Op de aarde vinden we vele klimaten, met bijbehorende kenmerken en dus landschappen. Van ons mensen vragen deze klimaten op verschillende plaatsen op de aarde aanpassingen van onze levenstijl. Denk eens aan het verschil in levensstijl tussen iemand die leeft in Afrika en iemand die leeft in Groenland. De verschillende klimaten in deze landen, vragen om een bepaalde manier van leven van de mensen die er wonen. Maar het klimaat zorgt er bijvoorbeeld ook voor dat bepaalde plant- en diersoorten alleen voorkomen op bepaalde plaatsen op aarde.
Bij al deze zaken gaan wij de komende lessen stilstaan. Ook doen we zelf onderzoek naar de verschillende klimaten op aarde en presenteren jullie je bevindingen/ ontdekkingen.
Weer en klimaat
Weer en klimaat: de theorie
Voordat we iets kunnen vertellen over de verschillende klimaten is het goed om eerst eens te kijken naar twee belangrijke begrippen, te weten: weer en klimaat.
Het weer is de temperatuur, neerslag en wind op een bepaalde tijd op een bepaalde plaats. Het weer kan dus ook elke dag anders zijn en zelfs per uur verschillen. Daarom is het weerbericht ook zo'n belangrijk onderdeel van bijvoorbeeld het journaal. Mensen hebben er duidelijk behoefte aan om dagelijks op de hoogte gehouden te worden van het weer.
Het klimaat is het gemiddelde weer over een periode van 30 tot 40 jaar. Klimatologen (mensen die onderzoek doen naar het klimaat in een bepaald gebied) bestuderen over een langere periode (30 tot 40 jaar dus) het weer en trekken uit dit weergemiddelde een conclusie over het klimaat.
Voordat we gaan leren over/ onderzoek gaan naar de verschillende klimaten op aarde, is het belangrijk om te kijken waarom er op verschillende plekken op aarde, sprake is van een verschillend klimaat.
Hiervoor is een heel belangrijke regel, namelijk: 'Hoe verder van de evenaar, hoe kouder!' Dit klinkt natuurlijk logisch, omdat een ieder van jullie weet dat de evenaar in het midden van de aarde ligt en de noord- en zuidpool bovenin of onderin de aarde. Ook weet een ieder van jullie dat het op de noord- en zuidpool kouder is, dan bij de evenaar. Maar waarom is dit nu zo?
Hiervoor zijn de volgende richtlijnen belangrijk:
Evenaar: zon altijd loodrecht op de aarde, geeft veel warmte
Noord- en zuidppol: zon schuin op de aarde, veel minder warmte
afbeelding 1: 'Hoe verder van de evenaar, hoe kouder!'
Nu we weten dat de afstand van de zon naar de aarde en de grootte van het aardoppervlakte dat de zon moet verwarmen, belangrijk zijn voor het klimaat wat we op een bepaalde plaats op aarde vinden, kunnen we verder kijken.
Wanneer je kijkt naar deze temperatuursverschillen, kun je de aarde verdelen in drie luchtstreken (Een gebied op aarde met ongeveer dezelfde temperatuur). Zie hiervoor ook afbeelding 2:
A: Poolstreek (Polen): Luchtstreek tussen 66,5 graden en 90 graden N.B. en Z.B.
B: Gematigde luchtstreek: Luchtstreek tussen 23,5 graden en 66,5 graden N.B. en Z.B
C: Tropische luchtstreek (tropen): Luchtstreek tussen 23,5 graden noorderbreedte (N.B.) en 23,5 graden zuiderbreedte (Z.B.
afbeelding 2: luchtstreken op aarde
Aan de hand van deze luchtstreken, kunnen we ook de door ons te bespreken klimaten indelen in de volgende belangrijke hoofdklimaten:
Poolklimaten: Te vinden in de poolstreken op aarde
Gematigde klimaten: Te vinden in de gematigde luchtstreken op aarde
Tropische klimaten: Te vinden in de tropische luchtstreken op aarde
In de komende hoofdstukken gaan we deze onderverdeling verder uitwerken.
