Thema: Ontwikkelingslanden - vmbo-kgt34

Thema: Ontwikkelingslanden - vmbo-kgt34

Ontwikkelingslanden

Inleiding

Ontwikkelingslanden en ontwikkelingssamenwerking
In veel landen zijn de levensomstandigheden voor een groot deel van de bevolking slecht; die landen noemen we ontwikkelingslanden of soms derdewereldlanden.

Op sommige punten kunnen deze landen heel verschillend zijn, maar toch is er een aantal gemeenschappelijke kenmerken en kampen deze landen vaak met dezelfde problemen. 

Het helpen van ontwikkelingslanden wordt ook wel ontwikkelingssamenwerking genoemd.
Deze samenwerking kan op veel verschillende manieren vormgegeven worden.
Wat vind jij? Moet Nederland meer geld geven aan arme landen? Of is de oplossing het kopen van meer producten uit arme landen?

Bekijk deze video.


Eindopdracht
De eindopdracht van dit thema heeft als titel 'Maak het waar'.
Je gaat samen met twee klasgenoten een plan maken en presenteren waarin jullie beschrijven wat jullie zouden kunnen doen om een probleem in een ontwikkelingsland op te lossen.

 

Naast de eindopdracht vind je bij de afsluiting ook een overzicht van alle Kennisbankitems van dit thema plus een begrippenlijst, een diagnostische toets, examenvragen en een aantal vragen die je helpen bij het terugkijken op het thema.

Genoeg te doen. Aan de slag!

Wat kan ik straks?

Aan het eind van het thema kan ik:

  • aangeven waar op de wereld de meeste ontwikkelingslanden te vinden zijn en waarom dat op deze plek is.
  • omschrijven wat bedoeld wordt met een centrum-periferie-relatie.
  • minimaal twee bezwaren noemen om het inkomen per hoofd van de bevolking als maat voor de welvaart te nemen.
  • de volgende kenmerken van een ontwikkelingsland omschrijven:
    • snelle bevolkingsgroei,
    • monocultuur,
    • hoge buitenlandse schuld,
    • laag opleidingsniveau,
    • slechte gezondheidszorg,
    • sloppenwijken in de steden.
  • uitleggen wat het verschil is tussen noodhulp en structurele ontwikkelingssamenwerking door voor elk een voorbeeld te noemen.
  • verklaren wat het verschil is tussen gebonden hulp en ongebonden hulp.
  • uitleggen waarom landen protectionistische maatregelen nemen en waarom ontwikkelingslanden daar last van kunnen hebben.
  • het begrip vrijhandel omschrijven.
  • uitleggen dat aanbieders van een product de prijs van het product hoog kunnen houden door het aanbod kunstmatig laag te houden.
  • twee organisaties noemen die zich bezig houden met de financiële situatie in ontwikkelingslanden.

Wat ga ik doen?

Het thema Ontwikkelingslanden bestaat uit de volgende onderdelen:

Voor je aan de slag gaat met de afsluiting maak je vier, vijf of zes opdrachten.
In de tabel staat per activiteit hoeveel lessen je ongeveer nodig hebt.

Activiteit

Aantal lessen

Inleiding

0,5

Wat kan ik straks?

 

Wat ga ik doen?

 

Opdracht: Kenmerken ontwikkelingslanden

2

Opdracht: Nader bekeken

2

Opdracht: Ontwikkelingssamenwerking

2

Opdracht: Internationale wegen

2

Opdracht: Op de fiets*

2

Opdracht: Nigeria*

2

Afsluiting

 

Samenvattend

0,5

Eindopdracht

2

D-toets

0,5

Examenvragen

1

Terugkijken

0,5

Totaal:

17

 

*Extra opdracht

 

 

Opdrachten

Kenmerken ontwikkelingslanden

Kenmerken ontwikkelingslanden

Intro

Er is een soort lijn over de wereld te trekken.
Aan de ene kant vind je de rijke landen. Aan de andere kant de arme landen.
Maar hoe herken je een arm land en hoe een rijk land? 

Bekijk de video.

Wat denk jij?

Aan welke zaken herken je een arm land?
Schrijf zoveel mogelijk kenmerken op.

Bespreek de kenmerken met een klasgenoot.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • aangeven waar op de wereld de meeste ontwikkelingslanden te vinden zijn en waarom dat op deze plek is.
  • omschrijven wat bedoeld wordt met een centrum-periferie-relatie.
  • minimaal twee bezwaren noemen om het inkomen per hoofd van de bevolking als maat voor de welvaart te nemen.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag

Stap

Leervragen

Stap 1

Waaraan herken ik een ontwikkelingsland?
Wat houdt een centrum-periferie-relatie in?

Stap 2

Wat is de armoedegrens?

