Module: Melk, zweet en tranen - v456

Module: Melk, zweet en tranen - v456

Melk, zweet en tranen

Intro

De tranen lopen over je wangen en je proeft de zoute smaak.
Melk smaakt een beetje zoet. En zweet, kun je je herinneren hoe dat smaakt?
Alle drie hebben ze ongeveer dezelfde osmotische waarde als bloedplasma.
Ze worden gemaakt uit weefselvloeistof en door het lichaam uitgescheiden.

Eindproduct
De lever haalt veel stoffen uit het bloed gehaald en onschadelijk gemaakt. Alcohol is een van die stoffen en het is een gevaarlijke stof. Overmatig alcoholgebruik kan je lever onherstelbaar aantasten. Alleen een transplantatie kan dan nog je leven redden.

Levertransplantaties zijn zware en tijdrovende ingrepen voor patiënt en artsen.
Als afsluiting van deze module organiseren jullie een klassikale discussie rond één van de volgende vragen.

  1. Levertransplantatie voor zware alcoholisten ... ja of nee?
  2. Is het toelaatbaar dat uiterlijke kenmerken gebruikt worden om FAS patiënten op te sporen?

Overleg met je docent op welke manier je de discussie vorm en inhoud gaat geven.

Wat ga ik leren?

Leerdoelen
Ik kan:

  • Uitleggen waarom het uitscheiden van stoffen belangrijk is voor cellen.
  • De vier uitscheidingsorganen en hun functies noemen.
  • De ligging van de lever en galblaas in een illustratie van het menselijk lichaam aangeven.
  • De ligging van de aan- en afvoerende vaten in een leverlobje aangeven.
  • De functie van de bloedvaten die de lever in- en uitgaan uitleggen.
  • De functies noemen van de lever bij de regeling van het bloedsuikergehalte, de afbraak van rode bloedcellen, de detoxificatie en de eiwitstofwisseling.
  • De gevolgen van langdurig alcoholgebruik voor je lever uitleggen.

Deelconcepten
Lever, galblaas, gal, emulgeren, glucose concentratie, urine, ureum en zweet, desaminering, transaminering.

Wat ga ik doen?

Aan de slag

Stap

Inhoud

Stap 1

Welke (afval)stoffen worden door welk orgaan uitgescheiden?

Stap 2

Welke rol speelt de lever bij de uitscheiding?

Stap 3

Hoe ziet het leverlobje eruit? En wat is de functie van het leverlobje?

Stap 4

Welke rol speelt de gal bij de uitscheiding?

Stap 5

Wat wordt bedoeld met 'de lever is onze chemische fabriek bij uitstek'?
Stap 6 Wat is het effect van alcoholgebruik op mijn gezondheid?

Afronding

Onderdeel

 

Kennisbank

Alle Kennisbankitems uit deze module.

Eindopdracht

Als afsluiting van deze module organiseren wij een klassikale discussie.

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.

 

Benodigdheden

Tijd
De belasting voor deze module is ongeveer 6 SLU.

 

Aan de slag

Stap 1: Uitscheiding van stoffen

Allerlei afvalstoffen verlaten je lichaam via de uitscheidingsorganen. Vaak kun je zelf ruiken of zien welke stof wordt uitgescheiden.

Bestudeer de informatie in de Kennisbank.

Uitscheiding van stoffen

 

Doe de oefeningen.

Bestudeer de informatie in de Kennisbank.

Afbraak bloedcellen

Doe de oefening.

Stap 2: Bouw en ligging lever

Je lever ligt op een 'kruising' van aan en afvoerende bloedvaten.

Bestudeer het Kennisbankitem 'Bouw en ligging van de lever'.

Bouw en ligging van de lever

 

Doe de oefeningen.

Stap 3: Het leverlobje

In de lever liggen duizenden kleine functionele eenheden, de zogenaamde leverlobjes (leverkwabjes). Elk leverlobje is omgeven door aan- en afvoerende bloedvaten. De cellen in de leverlobjes zijn verantwoordelijk voor alle functies die de lever uitvoert.
 

Natuurgetrouwe tekening maken

In een natuurgetrouwe tekening verwerp je veel meer details dan in een schematische tekening. Je zorgt ervoor dat je het object zo realistisch mogelijk weergeeft.

 

Stap 4: Samenstelling van gal

 
 

De lever ontvangt dus stoffen uit de bloedsomloop en via de poortader uit de darmen. De lever geeft bovendien stoffen af via het bloed en via de darm. Je kijkt nu eerst naar die laatste functie. De uitscheidingsproducten voor de darmen worden verzameld in de galblaas. Gal is de vloeistof die door de leverlobjes via de galgang naar de galblaas wordt vervoerd.

