Gezonde voeding voor senioren
....
Welkom op deze wikiwijs!
Je doet momenteel een opleiding binnen gezondheidszorg .
Als helpende/ verzorgende IG of verpleegkundige kun je onder andere gaan werken in de ouderenzorg.
Denk hierbij aan een verzorgingshuis, verpleeghuis of de thuiszorg.
Je krijgt hier te maken met mensen die al op leeftijd zijn, senioren.
Bij de zorg voor deze categorie zorgvragers zijn een aantal punten heel belangrijk.
Waaronder het voedsel, de eetgewoontes en de zorg voor het eten van deze mensen.
Tijdens het werken met deze wikiwijs, de opdrachten en de presentatie gaan we het hebben over wat er zo belangrijk is als je kijkt naar de voeding van deze categorie mensen, de senioren ..
Inleiding
Inleiding
Als mensen ouder worden (vanaf 70 jaar) zijn de groei en afbraak van cellen niet meer in evenwicht.
Als er bijvoorbeeld twee cellen worden afgebroken door het lichaam, komt hier nog maar één voor terug.
(Bij een volwassene komen hier gewoon twee voor terug; de groei en afbraak is dan in evenwicht.)
Voor ouderen is het dus heel belangrijk dat er genoeg bouwstoffen in het lichaam komen, dit omdat er bij een tekort aan deze stoffen geen nieuwe cellen meer worden aangemaakt.
....
Voor een oudere is het belangrijk om een goede voeding te eten en voldoende vocht binnen te krijgen.
Als zorgverlener moet je een oudere goed stimuleren om te drinken.
Dit is omdat het vaak warm is in tehuizen en hierdoor verliezen ouderen veel vocht.
Ook is het dorstgevoel bij een oudere minder geworden, hierdoor zullen ze niet snel uit zichzelf wat drinken.
Ook willen ze soms niet teveel drinken omdat ze dan vaker naar het toilet moeten en omdat ze slecht ter been zijn gaat dit moeilijker en kost het meer moeite en energie.
....
Ouderen kunnen met betrekking tot het eten het beste kiezen uit graanproducten, groenten en fruit.
Hier zitten weinig calorieën in maar veel mineralen, vitamines en vezels.
Ouderen hebben vaak de neiging om zacht voedsel te eten omdat ze moeite hebben met kauwen.
Hierdoor krijgen ze niet genoeg vezels binnen en is de kans op een verstopping
in de darmen(obstipatie) groter.
....
Ouderen bewegen niet zoveel meer, ze zitten vaak stil en lopen minder.
Hierdoor is het voor de oudere verstandig om niet teveel suikers en vetten te gebruiken
omdat de kans op overgewicht dan toeneemt.
Maar ook omdat vetten een hoge verzadigingswaarde hebben, je word er snel vol van,
hebben ouderen minder veel honger en eten ze te weinig wél gezond voedsel.
....
....
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voedingsmiddelen voor mensen ouder dan 70 jaar ziet er als volgt uit.
(zie onderstaand schema)
|
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
|
voedingsmiddelen voor 70- plussers.
|
|
Brood
|
3-4 sneetjes (105-140 gram)
|
|
Aardappelen
|
2-4 aardappelen of opscheplepels rijst/ pasta (100-150 gram)
|
|
Groente
|
4 lepels (200 gram) groente en 2 stuks (200 gram) fruit.
|
|
Zuivel
|
550 ml melkproducten en 20 gram kaas (1 plak)
|
|
Vlees(waren)
Vis, kip, ei of vleesvervanger
|
100-120 gram gaar
|
|
Halvarine, margarine, bak en braadproducten en olie
|
25-35 gram (vrouwen)
30 -40 gram (mannen)
|
Om zo gezond mogelijk te blijven leven moeten oudere mensen een evenwichtige,
licht energiebeperkte en vetarme voeding eten.
Dit wil zeggen:
Een gevarieerde voeding met veel groenten, fruit en graanproducten en arm aan verzadigd vet.
Ouderen krijgen door gezond te eten een betere weerstand tegen ziektes, hebben meer energie en geestelijk blijven ze hierdoor ook actiever, hun imuunsysteem word beter en ze kunnen beter "opboksen" tegen chronische gezondheidsproblemen zoals suikerziekte en reuma.
Kortom: een goede voeding voor ouderen geeft alleen maar voordelen.
....
Betekenis en functie van voedsel
....
Betekenis van voedsel.
Voor veel mensen heeft voeding een andere betekenis.
Sommige mensen houden van uitgebreid koken en vinden eten erg belangrijk.
Andere mensen eten het liefst een kant en klaar maaltijd en eten omdat dit moet.
...
Functies van voedsel
Lichamelijke functie:
- Voeding beschermt je tegen ziekten.
- Voeding zorgt ervoor dat je groeit.
- Voeding geeft je energie.
Psychische functie:
- Voeding bepaald je dagindeling
- Voeding kan zorgen voor een moment van ontspanning.
- Met voeding kun je een ander of jezelf verwennen.
- Met voeding kun je emoties “weg eten” omdat je eenzaam of verdrietig bent.