Stap 3

Welke bezwaren zijn er om het inkomen per hoofd van de bevolking als maatstaf voor de welvaar te nemen?

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.

 

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Aan de slag

Stap 1: Ontwikkelingslanden

Ga naar de kennisbank economie en bestudeer het volgende onderdeel.

Kenmerken ontwikkelingslanden


De relatie tussen rijke gebieden en armere ontwikkelingslanden wordt soms aangeduid al een centrum-periferie-relatie. Bekijk de video.

Doe de oefening.

Stap 2: Inkomen per inwoner

Eén van de kenmerken van een ontwikkelingsland is een laag inkomen per hoofd van de bevolking.
Op internet staat een lijst van landen naar het inkomen per hoofd van de bevolking: nl.wikipedia.org.

Ga naar de lijst en beantwoord de volgende vragen.

Onder armoedegrens wordt meestal verstaan: het inkomen dat iemand nodig heeft om te kunnen voorzien in de basisbehoeften.
Bij een inkomen gelijk aan de armoedegrens gaat het inkomen geheel op aan noodzakelijke uitgaven. Er is dan geen vrij te besteden inkomen over.
De Wereldbank hanteert als armoedegrens een inkomen van 1,25 dollar per dag.

Ga opnieuw naar de lijst met per land het inkomen per hoofd van de bevolking: nl.wikipedia.org.

Stap 3: Maatstaf voor welvaart

In de Kennisbank bij deze opdracht heb je kunnen lezen dat er nadelen kleven aan het inkomen per hoofd van de bevolking als maatstaf voor welvaart.

Kenmerken ontwikkelingslanden


Beantwoord de vragen in de oefening 'Maatstaf voor welvaart'.

Afronding

Terugkijken

Intro

  • Bekijk de intro opnieuw.
    Past de video goed bij de opdracht? Waarom wel/niet?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je omschrijven wat wordt bedoeld met een centrum-perifirie-relatie?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Hoelang ben je met de opdracht bezig geweest?
  • Inhoud
    Een deze opdracht staat één kenmerk van ontwikkelingslanden centraal, nl. inkomen per hoofd van de bevolking. Andere kenmerken worden in een volgende opdracht besproken.
    Schrijf een kenmerk waarvan je denkt dat het in een andere opdracht wordt besproken.

Ontwikkelingslanden nader bekeken

Nader bekeken

Intro

Als je op vakantie bent in een ander land heb je al snel door of je in een arm of rijk land terecht bent gekomen. Dat zie je als je op straat loopt aan bijvoorbeeld de mensen, de huizen en de auto's die er rijden. Toch bepaal je de welvaart van een land niet door op straat om je heen te kijken. 

Bekijk (nogmaals) de volgende video.

Maak nu samen met een klasgenoot op een A4-tje een woordspin.
Zet in het midden 'Arm of Rijk' en geef in je woordspin aan op welke manieren je kunt bepalen of een land wel of niet welvarend is.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik uitleggen waarom voor de meeste ontwikkelingslanden geldt:

  • dat er sprake is van een snelle bevolkingsgroei.
  • dat er sprake is van een monocultuur.
  • dat ze een hoge buitenlandse schuld hebben.
  • dat veel mensen laag opgeleid zijn.
  • dat de gezondheidszorg slecht is.
  • dat er sloppenwijken in de steden zijn.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag

Stap

Leervragen

Stap 1

Wat is de invloed van een slechte gezondheidszorg?

Stap 2

Waarom gaan veel kinderen in ontwikkelingslanden niet of nauwelijks naar school?

Stap 3

Wat is een monocultuur en waarom kan een monocultuur leiden tot schulden?

Stap 4

Hoe noem je de verhuizing van platteland naar de stad?

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Eindopdracht

Ga op internet op zoek naar meer kenmerken van ontwikkelingslanden.

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.

 

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Aan de slag

Stap 1: Kenmerken ontwikkelingslanden

Ga naar de Kennisbank economie en bestudeer het volgende onderdeel:

Kenmerken ontwikkelingslanden

Een van de kenmerken van ontwikkelingslanden is een slechte gezondheidszorg.
Doe de twee oefeningen.

Stap 2: Opleidingsniveau

Eén van de kenmerken van een ontwikkelingsland is een laag opleidingsniveau.
In de oefening wordt uitgelegd waarom veel arme kinderen niet naar school gaan.

Doe de oefening.

Stap 3: Schulden

Veel ontwikkelingslanden hebben schulden bij rijke landen.
Een reden dat de landen buitenlandse schulden hebben, heeft te maken met internationale handel.
Veel ontwikkelingslanden exporteren landbouwproducten of delfstoffen.
Deze producten worden in een rijk land verder bewerkt.
En moeten dan soms worden teruggekocht van het rijke land.

