In 1917 vond in Rusland een revolutie plaats.
Door de revolutie werd Rusland communistisch.
De communisten wilden de ideeën van Karl Marx in praktijk brengen.
Wat kan ik straks?
Na deze opgave kun je:
met voorbeelden uitleggen waarom de arbeidsomstandigheden van arbeiders rond 1900 slecht waren.
omschrijven voor welke groep socialisten en communisten opkwamen.
omschrijven wat het verschil is tussen socialisme en communisme.
aangeven in welk jaar de Russische Revolutie plaatsvond.
aangeven wat de communisten met de Russische Revolutie wilden bereiken.
de namen van twee Nederlandse socialisten uit het begin van de 20ste eeuw noemen.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Stap
Activiteit
Stap 1
Je bestudeert het Kennisbankitem Socialisme en Communisme en maakt vragen.
Stap 2
Je beantwoordt vragen over de Russische revolutie.
Stap 3
Je bestudeert het leven van Lenin en schrijft hier een kort verslag over aan de hand van vijf vragen.
Stap 4
Lenin werd opgevolgd door Stalin. Welke verschillen waren er en welk regime hanteerde Stalin? Dat ontdek je in deze stap.
Stap 5
Je plaatst gebeurtenissen op een tijdlijn van 1917 tot 1953
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de Kennisbankitems en de begrippen die passen bij deze opdracht.
Eindproduct
Je zoekt uit over welke persoon de teksten gaan.
Extra
In deze extra opdracht bestudeer je kunst ten tijde van het communisme.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 à 3 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Socialisme en communisme
Karl Marx (1818 - 1883)
Tussen 1850 en 1900 had in Europa de Industriële Revolutie plaatsgevonden.
Veel werk gebeurde in fabrieken. De arbeidsomstandigheden in fabrieken waren slecht. En ook in de steden, waar de fabrieken stonden, waren de leefomstandigheden slecht. De fabriekseigenaren hadden weinig belang bij hogere lonen, kortere werkdagen en betere werkomstandigheden. Arbeiders gingen zich daarom organiseren in vakbonden en politieke partijen.
Ga naar de Kennisbank geschiedenis.
Bestudeer de twee pagina's van het onderdeel ‘Socialisme en communisme’.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bestudeer zelf het leven van Lenin, en maak daarvan een kort verslag van maximaal 1 A4 in een (Google-)document.
Gebruik hiervoor Wikipedia, maar ook twee andere betrouwbare websites.
Geef aan welke websites je gebruikt en zet erbij waarom je denkt dat die betrouwbaar zijn.
Ga in je verslag in op de volgende vragen:
Welke gebeurtenissen in zijn jeugd hebben eraan meegewerkt dat Lenin zich ging verzetten tegen de Tsaar?
Op welke manier verzette Lenin zich tegen de Tsaar en welke straffen kreeg hij daarvoor?
Waarom en hoe werkte de Duitse regering eraan mee dat Lenin kon terugkeren uit ballingschap?
Waarom voerde Lenin na enkele jaren regeren de Nieuwe Economische Politiek in?
Waarom werd Lenin na zijn dood niet begraven?
Voeg bij elk antwoord een passende afbeelding toe. Vermeld de bron erbij.
Je hoort van je docent hoe het verslag beoordeeld wordt.
Stap 4: Stalin
Lenin werd opgevolgd door een nog ‘hardere’ communist: Stalin.
Stalin besloot de Sovjet-industrie versneld te ontwikkelen. Overal verrezen nieuwe fabriekssteden.
Om de nieuwe steden te voeden, werd de landbouw gecollectiviseerd: boerderijen werden samengevoegd tot grote bedrijven, kolchozen. De opbrengst werd aan de regering verkocht tegen vastgestelde prijzen.
Met de opbrengst van het graan werd de industrialisatie betaald.
Maar veel boeren werkten niet mee. Ze werden arm door de collectivisatie en verstopten hun graan.
Om de boeren te straffen, liet Stalin veel mensen arresteren en afvoeren naar werkkampen. Ook liet hij expres een hongersnood veroorzaken. De collectivisatie kostte zo miljoenen mensen het leven.