Sociale functie:
- Met voeding kun je iets vieren (bv een verjaardag of een jubileum)
- Voeding kan een communicatiemiddel zijn. (je praat onder het eten met elkaar)
- Met voeding kun je laten zien waar je voor staat. (bv vegetarier of je geloof)
...
Voedingsstoffen en voedingsmiddelen
...
Voedingsstoffen en voedingsmiddelen.
Het is belangrijk dat je het verschil weet tussen voedingsstoffen en voedingsmiddelen.
- Voedingsstoffen zijn stoffen die je nodig hebt om gezond te blijven. Bijvoorbeeld koolhydraten en vitaminen.
Voedingsstoffen zitten in voedingsmiddelen.
- Voedingsmiddelen zijn producten zoals je ze koopt. We zeggen ook wel levensmiddelen.
Bijvoorbeeld; melk, kaas, eieren en chocolade.
Voedingsstoffen
Voedingsstoffen zijn stoffen die je lichaam nodig heeft om gezond te blijven. Ze zitten in voedingsmiddelen. De voedingsstoffen hebben allemaal hun eigen taak.
Er zijn drie groepen voedingsmiddelen:
- Energieleverende voedingsstoffen
- Bouwstoffen
- Regulerende stoffen
Energieleverende voedingsstoffen leveren energie. Energie heb je nodig om te kunnen werken, te bewegen en om goed na te kunnen denken. Ook zorgen ze ervoor dat je lichaamstemperatuur op peil blijft.
De energieleverende stoffen zijn; Vetten, koolhydrathen en eiwitten.
Bouwstoffen heb je nodig om te groeien, om oude cellen door nieuwe te vervangen en voor je weerstand.
Bouwstoffen zijn; water, eiwitten en mineralen.
Regulerende stoffen zijn nodig om allerlei processen te regelen in je lichaam. Bijvoorbeeld de spijsvertering en ook voor je weerstand, ze beschermen je tegen ziekten.
De regulerende stoffen zijn mineralen en vitamines. Ze hebben elk een eigen taak.
Vetten
Vetten leveren energie. Ook krijg je je vitaminen binnen via vetten omdat sommige vitamines alleen in vet oplosbaar zijn, niet in water.
Deze komen daarom ook alleen voor in vette voedingsmiddelen.
Dit zijn vitamine A,D, E en K. Deze zitten in vette vis, kaas, vet vlees en boter.
Vetten beschermen je organen en maken een isolatielaagje tegen de kou.
Koolhydraten
Er zijn drie soorten koolhydraten.
- Zetmeel ( komt voor in aardappelen, peulvruchten, brood, rijst en macaroni.)
Zetmeel word in je lichaam omgezet in glucose, dit gebeurd langzaam, zo blijft je bloedsuikerspiegel op peil.
- Suikers (komen voor in fruit, gebak, snoep en koek)
Suiker word direct opgenomen in je bloed, hierdoor schommelt je bloedsuikerspiegel.
- Voedingsvezels (komen voor in volkorenbrood, groente, fruit en peulvruchten)
Voedingsvezels stimuleren je darmen. Deze heb je dus nodig om je ontlasting goed kwijt te kunnen. Hierbij moet je ook goed drinken en bewegen.
Eiwitten
Eiwitten zijn bouwstoffen, ze zitten in dierlijke producten zoals zuivel, vlees en vis.
maar ook in plantaardige producten zoals noten en granen.
Vitaminen
Vitaminen lossen op in vet (A,D,E en K) of in water (B en C).
Vitamine B zorgt ervoor dat alles in je lichaam werkt. Vitamine B zit in brood en granen maar ook in vlees.
Vitamine C zorgt voor je weerstand, zit veel in groente en fruit.
Vitaminen in water lossen sneller op dan die in vetten, daarom moet je voorzichtig zijn met bijvoorbeeld het koken van groente, doe dit niet te lang, dan gaan de vitamines verloren.
Water
Water is belangrijk voor je lichaam, het zorgt onder andere voor;
- cellen de juiste vorm houden
- Vervoer van allerlei stoffen (Bloed)
- Regelen van de lichaamstemperatuur
- Oplosmiddel voor allerlei stoffen
Energie
Energie die je nodig bent om te werken of na te denken worden uitgedrukt in kilojoules (KJ).
1 gram vet is 38 kj.
1 gram koolhydraten is 17 kj
1 gram eiwit is 17 kj
Vet levert veel meer energie dan koolhydraten en eiwitten.
Het verschilt per persoon wat je nodig bent aan energie. Als je meer energie opeet dan dat je verbrand word je dikker.
...
Aandachtspunten in de voeding van senioren
De energiebehoefte
...
De energiebehoefte
Door verlies van actief spierweefsel en doordat mensen minder lichamelijke activiteiten doen daalt de energiebehoefte geleidelijk bij het ouder worden.
Je bent als je ouder word dus steeds minder kilo calorieen nodig.
_______________________________________________
Voor de man:
(gewicht +/- 75 kg)
Tussen de 60 en 74 jaar2400 kcal/dag
Boven de 74 jaar 2200 kcal/dag
Voor de vrouw:
(gewicht +/- 55 kg)
Tussen de 60 en 74 jaar1850 kcal/dag
Boven de 74 jaar1800 kcal/dag
_______________________________________________
De aanbevolen energiebehoefte is vastgesteld op:
- 10-15 energie procent voor de eiwitten
- Maximaal 30 procent voor de vetten
Waarvan niet meer dan 10 procent uit verzadigd vet komt om hart en vaat ziekten te voorkomen.