​Als de prijs van het product dat je exporteert minder toeneemt dan de prijs van producten die je importeert,
spreek je van een ruilvoetverslechtering.
Bij een ruilvoetverslechtering kun van het bedrag dat je verdient met de export dus steeds minder importeren.

Doe de oefeningen hieronder.

Stap 4: Water - Urbanisatie

In 2018 hebben wereldwijd meer dan 663 miljoen mensen geen toegang tot veilig drinkwater.
Oorzaak van watertekort is vaak een combinatie van factoren.
De toename van de vraag naar water wordt veroorzaakt door:

  • de bevolkingsgroei,
  • de trek naar de stad,
  • een veranderend consumptiepatroon.

Klimaatverandering, ontbossing, waterverspilling en watervervuiling zorgen juist voor een kleiner aanbod van water.

In veel ontwikkelingslanden is er op het platteland niet voldoende werk.
Grote groepen mensen trekken daarom naar de steden.
In de steden ontstaan daardoor krottenwijken.
De verhuizing van platteland naar de stad noem je urbanisatie.

Afronding

Eindopdracht Nog meer kenmerken

Doe de onderstaande eindopdracht.

Terugkijken

Intro

  • Bekijk de intro opnieuw.
    Past de video goed bij de opdracht? Waarom wel/niet?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Zorg dat je alle genoemde begrippen kunt omschrijven.

Hoe ging het?

  • Tijd
    Hoelang ben je met de opdracht bezig geweest?
    Welke stap heeft het meeste tijd gekost?
  • Inhoud
    Schrijf twee dingen op die je al wist.
    Schrijf ook minimaal een ding op dat je nog niet wist.
  • Afronding - Eindopdracht
    Was het gemakkelijk om op internet nog enkele kenmerken ontwikkelingslanden te vinden?

Nederland en ontwikkelingssamenwerking

Ontwikkelingssamenwerking

Intro

Nederland werkt samen met ontwikkelingslanden. 

In Pakistan bijvoorbeeld geeft Nederland aan boerengezinnen kunstmest.
De oogst van akkers wordt daardoor hoger.
Nederland hoopt dat dan meer kinderen naar school gaan.

Wat denk jij?

Waarom kunnen er door de hulp uit Nederland meer Pakistaanse kinderen naar school?

Bespreek het antwoord met een klasgenoot.

 

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • uitleggen wat het verschil is tussen noodhulp en structurele ontwikkelingssamenwerking door voor elk een voorbeeld te noemen.
  • verklaren wat het verschil is tussen gebonden hulp en ongebonden hulp.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag

Stap

Leervragen

Stap 1

Wat is ontwikkelingssamenwerking?

Stap 2

Welke twee vormen van hulp zijn er?

Stap 3

Wanneer is er sprake van noodhulp en wanneer is er sprake van structurele hulp?

Stap 4

Waarom blijven veel arme boeren arm?

Stap 5

Hoe noem ik een bedrijf met fabrieken in verschillende landen?

Stap 6

Wat is gebonden hulp en wat is ongebonden hulp?

Stap 7

Welk doel heeft de Stichting Max Havelaar?

Stap 8

Wat zijn de voordelen en nadelen van toerisme?

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.

 

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Aan de slag

Stap 1: Ontwikkelingssamenwerking

De samenwerking tussen rijke en arme landen noem je ontwikkelingssamenwerking. Het doel van ontwikkelingssamenwerking is de levensomstandigheden in het ontwikkelingsland te verbeteren.

De Nederlandse regering geeft geld uit aan ontwikkelingssamenwerking.
Daarnaast zijn er veel organisaties die aan ontwikkelingssamenwerking doen.
Denk maar aan: Artsen zonder grenzen, Novib, Stichting Max Havelaar, enzovoorts.

Beantwoord de volgende vragen.

Er zijn verschillende vormen van ontwikkelingssamenwerking,
bijvoorbeeld.:

  • noodhulp: het geven van voedsel, kleding en medicijnen als de oogst is mislukt of als er een ramp is gebeurd.
  • structurele hulp: het helpen met geld, materialen of kennis.
    De hulp heeft als doel dat het ontwikkelingsland de problemen in de toekomst zelf kan oplossen.

Stap 2: Cirkel doorbreken

In het cirkelschema zie je waarom veel arme boeren arm blijven.

Kijk goed naar het cirkelschema.

  • Arme boeren hebben geen geld.
  • Omdat ze geen geld hebben kunnen ze geen kunstmest kopen om hun land te bemesten.
  • Omdat ze geen kunstmest kunnen kopen, is de opbrengst van de grond laag.
  • Omdat de opbrengst laat is, hebben ze weinig producten om te verkopen.
  • Omdat ze geen producten hebben om te verkopen, hebben ze geen geld.

