Opdracht: Eilanden - vmbo-kgt34

Opdracht: Eilanden - vmbo-kgt34

Eilanden

Intro

Het weer en het klimaat zijn op een eiland vaak anders dan op het vasteland. Als op een kleine schaal de omstandigheden anders zijn, spreken we van een microklimaat (micro = klein).

Zelfs de klimaten van eilanden in een eilandengroep kunnen onderling behoorlijk verschillen. Dat hangt af van de geografie (de aanwezigheid van bergen bijvoorbeeld), de begroeiing, de overheersende windrichting en soms ook menselijk ingrijpen, zoals de stedelijke bebouwing. Dit beïnvloedt de temperatuur, het aantal zonuren en de hoeveelheid neerslag.

Je bekijkt het weer en klimaat van de Waddeneilanden in Nederland en van de Balearen en de Canarische Eilanden in Spanje.

Bekijk om in de stemming te komen (een stukje van) deze video.
Waarom hebben de Canarische eilanden 'het beste klimaat van de wereld'?

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • omschrijven waarom het weer en het klimaat op een eiland vaak anders zijn dan op het vasteland;
  • omschrijven op welke punten het weer en klimaat op de Waddeneilanden anders in dan in de rest van Nederland;
  • een overeenkomst en een verschil noemen tussen het weer en het klimaat in de Balearen en de rest van Spanje;
  • een overeenkomst en een verschil noemen tussen het weer en het klimaat op de Canarische Eilanden en de rest van Spanje.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap Activiteit
Stap 1 Je leest over welke Waddeneilanden er zijn en hoe het weer wordt gemeten. Je leest dat de weersverwachting kan verschillen met andere delen van het land. Je beantwoordt vragen, ook over de grafiek.
Stap 2 Je leest over de Balearen, welke eilanden er zijn en hoe ze qua temperatuur en neerslag verschillen van het vasteland van Spanje. Je beantwoordt vragen over de Balearen.
Stap 3 Je leest over de Canarische Eilanden, welke eilanden er zijn en hoe het klimaat op de eilanden verschilt van het vasteland van Spanje. Je zoekt informatie over de sirocco.
Afronding
Onderdeel Activiteit
Begrippen De begrippen gaan over de Eilanden.
Eindopdracht of Als eindopdracht maak je een kruiswoordpuzzel. Vraag na afloop de oplossing aan je docent.
Terugkijken Terugkijken op de opdracht.

 

Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 1 à 2 lesuren nodig.

Aan de slag

Stap 1: De Waddeneilanden

De Waddeneilanden tellen vijf bewoonde eilanden: Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Verder horen nog enkele kleine onbewoonde eilanden tot de Waddeneilanden: Noorderhaaks, Richel, Grind, Rif, Engelsmanplaat, Simonszand, Rottumerplaat en Rottumeroog.

De Waddeneilanden worden vaak genoemd in een weersverwachting voor heel Nederland: “Maximumtemperatuur tussen 21 graden op de Waddeneilanden tot 26 in Limburg.” Omdat er maar één officieel meetpunt voor temperatuur is op de eilanden (bij Hoorn op Terschelling) krijgen alle eilanden dezelfde weersverwachting mee, terwijl er grote verschillen kunnen zijn tussen de eilanden en tussen de noord- en de zuidkant van de afzonderlijke eilanden.
Het meetpunt staat op het strand, terwijl het achter de duinen (die op Vlieland net als op Terschelling wel 30 meter hoog kunnen zijn) een stuk warmer kan zijn. Bovendien staat daar veel minder wind.

Bekijk onderstaande grafiek.

Temperatuur- en neerslagverschil tussen Nederland en de Waddeneilanden


De gemiddelde neerslag ligt op de Waddeneilanden lager dan in de rest van Nederland, maar ook tussen de eilanden zijn de neerslaghoeveelheden heel verschillend. Op Vlieland viel in augustus 2013 maar 16,9 mm, terwijl die maand er op Schiermonnikoog vier keer zoveel (60,8 mm) viel. In september van datzelfde jaar was het weer heel anders: 96,1 mm op Schiermonnikoog en 177,6 mm op Vlieland.

In het najaar en de winter kan het guur zijn op de eilanden, met stormachtig weer en buien. Vooral op Texel ontstaan er makkelijk stapelwolken die uitgroeien tot pittige buien.

Beantwoord de volgende vragen. 

Stap 2: De Balearen

De Balearen bestaan uit vier eilanden: Ibiza, Formentera, Mallorca en Menorca en liggen zo’n 150 kilometer van Valencia op het vasteland van Spanje.
Mallorca is een groot eiland van 70 bij 100 kilometer, negen keer zo groot als Texel. Het eiland heeft enkele grote bergen en op de hoogste plekken kan het in de winter af en toe sneeuwen. De meeste neerslag valt ook op dit eiland (maximaal 650 mm per jaar, meestal tussen 480-550 mm).
Op de andere eilanden valt er minder (tussen de 400 en 500 mm). Zowel op het vasteland van Spanje als op de Balearen zijn de zomers lang, heet en droog.
Maar terwijl de temperatuur in het binnenland ondraaglijk heet kan zijn, is de temperatuur op de eilanden - ondanks de hitte van boven de 30 °C - toch aangenaam. Dat komt door een licht verkoelende zeebries die er altijd waait.