Het is belangrijk de goede vetten te kiezen om de vetzuren die je lichaam nodig heeft aan te voeren.
- 55 procent uit koolhydraten
________________________________________________________________________
Klik hier voor meer informatie over de voedselbehoefte van senioren.
Gezond eten op gevorderde leeftijd door Prof. Dr. M. Vandewoude, R. Suy
Universitair Centrum Geriatrie Antwerpen
ZiekenhuisNetwerk Antwerpen (ZNA St Elisabeth), Universiteit Antwerpen
De vochtbehoefte
...
De vochtbehoefte
Het is belangrijk dat iemand die ouder is goed drinkt!
Het is belangrijk dat náást het vocht wat in de voeding zit nog
1,5 liter als drank bijgegeven moet worden.
Hierbij kun je denken aan:
water, koffie, thee, soep of bouillon, groente of vruchtensap
of wijn en bier.
TIP: Je kunt iemand beter de hele dag kleine beetjes laten drinken dan
een paar keer per dag een grote hoeveelheid.
...
Klik hier voor meer informatie over vocht in het lichaam.
Hoeveel vocht je nodig hebt hangt af van leeftijd, temperatuur, inspanning, het eten en de gezondheidstoestand.
Aanbevolen hoeveelheid eiwitten
...
Eiwitten
Eiwitten spelen een belangrijke rol in het lichaam. Veel ouderen consumeren te veel eiwitten.
Te veel eiwit zorgt ervoor dat de uitscheiding van calcium sneller gaat en het vergroot de kans op botontkalking.
Eiwitten uit vlees, zuivel en peulvruchten (zoals bijvoorbeeld soja) zijn moeilijk opneembaar.
Eiwitten uit groenten, noten, zaden, linzen en vis neemt het lichaam beter op, vooral wanneer meerdere bronnen van eiwit in één maaltijd worden gecombineerd.?
In tegenstelling tot koolhydraten en vetten waarvan de reserves in het lichaam aangesproken kunnen worden,zal een verminderde eiwitaanvoer enkel ten koste vanspierweefsel gecompenseerd worden.
Om erachter te komen hoeveel gram een oudere nodig heeft moet je simpelweg het lichaamsgewicht in tweeën delen.
Een vrouw van ongeveer 60 pond moet ongeveer 65 gram eiwit per dag binnenkrijgen.
Een portie van tonijn heeft ongeveer 40 gram eiwit.
Varieer met meer vis, bonen, erwten, noten, eieren, melk, kaas en zaden.?
10 g eiwit zijn aanwezig in:
• 50 g vlees, gevogelte, vis
• 1 ei
• 35 g gouda
• 300 ml melk of yoghurt
• 125 g brood ( 3 à 4 sneden)
• 90 g (ongekookte) deegwaren
• 50 g noten
________________________________________________________________
Klik hier voor meer informatie over eiwitten.
Volwassen personen hebben gemiddeld ongeveer 0,8 g eiwit per kilo lichaamsgewicht nodig.
Aanbevolen hoeveelheid vezels
...
Vezels
Een optimale voeding moet ongeveer 30 g voedingsvezels bevatten,
verspreid over de dag.
Een tekort kan leiden tot constipatie.
Gebruik daarom voldoende groenten, fruit,
(eventueel fijngesneden, geraspt, ..),
bruin brood en /of volle ontbijtgranen.
Let bij senioren op een goede verzorging van het gebit omdat kauwen
erg belangrijk is bij het optimaal binnenkrijgen van vezels.
Kauwen is de eerste stap in de spijsvertering.
Het voedsel wordt vermengd met speeksel, wat de spijsvertering
helpt om goed te werken.
Bovendien helpt speeksel je mond reinigen. Als je te weinig kauwt, blijven er gemakkelijker resten van zachte voeding aan de tanden kleven. Je vergroot dus je kans op tandplak en gaatjes in de tanden. Door te kauwen maak je je kauwspieren en je kaken sterker, wat ook een positieve invloed heeft op je gebit.
Door stevig te kauwen, krijg je sneller een verzadigingsgevoel. Zo eet je niet meer dan nodig. Wie langzaam kauwt en eet, is ook minder geneigd om tussendoor te snoepen. Onderzoek heeft aangetoond dat zacht voedsel tot een gewichtstoename leidt, terwijl bij vaster voedsel meer energie wordt verbrand.?
Tip: Zet vooral voldoende rauwkost, brood, vlees en beetgare groenten op het menu.
NB.
Gepureerde fruit- en groentendrankjes bevatten minder voedingsstoffen (en dan vooral vezels) dan vers fruit of groenten. Zo bevat een Chiquita Smoothie aardbei-banaan (200 ml) bijvoorbeeld nauwelijks 1 gram vezels, tegenover meer dan 10 g en meer in dezelfde hoeveelheid vers fruit. Hoe meer het fruit wordt gemixt, hoe meer vezels en voedingsstoffen er verloren gaan. Voedingsvezels zorgen voor een goede darmwerking, omdat ze vocht vasthouden.