Doe de oefening.

Soms opent een groot bedrijf een fabriek in een ontwikkelingsland.
Het bedrijf doet dat om winst te maken.
Toch kunnen er ook voordelen zijn voor de inwoners van het ontwikkelingsland.
Het openen van een fabriek is vaak goed voor de werkgelegenheid in het ontwikkelingsland.

Stap 3: Gebonden en ongebonden hulp

Als een land dat geld verstrekt aan een ontwikkelingsland voorwaarden stelt aan de besteding van het geld, spreek je van gebonden hulp.
Bij ongebonden hulp mag het ontvangende land het geld vrij besteden.

Stap 4: Max Havelaar

De Stichting Max Havelaar is in 1988 opgericht met als doel 'een duurzame handel' met producenten in ontwikkelingslanden.
'Duurzame handel' heeft twee kanten: een verdelingskant en een milieukant.
De verdelingskant houdt in dat er wordt gestreefd naar een eerlijke verdeling van de opbrengst.
Met de milieukant wordt bedoeld dat er op een milieuvriendelijke manier wordt geproduceerd.

Er zijn al heel wat producten met het Max Havelaar-keurmerk te verkrijgen, denk aan: koffie, cacao, chocola, bananen, honing, sinaasappelen en thee, maar ook kleding.

Een lage koffieprijs is slecht nieuws voor de koffieboeren, want een lage koffieprijs betekent minder inkomen.
De Stichting Max Havelaar zorgt ervoor dat de koffieboeren die voor Max Havelaar werken een gegarandeerde minimumprijs voor hun koffiebonen krijgen.

Doe de oefening 'Max Havelaar'.

Afronding

Eindopdracht: Toerisme

Veel Nederlandse reisbureaus bieden reizen naar ontwikkelingslanden aan.
Soms gaat het alleen om toerisme. Soms gaat het om vrijwilligerswerk of een stage.
Kijk maar eens op:

Debat voeren

Bij een debat hebben twee of meer mensen een verschillende mening over een onderwerp. Deze standpunten worden helder in beeld gebracht door argumenten voor het eigen standpunt te geven, of door de argumenten van de ander met tegenargumenten te bestrijden.

 

Terugkijken

Intro

  • Bekijk de intro opnieuw. Past de intro goed bij de opdracht?
    Waarom wel/niet?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Zorg dat je alle genoemde begrippen kunt omschrijven.

Hoe ging het?

  • Tijd
    Hoelang ben je met de opdracht bezig geweest?
    Welke stap heeft het meeste tijd gekost?
  • Inhoud
    Wist je al van het bestaan van een cao? Schrijf op wat nieuw voor je was.
  • Afronding - Samenvattingsopdracht
    Was het fijn om de theorie nog even op een rijtje te kunnen zetten?

Internationale ontwikkelingssamenwerking

Internationale wegen

Intro

Internationale ontwikkelingssamenwerking
Het landbouwbeleid van de Europese Unie (EU) is er op gericht de verkoop van in Europa geproduceerde landbouwproducten te stimuleren en de import van landbouwproducten van buiten de EU af te remmen.
De EU doet dat onder andere door producten van buiten de EU duurder te maken door het heffen van invoerrechten. Voor een groot aantal ontwikkelingslanden heeft de EU een uitzondering gemaakt. Voor ongeveer driehonderd agrarische grondstoffen uit deze landen gelden lagere invoerrechten. 

Wat denk jij?

  • Waarom beschermt de EU haar eigen landbouwproducten?
  • Waarom heeft de EU een uitzondering gemaakt voor een aantal ontwikkelingslanden?
  • Wat merken de boeren in ontwikkelingslanden van de lagere invoerheffing van de EU voor hun producten?

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • uitleggen waarom landen protectionistische maatregelen nemen en waarom ontwikkelingslanden daar last van kunnen hebben.
  • het begrip vrijhandel omschrijven.
  • uitleggen dat aanbieders van een product de prijs van het product hoog kunnen houden door het aanbod kunstmatig laag te houden.
  • twee organisaties noemen die zich bezig houden met de financiële situatie in ontwikkelingslanden.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag

Stap

Leervragen

Stap 1

Wat is protectionisme en wat is vrijhandel?

Stap 2

Als de vraag groter is dan het aanbod van een product, wat gebeurt er dan met de prijs van dat product? Wat houdt een grondstoffenovereenkomst in?

Stap 3

Wat doen de Wereldbank en het IMF? Wat is een microkrediet?

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Eindopdracht

Geef mijn mening over het bedrag dat rijke landen uitgeven aan ontwikkelingssamenwerking.

