Inleiding

Hallo lezers,

Mijn naam is Bouke en dit is mijn activiteitenmap voor de opleiding SAW PW (MZ) 1E.

Ik wens u/jij veel leesplezier.

Baby

Beeldende Vorming

Vingerverven

Activiteit	Vingerverven Kuikens maken
Doelgroep	Baby vanaf 6 maand
Doel	Een kuiken geschilderd door kinderen va 6 maand levert geen herkenbare resultaten op. Door ze vingerverf te geven krijgen ze de gelegenheid om verf te voelen en beweging te sturen. De herkenbare details laten aanbrengen met een andere kleur benadrukt deze accenten. Kinderen nodig je zo uit doelbewust op een bepaalde plaats een stip of een lijntje te zetten, met een vinger. Hiervoor is beheersing van de beweging nodig en groeit herkenning.
Benodigdheden	Kuikens in alle soorten en maten, ze moeten wel geel zijn. Afbeeldingen uit tijdschriften, pluche kuikens, paaskuikens, veertjes, indien mogelijk; echte kuikens! Gele, rode en zwarte vingerverf. Vellen papier. Minimaal A3 formaat
Plaats	Binnen
Voorbereiding	Praat over kuikens, hoe zacht ze zijn. Wijs op de snaveltjes, de zwarte oogjes, en de dunnen pootjes. Laat de kinderen met een vinger een zacht speelgoedkuiken voelen, of de veertjes.
Uitvoering	Geef alleen zwarte en gele vingerverf en inspireer tot het schilderen van een kuiken. Zet in alle soorten en maten en materialen verzamelde kuikens in de buurt. Als een kuiken geschilderd is, mogen ze 1x hun vinger in de zwarte verf dopen om een oogje te zetten 2 pootjes te maken. Laat ze zelf bepalen waar de poten en het oog komen, maar houdt het bij hooguit 2x dopen. Daarna nog 1x vinger in rode verf voor snaveltje. NIET voordoen, laat je verrassen!
Variatie	Ander onderwerp kiezen, vlinder, winter sneeuwman, etc.

Vingerverven

Leeftijd	Baby v.a. 8 maanden
Activiteit	Tekenzand
Nodig	Per kind 1 dienblad met opstaande rand Aardappelmeel; maïzena Lepel Zout Schoon zand, engels duinzand, vogelzand
Voorbereiding	Maak een papje van maïzena. Het papje moet slijmerig zijn en van een lepel afdruipen. Meng dit papje door het zand om er ‘pakzand’ van te maken. Als je een hand ‘pakzand’ samenknijpt, staan de afdrukken van je vinger in het zand en blijft de samengedrukte vorm op je hand liggen. Evt. beetje zout toevoegen. Leg op ieder dienblad een laagje zand, laat de kinderen daarin tekenen met hun vinger of stokje. Evt. zet rustige muziek op. ( paar week bewaren in dichte emmer, ivm maïzena is bederfelijk)
Waar	Binnen / Buiten
Doel, visie	Stimuleert spelen met zand, door grijpen, prikken, voelen kinderen de structuur en kunnen opgaan in deze beleving

Watertekenen!

Leeftijd	Dreumes v.a. 1 jaar Peuter
Activiteit	Watertekening maken
Nodig	Schoon drinkwater in een emmer Spuitflessen met grote spuitmond, goed schoongemaakt Kleinere spuitmond is meer geschikt voor peuter
Voorbereiding	Spuitflessen vullen met water. Laat kinderen de fles met 2 handen vasthouden, met spuitmond naar beneden. Drukken en krach zetten is dan nauwelijks nodig. Kleine kinderen kunnen dit al. Op deze manier kunnen ze sporen maken door lopend te spuiten of door spuitend te tekenen. Gericht spuiten stimuleren door met krijt cirkels te trekken waarop ze kunnen mikken.
Waar	Buiten
Doel, visie	Spuiten is 1 van de verrassende mogelijkheden van water. Voor kinderen houdt spuiten met water de ontdekking in dat ze door iets te doen met hun handen, iets kunnen veroorzaken buiten hun bereik. Dar is veel oog- hand coördinatie voor nodig.

Spel

Activiteit	RAMMELAAR
Doelgroep	6-9 maanden
Doel	Stimulering van de motoriek. Verbetering van de hand-oog coördinatie. Verbetering van grip en vasthouden
Benodigdheden	Omgespoeld 0,2cl flesje Knikker papier
Plaats	Binnen; op de grond/ kussen of in de box
Voorbereiding	Stop een knikker in een klein drinkflesje. LIJM DE DOP VAST! Plak een papier over de helft van het flesje.
Uitvoering	Laat de baby het flesje vasthouden. Help de baby in het begin met bewegingen heen en weer. De baby ziet de knikker wel; en niet meer als de knikker achter het opgeplakte papier ‘verdwijnt’. Vraag de baby; ‘waar is de knikker?’
Variatie	Laat het flesje rollen over de grond of door de box.(dichtbij genoeg) Stimuleer de baby om het flesje te pakken.