Smoothies en dergelijke kunnen vers fruit of groenten dus niet vervangen, ze kunnen hoogstens een aanvulling zijn. Volgens het Nederlandse Voedingscentrum Een smoothie gemaakt van zuiver fruit kan eventueel kan een smoothie van zuiver fruit voor maximaal 100 gram meetellen bij de aanbevolen hoeveelheid fruit (= 200g per dag).
Aanbevolen hoeveelheid vitamines
...
Vitamines
Ouderen gaan in het algemeen minder eten, met het risico dat de voeding niet langer kan voorzien in de benodigde hoeveelheden vitamines en mineralen.
- Vitamine C
Vitamine C geeft een probleem, omdat te weinig groenten en fruit wordt gegeten. Rokers hebben bovendien een hogere behoefte aan vitamine C dan niet-rokers.
- Vitamine D.
Vitamine D wordt deels uit de voeding gehaalden deels in de huid gevormd onder invloed van zonlicht.De gezondheidsraad heeft de aanbevolen hoeveelheid vitamineD voor senioren verhoogd om de kans op botontkalking te verkleinen. Op basis daarvan adviseert het Voedingscentrumnu vitamine D supplementen voor vrouwen vanaf 50 jaar envoor mannen vanaf 60 jaar.
- Vitamine E
werkt als anti-oxidans en vertraagt de veroudering van de cellen.
Vitamine E komt voor in plantaardige oliën (maïs, soja,kokos, aardnoten), graanproducten, eieren en bladgroenten.Men denkt dat een opname die flink hoger ligt dan de huidige aanbevelingen een gunstig effect op de gezondheid zou kunnen hebben door het risico op kanker, cardiovasculaireziekten en staar aan de ogen te verminderen.
- Vitamine B12
Bij veel ouderen is niet zozeer de inname, als wel de opname van vitamine b12 in het lichaam een probleem. De opname van vitamine B12 uit supplementen en verrijkte voedingsmiddelen is meestal geen probleem.
Ongeveer een kwart van de Nederlandse ouderen heeft een tekort aan vitamine B 12. De belangrijkste oorzaak van dit vitaminetekort bij ouderen is niet de hoeveelheid vitamine B12 in de voeding, maar een verminderde opname van vitamine B12 in de darm.
Vitamine B12 moet in de maag worden voorbewerkt voordat het in de darm kan worden opgenomen. Veel ouderen hebben echter last van maagslijmvliesontstekingen waardoor vitamine B12 in de maag niet goed voorbewerkt kan worden en de opname in de darm in het gedrang komt. Vitamine B12 in supplementen en in voedingsmiddelen kan, voor een klein deel, zonder voorbewerking worden opgenomen.
...
Hoeveel vitamines zijn senioren nodig?
Klik hier voor meer informatie over de vitamines die senioren nodig zijn.
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitaminen ouderen
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitaminen ouderen2
Aanbevolen hoeveelheid sporenelementen en mineralen
...
Mineralen
Als ouderen minder dan 1500 calorieën binnen krijgen per dag onstaat er een tekort aan de volgende mineralen.
• Calcium
Bij ouderen vanaf 60 jaar zou de aanvoer 1200mg/dag moeten zijn.
Omdat melk en kaas de belangrijkste leveranciers zijn van calcium, worden ze in het menu voor senioren belangrijker: 3 tot 4porties melk of melkproduct zijn nodig, liefst in magere of halfvette vorm.
Het is wenselijk deze calciumrijke voeding te koppelen aanmatige dagelijkse lichaamsoefeningen die aangepast zijn aan degezondheidstoestand van de bejaarde.
• IJzer
De aanbevolen hoeveelheid voor senioren (10mg/dag)wordt meestal bereikt met de voeding. Altijd supplementen innemen is dus nutteloos. Natuurlijke bronnen zijn: rood vlees, volkorenbrood, vis, groenten en aardappelen.
• Selenium
is een spoorelement met een sterke anti-oxidantwerking, waardoor het ontstaan van bepaalde degeneratieve ziekten wordt tegengegaan.
Uit wetenschappelijke studies uitgevoerd in de USA blijkt o.a. dat een optimale voorziening van selenium in de voeding kan leiden tot een belangrijke vermindering van het aantal gevallen van prostaatkanker.
De aanbevolen dagelijkse inname voor selenium bedraagt 70 µg/dag.Vooral (orgaan)vlees, vis, uien, volkorenbrood, tomaten en broccolibevatten veel selenium.
...
Klik hier en vind alle vitamines en mineralen overzichtelijk op een rij!
Voedingspiramide voor ouderen
...
Voedselpiramide
Wat is de voedselpiramide & waarom is de voedselpiramide ontstaan?
Het model van de voedselpiramide wordt aanzien om een evenwichtige voeding voor te stellen. Dit wil dus zeggen dat, als je de voedselpiramide volgt je de juiste hoeveelheid vitamine binnenkrijgt die nodig zouden zijn voor een gezond menselijk lichaam.
De voedselpiramide is er enkel maar om mensen te laten zien wat ze moeten eten om hun lichaamsstoffen in evenwicht te houden en gezond te eten.
Hoe zit de voedselpiramide in elkaar?
Dagelijkse fysieke activiteit
Ons lichaam is gemaakt om te bewegen, iets wat we de laatste jaren altijd maar minder doen.