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.

 

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Aan de slag

Stap 1: Protectionisme of vrijhandel?

Protectionisme is het beschermen van de eigen economie door de import te beperken, bijvoorbeeld door het heffen van invoerrechten.
Het omgekeerde van protectionisme is vrijhandel: handel zonder handelsbelemmeringen.

Doe de twee oefeningen.

Stap 2: Vraag en aanbod

​Van veel producten hangt de prijs van het product af van de wereldwijde vraag naar en aanbod van het product.
Als de vraag groter is dan het aanbod dan stijgt de prijs en omgekeerd.
Een manier om de prijs bij een groot aanbod hoog te houden, is het uit de handel nemen van een deel van het aanbod.
Het deel dat je uit de handel neemt, noem je een buffervoorraad.

Soms worden er tussen de grondstofproducerende landen en de landen waar de grondstof wordt verwerkt voor een langere tijd afspraken gemaakt over de prijs. De prijs hangt dan niet meer af van de vraag en aanbod. Zo'n prijsafspraak wordt wel een grondstoffenovereenkomst genoemd.

Stap 3: Wereldbank en IMF

Het verstrekken van een lening aan een ontwikkelingsland kan een vorm van ontwikkelingssamenwerking zijn.
Het is dan wel belangrijk dat het geld gebruikt wordt voor een projecten waardoor het ontwikkelingsland op den duur economisch onafhankelijk wordt.
Twee organisaties die zich bezighouden met de financiële situatie in ontwikkelingslanden zijn:

  • de Wereldbank: deze bank verstrekt langlopende leningen met extra lage rente aan ontwikkelingslanden.
  • het IMF (Internationaal Monetair Fonds): dit fonds geeft ontwikkelingslanden financiële en economische adviezen.

Microkredieten
​Een microkrediet is een kleine lening (tot maximaal enkele honderden euro's) die wordt toegekend aan kleine ondernemers in ontwikkelingslanden. Een microkrediet maakt het voor de ondernemer mogelijk om bijvoorbeeld een koe aan te schaffen of een naaimachine te kopen. Het doel is dat de ondernemer zich ontwikkelt en zijn financiële positie verbetert.

Doe de twee oefeningen.

Afronding

Eindopdracht: 0,7% van het BNP?

Doe de onderstaande opdracht.

Terugkijken

Intro

  • Kun je de vragen in de intro nu beter beantwoorden?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Bedenk bij ieder leerdoel een vraag en zorg dat je die kunt beantwoorden.

Hoe ging het?

  • Tijd
    Hoelang ben je met de opdracht bezig geweest?
    Welke stap heeft het meeste tijd gekost?
  • Inhoud
    Kende je de begrippen buffervoorraad en grondstoffenovereenkomst al?
    Leg uit waarom het logisch is dat die bij het vak economie worden behandeld.
  • Afronding - Eindopdracht
    Heb je de eindopdracht gedaan?
    Hebben jullie gediscussieerd over het bedrag dat rijke landen uitgeven aan ontwikkelingslanden?
    Heeft de discussie invloed gehad op je mening over ontwikkelingssamenwerking?

Op de fiets

Op de fiets

Intro

Ghana is een land in ontwikkelingsland in Afrika. 
In Ghana zijn fietsen een goed vervoermiddel.
Toch zie je er weinig. Er zijn meerdere oorzaken waarom er weinig fietsen zijn in Afrika.

Denk, samen met een klasgenoot, alvast eens na over de volgende vragen.

  • Waarom, denk je, zijn er weinig fietsen in Ghana?
  • Stel dat wordt besloten om fietsen te gaan maken in Ghana.
    Wat zouden de voordelen en/of nadelen zijn?
    Denk bijvoorbeeld aan voordelen of nadelen voor:
    • de werkgelegenheid in Ghana,
    • de werkgelegenheid in fiets producerende landen,
    • het milieu.

Over fietsen in Ghana ga je straks een aantal vragen beantwoorden.

Kennisbank Economie

Voor je aan de slag gaat met het beantwoorden van de vragen die horen bij deze opdracht, bestudeer je de theorie in het volgende item in de Kennisbank economie.


Zorg dat je antwoord kunt geven op de volgende vragen:

  1. Wat, denk je, wordt bedoeld met een armoedegrens van 1,25 dollar per dag?
  2. Waarom is er een veel ontwikkelingslanden een hoge bevolkingsgroei?
  3. Wat voor producten worden vooral geëxporteerd door ontwikkelingslanden?
  4. Waarom heffen rijke landen soms invoerrechten op producten uit ontwikkelingslanden?
  5. Waarom zijn in ontwikkelingslanden veel mensen analfabeet?
  6. Wat wordt bedoeld met een slechte infrastructuur?