Weer en klimaat: de opdracht
Maak in de volgende werkgroepen, de volgende opdrachten:
1B:
Tisainy, Ivana, Tom, Junior
Michelle, Sebastiaan, Mart, Felicity
Emily, Britt, Rick, Bas
Ralph, Dris, Mike
1C:
Jasper, Selina, Rijnout, Brad
Yumi, Jilles, Ruby, Zoe
Anne- Fleur, Levi, Esmee, Nika
Myrthe Bron, Annelotte, Ricardo, Denice
Ryan, Jose, Naomi, Julia
Suryana, Oliver, Myrthe Vermeulen
1D:
Mohamed, Mounir, Levi, Joy
Duncan, Lars Haket, Quinty, Sierra
Bas, Natasja, Mitch, Stephanie
Milan, Lars Knop, Olav, Sven
Florina, Niels, Thijs, Odalinde
Deelopdracht A: voor over een week:
We hebben ondertussen geleerd dat Nederland in de gematigde luchtstreek op aarde ligt. Deze week gaan we eerst zelfstandig een stukje onderzoek doen naar de kenmerken van het gematigde klimaat, wat hierbij hoort. Hierna verwerken we de onderzoeksresultaten in groepjes in een klein verslag. We proberen zo een antwoord te vinden en te formuleren op de volgende onderzoeksvraag:
'Hoe kunnen we zien dat Nederland in de gematigde luchtstreek ligt en dus een gematigd klimaat heeft?'
Stap 1: Een ieder van jullie houdt een week lang het volgende bij:
De temperatuur rond de tijd dat je opstaat
De temperatuur rond de tijd dat je gaat avondeten
De neerslag die valt tussen de tijd dat je opstaat en de tijd dat je gaat avondeten
Bedenk met je groepje nu eerst een manier om dit te gaan onderzoeken. Let op! Wat is belangrijk bij een onderzoek?
Stap 2: In twee lessen, waarvan de eerste precies een week na deze les valt, werken jullie de onderzoeksresultaten uit in een klein verslag, met de volgende inhoud:
Voorkant met titel, namen van het groepje, klas en bijpassend plaatje.
Inhoudsopgave
Onderzoeksresultaten per persoon, zowel in een tabel, als in een grafiek weergegeven.
Conclusie van het hele groepje, met daarin een antwoord op de onderzoeksvraag: 'Hoe kunnen we zien dat Nederland in de gematigde luchtstreek ligt en dus een gematigd klimaat heeft?'
Lever dit onderzoek en de verwerking d.m.v. het verslag in op:
1B: donderdag 21 april
1C: donderdag 21 april
1D: donderdag 21 april
Stap 3: Beoordeling:
Voorkant voldoet aan eisen: maximaal 5 punten
Inhoudsopgave voldoet aan eisen: maximaal 5 punten
Onderzoeksresultaten zijn per persoon weergegeven en zijn netjes verwerkt in zowel een tabel, als een grafiek: maximaal 50 punten
Conclusie en antwoord op de onderzoeksvraag: maximaal 40 punten
Stap 4: Cijfer:
Het groepscijfer telt 50% mee in de beoordeling van de twee deelopdrachten.
Klimaten op aarde:
Introductie klimaten op aarde: de theorie
De afgelopen lessen hebben we uitgebreid stilgestaan bij het verschil tussen het weer en het klimaat, hebben we kennis gemaakt met de drie luchtstreken op aarde en hebben we een conclusie getrokken dat deze luchtstreken ervoor zorgen dat we de klimaten kunnen indelen over de aarde. Maar eerst even een introductiefilmpje:
Door te kijken naar de luchtstreken (dus de temperatuursverschillen) op aarde, maken we de volgende indeling:
tropische klimaten (in de tropische luchtstreek)
droge klimaten
gematigde klimaten (in de gematigde luchtstreken)
poolklimaten (in de poolstreken)
Er zal jullie opvallen dat de droge klimaten buiten de indeling aan de hand van de luchtstreken vallen. Deze zijn namelijk niet zomaar te koppelen aan een van de luchtstreken. De reden hiervoor is dat gebieden met een droog klimaat zowel te vinden zijn in de tropische luchtstreek, als de gematigde luchtstreek. Deze gebieden (de woestijnen en steppes) vinden we vaak juist op de grenzen tussen deze luchtstreken.