Alle eilanden van de Balearen hebben veel zonuren per dag (in de zomer: 11 zonuren p/d), gedurende zo’n 300 dagen per jaar.
De zeetemperatuur is in de zomer 24 tot 25 °C en daalt pas in november onder de 20 °C.

Stap 3: De Canarische Eilanden

Hoewel de Canarische Eilanden staatkundig bij Spanje horen, liggen ze dichter bij Afrika dan bij het vasteland van Spanje. De zeven eilanden liggen voor de kust van Marokko.
Van west naar oost liggen er: El Hierro, La Palma, La Gomera, Tenerife, Gran Canaria, Fuerteventura en Lanzarote.
Het grootste eiland is Tenerife: dat eiland is vier keer zo groot als Texel.

Het klimaat wijkt af van het klimaat op het vasteland van Spanje. In de wintermaanden is het meestal warmer dan in Spanje en in de zomer juist minder heet. Met één uitzondering: er kan een speciale wind waaien met zeer warme lucht, sirocco of calima genoemd. Door deze warme wind kan de temperatuur oplopen tot boven de 40 graden. Deze wind gaat gepaard met veel woestijnstof. Je kunt dan vrijwel geen hand voor ogen zien en door de extreme hitte is het extra onaangenaam. Een calima komt niet zo vaak voor en duurt nooit zo lang.

Gemiddeld valt er maar zo’n 300 mm neerslag per jaar op de eilanden, maar de verschillen zijn groot.
Het natst is La Palma (800 mm in het oosten en 400 mm in het westen), het droogst is Fuerteventura met maar 110 mm per jaar. Fuerteventura is zo droog dat er kraanwater wordt gewonnen met behulp van ontziltingsinstallaties.

El Hierro is vooral bekend vanwege de mist. Vooral de wat hoger gelegen dorpjes zijn bijna permanent in de mist gehuld. De temperatuur ligt daar ook lager dan op de andere eilanden. In de bergen kan het ook sneeuwen in de winter. Op de andere eilanden komt de temperatuur in de winter zelden onder de 15 oC, maar meestal is het er rond de 20 oC. Daardoor hebben de Canarische Eilanden vaak lenteachtig weer.

©​ Google Maps


Maak de oefening.

Afronding

Begrippen

Ligging ten opzichte van zee/oceaan
De afstand van een gebied tot de zee of de oceaan.
Zee
Het zoute water dat de landmassa’s op aarde omringt.
Micro-klimaat
Als op een kleine schaal de omstandigheden van weer of klimaat anders zijn in een bepaald gebied.
Sirocco of calima
Een zuidelijke wind, die hete en droge lucht uit de Sahara naar het noorden voert. Deze wind gaat gepaard met veel woestijnstof.

 

Eindopdracht: Kruiswoordpuzzel

Als eindopdracht ga je een puzzel maken over de eilanden.
Download de puzzel. Sla deze op in je eigen omgeving en print de puzzel uit.

Beoordeling

Heb je de puzzel goed ingevuld? Laat dan de puzzel nakijken door je docent.
Je kunt je docent ook om de oplossing vragen, zodat je de puzzel zelf nakijkt.

Succes!

Terugkijken

Intro

  • Neem de intro nog eens door.
    Naar welke eilandengroep zou je het liefst op vakantie gaan? En waarom?
     

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je omschrijven op waarom het klimaat op een eiland vaak anders is dan op het vasteland?

Hoe ging het?

  • Inhoud
    Ben je wel eens op een van de Waddeneilanden geweest? Heb je ervaren dat het weer anders is dan op het vasteland?
    Of heb je al eens een vakantie doorgebracht op de Balearen of Canarische eilanden?
    Genoten van het weer daar?
  • Eindopdracht
    Hebben jullie de kruiswoordpuzzel gedaan? Lukte het om alle woorden te vinden?

 

  • Het arrangement Opdracht: Eilanden - vmbo-kgt34 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-01-06 14:30:57
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze opdracht hoort bij het thema 'Weer en klimaat: NL en Spanje', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor vmbo-kgt leerjaar 3 en 4. In deze opdracht ga je meer leren over hoe het kan dat het weer en klimaat verschilt op eilanden ten opzichte van het vasteland. Zo leer je meer over het begrip 'microklimaat' en hoe hier spraken van is op de Waddeneilanden. Je leert over hoe deze verschillen tot stand komen, en hoe hierdoor het weer en klimaat verschilt ten opzichten van de rest van Nederland. Ook leer je meer over de verschillen in klimaat en weer van de Spaanse eilanden, Balearen en Canarische Eilanden, ten opzichte van het vaste land van Spanje. Veel plezier met het maken van de opdracht!
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    Systeem aarde; Aardrijkskunde; Klimaat;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    aardrijkskunde, arrangeerbaar, canarische eilanden, eilanden, klimaat, microklimaat, stercollectie, vmbo-kgt34, waddeneilanden, weer en klimaat: nl en spanje

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van