In deze opdracht bekijk je hoe Nederland na de Tweede Wereldoorlog verging.
Belangrijk zijn:
de wederopbouw,
de ontzuiling,
de roep om meer inspraak,
de opbouw van de verzorgingsstaat,
het ontstaan van de consumptiemaatschappij
de gasvoorziening.
Hoe zag Nederland er uit na de oorlog?
Welke problemen hadden de mensen en welk land was bereid om te helpen?
Bespreek het na het kijken met een klasgenoot.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
de term wederopbouw omschrijven.
met behulp van een voorbeeld duidelijk maken wat wordt bedoeld met verzuiling.
omschrijven wat wordt bedoeld met ontzuiling.
een protestbeweging noemen die opkwam voor gelijke rechten voor vrouwen.
een politieke partij noemen die streefde naar meer democratie.
de begrippen verzorgingsstaat en sociale zekerheid omschrijven.
de rol van Willem Drees omschrijven bij de opbouw van de verzorgingsstaat.
met voorbeelden uitleggen hoe Nederland veranderde in een welvaartsstaat.
uitleggen waarom de gasvoorraad in Groningen wel de 'kurk' genoemd wordt waarop de Nederlandse welvaart drijft.
minimaal twee alternatieve, duurzame energiebronnen noemen.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Stap
Activiteit
Stap 1
Je beantwoordt vragen over Wederopbouw en Ontzuiling.
Stap 2
Je bestudeert de Kennisbank Meer inspraak en beantwoordt vragen.
Stap 3
Je leest over de protestbeweging Provo.
Stap 4
Je bespreekt met een klasgenoot hoe de muziek in de jaren '60 veranderde.
Stap 5
Je bestudeert de Kennisbank Verzorgingsstaat en maakt een portret van Willem Drees.
Stap 6
Je bestudeert het item Welvaartsstaat en bekijkt de Canonclip over de televisie.
Stap 7
Je leest over de Engergiebehoefte en beantwoordt vragen.
Stap 8
Je bestudeert het leven van Annie M.G. Smidt en zoekt uit of er in haar werk tekenen van protest te vinden zijn.
Stap 9
Een belangrijke rol in de wederopbouw was weggelegd voor Rotterdam. In deze stap leer je hoe en waarom.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de Kennisbankitems en de begrippen die passen bij deze opdracht.
Eindproduct A
Je maakt als eindproduct de toets 'Nederland na WO II'.
Eindproduct B
Je maakt een project over de jaren '50. Je krijgt de keuze uit drie verschillende werkvormen.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 4 à 5 uur nodig.
Dit is sterk afhankelijk van het gekozen eindproduct.
Aan de slag
Stap 1: Wederopbouw
Ga naar de Kennisbank geschiedenis.
Bestudeer de pagina's
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
In 1966 werd D66 (Democraten '66) opgericht. D66 streefde hervorming na.
Bijvoorbeeld directe democratie, met een gekozen minister-president. D66 streed ook voor vrouwenemancipatie en voor meer aandacht voor het milieu.
Gebruik de informatie uit de Kennisbank en internet.
Geef antwoord op de volgende vragen.
Stap 3: Provo
In 1965 werd Provo opgericht. Provo is afgeleid van provoceren, wat uitdagen betekent. Provo was een beweging die de gevestigde macht provoceerde.
Met vaak grappige en geweldloze acties kwamen zij op voor de vrijheid van meningsuiting en voor verdere democratisering.
Provo's wilden meer inspraak en medezeggenschap in het bestuur. Maar de provo’s hielden zich ook bezig met ‘vrije liefde’ en met het milieu. Na 2 jaar hief de beweging zichzelf op. Hun doel, het wakker schudden van de macht, was voor een belangrijk deel bereikt.
Stap 4: Popmuziek
In de jaren 60 van de twintigste eeuw werden nieuwe muziekstijlen populair.
Bijvoorbeeld de rock ’n roll van Elvis Presley, maar de grootste sensatie was wel de muziek van 'The Beatles'.
The Beatles was een muziekgroep uit Engeland die totaal andere muziek maakten dan tot dan toe gebruikelijk was.
The Beatles werden enorm populair. Toen ze in Nederland op bezoek kwamen ging iedereen uit z’n dak. Bij een rondvaart door de Amsterdamse grachten stonden duizenden fans The Beatles toe te juichen.
Bekijk een stukje van de volgende videoclip. De video is in het Engels, maar prima te begrijpen. Kun je deze gekte vergelijken met de populariteit van artiesten in onze tijd?
Een bekende Nederlandse muzikant uit de jaren ’60 is Boudewijn de Groot.
Zijn eerste hit was ‘Een meisje van zestien’. Wat denken jullie?
Waarom werd dit nummer van Boudewijn de Groot juist in de jaren 60 een hit?
Bespreek het na het kijken met een klasgenoot.
Stap 5: Verzorgingsstaat
Willem Drees
De jaren na de Tweede Wereldoorlog waren ook de jaren van de opbouw van de verzorgingsstaat.
Willem Drees was minister-president na de Tweede Wereldoorlog.