Stalins regering liep uit op terreur: iedereen liep kans gearresteerd te worden. Tijdens de Grote Zuivering, vanaf 1934, waren ook partijleden niet veilig meer. Zij werden tijdens showprocessen ergens van beschuldigd en gedwongen te bekennen.
In de propaganda werd Stalin afgeschilderd als een superheld en een vader van zijn volk.
Stap 5: Tijdlijn
Hieronder staan veertien gebeurtenissen die tussen februari 1917 en 1953 hebben plaatsgevonden. De gebeurtenissen staan niet in chronologische volgorde. Probeer uit te zoeken wanneer de gebeurtenissen hebben plaatsgevonden en koppel de gebeurtenissen vervolgens aan de tijdlijn.
Dood van Lenin
Staatsgreep van communisten onder leiding van Lenin
Molotov-Ribbentroppact: Hitler en Stalin sluiten een verdrag
Lenin keert van zijn ballingschap in Zwitserland terug naar Rusland
NEP (Nieuwe Economische Politiek): Lenin geeft boeren en bedrijven enige economische vrijheid
De Sovjet-Unie krijgt een atoombom, Warschaupact opgericht
Duitsland valt de Sovjet-Unie aan
Stalin aan de macht
Invoering van de planeconomie, met collectivisatie van de landbouw en snelle industrialisatie
Revolutie, Tsaar afgezet en parlement aan de macht
Lenin sluit vrede met Duitsland: de vrede van Brest-Litowsk
Grote zuivering begint
Einde van de Grote Vaderlandse Oorlog
Dood van Stalin
Oefening
Maak nu een tijdlijn over van de geschiedenis van het communisme onder Lenin en Stalin.
De tijdlijn loopt van 1917 tot 1953.
Lees nog even de tips in de Gereedschapskist hieronder.
Agrarische samenleving
Rusland was rond 1900 een agrarische samenleving: het overgrote deel van de bevolking werkte in de landbouw.
Socialisme
Deze politieke stroming zette zich in voor betere arbeidsomstandigheden voor de arbeiders.
Karl Marx
Karl Marx (1818 - 1883) was één van de bedenkers/grondleggers van het socialisme.
Sociaal-democraten
Een stroming binnen het socialisme. De sociaal-democraten zijn de gematigde socialisten. Zij wilden hun ideaal via de politiek bereiken. Zij richtten politieke partijen op en probeerden de maatschappij 'van binnenuit' te veranderen.
Communisme
Een stroming binnen het socialisme. De communisten zijn de radicale socialisten, zij dachten dat zij hun ideaal alleen via een revolutie konden bereiken.
De Russische Revolutie
In februari 1917 brak in Rusland de Russische revolutie uit. Onder leiding van Lenin vestigden de communisten in Rusland een communistisch bewind.
Eindproduct: Wie is wie?
Over wie gaan de verhalen?
Ook in Nederland waren de leefomstandigheden rond 1900 in veel steden slecht. Ook in Nederland werkten arbeiders onder slechte omstandigheden in fabrieken en ook in Nederland waren er politieke partijen die opkwamen voor de arbeiders.
Hieronder staan twee verhalen van Nederlandse socialisten/communisten.
Aan jou de opdracht om uit te zoeken wie het zijn.
1.
“Ik was advocaat en een van de belangrijkste socialistische leiders in Nederland.
Ruim twintig jaar zat ik voor de SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij) in de Tweede Kamer.
Toen in 1917 de Russische Revolutie uitbrak dacht ik dat de tijd rijp was voor een revolutie in Nederland.
Ik riep in november 1918 op tot een socialistische revolutie.
Ondanks de kloof tussen rijk en arm en de grote werkloosheid gebeurde er weinig tot niets.
Mijn oproep tot revolutie was mislukt.
Het was duidelijk dat hervormingen voor de arbeiders via het parlement tot stand zouden moeten komen.”
2.
“Ik word wel beschouwd als een van de grondleggers van het socialisme in Nederland.
Ik was predikant maar ging steeds meer aan het geloof twijfelen.
Ik trok me de ellende van de arbeiders zo aan dat ik besloot om voor ze te vechten.
Mijn strijd richtte zich tegen de in mijn ogen belangrijkste veroorzakers van de ellende: de Kerk, de overheid en de fabrikanten.
Het was belangrijk om de arbeiders een stem te geven, want ze hadden nauwelijks rechten.
