Thema: Glastuinbouw

Intro

Glastuinbouw
Glastuinbouw is een vorm van teelt waarbij gebruik wordt gemaakt van een kas. Hierdoor ontstaat er een afgesloten ruimte waarin bloemen, fruit en groente gekweekt worden. Omdat er weinig contact is met de buitenlucht kan de temperatuur, luchtvochtigheid, de hoeveelheid licht en eventuele (biologische) bestrijdingsmiddelen zo geregeld worden dat deze zo gunstig mogelijk zijn voor de groei van de planten.

Van de ruim 10.000 hectare landbouw grond die in Nederland wordt gebruikt voor de glastuinbouw, wordt 4200 hectare gebruikt voor de groenteteelt. Hierbij worden vooral komkommers, paprika’s en tomaten geteeld. Om de bloemen van deze planten te bestuiven worden soms hommels en bijen gebruikt. Sommige andere insecten, die de kas via open ramen naar binnen komen, zijn schadelijk voor de teelt. Vooral bladluizen, witte vliegen en spintmijten kunnen plagen veroorzaken. Tuinders proberen deze insecten biologisch te bestrijden met natuurlijke vijanden.

Bekijk de video.
Bespreek na het kijken met een klasgenoot wat de glastuinbouw in de video duurzaam maakt.

Iemand die in de glastuinbouw werkt moet veel van biologie weten. Zo moet hij weten hoe je planten moet verzorgen en weten wanneer de vruchten rijp zijn. Ook is het voor een tuinder goed om te weten wat voedingswaarden zijn en hoe bepaalde erfelijke eigenschappen doorgegeven kunnen worden aan nakomelingen. Als je zo veel in een omgeving komt waarin stuifmeelkorrels voorkomen, is de kans groot dat je te maken krijgt met een stuifmeelallergie. Over deze onderwerpen gaan de modules van dit thema.

Als afsluiting van dit thema maak je examenvragen die aansluiten bij de leerdoelen.

Wat kan ik straks?

Kennis
Aan het eind van dit thema kan ik:

K7: Land- en tuinbouw

twee factoren noemen die het groeien van gewassen positief beïnvloeden.
twee factoren noemen die het groeien van gewassen negatief beïnvloeden.
twee voorbeelden van bodembewerking beschrijven.
twee voorbeelden van gewasbescherming beschrijven.
de begrippen klassieke veredeling en biotechnologie omschrijven.

K6: Wat gebruik ik van een plant?

de voedingsstoffen noemen die een plant van glucose kan maken.
omschrijven wat groenten zijn en waarom deze gezond zijn.
omschrijven wat vruchten zijn en aangeven welke functie vruchten hebben.
omschrijven wat noten zijn en aangeven welke functie vruchten hebben.
twee grondstoffen noemen die planten kunnen voortbrengen.

K7: Duurzaamheid

het begrip duurzaamheid omschrijven.
met behulp van voorbeelden duidelijk maken wat duurzame landbouw is.
met behulp van een voorbeeld duidelijk maken wat bio-industrie is.
minimaal drie voorbeelden van duurzame energiebronnen noemen.
het begrip recycling omschrijven.

K7: Milieubeleid over de grenzen

uitleggen waarom milieubeleid zich niet houdt aan landgrenzen.
twee voorbeelden noemen van internationale milieuproblemen.
twee maatregelen noemen die de overheid neemt om Nederland schoner te maken.
aangeven welke partijen betrokken zijn bij het Rijnverdrag en een voorbeeld noemen van een afspraak uit het Rijnverdrag.
het begrip biodiversiteit omschrijven en uitleggen waarom biodiversiteit belangrijk is.

Vaardigheden:
Aan het eind van dit thema kan ik:

bij een onderzoeksvraag informatie opzoeken op internet.
practicum uitvoeren en van het practicum een verslag maken.
de resultaten van een onderzoek presenteren op een poster.
mijn biologische voetafdruk bepalen.
biologische kennis overdragen met behulp van een presentatie en tijdens een discussie,

Wat kan ik al?

Weet je het nog?
Het thema Glastuinbouw is het tiende thema.
De theorie uit enkele modules die je in de eerste thema's bent tegengekomen, heb je ook nodig bij de afsluiting van dit thema. Als je twijfelt of je het nog weet, klik de modules hieronder dan nog eens door.

Klik op de links om de modules te openen.

Bouw van een cel (planten en dieren)

Fotosynthese

Bacteriën

Bouw van zaadplanten

Biotisch en abiotisch

Afhankelijk van de natuur

Voedselweb en voedselketen

Voortplanting bij zaadplanten

Monohybride en dihybride kruisingen

Antigenen en antistoffen

Wat ga ik doen?

Het thema Glastuinbouw bestaat uit de volgende onderdelen.
In de tabel staat per activiteit hoeveel lessen je ongeveer nodig hebt.

Activiteit	Aantal lessen
Inleiding
Wat kan ik straks?	0,5
Wat kan ik al?	2 à 3
Wat ga ik doen?	0,5
Modules
Module: Land- en tuinbouw	2
Module: Wat gebruik je van een plant?	2
Module: Duurzaamheid	2
Module: Milieubeleid over de grenzen	2
Afsluiting
Samenvattend	0,5
Examenvragen	0,5
Terugkijken	0,5
Totaal:	12 à 13

Modules

Land- en tuinbouw

Intro

Nederland is één van de grootste exportlanden van Europa als het gaat om landbouwproducten. Maar dat gaat natuurlijk niet vanzelf. Er wordt hard gewerkt door landbouwers, maar ook op wetenschappelijk niveau wordt veel onderzoek gedaan naar de beste gewassen onder de beste omstandigheden.