Vragen: Op de fiets!

Bekijk de video over fietsen in Ghana.

Beantwoord de vragen.

Nigeria

Extra: Nigeria

Introductie

Nigeria is een land in West-Afrika. Nigeria is een rijk land, want in Nigeria is olie te vinden. Toch lijkt Nigeria op veel gebieden op een ontwikkelingsland. Hoe kan dat? 

Denk, samen met een klasgenoot, eens na over de volgende vragen.

  • Schrijf vier kenmerken van ontwikkelingslanden op.
  • Olie is een grondstof. Wat wordt bedoeld met een grondstof?
  • In Nigeria zou je kunnen spreken van een monocultuur.
    Wat wordt bedoeld met een monocultuur.
  • Het inkomen per hoofd van de bevolking wordt vaak als maatstaf voor welvaart gezien.
    Welke nadelen kleven er aan deze maatstaf?
  • Wat zou, volgens jullie, een goede vorm van ontwikkelingssamenwerking zijn om te zorgen dat Nigeria in de toekomst geen ontwikkelingsland meer is?

Over de Nigeria ga je straks een aantal vragen beantwoorden.

Kennisbank Economie

Voor je aan de slag gaat met het beantwoorden van de vragen die horen bij deze opdracht, bestudeer je de theorie in het volgende items in de Kennisbank Economie.


Zorg dat je antwoord kunt geven op de volgende vragen:

  1. Geef twee voorbeelden van producten die worden verhandeld op de wereldmarkt.
  2. Wat wordt bedoeld met een armoedegrens van 1,25 dollar per dag?
  3. Is de informele economie in ontwikkelingslanden groter of kleiner dan in Nederland. Leg je antwoord uit.
  4. Wat wordt bedoeld met een ruilvoetverslechtering?
  5. Geef een voorbeeld van structurele ontwikkelingssamenwerking.

Vragen Nigeria

Bekijk (een stukje van) de video over het leven in de hoofdstad van Nigeria.

Beantwoord de vragen.

Afsluiting

Samenvattend

Hier vind je de Kennisbankitems die horen bij dit thema.

ontwikkelingsland
een land waar de levensomstandigheden voor een groot deel van de bevolking slecht zijn.

centrum-periferie-relatie
relatie tussen een dominant kerngebied (rijk, westers land) en andere gebieden (ontwikkelingslanden).

armoedegrens
bestaansminimum. De Wereldbank hanteert als armoedegrens voor ontwikkelingslanden een inkomen van 1,25 dollar per dag.

informele economie
werk in de informele sector is onbetaald werk of werk waarbij over het inkomen geen belasting wordt betaald.

gebonden hulp
financiële hulp aan een ontwikkelingsland waarbij voorwaarden gesteld zijn aan de besteding van het geld.

ongebonden hulp
financiële hulp aan een ontwikkelingsland waarbij het geld door het ontwikkelingsland vrij te besteden is.

protectionisme
beschermen van de eigen economie door importbeperkende maatregelen te nemen.

vrijhandel
handel zonder handelsbelemmeringen, dus geen importbeperkende maatregelen.

WTO
World Trade Organization (= wereldhandelsorganisatie): organisatie die streeft naar meer vrijhandel.

IMF
Internationaal Monetair Fonds: geeft financiële en economische adviezen aan ontwikkelingslanden.

microkrediet
een kleine lening die wordt verstrekt aan kleine ondernemers in ontwikkelingslanden.

Wereldbank
bank die langlopende leningen tegen een lage rente verstrekt aan ontwikkelingslanden.

grondstoffenovereenkomst
afspraak over de verkoopprijzen van grondstoffen tussen grondstofproducerende landen en grondstof verwerkende landen.

buffervoorraad
een deel van het aanbod van een product wordt uit de handel genomen en opgeslagen om de de prijs hoog te houden.

incidentele ontwikkelingssamenwerking
ontwikkelingssamenwerking die tot doel heeft hulp te bieden in een noodsituatie.

structurele ontwikkelingssamenwerking
ontwikkelingssamenwerking die tot doel heeft een ontwikkelingsland economisch onafhankelijk te maken.

ontwikkelingssamenwerking
samenwerking tussen rijke landen en ontwikkelingslanden met als doel de leefsituatie in de ontwikkelingslanden te verbeteren.

monocultuur
een land met een monocultuur exporteert slechts één of enkele producten.

Eindopdracht

Het thema 'Ontwikkelingslanden' sluit je af door samen met twee klasgenoten een plan te maken en te presenteren waarin jullie beschrijven wat jullie zouden kunnen doen om een probleem in een ontwikkelingsland op te lossen.