Muziek

Muziek
Ontwikkelingsfase: de baby

Activiteit	Babyliedjes zingen/opzegversjes opzeggen. Voorbeeld: Klap eens in je handjes, blij, blij, blij op je boze bolletje, allebei. Handjes in de hoogte, handjes in je zij zo varen de scheepjes voorbij zo varen de scheepjes voorbij. Gekregen opdracht tijdens de les muziek: Uiteindelijk zitten er vijf voorbeelden van een opzegversje en/of een babyliedje in je map *(ga op zoek naar liedjes die je nog niet kent).*
Doelgroep	Baby’s (ook geschikt voor peuters, kleuters).
Doel	Contact maken met de baby, de baby laten luisteren naar je stem. Het helpt om luister- en concentratievermogen te verhogen. Je stem is een muziekinstrument waarmee je het meest directe contact maakt met een baby. Je geeft de baby persoonlijke aandacht, het biedt troost/geruststelling, bezorgt vrolijkheid enz. Het kan structuur helpen geven aan de dag (bijvoorbeeld liedjes zingen voor het slapen gaan). Simpele melodieën leggen de basis voor muzikaliteit en een goed muzikaal gehoor. Op latere leeftijd: Liedjes zingen ondersteunt taalontwikkeling, taalvaardigheid en het vergroten van de woordenschat. Ritme, rijm, melodie en intonatie vormen de basis van taal. Bij muziek hoort bewegen: klappen of dansen (motorische ontwikkeling), een kringdansje of een spelletje (sociale ontwikkeling).
Benodigdheden	Babyliedjes/opzegversjes. De melodietjes van veel traditionele kinderliedjes zijn, in rustig tempo, er wordt gebruik gemaakt van veel herhaling, voor kinderen al snel mee te zingen; dat geeft zelfvertrouwen.
Plaats	-
Voorbereiding	Zoek de tekst op en leer het liedje/opzegversje uit je hoofd.
Uitvoering	Zing het liedje of zeg het opzegversje op. Maak (oog) contact met de baby. Gebruik mimiek, varieer in toonhoogte en dynamiek met je stem en gebruik eventueel ondersteunende gebaren/overige lichaamstaal.
Variatie	Tekstvariatie; “poesje mauw” wordt “hondje waf”. Variatie in uitvoering: verander je stem/mimiek/overige lichaamshouding en gebaren.

Opzegversjes

Alle eendjes zwemmen in het water
Falderal de riere
Falderal de rare

Alle eendjes zwemmen in het water
Fal de ral de ral de ra

Klap eens in je handjes, blij, blij, blij
op je boze bolletje, allebei.
Handjes in de hoogte, handjes in je zij
zo varen de scheepjes voorbij
zo varen de scheepjes voorbij.

In de maneschijn, in de maneschijn
klom ik langs het trapje naar het raamkozijn.
En je raadt het niet, en je raadt het niet
zo vliegt een vogel en zo zwemt een vis
zo doet een duizendpoot die schoenenpoetser is.
En dat is één, en dat is twee
en dat is dikke, dikke, dikke tante Kee.
En dat is recht, en dat is krom
en nu draaien we het wieltje nog eens om, rom bom!

Grote klokken zeggen:
bimbam, bimbam.
Kleine klokken zeggen:
bimbam, bimbam, bimbam, bimbam.
En het kleine polshorloge:
tikketakke tikketakke tikketakke tik!

Op een grote paddestoel
rood met witte stippen
zat kabouter Spillebeen
heen en weer te wippen.
Krak, zei toen de paddestoel
met een diepe zucht
allebei de beentjes
hoepla in de lucht!

Drama

Ontwikkelkrant

Peuter

Beeldende Vorming

Activiteit	Vingerverf in zakjes
Doelgroep	Peuter Kleuter
Doel	Wij werken met deze zakjes aan de fijne motoriek (voorbereidend schrijven) Maar met voelzakjes werk je ook aan de sensorische ontwikkeling, creativiteit (op een veilige manier, want wat je niet ‘mooi’ vindt kun je zo weer wegvegen) en kleurenkennis (in dit geval herfstkleuren)
Benodigdheden	Ziploczakjes, of zakjes met een ‘ritssluiting’ aan de bovenkant (op de foto zie je Ziploc van 1 liter) Brede doorzichtige tape Verf Een raam om ze op te hangen (Let op: dit laatste is niet noodzakelijk, maar verhoogt wel de waarde van je activiteit. Het tegenlicht zorgt voor een extra effect en kinderen vinden het heerlijk om tussendoor naar buiten te kijken
Plaats	Binnen / Buiten
Voorbereiding	in een paar zakjes twee verschillende kleuren verf doen, zodat de kinderen het zelf door de zak heen kunnen mengen, zo ontdekken ze dat je op die manier nieuwe kleuren kunt maken. Vooraf met de kinderen even bespreken dat ze er alleen met hun handen en vingertoppen op mogen (tenzij je zelf aanvullende materialen gebruikt zoals wattenstaafjes) omdat het zakje anders kan scheuren.
Uitvoering	je kunt met dit simpele concept eindeloos variëren en het kan, met kleine aanpassingen, in vrijwel elk thema ingezet worden.Voelzakjes!
Variatie	witte verf met glitters voor kerst een rijtje zakjes met wit en steeds een beetje meer blauw zodat je van wit naar donkerblauw kunt werken voor de winter (of met een andere kleur voor de lente of zomer) een heleboel zakjes dicht tegen elkaar aan om een groot kunstwerk te maken haargel of shampoo er in… je kunt zelfs nog een foto of tekening achter het zakje op het raam plakken zodat je door in de verf te wrijven de afbeelding zichtbaar maakt.

