tot meer dan 30 graden onder nul (Celsius). Het ijs is voor deze Noordpoolbewoners snelweg, bouwgrond en jachtveld tegelijk.
Het is de oorspronkelijke bewoners opgevallen dat het de laatste jaren warmer is geworden in het poolgebied. Ze merken al jarenlang dat het ijs in de lente vroeger en sneller smelt en in de winter onbetrouwbaar dun is. Smeltend ijs betekent dat reizen gevaarlijker is geworden en dat hun huizen verzakken. Yupik zijn jagers. Door het smelten van het ijs kunnen ze zich minder goed met hun sleeën verplaatsen. Verschillende Yupik zijn al door het ijs gezakt en verdronken.
Maak de oefening.
Stap 3: Maatregelen tegen klimaatverandering
De mens heeft een steeds grotere invloed op het klimaat en de temperatuur op aarde door het gebruik van fossiele brandstoffen, grootschalige houtkap en veeteelt. Hierdoor komen onnatuurlijk grote hoeveelheden broeikasgassen in de atmosfeer, wat het broeikaseffect versterkt en de opwarming van de aarde versnelt.
De invloed van de mens op het klimaat wordt soms weergegeven met de ecologische voetafdruk: de ruimte die we innemen op aarde.
Als je iets wilt doen tegen de opwarming van de aarde moet je zorgen dat er minder broeikasgassen (met name CO2) in de atmosfeer komen.
Maak de volgende oefeningen.
Stap 4: Klimaatverdragen
Al in 1992 sloten de lidstaten van de Verenigde Naties het Klimaatverdrag (officieel: ‘United Nations Framework Convention on Climate Change’ (UNFCCC), in het Nederlands: ‘Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake Klimaatverandering’). Doel was dat de uitstoot van broeikasgassen gemiddeld met 5,2% zou worden verlaagd. De VN spraken af dat de ontwikkelingslanden wat minder dan die 5% hoefden te beperken, de ontwikkelde landen wat meer.
De Verenigde Staten zouden 7% van de uitstoot van de broeikasgassen beperken, de Europese Unie 8%. De regering van de VS heeft het Klimaatverdrag ondertekend, maar het Amerikaanse parlement heeft het nooit geratificeerd (bekrachtigd). Het verdrag is nooit omgezet in wetgeving.
Sinds 1992 is er op verschillende momenten door de regeringsleiders over het klimaat gesproken en zijn er afspraken gemaakt. De belangrijkste conferenties waren misschien wel het Kyoto-protocol (1997) en de Klimaatconferentie Parijs (2015).
Bezoek de Wikipedia-pagina over het Akkoord van Parijs:
Zoek antwoord op de volgende vragen.
Hoeveel landen hebben het akkoord ondertekend?
Heeft Amerika het akkoord van Parijs omgezet in wetgeving?
Op de Wikipedia-pagina staat: 'Het Akkoord is weliswaar bindend, maar sancties kunnen niet opgelegd worden'.
Wat vind je van deze uitspraak?
Bespreek de antwoorden met een klasgenoot.
Klimaattop
Op de klimaattop in Glasgow in 2021 zijn nieuwe afspraken gemaakt.
Wat daar is afgesproken tussen de deelnemende landen, kun je zien in de volgende video.
Versterkt broeikaseffect
Menselijk handelen, zoals ontbossing en de verbranding van fossiele brandstoffen zorgen ervoor dat op aarde de concentratie van broeikasgassen stijgt, waardoor het broeikaseffect wordt versterkt.
Zeespiegelstijging
Het stijgen van de zeespiegel als gevolg van de opwarming van de aarde door het versterkt broeikaseffect.
Klimaatverandering
Het gemiddeld weertype of klimaat verandert over een bepaalde periode.
Broeikasgas
Gassen die warmte van de zon opnemen en dit weer uitstralen.
Akkoord van Parijs
Een internationaal verdrag om de opwarming van de aarde te beteugelen. Het akkoord is op 12 december 2015 gepresenteerd op de klimaatconferentie van Parijs 2015.
Inuit
Zo worden de Eskimo's van Alaska genoemd.
Yupik
De Eskimo's van Alaska worden Yupik (Engelse benaming) genoemd. Ze zijn verwant aan de Siberische Yupik van het noordoostelijke gedeelte van het Russische Verre Oosten.
Taiga
Het zijn gebieden in Noord-Amerika met uitgestrekte, koude en vochtige naaldwouden. Hier vind je allerlei dieren en planten aangepast aan deze koude leefomgeving.
Eindopdracht: Eigen keuze
Je gaat samen met een klasgenoot aan de slag met de eindopdracht.
Kies een van de onderwerpen die in deze opdracht behandeld zijn.
In het eindproduct moeten jullie duidelijk maken:
Hoe het komt dat in Amerika veel extreem weer en natuurrampen voorkomen.
Wat de gevolgen zijn van het versterkt broeikaseffect.
Welke maatregelen genomen zouden kunnen worden om de uitstoot van broeikassen te verminderen.
Waarom de klimaatverdragen tot op heden nog niet hebben geleid tot het stoppen van de klimaatverandering.
Ideeën voor een eindproduct:
Maak vier kleine posters op A4-formaat (elk leerdoel een poster).
Maak een kruiswoordpuzzel met begrippen uit de opdracht.