Onder zijn leiding werd de verzorgingsstaat opgebouwd.
De bekendste regeling is de AOW, de Algemene OuderdomsWet.
Eén van de ministers in het kabinet van Drees was Marga Klompé.
Ze was de eerste vrouwelijke minister van Nederland en dankzij haar kent
Nederland de Algemene bijstandswet, die ervoor zorgt dat iedereen in Nederland
een minimaal inkomen heeft en dus niet meer afhankelijk is van familie of
maatschappelijke organisaties. Meer over Marga Klompé lees je in de Canon van
Nederland.
Een portret is een manier een persoon in beeld te brengen.
Je gaat een portret van één A4-tje van Willem Drees of Marga Klompé maken.
Verzamel informatie over:
zijn/haar persoonlijke leven.
zijn/haar werk.
zijn/haar rol in de opbouw van de verzorgingsstaat.
Zoek ook enkele afbeeldingen van de persoon.
Maak met de informatie een portret op één A4-tje.
Overleg met je docent of je het portret in moet leveren.
Zo ja, kijk dan in de gereedschapskist naar de beoordelingseisen.
Een portret van een persoon is een goede manier om allerlei informatie over die persoon in beeld te brengen. Dit kan in de vorm van een schilderij, een foto of een beeld van klei of ander materiaal. Portretten zijn vaak simpele afbeeldingen van iemands gezicht, zonder dat daar veel creativiteit aan te pas komt.
Stap 6: Welvaartsstaat
De economische groei maakte van Nederland een welvaartsstaat.
Tijdvak 10 wordt de tijd van Televisie en computer genoemd.
De televisie speelde een belangrijke rol in de opbouw van de welvaartsstaat.
De televisie was één van de consumptiegoederen waar mensen geld aan uitgaven.
De televisie is ook één van de canons van de Nederlandse geschiedenis.
Bekijk ook de canonclip voor het voortgezet onderwijs.
Opdracht
In de jaren na de oorlog veranderde Nederland.
Nederland werd een welvaartsstaat of een consumptiemaatschappij.
Leg je klasgenoot uit waarom welvaart en consumptie bij elkaar horen.
Stap 7: Energiebehoefte
De economische groei maakte van Nederland een welvaartsstaat.
Door de economische groei was er veel behoefte aan energie.
In de Tweede helft van de 20e eeuw en het begin van de 21e eeuw veranderde de kijk op de energiebehoefte regelmatig. Meer hierover lees je in de Canon van Nederland. Lees de tekst van de canon.
Beantwoord de volgende vragen. De antwoorden vind je in de Kennisbank en in de Canon.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Historische persoon: Annie M.G. Schmidt
Onderzoek de betekenis van deze schrijfster van jeugdboeken, liedjes en hoorspelen!
Ze was vanaf de jaren zestig enorm populair en haar boeken worden nog steeds goed verkocht. Denk alleen al aan de verhalen van Jip en Janneke. Daar heeft bijna ieder kind mee kennisgemaakt.
Haar werk geeft een beeld van het leven in de naoorlogse periode.
Waarom is Annie M.G. Schmidt representatief voor de naoorlogse generatie?
Je gaat dus op zoek feiten uit het leven van Annie M.G. Schmidt die helemaal passen in die tijd!
Zoek voorbeelden van gedichten, versjes of verhaaltjes die bewijzen dat Annie in haar werk graag dwars,
tegendraads en ondeugend was.
Zoek drie bewijzen dat het werk van Annie M.G. Schmidt nog steeds erg populair is.
Welke kritiek had Annie M.G. Schmidt op de Nederlandse samenleving?
Geef hiervan twee voorbeelden uit haar werk.
Leg uit waarom haar kritiek gemakkelijker te accepteren was dan veel andere uitingen van kritiek in die tijd.
Je noteert de antwoorden op de vragen in een (Google-)document. Overleg met je docent of je deze vragen ook in moet leveren of moet presenteren. Zo ja, dan vertelt je docent je welke beoordelingscriteria er zijn.
Tips
Gebruik de volgende bronnen voor je onderzoek:
Zoek op www.entoen.nu het canonvenster over Annie M.G. Schmidt.
www.dbnl.org - Het Fluitketeltje en andere versjes
Stap 9: De haven van Rotterdam
Canon: De haven van Rotterdam
Nergens had de oorlog zoveel schade aangericht als in Rotterdam:de binnenstad weggebombardeerd, de installaties en machines weggeroofd door de bezetter. Maar ook nergens werd de wederopbouw met zoveel kracht aangepakt. Ook de inwoners staan bekend als harde werkers: niet zeuren, maar aanpakken!
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Wederopbouw
De periode na de Tweede Wereldoorlog waarin Nederland wordt opgebouwd.
Verzuiling en ontzuiling
Nederland was een verzuild land. Iedere groep leefde in zijn eigen zuil. Vanaf de jaren 60 komt daar een einde aan: ontzuiling.
Protestbeweging
Nederland kreeg in de jaren 60 van de vorige eeuw te maken met verschillende protestbewegingen. De bewegingen wilden meer democratie of gelijke rechten voor vrouwen.