Activiteit	Stempelen met verf
Doelgroep	Peuter
Doel	Je biedt allerlei materialen aan om de verf mee te verkennen, te voelen en eigen te maken terwijl het kind ook zijn motoriek oefent en veel leert over verschillende technieken en structuren. Het proces is belangrijker dan het product, vooral voor peuters is het nog zo belangrijk de verf te ervaren met het hele lichaam.
Benodigdheden	papier, vinger-/plakkaatverfverf, bordjes om de verf op te doen en ‘’dingen ‘’ die geschikt zijn om mee te stempelen. Denk aan: achterkant van plastic fles wc rol ballon beetje opgeblazen doormidden gesneden groente en fruit aardappel waar figuurtje uit gesneden is door begeleider sponsjes proppen kranten bladeren etc.
Plaats	Binnen
Voorbereiding	doe wat verf op een bord, niet meer dan 3 kleuren tegelijk, Het is leuk om af te wisselen in kleur omdat kinderen zo leren hoe mengkleuren gemaakt worden Smeer de verf een beetje uit over het bord zodat er een dun laagje verf ligt om het rolletje in te drukken.
Uitvoering	Druk de stempel in de verf en maak een afdruk op een groot stuk ( minimaal Aa3) papier. Stempel ook door zodat je het effect ziet van de verf die steeds minder zichtbaar wordt. Evt. peuter in luier laten stempelen aan tafel zittend of staand ivm klieder-ongelukjes Of schort aan doen.
Variatie	Het kan lang duren voor de verf helemaal droog is vanwege de soms grote hoeveelheid verf. De tekeningen zijn leuk om zo op te hangen, maar je kan er ook kaarten van maken of het gebruiken om rolletjes mee te beplakken, of om een cadeau mee in te pakken.

Zandtaart maken Leeftijd	Peuter Kleuter Schoolkind
Activiteit	Zandtaart maken
Nodig	Stevig speelzand in bak Bakvormen met sluiting Taartpapier Mooie steentjes of kralen Stukjes limonaderietjes Theelepel Spuitzak, zeef Poederzand Verjaardag kaarsjes
Voorbereiding	Deel 1; Laat de kinderen een bakvorm tot de bovenste rand vullen met speelzand, druk dit stevig aan. Taart versieren en zijkant er af halen, nu ook zijkant versieren. Deel 2; Later het zand weer zeven om nogmaals te gebruiken.
Waar	Binnen / buiten
Doel, visie	Zand blijft leuk door het af en toe op een nieuwe manier te gebruiken. Met zand kan niets mislukken, opnieuw beginnen is geen probleem. Zand is daardoor een belangrijk middel om kinderen mogelijkheden zelf te laten ervaren ontdekken en uitproberen. Zand draagt bij aan het ontwikkelen van inventiviteit en zelfvertrouwen. Doen-alsof spelen hoort bij peuters, versieren vereist veel fijne motoriek, is spannend, is creatief en vereist concentratie.

Spel

Activiteit	Pittenzakken
Doelgroep	2-4 jaar
Doel	Stimulering van de motoriek. Verbetering van de motoriek van het gehele lichaam. Handen i.c.m. voeten(werk). Verbetering van de hand-oog coördinatie.
Benodigdheden	Pittenzakken Blikken Bakken of emmers
Plaats	Binnen / buiten
Voorbereiding	Draag zorg voor aanwezigheid van het benodigde materiaal.
Uitvoering	Laat de kinderen de pittenzak voelen. Laat de kinderen in een kring lopen met een pittenzak in de hand Laat de kinderen met de pittenzak met gestrekte armen lopen. Laat de kinderen met een pittenzak op het hoofd lopen Laat de kinderen met een pittenzak op een schouder lopen en wissel de schouder af. Laat een kind de pittenzak op de rug dragen en als een ‘paard’ dragen. Laat de kinderen in groepjes een stapel blikken (blokjes) omgooien. Laat een kind met gespreide benen staan en een ander de pittenzak erdoor gooien. Laat een kind de pittenzak bij zichzelf verstoppen en een ander zoeken.
Variatie	Zijn reeds bovenstaand beschreven..