Dus een beetje lichaamsbeweging is nodig, anders kan ons lichaam de kleinste inspanning niet meer aan en worden we te dik.
Water, zo veel men wil
Water is de basis in de meeste voedselpiramides of beter gezegd drank waar van nature geen suiker in zit.
De hoeveelheid dat je hier van mag hebben is onbeperkt.
Graan- en zetmeelproducten
In een evenwichtige voeding zijn ze de belangrijkste bron van energie.
Het is ook de ‘zwaarste’ groep, hij moet het meeste gewicht in het bord leggen.
Over het algemeen wordt de aanbevolen hoeveelheid energie uit complexe koolhydraten zelden gehaald.
De belangrijke boodschap ‘bij iedere maaltijd’ heeft als doel dat deze familie in ieder van de drie hoofdmaaltijden vertegenwoordigd moet zijn.
Fruit en groenten
Meer fruit en groenten eten is één van de belangrijkste doelstellingen voor de volksgezondheid. Volgens de WGO zou de dagelijkse inname van groenten en fruit tussen de 400 en 800 g per dag moeten bedragen. Er wordt geen verdere verdeling tussen fruit en groenten gemaakt. Algemeen wordt aanvaard dat de verhouding groenten/fruit hoger dan 1 zou moeten zijn, vandaar dat het vak ‘groenten’ groter is dan het vak ‘fruit’.
Zuivelproducten
Uit de berekeningen van de dagelijkse aanbreng van voedingsstoffen blijkt dat om aan de aanbevolen hoeveelheid calcium te voldoen tenminste twee maal per dag zuivelproducten (2 porties) op het menu moeten staan
Vlees, gevogelte, vis, eieren, vleeswaren
Deze bronnen van dierlijke eiwitten zijn nuttig, maar al te vaak worden ze in te grote hoeveelheden ingenomen. De boodschap ‘1 tot 2 maal per dag’ wijst op de dagelijkse noodzaak, maar dit betekent niet dat ze bij iedere maaltijd moeten aanwezig zijn.
Smeer- en bereidingsvet
Hier moet vooral op de kwantiteit gelet worden. Deze groep is wel noodzakelijk, maar moet met mate ingenomen worden. Afwisseling in de soort vetstoffen is ook van belang.
De "extra's"
In deze groep zitten de voedingsmiddelen die, in tegenstelling met de andere families, niet noodzakelijk zijn voor een evenwichtige voeding. Meer zelfs: vaak maken ze de voeding onevenwichtig. Sommige gezondheidsmedewerkers zouden liever deze groep geschrapt zien uit de voedselpiramide, maar de toemaatjes zijn nu eenmaal een realiteit. Voor sommigen consumenten vallen ze bijzonder in de smaak, vandaar dat ze absoluut moeten ‘beheerst’ worden.?
__________________________________________________________________________
Voedselpiramide voor ouderen.
Fruit – Focus je op hele vruchten in plaats van op sappen voor meer vezels en vitaminen, en doel op 1 ½ tot 2 stuks fruit per dag. Ga voor een kleurrijk stuk fruit zoals bessen of meloenen.
Groenten – Kleur is uw vertrouwen in deze categorie. Kies antioxidanten, rijke donkere groene groenten. Zoals boerenkool, spinazie en broccoli, alsmede sinaasappelen en geel, zoals wortelen en pompoenen. Probeer ongeveer 2 tot 2½ kopjes groenten binnen te krijgen.
Calcium – De gezondheid van je botten is afhankelijk van voldoende calcium zo hou je met voldoende calcium botfracturen en osteoporose tegen. Ouderen moeten ongeveer 1200 mg calcium per dag binnenkrijgen, dit kan met producten zoals melk, yoghurt en kaas. Niet-zuivel bronnen omvatten zoals tofu, broccoli amandelen en boeren kool.
Granen – Wees slim met het kiezen van kolhydraten en kies hele korrels over verwerkte witte bloem voor meer voedingsstoffen en een hoger aantal vezels. Ouderen moeten 6 tot 7 ons per dag eten, een ons is ongeveer 1 sneetje brood.
Eiwit – Ouderen hebben ongeveer 5 gram per pond lichaamsgewicht. Om erachter te komen hoeveel gram u nodig heeft moet u simpelweg uw lichaamsgewicht in tweeën delen. Een vrouw van ongeveer 60 pond moet ongeveer 65 gram eiwit per dag binnenkrijgen. Een portie van tonijn heeft ongeveer 40 gram eiwit. Varieer uw bronnen met meer vis, bonen, erwten, noten, eieren, melk, kaas en zaden.
Belangrijke vitamines en mineralen
Water – Ouderen zijn gevoelig voor uitdroging omdat hun lichaam een deel van zijn vermogen verliest om te reguleren. Zet op een blaadje in de keuken de opmerking om elk uur te genieten van een glas water. En voorkom zo urineweg infecties, constipatie.
Vitamine B – Als u de 50 jaar heeft bereikt produceert uw maag minder maagzuur waardoor het moeilijk is om vitamine B12 te absorberen. Vitamine B12 heeft u nodig om uw bloed en zenuwen te behouden. Zorg dat u aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van B12 komt (2,4 microgram) .
