Thema: Beroepsziekten

Intro

Beroepsziekten
Een beroepsziekte is een ziekte of aandoening die het gevolg is van één of meer schadelijke factoren van het werk of de werkomstandigheden. Het gaat bijvoorbeeld om aandoeningen aan het beenderenstelsel, psychische aandoeningen, aandoeningen aan het gehoor en huidaandoeningen.

Bekijk de video.
In de video zie je iemand die een beroepsziekte heeft opgelopen. Ook kunnen werknemers bepaalde longziekten krijgen als ze in aanraking komen met stoffen waarvoor ze overgevoelig of allergisch voor zijn. Bijvoorbeeld latex of stuifmeelkorrels. Of stoffen die kankerverwekkend zijn, zoals asbest.

Mensen die voor hun werk in aanraking komen met bloed, lopen een klein risico besmet te raken met een virus.
Bijvoorbeeld het virus dat hepatitis B veroorzaakt. Hepatitis is een verzamelnaam voor verschillende soorten ontstekingen van de lever. Werknemers in de gezondheidszorg worden hiertegen ingeënt. Ook zijn er andere voorzorgsmaatregelen, zoals het dragen van latex handschoenen.

Mensen die met dieren werken hebben een kans om besmet te worden door ziekteverwekkers van dieren. Zo lopen mensen die werken aan de riolering of als rattenvanger het risico besmet te worden met bacteriën die de ziekte van Weill veroorzaken. Mensen die deze ziekte oplopen krijgen koorts, spierpijn en leverontstekingen.

In dit thema richt je je het ademhalingsstelsel, bloedvatenstelsel en verschillende aandoeningen. Doordat het beenderenstelsel vaak veel te verduren heeft tijdens het werk, besteed je aandacht aan een goede lichaamshouding.

Als afsluiting van dit thema maak je examenvragen die aansluiten bij de leerdoelen.

Wat kan ik straks?

Kennis
Aan het eind van dit thema kan ik:

K9: Ademhalingsstelsel

De onderdelen van het ademhalingsstelsel in een afbeelding aanwijzen en de functie(s) en werking van de onderdelen beschrijven.
Rib- en buikademhaling omschrijven, zodat duidelijk is wat het verschil tussen beide vormen van ademhaling is.
Uitleggen waarom een neusademhaling gezonder is dan een mondademhaling.
Omschrijven hoe gaswisseling in een longblaasje werkt.
De invloed van inspanning op de ademhaling (en de hartslag) omschrijven.

K8: Lichaamshouding

De onderdelen van de wervelkolom benoemen.
Omschrijven wat een goede lichaamshouding is bij staan, zitten en liggen.
Omschrijven hoe men goed moet tillen.

K9: Long, hart en vaatziekten

Het begrip chronische ziekte omschrijven.
Omschrijven wat astma is en welke symptomen astma heeft.
Omschrijven en wat COPD is, welke longaandoeningen hieronder vallen en hoe ik deze kan krijgen.
Omschrijven wat hyperventilatie is.
Omschrijven wat atherosclerose is en hoe ik dit kan behandelen.
Met behulp van voorbeelden uitleggen waarom een hoge bloeddruk schadelijk kan zijn.
Omschrijven hoe ik de bloeddruk kan meten.
Omschrijven wat een hartinfarct is.

K10: Overige ziekten: Kanker

Omschrijven hoe kankercellen kunnen ontstaan en wat een tumor is.
Het verschil uitleggen tussen goedaardige en kwaadaardige tumoren.
Omschrijven wat leukemie is
Twee behandelwijzen van kanker noemen.

Vaardigheden:
Aan het eind van dit thema kan ik:

Een model van de longen maken en hiermee de werking van de longen uitleggen.
Uitleggen wat het werk van een ergonoom en fysiotherapeut inhoudt.
Met een zelfgekozen eindproduct uitleggen hoe ik het risico op hart- en vaatziekten kan verkleinen.
Mijn eigen mening delen met klasgenoten over roken.

Wat kan ik al?

Weet je het nog?
Het thema Beroepsziekten is het dertiende thema.
De theorie uit enkele modules die je in de eerste thema's bent tegengekomen, heb je ook nodig bij de afsluiting van dit thema.
Als je twijfelt of je het nog weet, klik de modules hieronder dan nog eens door.

Klik op de links om de modules te openen.

Bouw van een cel (planten en dieren)

Hart en bloedsomloop

Infectie bacteriën en virussen

Antigenen en antistoffen

Inenten

Bloedgroepen

Wat ga ik doen?

Het thema Beroepsziekten bestaat uit de volgende onderdelen.
In de tabel staat per activiteit hoeveel lessen je ongeveer nodig hebt.

Activiteit	Aantal lessen
Inleiding
Wat kan ik straks?	0,5
Wat kan ik al?	2
Wat ga ik doen?	0,5
Modules
Module: Ademhalingsstelsel	2
Module: Lichaamshouding	2
Module: Long-, hart- en vaatziekten	2
Module: Overige ziekten: Kanker	2
Afsluiting
Samenvattend	0,5
Examenvragen	0,5
Terugkijken	0,5
Totaal:	12 à 13

Modules

Ademhalingsstelsel

Intro

Let jij wel eens op hoe je ademt? Adem je snel of juist langzaam? Adem je door je neus of door je mond?
Uit onderzoek is gebleken dat mensen sneller ademen dan eigenlijk nodig is.
Hoe zit dat bij jou? Doe de ademhalingstest van Runiversity.

Vergelijk jouw resultaat met dat van een klasgenoot. Is jouw ademfrequentie in orde?

Wat ga ik leren?