Kijk naar de volgende video. Welk probleem van landbouwers wordt in deze video verder onderzocht? Bespreek het met een klasgenoot.

Wat ga ik leren?

Na deze module kan ik:

twee factoren noemen die het groeien van gewassen positief beïnvloeden.
twee factoren noemen die het groeien van gewassen negatief beïnvloeden.
twee voorbeelden van bodembewerking beschrijven.
twee voorbeelden van gewasbescherming beschrijven.
de begrippen klassieke veredeling en biotechnologie omschrijven.

Wat ga ik doen?

Aan de slag
Stap		Activiteit
Stap 1		Je bestudeert het Kennisbankitem dat past bij dit onderdeel en test je kennis.
Stap 2		Bekijk de video over het bemesten en beantwoord de vragen.
Stap 3		Maak de sleepoefening over biotechnologie.
Stap 4		Bedenk waarom het eten van het seizoen goed kan zijn voor het milieu.
Afronding
Onderdeel		Activiteit
Begrippenlijst		Hier vind je de begrippenlijst bij deze module.
Examenopgaven		Je maakt enkele examenopgaven die passen bij dit onderwerp.
Terugkijken		Terugkijken op de module.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.

Aan de slag

Stap 1: Kennisbank

Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel:

Land- en tuinbouw

Test je kennis
Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank.

Stap 2: Meststoffen

Onder de video staan zes vragen. Lees ze door, bekijk de video en beantwoord de vragen na het kijken.

Stap 3: Biotechnologie

Met moderne biotechnologie kan maïs veranderd worden.

Er wordt een stukje DNA ingebouwd dat codeert voor een gifstof tegen het insect dat maïs aantast.
Deze gifstof kan echter ook andere dieren doden.

Bekijk de tekening. In de tekening wordt uitgelegd hoe rupsen last kunnen hebben van genetisch gemodificeerde maïs.

Stap 4: Eten van het seizoen

Wist je dat groente en fruit regelmatig al vele kilometers heeft afgelegd voordat jij het eet?
Een kiwi uit Nieuw-Zeeland? Sperziebonen uit Egypte? Sinaasappels uit Spanje? Galiameloenen uit Israël?

In veel gevallen is voeding wat door Nederlandse boeren is verbouwd beter voor het milieu dan voedsel uit een ander land te halen. Je kunt dan kijken naar de hoeveelheid energie die het kost om het voedsel naar Nederland te halen.

Voor voedsel dat over een kortere afstand vervoerd wordt is minder brandstof nodig en is ook minder milieuvervuiling. Wanneer voedsel korter onder weg is, is ook conservering niet of minder nodig.
Dit beperkt ook weer de benodigde energie.

Eten dat in een bepaald seizoen geoogst en beschikbaar komt in de winkel, noem je seizoenseten of seizoensproducten.

In tweetallen:

Zoek op de volgende websites wat het seizoenseten van deze maand is:
Zoek samen op welke seizoensproducten er uit Nederland komen.
Maak hiervan een ingrediëntenlijst met Hollandse seizoensproducten.
Let op dat je kiest voor gezonde producten, dus veel groente en fruit en weinig vet, suiker en zout.
Stel met jullie ingrediënten een recept op. Hierbij kun je de volgende bronnen gebruiken:
Hoe ziet jullie gezonde Hollandse seizoensmaaltijd eruit? Noteer het recept en plaats een foto erbij van jullie gerecht.
Bundel alle recepten van jullie klasgenoten samen om zo een Hollandse seizoensmaaltijd receptenboek te krijgen!
Maak een logische indeling van jullie receptenboek. Groente bij groente, of seizoen bij seizoen.

Afronding

Begrippenlijst

Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.

Kiemen
Proces van groei van een zaad waarin uit een embryo (= kiem) een kiemplantje groeit.

Eénjarigen en meerjarigen (overblijvers)

Planten die in één seizoen kiemen, groeien, bloeien en zaden maken en de winter afsterven, noem je éénjarigen. Planten die meerdere jaren leven en elk jaar bloeien en zaden maken, heten meerjarigen of overblijvers.

Ploegen en eggen
Grond bewerkingsmethoden om meer zuurstof in de grond te brengen.

Gewasbeschermingsmiddelen
Middelen die een landbouwer gebruikt om de planten die hij verbouwt te beschermen tegen plaagdieren, zoals insecten en aaltjes.

Klassieke veredeling
Planten met een gewenst DNA worden met elkaar gekruist.

Biotechnologie
Met behulp van techniek wordt het gewenste DNA sneller ingebouwd in een plant.

Examenopgaven

Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.

Tips

Van de examenvragen kan de voortgang worden bijgehouden op ExamenKracht.
Vraag verdere instructies aan je docent.

Binnenkort vind je hier examenvragen van ExamenKracht om mee te oefenen.

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je de genoemde begrippen omschrijven?

Hoe ging het?

Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?

Inhoud
Wat heb je geleerd van jullie onderzoekje in stap 4?
Ga je in de toekomst meer 'eten van het seizoen'?

Examenopgaven
Heb je de examenopgaven gemaakt? Ging het goed?

Wat gebruik je van een plant?