Ik wilde het liefst een socialistische revolutie op gang brengen om de maatschappij in één keer te hervormen.
Desondanks ben ik ook lid geweest van de Tweede Kamer.”
Heb je kunnen vinden om welke personen het gaat?
Wanneer leefden beide personen?
Behoorden zij tot de gematigde of juist tot de radicale socialisten?
Leg uit waarom.
De gegevens die je hebt gevonden noteer je in een tekstdocument.
Beoordeling
Je docent let bij de beoordeling van je tekstdocument op het volgende:
Je hebt de juiste personen gevonden.
Van elke persoon heb je de drie vragen beantwoord.
Je hebt alle gegevens netjes verwerkt in een (Google-)document.
Klaar?
Lever je tekstdocument in bij je docent.
Extra: Kunst en Communisme
Ga naar Entoenen zoek het venster over De Stijl.
Lees de tekst en bestudeer voorbeelden van kunstwerken die bij De Stijl behoren.
Schrijf op en vergelijk de uitkomst met die van je medeleerlingen.
Als je het goed bekeken hebt,
begrijp je dat ook De Stijl een voorbeeld was van constructivistische kunst.
Deze stijl was dus niet alleen in de Sovjet-Unie, maar in heel Europa populair.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Vul nu je woordenlijst aan. Hoeveel meer woorden ken je nu over het communisme?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Weet je hoe de eerste steden ontstaan zijn?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je 2,5 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Is het gelukt om de personen bij de tekstdocumenten te vinden? Kon je over deze personen ook voldoende informatie vinden? Wat is jouw beeld van deze personen? Zouden het vrienden van je kunnen zijn of helemaal niet. Waarom wel/niet?
Het arrangement Communisme - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo, leerjaar 3. Dit is tijdvak 9 met het onderwerp: Communisme. Het communisme is een radicale vorm van het socialisme. Het socialisme was een politieke stroming die zich inzette voor betere arbeidsomstandigheden voor de arbeiders. Eén van de grondleggers van het socialisme was de Karl Marx. Zijn grote ideaal was een klasseloze maatschappij: gelijkheid tussen mensen. De gematigde socialisten, ook wel sociaaldemocraten genoemd. Rusland stond tot aan de eerste wereldoorlog nog onder bewind van de tsarenfamilie maar daartegen kwam veel verzet. De communistenpartij onder leiding van Lenin, en later Stalin, wilden een arbeidersrevolutie. Maar van gelijkheid kwam weinig van terecht en tegenstanders kon eindigen in een strafkamp of heropvoedingskamp.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Totalitair karakter van het communistisch politiek systeem;
Communisme;
De tijd van de wereldoorlogen (1900 - 1950);
Geschiedenis;
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo, leerjaar 3. Dit is tijdvak 9 met het onderwerp: Communisme. Het communisme is een radicale vorm van het socialisme. Het socialisme was een politieke stroming die zich inzette voor betere arbeidsomstandigheden voor de arbeiders. Eén van de grondleggers van het socialisme was de Karl Marx. Zijn grote ideaal was een klasseloze maatschappij: gelijkheid tussen mensen. De gematigde socialisten, ook wel sociaaldemocraten genoemd. Rusland stond tot aan de eerste wereldoorlog nog onder bewind van de tsarenfamilie maar daartegen kwam veel verzet. De communistenpartij onder leiding van Lenin, en later Stalin, wilden een arbeidersrevolutie. Maar van gelijkheid kwam weinig van terecht en tegenstanders kon eindigen in een strafkamp of heropvoedingskamp.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Het socialisme en communisme
De staatsgreep van Lenin
De stijl
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Na deze opgave kun je:
Tijd
Ga naar de Kennisbank Geschiedenis.
Bestudeer zelf het leven van Lenin, en maak daarvan een kort verslag van maximaal 1 A4 in een (Google-)document.
Lenin werd opgevolgd door een nog ‘hardere’ communist: Stalin.
Hieronder staan veertien gebeurtenissen die tussen februari 1917 en 1953 hebben plaatsgevonden. De gebeurtenissen staan niet in chronologische volgorde. Probeer uit te zoeken wanneer de gebeurtenissen hebben plaatsgevonden en koppel de gebeurtenissen vervolgens aan de tijdlijn.
Ga naar 
Intro