Muziek

Muziek
Ontwikkelingsfase: de peuter

Activiteit	Een hoorspel maken voor/met peuters
Doelgroep	Peuters (ook geschikt voor andere doelgroepen).
Doel	Het helpt om luister- en concentratievermogen te verhogen. Simpele melodieën leggen de basis voor muzikaliteit en een goed muzikaal gehoor. Ondersteunt taalontwikkeling, taalvaardigheid en het vergroten van de woordenschat. Ritme, rijm, melodie en intonatie vormen de basis van taal. Bij muziek hoort bewegen: klappen of dansen (motorische ontwikkeling), een kringdansje of een spelletje (sociale ontwikkeling).
Benodigdheden	Instrumenten die geschikt zijn voor kleuters (geen kleine, losse of scherpe onderdelen). Bij voorkeur ritme (percussie) instrumenten. Je kunt ook werken met zelf geknutselde instrumenten en/of geluiden/liedjes die je maakt met je stem.
Plaats	-
Voorbereiding	Instrumenten klaarleggen die geschikt zijn. Nadenken over welk kind je laat werken met welk instrument.
Uitvoering	Laat de peuters kennis maken met de instrumenten op een speelse manier. Laat ze tegelijk geluid maken; zacht geluid maken, hard geluid maken, om de beurt geluid maken, alle jongens geluid maken, alle meisjes geluid maken, alle trommels eerst enz. Maak eventueel een op- en afbouw (spreek een volgorde af) en maak zo een muziekstuk/hoorspel met de leerlingen. Geef voorbeelden en doe zelf mee. Spreek een stilte-teken af en laat de peuters ook een keer van instrument wisselen.
Variatie	Zie benodigdheden; je kunt in deze les ook werken met zelf geknutselde instrumenten (shakers gemaakt van wc rolletjes met rijst erin enz.) en/of met stemmen (klakken met je tong maakt geluid, zoemen als een bij, klanken maken (ha, ho, he) enz.) Bij oudere kinderen: Je kunt een leerling de “dirigent-rol” geven; hij/zij kan dan (groepjes) leerlingen aanwijzen die het instrument mogen bespelen, stil moeten houden enz.

Drama

Ontwikkelkrant

Kleuter

Beeldende Vorming

Activiteit	Ecoline blazen
Doelgroep	Kleuter
Doel	Dmv het blazen ben je bezig met mondmotorische oefeningen, deze zullen een ondersteuning zijn voor het spreken: verstevigen van de spraakspieren. De kinderen komen in aanraking met het thema herfst, donker(paraplu) / licht(wit papier), het materiaal ecoline
Benodigdheden	A-4 papier, 200 gram, wit, Zwart papier, Malletje van een paraplu zelf gemaakt, overgetrokken van een voorbeeld van internet, Rietjes, Bekertjes, Ecoline, Wit potlood om map over te trekken op zwart papier, Verfschort, Ouder kranten Schaar, Lijm, Schaar
Plaats	Binnen
Voorbereiding	Bedek de hele werkplek met oude kranten, vul de bekertjes met verschillende kleuren ecoline. Leg de rietjes klaar, je hebt zelf van te voren de paraplu’s uitgeknipt. Ieder kind krijgt een A-4tje. Introduceer de opdracht door over het thema Herfst te praten en laat spullen, boeken ed zien die met de herfst/regen te maken hebben
Uitvoering	Laat de paraplu’s aan de onderkant van het papier opplakken Laat een druppel ecoline op het vel bovenaan het papier vallen ( dmv kwast of rietje in de ecoline te steken). Doe dit met verschillende kleuren. Blaas met een rietje tegen de druppel zodat de druppel uit gaat lopen. Doe dit met verschillende kleuren ecoline tot je een ‘’flinke regenbui’’ hebt.
Variatie	Laat de kinderen een vuurpijl uitknippen uit stroken papier en plak een vuurpijl over het geblazen werkje Laat de kinderen een monster blazen en plak er 2 ogen op

Activiteit	Ecoline met wasco
Doelgroep	Kleuter
Doel	De kinderen komen in aanraking met het thema oceen/de vis, het materiaal ecoline en wasco ( vet/water) ontwikkelen de fijne motoriek, stimuleren van de creativiteit
Benodigdheden	Voorbeelden van vissen, of boek over vissen, A-3 papier, 200 gram, Bekertjes, Ecoline, wasco, kwasten, Verfschort, Oude kranten
Plaats	Binnen
Voorbereiding	Bedek de hele werkplek met oude kranten, vul de bekertjes met verschillende kleuren ecoline. Leg de kwasten en het papier en de wasco klaar. Geef eerst iedereen de wasco, daarna pas de ecoline ( als de tekening klaar is) Ieder kind krijgt een A-3tje. Introduceer de opdracht door over het thema te praten en laat spullen, boeken ed zien die met de vissen/oceaan ed te maken hebben
Uitvoering	Laat de kinderen een eigen bedachte vis tekenen met wasco, lijnen dik aanzetten. Ga met de ecoline over de wascotekening heen, dat kan met 1 kleur zijn, maar mag ook meerdere kleuren.
Variatie	Maak een’’ Tovertekening’’ door met witte wasco te tekenen, de afbeelding verschijnt dan wanneer er met ecoline overheen geschilderd wordt!