Het plan en de presentatie van het plan worden beoordeeld door jullie docent.
Hij/zij zal bij de beoordeling letten op:

  • de inhoud: is het plan er op gericht om een probleem in een ontwikkelingsland op te lossen?
  • de originaliteit: is het plan origineel?
  • de haalbaarheid: is het plan uitvoerbaar?


Werkwijze
Deze opdracht doe je in een groepje van drie of vier leerlingen.
Voor het bedenken van het plan krijgen jullie 3 lesuren.
Reserveer voor uitvoeren van het plan ook nog tijd.

 

Doelen ontwikkelingssamenwerking
Hieronder staan een aantal doelen van ontwikkelingssamenwerking in het kort omschreven.



Misschien vind je op het eerste gezicht dat de doelen weinig met elkaar te maken hebben, maar dat is niet zo. Als bijvoorbeeld de sterfte door zwangerschap afneemt (doel 2), sterven er minder kinderen (doel 6).
Bedenk zelf nog een voorbeeld waaruit de samenhang tussen de doelen blijkt.

 

Voorbeelden van ontwikkelingssamenwerking

Bekijk de volgende filmpjes over problemen in ontwikkelingslanden en voorbeelden van ontwikkelingssamenwerking.

Video: Drinkwaterzuivering

Video: Microkrediet

Video: Aids

Video: Wonen in een sloppenwijk

Video: Opklimmen in Oeganda

Bespreek in jullie groep van ieder filmpje welk probleem er wordt behandeld.
Bespreek ook wat de oplossing van het probleem zou kunnen zijn.

Alle kinderen naar school
Eén van de doelen van ontwikkelingssamenwerking is: Alle kinderen naar scholen. Alle kinderen in alle landen moeten minimaal basisonderwijs krijgen.

Hiernaast zie je een cirkelschema.
Je kunt met zo'n schema in stappen uitleggen waarom veel kinderen niet naar school gaan.
Stap 1 is al ingevuld.

Vul de overige vier stappen in.

A In ontwikkelingslanden zijn veel gezinnen arm.
B Kinderen kunnen niet lezen en schrijven.
C Kinderen kunnen later alleen slecht betaalde baantjes krijgen.
D Kinderen kunnen niet naar school.
E Kinderen moeten werken om een deel van het gezinsinkomen te verdienen.

1 = A     2 = .....     3 = .....     4 = .....     5 = .....
 

Een arm gezin kan de cirkel moeilijk doorbreken.
Daarvoor moet er iets gebeuren. Stel dat de vader van het gezin meer loon krijgt dan kan de cirkel doorbroken worden. Lees de zes stappen hieronder. Zet ze in de goede volgorde. Stap 1 staat al goed.

1 Vader krijgt meer loon.
2 Kinderen die geleerd hebben, krijgen later een betere baan.
3 Kinderen kunnen naar school.
4 Kinderen hoeven niet te werken om het inkomen aan te vullen.
5 Kinderen kunnen lezen en schrijven.
6 Kinderen gaan meer verdienen en zijn niet langer arm.

Goede volgorde: 1 - ..... - ..... - ..... - ..... - .....

Maak het waar!
Jullie hebben een aantal problemen in ontwikkelingslanden en een aantal mogelijke oplossingen gezien.
Jullie gaan bedenken wat jullie zouden kunnen doen om te helpen om één van die problemen op te lossen.
Wat voor actie jullie willen ondernemen mogen jullie zelf bepalen.

Hieronder vind je wel een aantal tips:

  • Gebruik je talenten. Kun je heel goed tekenen of zingen. Laat het zien of horen.
  • Vorm een team. Werk samen. Samen kun je meer dan alleen.
  • Vraag mensen die je kent om je te helpen. Misschien ken je iemand die werkt bij een goed doel. Ga naar hem of haar toe en vraag hulp.
  • Maak het niet te ingewikkeld. De actie moet uitvoerbaar blijven.


Bedenk een plan
Als jullie een idee hebben bedacht, gaan jullie aan de slag.

  • Omschrijf het plan zo nauwkeurig mogelijk.
  • Maak daarna een lijstje met dingen die gedaan moeten worden.
  • Verdeel de werkzaamheden onder elkaar.
  • Maak een planning. Plan een of twee bijeenkomsten om met elkaar te kunnen overleggen.

Presenteer het plan
Voor jullie het plan gaan uitvoeren, presenteren jullie het plan aan de rest van de klas en aan de docent. Zij hebben mogelijk nog goede tips om het plan tot een nog groter succes te maken. Maak hierover duidelijke afspraken met je docent.

Het plan in de praktijk
Jullie gaan het plan dat jullie hebben bedacht ook uitvoeren. Dat doen jullie op de manier die jullie zelf hebben bedacht. Hopelijk levert het plan op wat jullie bedacht hadden.