Maak een quiz met vragen over klimaatverandering.
Kijk voor meer ideeën en werkwijzes in de gereedschapskist.
Beoordeling
Lever de eindopdracht in bij jullie docent. Hij/zij zal bij de beoordeling letten op:
Past het eindproduct goed bij de opdracht?
Laten jullie in het eindproduct zien dat jullie de leerdoelen hebben behaald?
Welkom bij de gereedschapskist. Hier vind je uitleg over alle werkvormen waarmee je je eindproducten maakt. Bij iedere werkvorm staat beschreven hoe je deze uitvoert, kun je inspiratiefilmpjes bekijken en vind je de beoordelingscriteria waaraan jouw product moet voldoen. Ook zie je welke digitale middelen je kunt gebruiken en aan welke vaardigheden je werkt tijdens het maken van je eindproduct. Veel succes!
Terugkijken
Intro
Wat vind je van de video bij de intro? Kreeg je een indruk over de omvang van vervuiling door de grootste landen?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je uitleggen of en hoe de afspraken van het Klimaatverdrag worden nageleefd?
Hoe ging het?
Tijd
Ben je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig geweest?
Heb je in die tijd ook de eindopdracht kunnen doen?
Inhoud
Wist je al van het bestaan van Inuit en Yupik? Waaraan merken zij dat het klimaat verandert?
Eindopdracht
Hoe heb je je eindopdracht naar keuze vormgegeven? Was het lastig (een van) de leerdoelen te verwerken?
Het arrangement Opdracht: VS: Klimaatverandering - vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema 'Weer en klimaat: VS', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor vmbo-kgt leerjaar 3 en 4. In deze opdracht ga je leren over de invloed van het broeikaseffect op het dagelijks leven in de Verenigde Staten. Zo ga je meer leren over natuurrampen en extreemweer dat voorkomt in de VS en krijg je inzicht in welke invloed de opwarming van de aarde hierop heeft. Verder ga je verdiepen in maatregelen die getroffen kunnen worden om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, en krijg je inzicht in waarom de klimaatverdragen tot op heden niet hebben geleid tot het stoppen van de klimaatverandering.
Veel plezier met het maken van de opdracht!
aardrijkskunde, arrangeerbaar, broeikaseffect, klimaatverandering, klimaatverdragen, natuurrampen, stercollectie, verenigde staten, vmbo-kgt34, weer en klimaat: vs
Deze opdracht hoort bij het thema 'Weer en klimaat: VS', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor vmbo-kgt leerjaar 3 en 4. In deze opdracht ga je leren over de invloed van het broeikaseffect op het dagelijks leven in de Verenigde Staten. Zo ga je meer leren over natuurrampen en extreemweer dat voorkomt in de VS en krijg je inzicht in welke invloed de opwarming van de aarde hierop heeft. Verder ga je verdiepen in maatregelen die getroffen kunnen worden om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, en krijg je inzicht in waarom de klimaatverdragen tot op heden niet hebben geleid tot het stoppen van de klimaatverandering.
Veel plezier met het maken van de opdracht!
aardrijkskunde, arrangeerbaar, broeikaseffect, klimaatverandering, klimaatverdragen, natuurrampen, stercollectie, verenigde staten, vmbo-kgt34, weer en klimaat: vs
Deze opdracht gaat over de invloed van het broeikaseffect op het dagelijks leven in de Verenigde Staten.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Volgens meteoroloog Robert Henson hebben de Verenigde Staten het meest extreme weer van de wereld. Orkanen, tornado's, droogte, overstromingen, bosbranden, stormen, hittegolven en koudefronten: Amerika heeft het allemaal.
“Klimaatverandering, ooit beschouwd als een probleem voor de verre toekomst, heeft zich stevig vastgezet in het heden. Zomers worden langer en warmer, met periodes van ongewone hitte die langer duren dan welke Amerikaan ooit heeft meegemaakt. Winters worden korter en warmer. Regen valt in hevigere stortbuien uit de lucht. Mensen zullen langer en meer last hebben van seizoensgebonden allergieën, en ze zullen andere plantensoorten in hun tuinen zien en andere vogelsoorten in hun buurt.”
De inheemse volken van Alaska (Amerika), het uiterste oosten van Siberië (Rusland), Groenland en Canada noemen zichzelf Inuit of (zoals in Alaska:) Yupik. De Amerikanen spreken meestal over 'native Alaskans' ('oorspronkelijke Alaskanen').
De mens heeft een steeds grotere invloed op het klimaat en de temperatuur op aarde door het gebruik van fossiele brandstoffen, grootschalige houtkap en veeteelt. Hierdoor komen onnatuurlijk grote hoeveelheden broeikasgassen in de atmosfeer, wat het broeikaseffect versterkt en de opwarming van de aarde versnelt.
Al in 1992 sloten de lidstaten van de Verenigde Naties het Klimaatverdrag (officieel: ‘United Nations Framework Convention on Climate Change’ (UNFCCC), in het Nederlands: ‘Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake Klimaatverandering’). Doel was dat de uitstoot van broeikasgassen gemiddeld met 5,2% zou worden verlaagd. De VN spraken af dat de ontwikkelingslanden wat minder dan die 5% hoefden te beperken, de ontwikkelde landen wat meer.
Je gaat samen met een klasgenoot aan de slag met de eindopdracht.
Intro