Spel

Activiteit	Schipper, mag ik overvaren
Doelgroep	4-6 jaar
Doel	Kinderen in beweging te laten zijn. Kinderen op verschillende manieren de mogelijkheden van bewegen te laten ontdekken. Versterking / verbetering van de motoriek.
Benodigdheden	Grote open ruimte
Plaats	Binnen / Buiten
Voorbereiding
Uitvoering	Leer kinderen het spel a.d.h.v. de ‘zongregel’; schipper mag ik overvaren, ja of nee? Moet ik dan ook geld betalen ja of nee? Bij nee kunnen de kinderen gewoon oversteken. Bij ja; geeft de ‘schipper’ (tikker) aan hoe. Bijv; hinkelend, als een olifant, kruipend enz..
Variatie	Je zou eventueel obstakels in de ruimte kunnen plaatsen; spannender en uitdagender (moet de groep wel aan toe zijn!)

Muziek

Drama

Muziek
Ontwikkelingsfase: de kleuter

Activiteit	Een hoorspel met verhaal maken voor/met kleuters
Doelgroep	Kleuters (ook geschikt voor andere doelgroepen).
Doel	Het helpt om luister- en concentratievermogen te verhogen. Simpele melodieën leggen de basis voor muzikaliteit en een goed muzikaal gehoor. Ondersteunt taalontwikkeling, taalvaardigheid en het vergroten van de woordenschat. Ritme, rijm, melodie en intonatie vormen de basis van taal. Bij muziek hoort bewegen: klappen of dansen (motorische ontwikkeling), een kringdansje of een spelletje (sociale ontwikkeling).
Benodigdheden	Instrumenten die geschikt zijn voor kleuters (geen kleine, losse of scherpe onderdelen). Bij voorkeur ritme (percussie) instrumenten. Je kunt ook werken met zelf geknutselde instrumenten en/of geluiden/liedjes die je maakt met je stem. Een zelfgemaakt of bestaand kort verhaal die aansluit bij de doelgroep kleuters.
Plaats	-
Voorbereiding	Instrumenten klaarleggen die geschikt zijn. Nadenken over welk kind je laat werken met welk instrument. Het verhaal kennen; door hebben gelezen; weten waar de leerlingen wat kunnen doen.
Uitvoering	Laat de kleuters geluiden maken bij een verhaal. Geef van te voren voorbeelden door zelf te doen. Bijvoorbeeld: het regent: tik zachtjes met ritmestokjes op een tafel, de wind waait: blaas lucht uit met je mond, de olifant komt aanlopen: trommel langzaam een paar keer op een zware trommel. Begin met duidelijk afspreken wie wat wanneer moet doen. Spreek een stilte-teken af en laat de peuters ook een keer van instrument wisselen.
Variatie	Je kunt een ander verhaal gebruiken. Je kunt zelf gemaakte instrumenten en/of (alleen) stemmen gebruiken. Je kunt de leerlingen de vrijheid geven om zelf geluiden te maken, of je kunt dingen vastleggen/afspreken van te voren.

Hoorspel verhaal.

Er was eens een klein prinsesje.

Ze woonde in een kasteel en kreeg alles wat ze wilde hebben, maar toch was ze niet gelukkig.

Ze ging niet naar school en had dus geen vriendjes en vriendinnetjes om mee te spelen.

Ze mocht ook niet buiten spelen, want dan werden haar mooie jurken vies.

Het enige wat ze had waren de muziekinstrumenten in haar kamer.

De gitaar was haar favoriet, ze pingelde de hele dag door, maar echt muziek kreeg ze er niet uit. ( Gepingel op de gitaar)

Ze had ook een accordeon, maar deze was eigenlijk iets te zwaar voor het prinsesje en de trommel vond ze niet leuk, want hier hoefde ze alleen maar op te slaan. (Spelen met de accordeon)

Toch was dit wat ze iedere dag deed: op de gitaar pingelen, met moeite geluid uit de accordeon krijgen en vervolgens een paar keer op de trommel slaan. (Getrommel op de trommel.)

Op een dag had ze er genoeg van en wilde ze naar buiten het bos in, ze wilde de wereld zien. (Geritsel van bladeren)

Stiekem ging ze naar buiten, ze deed heel zachtjes de deur dicht van haar slaapkamer en sloop zachtjes over de gangen in het kasteel. (een klap op de trommel)

Toen ze buiten voor het kasteel stond keek ze even achterom en rende daarna snel het bos in. (Geluidjes van paniek)

Ze schrok van alle vreemde geluiden: vogels die aan het fluiten waren, kwakende kikkers en het geluid van de ritselende bladeren op de grond. (Gefluit en gekwaak, en ritselende bladeren)

Ondertussen waren de koning en koningin wakker geworden en riepen het prinsesje om te gaan eten.

Toen het prinsesje niet kwam en ze haar niet konden vinden werden de koning en koningin verdrietig.

Waar kon het prinsesje zijn? Dachten ze.

Het prinsesje had ondertussen wel een beetje honger gekregen en wat drinken wilde ze ook wel.

Ze wilde terug naar het kasteel, maar wist niet hoe ze daar kon komen.

Ze begon te neuriën in de hoop dat iemand haar zou horen. (geneurie)

De koning en koningin hadden de paarden uit de stallen gehaald, ze gingen het bos in om het prinsesje te zoeken. (Getrappel van paarden)

De paarden renden heel snel het bos in en de koningin hoorde iets, iemand was aan het neuriën.

Ze gingen op het geneurie af en zagen het prinsesje zitten op een grote steen.