Uitleg over voedselpiramide
Probleemsituaties
Problemen met eten bij senioren.
...
De meest voorkomende reden van eetproblemen bij senioren is het feit dat het lichaam 'op' is.
De eetlust neemt af en het is praktisch onmogelijk om deze lust weer op te wekken.
Vaak is dit één van de eerste symptomen van het feit dat de dood nadert. Dit klinkt vrij macaber, maar om onduidelijkheid te voorkomen: dit is een natuurlijke dood door ouderdom.
Een mens kan niets meer wensen dan 'in de slaap genomen' te worden. Oudere mensen drinken over het algemeen minder dan jongeren.
Het lichaam van ouderen signaleert dorst moeilijker. Een team Australische onderzoekers heeft na uitgebreid onderzoek geconcludeerd dat de hersenen van ouderen minder reageren op signalen uit mond, keel en maag. In het begin van de jaren tachtig werd ook een onderzoek gedaan met betrekking tot dorst. Een groep jongeren en een groep ouderen kreeg na een etmaal niks gedronken te hebben een hoeveelheid water aangeboden, en wat bleek, de ouderen namen maar de helft in van wat de jongeren dronken. Het lichaam reageert zodra het vocht de mond raakt, waarna andere zintuigen zoals de keel en de maag het dorst gevoel wegnemen. Hieruit blijkt dus dat deze zintuigen van ouderen het dorst gevoel eerder wegnemen. Het klinkt dan ook niet meer dan logisch dat dit met eten hetzelfde is.
Naast de zintuigen reageren ook hormonen op de signalen van eten en drinken. Als middel tegen uitdroging produceert ons lichaam vasopressine, wat ook wel bekend staat als het anti-diuretisch hormoon (kortweg: ADH).
Dit hormoon roept de nieren op om minder urine te produceren, waardoor er meer vocht in het lichaam blijft. Zodra een mens gaat drinken hoort de werking van dit hormoon drastisch te dalen. Bij de jongeren gebeurde dit, bij de ouderen zo goed als niet.
Volgens de Australische onderzoekers werken de interoceptors (gevoelszenuwuiteinden, liggend in het slijmvlies van ademhalings-en spijsverteringsorganen) niet goed waardoor de hoeveelheid gedronken vocht overschat wordt door deze hersengebieden. er komt te weinig vocht binnen, maar er is geen dorst. Aan de andere kant denken de fysiologen dat het de zintuigen zijn die te weinig signalen geven, waardoor het vasopressine hormoon niet in werking kan treden. Een echte conclusie is er dus nog niet.
Anorexia onder ouderen
Anorexia nervosa komt vooral voor bij jonge meisjes. Deze meisjes hebben een vervormd beeld van hun lichaam. Ze vinden zichzelf vaak te dik en streven dikwijls naar een abnormaal lichaamsgewicht. Bij ouderen komt deze aandoening ook veel voor, zij het in een andere vorm. Ouderen voelen zich eerder verzadigd, waardoor de behoefte om te eten weg is. Hierdoor kunnen zij een gewichtsverlies van meer dan twee kilo in vijf jaar tijd krijgen. Dit is niet veel, maar verdubbelt de kans op sterfte in de daarop volgende tien jaar. Ook is dit er maar moeilijk bij te eten als je geen honger hebt. Je wil het wel, maar je lichaam niet. Dit lijkt weer op een op=op geval, en echte oplossingen zijn tot dusver niet gevonden. Wel wordt er geëxperimenteerd met het extra toevoegen van vitamine B12. Deze vitamine zou de kans op botbreuken verminderen, maar een oplossing voor het voedingsprobleem is nog niet gevonden, ook al zijn er steeds meer oorzaken bekend.
Tips
Tot slot nog enkele tips welke u aan een familielid, bekende kunt geven, of zelf kunt toepassen:
- Eet op regelmatige tijd ('s ochtends om 7 uur, 's avonds om 6 uur)
- Eet wanneer u geen eetlust hebt zuivel, dit is licht te verteren en is goed voor u botten, daarnaast eet het makkelijker weg dan een maaltijd.
- Pas op met medicijnen, onderzoek altijd wat de bijwerkingen zijn, het is mogelijk dat deze de eetlust verminderen.
...
Ondervoeding bij ouderen Tijd voor MAX: Ondervoeding | MAX, 7 dec 2010
50% van de 80-jarigen in verzorgingstehuizen en ziekenhuizen heeft last van ondervoeding. Wat is er tegen te doen? Dit onderwerp wordt behandeld door huisarts Ted van Essen in Tijd voor MAX op dinsdag 7 december 2010.
Hulpmiddelen
Hulpmiddelen bij verminderde armfunctie
Een informatieflyer van spierziekten.nl over hulpmiddelen die beschikbaar zijn als een patient een arm minder goed kan gebruiken.
Slikproblemen
Slikproblemen bij ouderen
Slikproblemen bij ouderen (of problemen hebben met het gebit) kan een gezond eetpatroon in de weg zitten. Maar hoe worden de slikproblemen bij ouderen veroorzaakt?
- Doordat bij sommigen het strottenklepje in de luchtpijp niet goed afsluit, kan er eten in de luchtpijp terechtkomen. Normaal hoest je het eten op en is er niks aan de hand, maar de hoestreflex werkt niet altijd goed bij ouderen.
