De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bij een informatieve tekst geeft de schrijver informatie over een bepaald onderwerp (bijvoorbeeld dieren, planten, techniek enz.).
In een informatieve tekst worden voornamelijk feiten genoemd.
De schrijver geeft dus niet zijn mening. Maar let op:
Soms kloppen de genoemde 'feiten' niet. Dus lees kritisch en stel jezelf de vraag": 'Is dit wel zo?' - en zoek het na.
Soms worden meningen verpakt als feiten: "Het is nu eenmaal zo... Iedereen begrijpt toch dat..."
Soms worden feiten mooier of lelijker gemaakt, overdreven of weggelaten. Daardoor wordt je ook een mening opgedrongen.
Open de bijlage met teksten over Nicorette.
In de bijlage staan twee teksten over hetzelfde onderwerp.
Noteer in een documentje welke tekst is echt bedoeld als informatieve tekst? En wat is de andere tekst dan voor soort tekst?
Waar zit het verschil nu precies?
Stap3
Amuseren
Sommige teksten zijn bedoeld om je aan het lachen te maken. Daarvoor worden feiten en meningen vaak overdreven.
In columns geven schrijvers hun mening op een grappige manier. Spotprenten en strips laten je lachen om gekke gebeurtenissen.
Op Youtube staan leuke filmpjes om je mee te vermaken.
Humor is altijd om te lachen, maar soms verstopt een schrijver serieuze bedoelingen in een grappige tekst. Na het lachen blijf je erover nadenken.
Iemand die grappig is, trekt de aandacht. Dat geldt ook voor teksten. Daarom gebruiken reclamemakers humor om hun boodschap te verpakken. Die boodschap blijft natuurlijk: koop ons product!
Alleen maar om te lachen?
Bekijk dit filmpje:
Noteer in je documentje de antwoorden op de volgende vragen:
- Welke twee tekstsoorten lopen hier door elkaar?
- Waarom werkt grappige reclame niet altijd?
Stap4
Tot actie overhalen
Sommige teksten zijn bedoeld om je over te halen, iets te doen.
Heel vaak gaat het daarbij om iets kopen. Maar het kan ook zijn: lid worden, actie voeren, een enquête invullen. Om dat voor elkaar te krijgen, moet zo'n tekst ook overtuigend zijn.
Teksten die je tot actie willen overhalen, spreken je vaak persoonlijk aan. Er wordt ingewerkt op je gevoel. Daarbij kunnen beelden helpen. Denk bijvoorbeeld aan een hulpactie voor mensen in nood.
Om iemand over te halen, worden feiten vaak erger of mooier gemaakt. "Het lidmaatschap verplicht u tot niets, het gaat om een klein bedrag waar u niets van merkt, met een kleine bijdrage maakt u een groot verschil" enz.
Dhr Takacs is 76 jaar. Als 20-jarig studentje is hij gevlucht uit Hongarije. Dankzij zijn doorzettingsvermogen heeft hij hier de taal geleerd en een eigen zaak opgebouwd in verwarmingsinstallaties.
Hij is een beetje van de oude stempel; hij vindt het maar niets dat hij een vrouwelijke dokter treft en maakt mij meteen duidelijk dat hij ondanks zijn forse COPD klachten geen gezeik over roken wil aan horen.
Natuurlijk niet, verzeker ik hem: “U bent en blijft kapitein op uw eigen schip !
Maar ik ben nieuwsgierig; mag ik misschien 1 vraagje stellen?”
Nou ja, dat mag dan nog net en ik vraag hem: “Kunt u mij vertellen waarom u rookt?”
Ja, dat had hij nou ook weer niet verwacht. Tja, waarom rookt hij eigenlijk? Hij moet er even voor gaan verzitten en ik kijk alsof ik alle tijd van de wereld heb. En dan komt zijn verhaal: Het feit dat hij zich nooit echt geaccepteerd heeft gevoeld in dit land,en dat hij weliswaar een eigen bedrijf heeft gehad, maar de frustratie dat hij nooit zijn studie economie heeft kunnen afmaken en altijd onder zijn intellectuele niveau heeft gewerkt. Zijn idee dat de sigaret hem helpt om dit alles te verwerken.