Het prinsesje draaide zich om en was heel blij toen ze de koning en koningin zag.

Ze liep naar de koning en koningin toe, zij waren ook erg blij toen ze het prinsesje gevonden hadden, en ze gaven elkaar een knuffel.

Met z’n drieën gingen ze terug naar het kasteel waar de koning de klokken liet horen om aan iedereen te laten weten dat het prinsesje terug was. (Ritmisch getrommel)

Om dit te vieren, gaven ze een feest met vrolijke muziek en het prinsesje wist 1 ding zeker:

Ze zou nooit meer alleen weg gaan zonder het te zeggen.

Einde!

Drama Werkvorm	Tableau Vivant / fotospel De spelers verbeelden situatie, handeling en gevoel met stilstaande houding en mimiek in een bepaalde opstelling
Deze werkvorm is met name geschikt voor beginnende spelers. Het maakt hen bewust van het gebruik van houding en mimiek en het uitvergroten daarvan. Voor bepaalde groepen is het stilstaan een extra uitdaging.
Activiteit	Groepsfoto
Doelgroep	Vanaf 4 jaar
Doel	(lichamelijke) uitdrukkingsvaardigheid vergroten Goed kijken en bewust uitbeelden stimuleren Inzicht in non verbale communicatie vergroten
Benodigdheden	niets
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Uitleg: Deel de groep in tweeën. Elke groep bereid twee tableaus voor. In de eerste zien we een bepaalde groep mensen, b.v. een groep voetbalsupporters. Op de tweede foto zien we wat er intussen is gebeurd, b.v. er is gescoord. Geef korte overlegtijd. Ze mogen zelf bedenken welke groep mensen ze worden.
Uitvoering	De eerste groep komt op het speelvlak. De andere is publiek maar kijkt niet. In de eerste tien tellen stellen de spelers zich op in foto 1 (tel hardop van 10 naar 1, de nul is de klik voor de foto). Publiek kijkt, maar reageert nog niet. Dan tien tellen voor opstellen foto 2 terwijl het publiek niet kijkt. Nu mogen de kijkers hun vinger opsteken als ze foto 1 en 2 begrijpen. Bespreek na op wat er te zien was en wat je daardoor weet.
Variatie	Geef een thema of welke groep mensen het moet zijn. Geef langer voorbereidingstijd. Geef de mogelijkheid attributen ed. te gebruiken. Laat een andere groep een foto bedenken tussen 1 en 2.

Ontwikkelkrant

Schoolkind

Beeldende Vorming

Activiteit	Patronen tekenen met fineliner en stift
Doelgroep	Het schoolkind
Doel	Ontwikkelen van de fijne motoriek en concentratievermogen. Doordat je bezig bent met herhaling van patronen ben je ook bezig met de aanzet tot het schrijven. ( krullen maken, hekjes maken, etc) Je stimuleert de creativiteit, dmv het maken van fantasie patronen die niet realistisch hoeven te zijn
Benodigdheden	wit tekenpapier op A4 of A3 formaat, zwarte viltstiften en markers in verschillende diktes, gele ecoline, penselen, zwart papier, foto's van uilen
Plaats	Binnen
Voorbereiding	Bespreek met de kinderen kenmerken van uilen en bekijk daarbij diverse foto's. Uilen zijn nachtdieren. Ze slapen overdag en jagen 's nachts.
Uitvoering	De kinderen schetsen met potlood een uil op een tak, waarbij ze rekening houden met de kenmerken van de uil zoals die besproken zijn. Hierna worden met diverse diktes zwarte stiften patronen aangebracht in de lichaamsdelen van de uil. Door middel van verschillende patronen, moeten de afzonderlijke onderdelen van de uil te herkennen zijn. Alleen de ogen en de snavel mogen met geel of oranje worden ingekleurd, de rest blijft zwart. Als de tekening klaar is, wordt de achtergrond rondom de uil en de tak met gele ecoline ingekleurd. Pas op dat de tekening niet geraakt wordt, want dan loopt de stift uit. Blijf daarom zo'n halve centimeter uit de buurt van de uil. Plak het werk op een zwarte achtergrond.
Variatie	Bedenk een andere vorm of fantasievormen zoals een Zentangle, zie: http://www.writersplaza.nl/c-1429776/wat-is-zentangle-tekenen/

Spel

Activiteit	Pionnenroof
Doelgroep	6-10 jaar
Doel	Vergroten van reactievermogen Omgaan met ‘scheidsrechter’ en regels wel/ niet af. Verbetering loopvermogen
Benodigdheden	Groot veld Pion(nen) Mogelijkheid tot afbakenen achterlijnen
Plaats	Buiten of gymzaal
Voorbereiding	Zet een veld af ter grootte van 30 bij 10. Gebruik hiervoor lint of bestaande lijnen.
Uitvoering	Groep 1 beschermd de Pion en moet de tegenstander aftikken Stapt deze groep tikkers over de lijn dan moet een ander getikt worden; zo niet dan is de tikker zelf af. Hij/zij gaat zitten op de bank; zijn alle rovers getikt dan winnen de tikkers. De rovers moeten de Pion trachten te stelen Zijn zij eerder over de veilige zone achter de lijn, hebben zij gewonnen.
Variatie	Afstand verschillend maken Attribuut veranderen. Niet alleen rennen; iedereen moet hinkelen.