- Beschadigde zenuwen die betrokken zijn bij het slikreflex kunnen ook een oorzaak zijn van slikproblemen bij ouderen.
- Spieren van de mond, tong en keel kunnen verzwakt zijn.
- Ouderen met bepaalde aandoeningen kunnen ook last krijgen bij het slikken, zoals ouderen met neurologische aandoeningen bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson of MS (Multiple sclerose), een tumor of bij ouderen die een beroerte of hersenbloeding hebben gehad.
Als je ook problemen hebt met je (kunst)gebit zorgt dit voor nog meer problemen, want dit kan naast het slikprobleem ook het kauwen in de weg zitten. Bij ouderen zijn dit veel voorkomende problemen. In overleg met de huisarts kan er in dit geval andere of medische voeding worden overwogen zodat toch voldoende voedingsstoffen worden ingenomen.
Om naast medische voeding toch ‘normaal’ te kunnen eten, is het zaak om de oorzaak van de slikproblemen of kauwproblemen aan te pakken.
Als de oorzaak bekend is, kan je de zorgvrager begeleiding bieden. Zo kun helpen je bij het trainen van de spierfuncties. (met behulp van een fysiotherapeut of logopedist) Daarnaast kun je de zorgvrager handige tips geven, zoals de houding tijdens het eten en hoe dik het voedsel moet zijn.?
Tips bij het eten voor senioren
Uitdroging
Dehydratie (uitdroging)
Dehydratie, of uitdroging, leidt bij ouderen tot een verhoogd risico op ziekte en overlijden.
Het is ook een belangrijke aanleiding voor extra ziekenhuisopnames.
Dehydratie komt vaak voor bij ouderen met infecties, maar wordt ook gezien tijdens langdurige periodes van hete buitentemperaturen (hittegolven), waarvan verwacht wordt dat ze in de Westerse wereld steeds meer zullen voorkomen.
Ouderen zijn meer kwetsbaar voor uitdroging dan jongeren. Dit hangt samen met de veranderingen, die als gevolg van het normale verouderingsproces, in de water- en zouthuishouding optreden.
Bij kwetsbare ouderen thuis en in instellingen, die veelal gekenmerkt worden door diverse stoornissen (verschillende ziektebeelden), beperkingen en handicaps én die bovendien vaak veel medicijnen gebruiken, versterken deze factoren niet altijd de genoemde normale fysiologische veranderingen, waardoor hun kans op dehydratie/ uitdroging alleen maar groter is.
...
Een artikel over dat bij teveel eten het risico op geheugen verlies toeneemt.
Wie meer dan 2.100 calorieën per dag eet, heeft twee keer zoveel kans op geheugenverlies. Dat blijkt uit een Amerikaans onderzoek. Een caloriearm dieet zou de geest van oudere mensen scherp houden en zelfs Alzheimer kunnen voorkomen.
Informatie over preventie en behandeling in hitte perioden.
Voedingsadvies voor ouderen
Ouderen of bejaarden zijn mensen van 65 jaar of ouder. Deze groep zal in de komende jaren sterk in omvang toenemen. Om te zorgen dat iedereen 'gezond' oud kan worden is het belangrijk dat er goede voeding wordt genuttigd. Voeding heeft een onmiskenbaar effect op het verouderingsproces. In dit artikel wordt beschreven welke factoren van invloed zijn op de zelfzorg voor voeding, en de voedingsadviezen voor ouderen.
Voeding voor senioren
Wat is uitdroging?
Als een slachtoffer meer vocht verliest dan hij inneemt, ontstaat uitdroging (dehydratatie). Het slachtoffer verliest niet alleen vocht, maar ook zouten en andere voedingsstoffen. Deze ernstige toestand kan ontstaan bij hevige diarree, braken, zweten of koorts. Het slachtoffer gaat zich steeds zwakker voelen. Het grootste risico bestaat bij baby’s, jonge kinderen, bejaarden en door ziekte verzwakte personen.
Wat stel je vast bij uitdroging?
- Droge mond en slijmvliezen.
- Dorst (maar kleine kinderen of ouderen melden dit niet altijd).
- De ogen liggen diep in de oogkassen.
- De huid verliest zijn soepelheid.
- Weinig en donkere, sterk ruikende urine.
- Algemeen zwaktegevoel.
- Hoofdpijn.
- Bij een baby: ingetrokken fontanellen (de huid boven de nog niet aan elkaar gegroeide schedelbeenderen trekt naar binnen).
Wat doe je?
- Vraag of het slachtoffer een droge mond heeft. Controleer dit eventueel. Trek een handschoen aan en steek een vinger tussen de kaak en de tanden. Bij uitdroging blijft de handschoen droog.
- Controleer de soepelheid van de huid. Neem met duim en wijsvinger een huidplooi op de handrug en laat deze los. Bij uitdroging verdwijnt de plooi traag.
- Zorg dat het slachtoffer regelmatig kleine hoeveelheden drinkt. In minder ernstige gevallen is water meestal voldoende. Anders geef je licht gezouten bouillon of verdund fruitsap. Bij de apotheker, in sportwinkels of winkels voor avontuurlijk reizen vind je ook kant-en-klare oplossingen die beschermen tegen uitdroging. Als die niet beschikbaar zijn, voeg je aan een liter drinkbaar water een half theelepeltje zout, een half theelepeltje bakpoeder (natriumbicarbonaat) en drie theelepeltjes suiker toe.
