Opdracht: Fictie - Tijd in een verhaal vwo3

Opdracht: Fictie - Tijd in een verhaal vwo3

Fictie - Tijd in een verhaal

Intro

Deze opdracht gaat over tijd in verhalen.

Begin met het kijken naar de volgende korte video. 

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • herkennen in welke tijd(en) een verhaal zich afspeelt;
  • herkennen of een verhaal chronologisch of niet chronologisch is geschreven;
  • herkennen of in een verhaal flashbacks en flashforwards worden gebruikt;
  • uitleggen wat wordt bedoeld met 'tijdverdichting', 'tijdsprong' of 'tijdvertraging' in een verhaal;
  • omschrijven wat wordt bedoeld met de ruimte in een verhaal;
  • herkennen in een verhaal of de ruimte past bij de handeling.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap Activiteit
Stap 1 Bestudeer het Kennisbankitem 'Tijd in een verhaal' en maak de oefening.
Stap 2 Bekijk de video en beantwoord vragen over ruimte en handeling in een verhaal.
Stap 3 Lees het verhaal over Hemelvaart en beantwoord de vragen erover.
Afronding
Onderdeel Activiteit
Samenvattend Hier vind ik de Kennisbank die hoort bij deze opdracht.
Eindopdracht

en

Ik zoek een verhaaltje uit. Ik bekijk in welke tijd het geschreven is en beoordeel het op een aantal punten.
Terugkijken Terugkijken op de opdracht.

​
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer twee lesuren de tijd.

Aan de slag

Stap 1: Kennisbank

Bestudeer het onderdeel uit de Kennisbank over tijd en ruimte in een verhaal.

Stap 2: Ballet op straat

Bekijk de volgende video. Let op de ruimte en de handeling.

Stap 3: Hemelvaart

Lees het volgende verhaal. Daarna beantwoord je de vragen, die over dit verhaal gaan.

Vlak voor hemelvaart verhuisde mevrouw Van Randwijk naar een verpleeghuis. Na haar heupoperatie was ze in de war en mocht niet terug naar huis. Ze was zo licht als een veertje en haar huid was van perkament.
Hoe klein ze ook was, haar woede hield ze niet in. Hoe haalden ze het in hun hoofd? Was Cees, haar man, er nog maar. Ze kon nog heel goed voor zichzelf zorgen, ze kookte toch om de andere dag!? Ze zat in een leunstoel. Tegenover haar zat een neef, die haar kamer had ingericht met enkele meubels uit de oude woning. - Had mij ook maar naar de stort gebracht. Je haalt me hier weg. Ik blijf hier niet.

Het verpleeghuis lag in een buitenwijk langs een spoorlijn. Tweemaal per uur denderde de intercity voorbij. In het midden van het gebouw was de luchtplaats, zoals ze die noemde: een besloten ronde tuin, met een gaanderij eromheen, waar de bewoners konden wandelen. Daar liep ook meneer Overveen, hij wandelde de hele dag en loste in een schriftje wiskundige raadsels op.
De eerste dagen stond mevrouw Van Randwijk bij de glazen toegangsdeur naar het restaurant en de hoofduitgang, die alleen geopend kon worden met een pincode. Ze wachtte op haar neef, die zich verborgen hield. Haar woede zakte niet. Dat ze haar heup had gebroken wilde niet zeggen dat ze gek was.
Ze rukte af en toe aan de deurkruk. Maar ze wist dat het geen zin had. Ze was gevangen. Ze keek naar het pinapparaat en probeerde de code van haar bankpasje. De deur ging niet open. Soms stond ze dichtbij het pinapparaat, neuriede een lied en keek ondertussen uit haar ooghoeken naar een hand die de toetsen beroerde. Maar dat ging haar te snel. Ze werd dunner, doorschijnend zelfs. Toch veranderde er niets aan haar wens te ontsnappen.
Op donderdagmiddag luisterden de bewoners naar pianomuziek in het restaurant. Ze zat aan het raam, naast meneer Overveen. Buiten was de vrijheid. - Muziek is net wiskunde, zei hij.
Meneer Overveen moest haar helpen ontsnappen. Hij was toch wiskundige? Wiskundigen wisten alles van codes. Misschien wilde hij zelf ook wel de benen nemen, dan konden ze samen gaan. Meneer Overveen liep in de gaanderij.
- Ik ga ontsnappen, fluisterde ze, u moet me helpen. Ik wil hier weg, ik ben niet gek. Ik heb alleen mijn heup gebroken, maar die is genezen. Ik mankeer niets. Ik wil dat u de code van de pinautomaat achterhaalt. Hij versnelde onmerkbaar zijn pas, ze kon hem haast niet bijhouden, en na een volle ronde door de gaanderij liep hij naar de toegangsdeur. - Het is heel eenvoudig, zei hij samenzweerderig, ik kraak alle codes. Hij keek haar over zijn bril heen aan. - U gaat op de uitkijk. Als er iemand aankomt, hoest u. Hij kuchte nadrukkelijk. Ze moesten lachen.
Drie minuten later sprong de deur open. Meneer Overveen duwde hem snel weer dicht. - Twee, zes, acht, vier, boven beginnen, met de zon mee, telkens een toets overslaan. Kijk, zo. En hij deed het voor terwijl ze als twee kleine kinderen met hun neus bovenop het pinapparaat stonden.
- U bent knap, zei ze. - Ja, waarom denkt u dat ik hier ben?