Activiteit	“De reddingsboot.”
Doelgroep	6-10 jaar
Doel	Energizer Samenspel/ samen werken
Benodigdheden	Een of meer gymzaal banke(n)/ afgetapte vorm van max 20 cm breed.
Plaats	Binnen / buiten
Voorbereiding	Zet / maak 1 of meer banken of vormen klaar in de ruimte.
Uitvoering	Er staan een x aantal kinderen op de reddingsboot (bank) Er zijn ook een aantal haaien. De kinderen moeten in een nader aangegeven volgorde gaan staan (bijv; op leeftijd, 1^e letter van de voornaam enz.) als er iemand in het water komt is deze af. En wordt door de haaien opgegeten.
Variatie	De kinderen moeten zich m.b.v. klein materiaal veilig naar het land begeven.

Activiteit	“De reddingsboot.”
Doelgroep	6-10 jaar
Doel	Energizer Samenspel/ samen werken
Benodigdheden	Een of meer gymzaal banke(n)/ afgetapte vorm van max 20 cm breed.
Plaats	Binnen / buiten
Voorbereiding	Zet / maak 1 of meer banken of vormen klaar in de ruimte.
Uitvoering	Er staan een x aantal kinderen op de reddingsboot (bank) Er zijn ook een aantal haaien. De kinderen moeten in een nader aangegeven volgorde gaan staan (bijv; op leeftijd, 1^e letter van de voornaam enz.) als er iemand in het water komt is deze af. En wordt door de haaien opgegeten.
Variatie	De kinderen moeten zich m.b.v. klein materiaal veilig naar het land begeven.

Activiteit	“evenwichtsduo’s’
Doelgroep	6-10 jaar
Doel	Energizer Samenspel Afhankelijkheid ervaren.
Benodigdheden	Kinderen in duo’s
Plaats	Binnen en buiten
Voorbereiding	Schone ruimte/ vloer
Uitvoering	Laat de kinderen tegen over elkaar staan. Tenen tegen elkaar (hier kan bijv eerst een omgekeerde gymzaalbank tussen; voor de persoonlijke ruimte) en de handen vast. Langzaam gaan de kinderen naar achteren leunen en proberen de armen te strekken.
Variatie	Met de rug tegen elkaar en dan omlaag; met de billen op de grond komen, vervolgens weer omhoog. Schouders tegen elkaar en leunen tegen elkaar; daarna de voeten langzaam opzij schuiven.

Muziek

Muziek
Ontwikkelingsfase: het schoolkind

Activiteit	Liedjes zingen aangevuld met een muziekactiviteit. Gekregen opdracht tijdens de les muziek: Uiteindelijk zitten er in je map per “bouw”(onderbouw, middenbouw, bovenbouw) drie liedjes in je map (dus totaal 9 liedjes), op een A4’tje met de titel van het liedje en de artiest. Ook voeg je per bouw een extra muziekactiviteit (geen zingen) die je kort omschrijft (dus drie activiteiten). Om de activiteit te omschrijven kun je dit schema gebruiken (activiteit, doelgroep, doel enz.).
Doelgroep	Schoolkinderen
Doel	Het helpt om luister- en concentratievermogen te verhogen. Simpele melodieën leggen de basis voor muzikaliteit en een goed muzikaal gehoor. Ondersteunt taalontwikkeling, taalvaardigheid en het vergroten van de woordenschat. Ritme, rijm, melodie en intonatie vormen de basis van taal. Het kan structuur helpen geven aan de dag (bijvoorbeeld liedjes zingen voor het slapen gaan). Feiten in rijmpjes en liedjes worden vaak makkelijk onthouden (abc, tellen, seizoenen, enz.). De teksten stimuleren de fantasie. Bij muziek hoort bewegen: klappen of dansen (motorische ontwikkeling), een kringdansje of een spelletje (sociale ontwikkeling).
Benodigdheden	Liedjes; de teksten, eventueel de akkoorden/noten voor als je de kinderen wilt begeleiden op een instrument. Eventuele andere instrumenten/benodigdheden die je nodig hebt bij een bedachte muziekactiviteit.
Plaats	-
Voorbereiding	Zoek een lied uit die passend is bij je doelgroep. Niet te moeilijk/makkelijk qua (hoeveelheid en inhoud) tekst en passend qua toonhoogte (jongere kinderen: hogere noten). Zorg dat het inhoudelijk (thema) aansluit bij de belevingswereld van je doelgroep. Zorg dat je het lied zelf kent, hebt gehoord, hebt gezongen en dus kunt voorzingen, eventueel kunt begeleiden op een instrument. Bereid je bedachte muziekactiviteit ook voor; leg materialen klaar, bedenk hoe je het wilt uitvoeren en waarom (maak je groepjes? Waarom? Wie bij wie? Enz.)
Uitvoering	Leer de kinderen een lied. Vertel waar het over gaat. Laat het horen. Bespreek de tekst. Oefen het lied in korte stukjes. Zing voor, laat nazingen. Herhaal veel. Geef hoog- en laag (qua toonhoogte) aan d.m.v. handgebaren. Heb aandacht voor kinderen die het spannend vinden; motiveer ze, complimenteer ze, laat ze met z’n allen tegelijk zingen. Voer de muziekactiviteit uit die je hebt bedacht voor de onder-, midden-, bovenbouw.
Variatie	Variatie op het lied: Laat de kinderen de melodie neuriën (zonder tekst). Laat de kinderen het ritme klappen of spelen met instrumenten. Laat de leerlingen een nieuw couplet schrijven bij het lied/ een andere tekst bedenken op de melodie (geschikt voor bovenbouw).