Hoe voorkom je uitdroging?
- Drink voldoende, wacht niet tot je dorst krijgt.
- Drink meer dan gewoonlijk als je koorts hebt, extra inspanning doet (sport of werk) en bij warm en vochtig weer.
- Drink regelmatig kleine hoeveelheden.
- Drink verschillende soorten drankjes (water, bouillon, groentesap, limonade).
- Eet fruit en groenten die rijk zijn aan water. Bijvoorbeeld een watermeloen of komkommer.
/BBA04D83517DFB55C1257601004E9C19/%24FILE/EHBO%20logo.jpg)
Verwerkingsopdracht "Maaltijden aan huis"
...
Verwerkingsopdracht "Maaltijden aan huis".
Je werkt als verzorgende IG in de thuiszorg.
Verschillende zorgvragers in je team maken gebruik van een maaltijdservice.
Een voorbeeld van zo een bedrijf is Apetito.
Dit bedrijf levert de maaltijden per week thuis af bij de zorgvrager.
De zorgvrager vult per week een maaltijdlijst in, deze worden dan bezorgd in een doos en bewaard in de diepvries.
Zo kunnen ze elke dag een maaltijd naar keuze warm maken in de magnetron.Een bedrijf komt dan het eten thuis brengen bij de mensen omdat
het de mensen zelf niet meer lukt om te koken.
...
?
...
Opdracht 1
Je komt 's ochtends in je route bij Dhr. Verhoef, na de wasbeurt en een praatje vraagt hij of je zijn maaltijdenlijst in wilt vullen..
Hij heeft hier zelf geen verstand van en kan volgens hem niet kiezen tussen al die lekkere dingen die erop staan.
Vul aan de hand van de brochure "Maaltijden aan huis"
(link staat onder deze opdracht)
de lijst in voor Dhr. Verhoef.
Je mag zelf weten welke maaltijden je kiest, maar houd wel rekening met het volgende;
- Meneer lust graag kip.
- Meneer lust geen garnalen.
- Meneer wil elke dag een soep vooraf.
- Meneer wil elke dag een toetje na.
Dhr. Verhoef heeft geen speciaal dieet.
____________________________________________________________________
Opdracht 2
Vul ook de bestellijst in voor mevrouw Borg.
Alleen gaat deze mevrouw op maandag, woensdag en vrijdag naar de dagopvang en krijgt ze op deze dagen daar de warme maaltijd.
(Ze eet dus maar vier maaltijden per week)
Mevrouw Borg heeft een natruim (zout) arm dieet en lust alles.
Let wel op:
Uw bestelling dient minimaal 7 maaltijden of één dinerdoos groot te zijn. Als uw winkelwagentje gevuld is met minimaal 7 maaltijden of één dinerdoos dan kunt u verder gaan met het versturen van de bestelling.?
*Houd ook rekening met de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voor ouderen.
(Zie hulpschema hieronder)
______________________________________________________________________
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voedingsstoffen voor ouderen.
Brochure "Maaltijden aan huis"
Opdracht "het maken van een folder"
...
Een folder maken over "gezonde voeding van senioren".
Hier onder vind je alle informatie die je nodig bent om de opdracht over de gezonde voeding van senioren te kunnen maken..
...
Traditioneel recept "Krentjebrij"
...
Een traditioneel Gronings/Drents recept.
Krentjebrij (of ook wel watergruwel.)
...
Krentjebrij is de Groningse /Noord-Drentse benaming van
watergruwel, een nagerecht met veel bessensap, dat meestal koud wordt gegeten.
Het woord gruwel komt van het Engelse woord gruel = pap.
Niet dat jullie denken, dat het gruwelijk smaakt, hoewel het wel een beetje een vies oud-rose kleurtje heeft, smaakt het lekker fris!
Ingredienten die je nodig bent:
2 liter water
150 gram vluggort
1 flesje rode bessensap
150 gram krenten en rozijnen ( bij voorkeur voorgeweekt )
2 kaneelstokjes
150 gram suiker ( of hoeveelheid naar smaak uiteraard )
Een snufje kruidnagel
Hoe maak je krentjebrij?
Breng alles gezamenlijk aan de kook en laat de krentjebrij op een zacht vuurtje koken, tot de gort gaar is.
( ong. 15 minuten en vergeet niet af en toe te roeren i.v.m. aanbrandgevaar )
Naar smaak dikker of dunner maken met bessensap en/of water.Indien de krenten en rozijnen niet worden geweld voor de tijd, wordt de krentjebrij aanzienlijk dikker, door het vocht wat ze nog opnemen na het koken. Hou daar dan rekening mee.
Hoe dien ik de krentjebrij op?
Opgediend in glazen kommetjes ziet het er leuk uit. Je kunt het eten met vanillevla of slagroom, of met allebei, nog lekkerder! * zie afbeelding
...
Hoe maak ik "Krentjebrij"? .. de instructiefilm!
Einde verkoop van krentjebrij
Voedingspiramide ouderen