Na het eten ging ze even op bed liggen. Toen ze wakker werd was het donker. Het was stil in het huis. Ze voelde zich raar. Wat zou ze ook weer gaan doen? Ze keek naar het plafond. Daar was Cees, haar man. Ze glimlachte. Wat fijn dat je er bent. Ja, ik ga met je mee. Weet je nog dat we met zijn tweeën langs de spoorbaan lagen, weet je het nog? En dat jij zei: zou je het met me willen proberen? En dat toen de trein voorbijraasde, hoe gelukkig we waren? In de gaanderij brandde de nachtverlichting. In het hele huis was geen levende ziel te bekennen.
Ze was snel buiten. Zo gemakkelijk ging het. Ze dacht even aan meneer Overveen, dat was een knappe kop, zou hij nog tevoorschijn komen?
Ze fladderde over het parkeerterrein. Er stak een wind op. Ze keek om zich heen. Niemand volgde haar. Waar hadden ze ook alweer afgesproken? Vederlicht was ze.
Daar stond hij, verstopt tussen de berken, zijn schaduw was duidelijk te zien. In de verte rinkelden bellen.
Ze stak over en liep het bosje in dat aan het spoortalud grensde.
Waar ben je nou, net stond je er nog? Voor het gazen hekwerk langs het spoor bleef ze staan. Nergens was een doorgang. De rails zoemde.
Ze liep langs het hek. De ceintuur van haar ochtendjas schoot los, haar ochtendjas zelf haakte in het gaas. Ze kreeg het koud. Nergens kon ze naar de overkant. Waarom stond dit malle hek hier? De aarde trilde.
Ze wilde bij hem zijn. Naast hem liggen. Dan was ze vrij. Verder liep ze. Ze moest omhoog. Door het gaas. Ze liet zich niet opsluiten. Ze was niet gek, ze had alleen haar heup gebroken. Niemand zou haar vinden. Ze zou zorgen dat ze haar nooit vonden. Het trillen ging over in een dof gedreun.
Daar was een gat. Ze kroop erdoor. De draadeinden haakten als kleine klauwen in haar ochtendjas. Ze klom omhoog. Het geluid zwol aan.
Ze voelde licht als een veertje, haar jas fladderde om haar heen. Ze kon zo weggeblazen worden.
Eindelijk was ze boven.
Toen raasde de intercity voorbij, vlak langs haar heen, ze werd opgetild in de zuigende lucht, haar ochtendjas sloeg wild wapperend om haar heen, ze bleef nog op de been, haar haren stonden rechtop in de wervelingen van de voorbijrazende trein. Volhouden, doorgaan, vrij zijn. Vrij. En vrij was ze. Door de wieling van de wind kwam ze een stukje van de grond, ze kwam los, ze zweefde, ze vloog. Langzaam verhief ze zich. Hoger ging ze. Helemaal los was ze nu. Ze steeg boven het berkenbosje uit. Ze zweefde de nacht in en beneden haar verdween het verpleeghuis voorgoed.