Hierbij nog een filmpje met daarin wat uitleg over de vijf hoofdklimaten op aarde:
Vaak zijn er een hoop gegevens beschikbaar over een bepaald gebied, zodat er een conclusie getrokken kan worden over het klimaat in een bepaald gebied. Denk aan informatie over bijvoorbeeld de temperatuur en de neerslag in een gebied. Deze zijn erg belangrijk om iets te kunnen zeggen over het klimaat in een gebied. Deze gegevens over temperatuur en neerslag kan je weergeven in een klimaatgrafiek.
afbeelding 1: klimaatgrafiek
Je ziet dat op de horzontale as de maanden van het jaar zijn weergegeven. Op de linker verticale as wordt de temperatuur in graden Celcius weergegeven en op de rechter verticale as de neerslag in millimeters. Door het aflezen van deze klimaatgrafiek, kun je dus wat zeggen over het klimaat in Johannesburg. Welk klimaat zou je aan Johannesburg toebedelen?
Je kunt de grafiek natuurlijk ook zelf tekenen. Doe dit als volgt:
Maak op een ruitjespapier een grafiek met twee verticale assen en een horzontale as.
Zet de beginletters van de maanden van het jaar middenin de vakjes op de horizontale as (natuurlijk voor elke maand een nieuw vakje)
Zet de temperatuur in graden Celcius op de linker verticale as en gebruik steeds dezelfde stappen (Elk hokje bijvoorbeeld 10 graden erbij)
Zet de neerslag in millimeters op de rechter verticale as en gebruik steeds dezelfde stappen (Elk hokje bijvoorbeeld 10 mm erbij)
Verwerk de gegevens over de temperatuur uit de tabel, door deze met een rode stip (in het midden van het vakje!) in de grafiek in te vullen en door de stippen vervolgens een vloeiende lijn te trekken.
Verwerk de gegevens over de neerslag uit de tabel door deze met blauwe staafjes toe te voegen aan de grafiek en deze staafjes in te kleuren. (Let op dat je vanaf de goede kant gaat tekenen==> de neerslag staat op de rechter verticale as!!)
Introductie klimaten op aarde: de opdracht
Deelopdracht B:
Doe in je werkgroep onderzoek naar een hoofdklimaat. Je onderzoekt ook de deelklimaten bij dit hoofdklimaat. Bij de eindopdracht bij deze module kun je de resultaten van deze opdracht gebruiken! De volgende groepen, onderzoeken de volgende hoofdklimaten, met bijbehorende deelklimaten.
Milan, Lars Knop, Olav, Sven: gematigd landklimaat (is maar 1 klimaat)
Florina, Niels, Thijs, Odalinde: poolklimaten
Hieronder de hoofdklimaten, met bijbehorende deelklimaten, die de groepjes moeten onderzoeken:
tropische klimaten
tropisch regenwoudklimaat
savanneklimaat
droge klimaten
woestijnklimaat
steppeklimaat
gematigde zeeklimaten:
zeeklimaat
middellandse zeeklimaat
gematigde landklimaten:
landklimaat (omdat dit maar 1 deelklimaat is, doe je ook onderzoek naar de levensstijl van de mensen in dit klimaat)
poolklimaten: (Kies er twee van de drie uit!!)
sneeuwklimaat
toendraklimaat
hooggebergteklimaat
Onderzoek elk van de deelklimaten, die horen bij dit hoofdklimaat, op de volgende punten:
Gemiddelde temperatuur
Gemiddelde neerslag
Waar op aarde komt het voor?
3 plantensoorten en 3 diersoorten
Zoek op internet een klimaatgrafiek
Verwerk je onderzoeksresultaten in word of ppt!
Lever dit onderzoekje in op:
1B: donderdag 21 april
1C: donderdag 21 april
1D: donderdag 21 april
Het groepscijfer telt 50% mee in de beoordeling van de twee deelopdrachten.
Klimaten op aarde: Eindopdracht
Deze eindopdracht wordt uitgevoerd in dezelfde werkgroepen, als de eerdere opdrachten bij deze module.
We maken een muurkrant over een klimaatsoort op een groot A1- vel. Het onderzoek wat je groepje voor deelopdracht B heeft gedaan is hierbij belangrijk. De informatie die je toen het gevonden en waarover je van mij feedback hebt ontvangen, kun je nu gebruiken om deze muurkrant met succes te maken. We gebruiken, dus net als bij deelopdracht B, de volgende indeling:
Het arrangement Module klimaten 1BK en LWOO is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Aad Bak
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2016-03-28 09:17:31
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