Na deze module kan ik:

de onderdelen van het ademhalingsstelsel in een afbeelding aanwijzen en de functie(s) en werking van de onderdelen beschrijven.
rib- en buikademhaling omschrijven, zodat duidelijk is wat het verschil tussen beide vormen van ademhaling is.
uitleggen waarom een neusademhaling gezonder is dan een mondademhaling.
omschrijven hoe gaswisseling in een longblaasje werkt.
de invloed van inspanning op de ademhaling (en de hartslag) omschrijven.

Wat ga ik doen?

Aan de slag
Stap		Activiteit
Stap 1		Je bestudeert het Kennisbankitem dat past bij dit onderdeel en test je kennis.
Stap 2		Beijk de video's over de luchtwegen, ademhalen en gaswisseling en kijk of je antwoord kunt geven op de vragen.
Stap 3		Bekijk de video over astma.
Stap 4		Vergelijk het ademhalen door paarden met het ademhalen van mensen.
Stap 5		Bekijk de video's over het gebruik van je stem, maa zelf een animatie en zoek uit wat een laryngectomie is.
Afronding
Onderdeel		Activiteit
Begrippenlijst		Hier vind je de begrippenlijst bij deze module.
Examenopgaven		Je maakt een aantal examenopgaven die passen bij dit onderwerp.
Terugkijken		Terugkijken op de module.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.

Aan de slag

Stap 1: Kennisbank

De cellen in je lichaam hebben voor de verbranding van voedingsstoffen zuurstof nodig.
Bij de verbranding komt koolstofdioxide vrij en dat gaat je lichaam weer uit.
Het ademhalingsstelsel zorgt hiervoor.

Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel 'Ademhalingstelsel'.

Ademhalingsstelsel

Test je kennis
Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank.

Stap 2: Ademhaling

Werk in tweetallen.
Bekijk de video's en beantwoord daarna de vragen.
Lees voordat je gaat kijken eerst de vragen goed door.

Stap 3: Verkouden en astma

Wanneer je longen gezond zijn, heb je geen problemen met ademhalen.
Maar mensen met astma hebben wel moeite met ademhalen.
Ze krijgen veel minder lucht binnen dan iemand zonder astma.

Wil je weten hoe dat voelt? Adem dan eens door een rietje en houd je neus dicht. Probeer maar eens, wat merk je op?

In de video wordt astma verder uitgelegd. Kijk de video en beantwoord daarna de vraag.

Stap 4: Paarden en ademhalen

Paarden kunnen goed presteren doordat ze een goed ademhalingsstelsel hebben.
De luchtwegen van een paard lijken op de luchtwegen van een mens.
Paarden kunnen echter niet door hun mond ademhalen.

De inhoud van de longen van een volwassen paard is 50 liter.
Mensen hebben een longinhoud van maximaal 7 liter.
Een paard ademt per keer ongeveer 8 liter lucht in en uit.
Een paard heeft in rust zo'n 11 ademhalingen per minuut.
In volle galop kan de ademhaling oplopen tot wel 130 keer per minuut.

Stap 5: Je stem

In de volgende twee video's krijg je informatie over de werking van je stem. Kijk de video's en maak daarna één van de keuzeopdrachten.

Kies uit de volgende twee opdrachten:

Hoe werkt jouw stem? Hoe maak je klanken, woorden en zinnen?
Maak in tweetallen een animatie met GoAnimate.com waarin je dit uitlegt.
Deel de animatie met je klasgenoten.

Afronding

Begrippenlijst

Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.

Zuurstof
Molecuul bestaat uit twee zuurstofatomen; gas dat ontstaat bij fotosynthese in planten en nodig is voor verbranding.

Ademen
Opnemen van zuurstof en uitscheiden van koolstofdioxide (koolzuurgas), inademen en uitademen, met behulp van longen, kieuwen of tracheeën. Vorm van gaswisseling.

Inademen
Middenrif trek samen, borstkas wordt groter, longen zuigen lucht aan.

Uitademen
Middenrif ontspant, borstkas wordt kleiner, longen geleiden lucht naar buiten.

Longen
Organen die betrokken zijn bij het in- en uitademen en het opnemen van zuurstof en afgeven van koolstofdioxide. Onderdeel van het ademhalingsstelsel. Uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide vindt plaats in de longen tussen longblaasjes en bloed.

Longvlies
Vlies dat samen met het borstvlies de longen met de ribbenkast verbindt, doordat de vliezen vacuüm aan elkaar zitten gezogen.

Borstvlies
Vlies dat samen met het longvlies de longen met de ribbenkast verbindt, doordat de vliezen vacuüm aan elkaar zitten gezogen.

Luchtpijp
Buis met kraakbeenringen die de mondholte verbindt met de bronchiën, waardoor lucht naar binnen en buiten stroomt.

Verbranding
Chemisch proces waarbij energie vrijkomt uit glucose en zuurstof.

Examenopgaven

Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.

Tips

Van de examenvragen kan de voortgang worden bijgehouden op ExamenKracht.
Vraag verdere instructies aan je docent.

Binnenkort vind je hier examenvragen van ExamenKracht om mee te oefenen.

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Maak bij ieder leerdoel een vraag en geef ook antwoord op die vraag.

Hoe ging het?

Tijd
Bij de activiteiten stond dat je 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?

Inhoud
Veel video's in deze opdracht. Heb je ze allemaal in zijn geheel bekeken?
Welke video('s) vond je goed en welke video('s) vond je minder goed?
Vind je het fijn om te leren door video's te kijken?

Examenopgaven
Heb je de examenopgaven gemaakt? Ging het goed?