Doe de oefeningen.

Stap 5: De lever en de spijsvertering

Je weet dat de lever stoffen ontvangt uit de bloedsomloop en via de poortader uit de darmen. De lever geeft bovendien stoffen af via het bloed en via de darm. De lever is onze chemische fabriek bij uitstek. Je kijkt nu naar de rol van de lever bij de afbraak van eiwitten en de regeling van het bloedsuikergehalte.

Doe de oefeningen.

Stap 6: De generatie NIX18

Het verhaal gaat dat jonge kinderen in zuidelijke landen verdunde wijn drinken om ’eraan te wennen’!

Alcohol is de meest sociaal geaccepteerde drug voor volwassenen die onze maatschappij kent.

Bestudeer de informatie in de Kennisbank.

Functies van de lever

De lever en alcohol


Doe de oefeningen.

Afsluiting

Samenvattend

Eindopdracht

Afsluiting
Je sluit de module af met een klassikale discussie rondom één van de volgende vragen:

Keuzeopdracht A
Levertransplantaties voor zware alcoholisten... ja of nee?

Bronnen:

Keuzeopdracht B
Is het toelaatbaar dat uiterlijke kenmerken gebruikt worden om FAS-patiënten op te sporen?

Stel je het volgende voor: Ongeboren kinderen kunnen vergiftigd worden door alcohol. Na de geboorte lijden ze aan FAS (foetaal alcohol syndroom). Een medewerker van het Trimbos instituut (zie www.trimbos.nl) wil jullie als toekomstige ouders graag voorlichten over FAS.

Om je bekend te maken met FAS stelt de voorlichter het volgende voor: Gebruik de symptomen op de site van De Hersenstichting ( www.hersenstichting.nl) om te kijken of deze klopt met de uiterlijke kenmerken van FAS-patiënten op www.fasproject.nl.

Houd in de klas een discussie over de vraag of het voorstel van de voorlichter uitvoerbaar, maar vooral ook toelaatbaar is!

Beoordeling
Jullie docent let bij de beoordeling van de discussie op de volgende punten:

  • Je keuze tussen A en B kun je onderbouwen.
  • Je deelname aan de discussie is actief.
  • Je argumenten zijn biologisch onderbouwd.

 

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze module nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Was de studiebelasting van deze module inderdaad ongeveer 6 SLU?
  • Inhoud
    Je hebt vast wel eens iets gedronken. Maar was je er op dat moment ook bewust van wat dit met je lichaam doet? Hoe hard je lichaam moest werken om het af te breken. Sta je de volgende keer hierbij stil als je alcohol drinkt?
  • Eindopdracht
    Wat vond je van je eigen bijdrage in de discussie? Wat zijn je sterke en wat je zwakke punten?
    Op welke manier wil je je zwakke punten verbeteren? Denk je dit alleen te kunnen of denk je hier hulp bij nodig te hebben. Zo ja, vraag je docent om advies.

  • Het arrangement Module: Melk, zweet en tranen - v456 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-04-22 16:53:58
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vwo leerjaar 4/5/6. Dit is thema ’uitscheiding'. Het onderwerp van deze les is: melk, zweet en tranen. Je kunt: Uitleggen waarom het uitscheiden van stoffen belangrijk is voor cellen. De vier uitscheidingsorganen en hun functies noemen. De ligging van de lever en galblaas in een illustratie van het menselijk lichaam aangeven. De ligging van de aan- en afvoerende vaten in een leverlobje aangeven. De functie van de bloedvaten die de lever in- en uitgaan uitleggen. De functies noemen van de lever bij de regeling van het bloedsuikergehalte, de afbraak van rode bloedcellen, de detoxificatie en de eiwitstofwisseling. De gevolgen van langdurig alcoholgebruik voor je lever uitleggen.
    Leerniveau
    VWO 6; VWO 4; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Uitscheiding bij eukaryoten; Biologie; Instandhouding; Stofwisseling van het organisme;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    6 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    alcoholgebruik, arrangeerbaar, biologie, bloedsuikergehalte, bloedvaten, eiwitstofwisseling, lever, rode bloedcellen, stercollectie, vwo4/5/6

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content - Gereedschapskist. (2019).

    Gereedschapskist activerende werkvormen

    https://maken.wikiwijs.nl/105906/Gereedschapskist_activerende_werkvormen

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van