Presentatie maken

Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.

 

Diagnostische toets

Test je kennis. Maak de diagnostische toets.

Examentraining

Je hebt de thema's die te maken hebben met Internationale ontwikkelingen afgerond.

Hier vind je de examentraining Internationale ontwikkelingen. In deze examentraining staat de examenstof nogmaals kort uitgelegd, kun je oefenopgaven maken en ga je aan de slag met opdrachten uit eerdere examens.

Overleg met de docent wanneer je de examentraining gaat doen.

Examentraining Internationale ontwikkelingen vmbo-kgt

 

Meer oefenen?
Wil je meer oefenen met examenvragen? Log dan in op ExamenKracht.

Terugkijken

Intro

  • Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
    Heb je de video bekeken?
    Vind je het een goede intro om het thema mee te beginnen?
    Waarom wel of waarom niet?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 17 uur met dit thema bezig zou zijn.
    Klopte dat ongeveer?
  • Inhoud
    Het thema bestaat uit vier gewone opdrachten en twee extra opdrachten.
    Welke opdracht vond je het leukst om te doen?
    En welke vond je het minst leuk? Schrijf op waarom je deze opdracht niet zo leuk vond.
  • Eindopdracht
    Hebben jullie de eindopdracht gemaakt? Wat vond je van de opdracht?
    Past de opdracht goed bij het thema?
  • D-toets
    Wat was je score voor de D-toets? Ben je tevreden met die score?
    Heb je geleerd van de fouten die je hebt gemaakt?
  • Examenvragen
    Heb je de examenvragen gemaakt? Ging het goed?
    Wil je meer oefenen en met recentere examens?
    Ga dan naar ExamenKracht.

  • Het arrangement Thema: Ontwikkelingslanden - vmbo-kgt34 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-11-18 08:33:21
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Het thema 'Ontwikkelingslanden' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO.

    Fair Use
    In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor economie voor vmbo-kgt34. In dit thema gaat het over ontwikkelingslanden. Dit thema begint met een inleiding, vervolgens komen de leerdoelen, en daarna wat je gaat doen in dit thema. Dan kom je bij de opdrachten die horen bij dit thema, dit zijn: Kenmerken ontwikkelingslanden, Ontwikkelingslanden nader bekeken, Nederland & ontwikkelingssamenwerking, Internationale ontwikkelingssamenwerking, Op de fiets en Nigeria. Begrippen die hier onder andere belangrijk zijn: ontwikkelingslanden, bevolkingsgroei, noodhulp en sloppenwijken De eindopdracht van dit thema is een plan maken om een probleem in een ontwikkelingsland op te lossen. Na de eindopdracht komt een D-toets, hier worden 12 meerkeuzevragen gesteld over het thema: Ontwikkelingslanden. Vervolgens worden er nog verschillende examenvragen weergegeven die horen bij dit thema. Dit thema eindigt met het terugkijken op dit thema, dus hoe ging het? en kan ik wat ik moet kunnen?
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    Economie; Internationale ontwikkelingen;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    17 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, bevolkingsgroei, economie, gezondheidszorg, noodhulp, ontwikkelingslanden, sloppenwijken, stercollectie, structurele ontwikkelingssamenwerking, vmbokgt34

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Economie. (2020).

    Opdracht (extra): Fiets vmbo-kgt34

    https://maken.wikiwijs.nl/73829/Opdracht__extra___Fiets_vmbo_kgt34

    VO-content Economie. (2020).

    Opdracht (extra): Nigeria - vmbo-kgt34

    https://maken.wikiwijs.nl/91211/Opdracht__extra___Nigeria___vmbo_kgt34

    VO-content Economie. (2020).

    Opdracht: Internationale ontwikkelingssamenwerking - vmbo-kgt34

    https://maken.wikiwijs.nl/73828/Opdracht__Internationale_ontwikkelingssamenwerking___vmbo_kgt34

    VO-content Economie. (2020).

    Opdracht: Kenmerken ontwikkelingslanden - vmbo-kgt34

    https://maken.wikiwijs.nl/73825/Opdracht__Kenmerken_ontwikkelingslanden___vmbo_kgt34

    VO-content Economie. (2020).

    Opdracht: Ontwikkelingslanden nader bekeken - vmbo-kgt34

    https://maken.wikiwijs.nl/73826/Opdracht__Ontwikkelingslanden_nader_bekeken___vmbo_kgt34

    VO-content Economie. (2020).

    Opdracht: Ontwikkelingssamenwerking - vmbo-kgt34

    https://maken.wikiwijs.nl/73827/Opdracht__Ontwikkelingssamenwerking___vmbo_kgt34

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Ontwikkelingslanden

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van