Door: Jan Hardeveld

Afronding

Samenvattend

Hier vind je de Kennisbank die hoort bij deze opdracht.

Eindopdracht

In deze opdracht heb je geleerd dat tijd en ruimte in een verhaal belangrijk zijn.

Als eindopdracht ga je een bestaand verhaal(tje) kritisch bekijken (zoals in Stap 3). Dat kan een hoofdstuk uit een boek zijn of een opzichzelfstaand verhaal, wat je op internet opzoekt. Download het of print het uit, zodat je het aandachtig kunt lezen.

Over het verhaal vermeld je dan:

  • Is het verhaal wel of niet chronologisch verteld en waar kun je dat aan zien.
  • Wordt in het verhaal gebruikgemaakt van flashbacks of flashforwards.
  • Heeft de schrijver tijdsprongen of tijdvertraging gebruikt.
  • Vertel iets over de ruimte in het verhaal.
  • Past de ruimte bij de handeling van het verhaal.


Je kunt deze opdracht samen maken met een klasgenoot. Samen kunnen jullie deze punten vergelijken en kijken of je het eens bent.
Misschien wil je nog wel meer vertellen over de ruimte, tijd of handeling in het betreffende verhaal.
Verwerk jullie antwoord in een kort verslag. Hoe je dat schrijft, lees je in de gereedschapskist.
Lever het bij de docent in.

Beoordeling

De docent zal bij het beoordelen van het verslag letten op:

  • inhoud: Is duidelijk welk verhaal en/of boek jullie voor je analyse hebben gebruikt?
    Hebben jullie het verhaal op bovenstaande punten onderzocht en daar uitleg over gegeven?
  • vormgeving: ziet jullie verslag er verzorgd uit? Is het prettig om te lezen?
  • taalfouten: hebben jullie geen taalfouten laten zitten in het verslag?

Verslag schrijven

Een verslag is een goede manier om een onderzoek te beschrijven dat je hebt uitgevoerd.        

 

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Heb je de introductievideo bekeken? Vond je de uitleg duidelijk?
    Kon je aangeven in welke tijd het tekstfragment zich afspeelt?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Wat is het nut van het gebruik van flashbacks en flashforwards in een verhaal?

Hoe ging het?

  • Inhoud
    Kende je de meeste begrippen over tijd in verhalen uit de Kennisbank al? Had je al een idee dat ruimte en handeling niet klopte in de video van Stap 2?
    In welke ruimte is deze handeling geschikter uit te voeren?

  • Het arrangement Opdracht: Fictie - Tijd in een verhaal vwo3 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-01-28 21:55:09
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze opdracht hoort bij het thema 'Heelal', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor vwo3. In deze opdracht ga je bezig met het herkennen in welke tijd(en) een verhaal zich afspeelt. Dus of een verhaal chronologisch of niet chronologisch is geschreven. Herkennen of in een verhaal flashbacks of flashforwards worden gebruikt. Ook moet je kunnen uitleggen wat er wordt bedoeld met 'tijdverdichting', 'tijdsprong' of 'tijdvertraging' in een verhaal. Daarnaast kunnen omschrijven wat er wordt bedoeld met de ruimte in een verhaal. En als laatst is het belangrijk om te kunnen herkennen of de ruimte past bij de handeling. Als eindopdracht van deze opdracht ga je een bestaand verhaaltje kritisch bekijken.
    Leerniveau
    VWO 3;
    Leerinhoud en doelen
    Nederlands; Begrijpen; Interpreteren; Literatuur; Lezen van fictionele teksten en literaire teksten (Nederlands); Tekstkenmerken;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, chronologisch, fictie - tijd in een verhaal, flashbacks, heelal, nederlands, ruimte, stercollectie, tijdsprong, vwo3

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Nederlands. (2020).

    Fictie - Tijd in een verhaal h3

    https://maken.wikiwijs.nl/80806/Fictie___Tijd_in_een_verhaal_h3

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van