Verzorgingsstaat
De wetten die er samen voor zorgen dat mensen in geval van ouderdom of ziekte een uitkering krijgen worden samen de sociale zekerheid genoemd. Door deze sociale zekerheid wordt Nederland een verzorgingsstaat genoemd.
Welvaartsstaat
Na de Tweede Wereldoorlog ging het economisch steeds beter in Nederland. Mensen kregen meer te besteden. Nederland wordt een welvaartsstaat.
Gasvoorraad
In Groningen zit een grote gasvoorraad in de grond.
De gasvoorraad is voor Nederland een belangrijke inkomstenbron. Maar de gasvoorraad is eindig.
Daarom wordt er steeds meer gebruik gemaakt van alternatieve energiebronnen.
Eindopdracht A: Toets
ls eindproduct maak je de toets 'Nederland na WO II'.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je kunt vervolgens jouw antwoorden vergelijken met de goede antwoorden.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De jaren vijftig: dat zijn de jaren waarin je grootouders opgroeiden.
Het dagelijks leven zag er wel anders uit dan nu! De gezinnen waren groot, vaders werkten hard en moeders deden de huishouding.
Er was geen armoede meer zoals in de crisisjaren, maar luxe was ook ver te zoeken. Heel veel spullen die we nu gewoon vinden, bestonden nog niet of kwamen als nieuwigheden op de markt. Televisie bijvoorbeeld! Een bordspelletje doen aan de eettafel, of samen luisteren naar een hoorspel...
Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.
Op een informatieve poster kun je laten zien wat de belangrijkste delen van de lesstof zijn. Ook kun je weergeven hoe bepaalde delen zich tot elkaar verhouden.
Terugkijken
Inleiding
In de inleidende video heb je een stukje gezien over de periode kort na de oorlog. In deze opdracht heb je meer geleerd over de na-oorlogseperiode. Van welk deel van deze periode heb jij het meest duidelijke beeld gekregen?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Bedenk bij ieder leerdoel een vraag en kijk of je die vraag kunt beantwoorden.
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 3,5 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
A:Waren de vragen van de toets moeilijk?
Lukte het om alles te beantwoorden of moest je soms nog in de Kennisbank kijken?
B: Is het gelukt om een duidelijk beeld te schetsen van de jaren vijftig? Was je achteraf tevreden over de gekozen werkvorm? Waarom wel of waarom niet. Denk je dat je de verschillende aspecten van de jaren 50 in elke werkvorm goed kan uitlichten?
Het arrangement Nederland na WO II hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo, leerjaar 3. Dit is tijdvak 10 met het onderwerp: Nederland na WOII. In deze les komen de volgende onderwerpen aan bod: de wederopbouw, de ontzuiling, de roep om meer inspraak, de opbouw van de verzorgingsstaat/welvaartsstaat, het ontstaan van de consumptiemaatschappij en de gasvoorziening. Daarbij wordt de protestbeweging besproken die opkwam voor, onder andere, gelijke rechten voor vrouwen. Er ontstonden verschillende jeugdculturen als protest op hoe de maatschappij werkte op dat moment. Een belangrijk onderdeel van die culturen is muziek. Als laatst wordt besproken dat er ook alternatieve, duurzame energiebronnen zijn. Als extra onderdelen worden Annie M.G. Schmidt besproken en de haven van Rotterdam.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
De tijd van televisie en computer (vanaf 1950);
Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
4 uur en 30 minuten
Trefwoorden
alternatieve energiebronnen, arrangeerbaar, geschiedenis, hv123, nederland na woll, ontzuiling, protestbeweging, stercollectie, verzorgingsstaat/welvaartsstaat, wederopbouw
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo, leerjaar 3. Dit is tijdvak 10 met het onderwerp: Nederland na WOII. In deze les komen de volgende onderwerpen aan bod: de wederopbouw, de ontzuiling, de roep om meer inspraak, de opbouw van de verzorgingsstaat/welvaartsstaat, het ontstaan van de consumptiemaatschappij en de gasvoorziening. Daarbij wordt de protestbeweging besproken die opkwam voor, onder andere, gelijke rechten voor vrouwen. Er ontstonden verschillende jeugdculturen als protest op hoe de maatschappij werkte op dat moment. Een belangrijk onderdeel van die culturen is muziek. Als laatst wordt besproken dat er ook alternatieve, duurzame energiebronnen zijn. Als extra onderdelen worden Annie M.G. Schmidt besproken en de haven van Rotterdam.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Tijd
Ga naar de Kennisbank geschiedenis.
De wederopbouw zorgde voor een toename van de welvaart.
In 1965 werd Provo opgericht. Provo is afgeleid van provoceren, wat uitdagen betekent. Provo was een beweging die de gevestigde macht provoceerde.
In de jaren 60 van de twintigste eeuw werden nieuwe muziekstijlen populair.
De economische groei maakte van Nederland een welvaartsstaat.
De economische groei maakte van Nederland een welvaartsstaat.
De jaren vijftig: dat zijn de jaren waarin je grootouders opgroeiden.
Inleiding