“En?” vraag ik voorzichtig. “Helpt het dan ook? Voelt u zich na een sigaret wel geaccepteerd in dit land?”
Zo raken we dan toch in gesprek en ik leen hem een van mijn exemplaren van “Nederland stopt! met roken” uit (Hongarije niet hoor, zeg ik nog plagerig) en vraag hem het voor de volgende keer te becommentariëren.
Het tweede bezoek verloopt heel anders; dhr Takacs is gestopt met roken omdat gaande weg het lezen de sluwe trucjes van de tabaksindustrie hem onthutsten, aan zo’n bedrijf wilde hij niet meer zijn geld uitgeven.
Noteer in je documentje de antwoorden op de volgende vragen:
- Tot welke actie word je overgehaald?
- Waarom worden in deze tekst zoveel vraagzinnen gebruikt?
Stap5
Overtuigen
Een overtuiging is iets dat je echt meent. Overtuigende teksten zijn er dus op gericht, je van gedachten te veranderen, je mening te beïnvloeden.
Daarbij gaat het er niet altijd om dat je iets koopt of lid wordt. Politici doen hun best om mensen te overtuigen van hun kijk op de maatschappij. Gelovigen willen anderen overtuigen om de wereld te zien zoals zij.
Overtuigende teksten doen vaak een beroep op je gezonde verstand en je gevoel. Je wordt uitgenodigd om de wereld te bekijken door de bril van de schrijver.
Om iemand te overtuigen, worden feiten als voorbeelden gebruikt. Daarbij worden andere feiten weggelaten. Feiten kunnen worden overdreven om een mening kracht bij te zetten.
Leve Loesje!
Bekijk deze poster van Loesje
Eigenlijk past deze poster bij twee verschillende tekstdoelen. Welke? Noteer dit in je documentje.
Opiniëren
Opiniërende teksten zijn bedoeld om de lezer een mening te laten vormen en aan het denken te zetten. De schrijver geeft zelf niet heel duidelijk zijn persoonlijke mening, maar laat wel merken dat er over het onderwerp nagedacht moet worden. Hij wil niet overtuigen, maar een discussie starten / oplaaien. Dit doel komt voornamelijk voor in beschouwingen .
Eindopdracht
Eindopdracht
Nu ga je aan de slag om voorbeelden te zoeken van alle soorten teksten.
Verzamel op internet voorbeelden van informatieve, opiniërende, overtuigende, amusante en tot actie oproepende teksten.
Verzamel van elke tekstsoort twee voorbeelden in totaal dus tien voorbeelden. Zet bij elk voorbeeld tussen haakjes een bronvermelding: schrijver / website / boek / krant enz.
Zet onder de voorbeelden waarom ze bij dat tekstdoel horen.
Het arrangement Bruikbaarheid van teksten HV 2 - Greijdanus is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
- Kopie zoekresultaat - Aan het eind van deze les: Ken je de vier belangrijkste tekstdoelen. Kun je tekstdoelen herkennen in verschillende teksten en andere media. Begrijp je waarom het herkennen van tekstdoelen belangrijk is om kritisch te leren kijken, lezen en luisteren.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Lezen van zakelijke teksten (Nederlands);
Nederlands;
Begrippenlijst en taalverzorging;
Lezen van fictionele teksten en literaire teksten (Nederlands);
Leesvaardigheid;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Bruikbaarheid van teksten HV 2 - Greijdanus
nl
Nederlands
2023-01-13 12:38:34
- Kopie zoekresultaat - Aan het eind van deze les: Ken je de vier belangrijkste tekstdoelen. Kun je tekstdoelen herkennen in verschillende teksten en andere media. Begrijp je waarom het herkennen van tekstdoelen belangrijk is om kritisch te leren kijken, lezen en luisteren.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Bruikbaarheid van teksten
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Eindproduct
Groepsgrootte
Informeren
Amuseren
Tot actie overhalen
Overtuigen
Eindopdracht