3 Liedjes voor de onder/midden/bovenbouw

3 nummers voor de onderbouw:

Titel: Dikkertje Dap

Artiest: Annie M.G. Schmidt

Titel: Het lelijke Eendje

Artiest: Annie M.G. Schmidt

Titel: Tony Neef

Artiest: Pieter Post

3 nummers voor de middenbouw:

Titel: Raar maar waar

Artiest: Kinderen voor kinderen

Titel: Peter en de wolf

Artiest: Sergej Prokofjev

Titel: ik voel me o zo heppie

Artiest: Liedmachien

3 nummers voor de bovenbouw:

Titel: Baby

Artiest: Justin Bieber

Titel: VS KK project

Artiest: I like to move it

Titel: Enrique Iglesias

Artiest: Can You hear me

3 muziek activiteiten per leerjaar.

Voor de onderbouw met schudeieren en sambaballen geluidjes maken

Voor de middenbouw zijn trommels wel geschikt.

En voor de bovenbouw is het een idee op met een blokfluit te gaan werken.

Drama

Drama Werkvorm	Uitbeeldspel De spelers laten hun spel zien zonder tekst te gebruiken, eventueel wel met geluid. Een professionele vorm is mime of pantomime
Deze werkvorm is met name geschikt voor beginnende spelers. Uitbeelden geeft ook de vrijheid om zonder decor en attributen toch te verbeelden dat dat er allemaal is. De allerjongsten kun je in het uitbeelden begeleiden door mee te spelen of ze als verteller mee te nemen in het uit te beelden spel.
Activiteit	Twee stoelen
Doelgroep	Vanaf 6 jaar
Doel	(lichamelijke) Uitdrukkingsvaardigheid vergroten Goed kijken en bewust uitbeelden stimuleren Inzicht in non verbale communicatie vergroten
Benodigdheden	Twee stoelen naast elkaar, los in de ruimte
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Uitleg: Deel de groep in tweetallen. Elk tweetal bedenkt wat de twee stoelen kunnen voorstellen. Speel eventueel een auto als voorbeeld. Daarbij bedenken ze een begin, midden en een eind van een verhaaltje dat ze op/bij/rondom de stoelen kunnen laten zien zodat het publiek begrijpt waar ze zijn en wat er gebeurt. Controleer eventueel of elk tweetal een andere plek heeft gekozen.
Uitvoering	De tweetallen spelen om de beurt hun scene met de stoelen. Bespreek na wat het publiek zag en welke plek het dus is. Laat ze ook zeggen wat ze leuk vonden aan het uitbeelden.
Variatie	Stoelen staan tegenover elkaar Tweetal maakt de plek duidelijk voor andere spelers die na kort overleggen er een gebeurtenis uitbeelden. Eén speler begint te spelen tot de plek duidelijk is, freeze en vraagt “Wat nu?’. Het publiek doet suggesties voor het vervolg van het verhaal. Net zo lang herhalen tot een verhaaltje is ontstaan.

Drama Werkvorm	Tableau Vivant / fotospel De spelers verbeelden situatie, handeling en gevoel met stilstaande houding en mimiek in een bepaalde opstelling
Deze werkvorm is met name geschikt voor beginnende spelers. Het maakt hen bewust van het gebruik van houding en mimiek en het uitvergroten daarvan. Voor bepaalde groepen is het stilstaan een extra uitdaging.
Activiteit	Groepsfoto
Doelgroep	Vanaf 4 jaar
Doel	(lichamelijke) uitdrukkingsvaardigheid vergroten Goed kijken en bewust uitbeelden stimuleren Inzicht in non verbale communicatie vergroten
Benodigdheden	niets
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Uitleg: Deel de groep in tweeën. Elke groep bereid twee tableaus voor. In de eerste zien we een bepaalde groep mensen, b.v. een groep voetbalsupporters. Op de tweede foto zien we wat er intussen is gebeurd, b.v. er is gescoord. Geef korte overlegtijd. Ze mogen zelf bedenken welke groep mensen ze worden.
Uitvoering	De eerste groep komt op het speelvlak. De andere is publiek maar kijkt niet. In de eerste tien tellen stellen de spelers zich op in foto 1 (tel hardop van 10 naar 1, de nul is de klik voor de foto). Publiek kijkt, maar reageert nog niet. Dan tien tellen voor opstellen foto 2 terwijl het publiek niet kijkt. Nu mogen de kijkers hun vinger opsteken als ze foto 1 en 2 begrijpen. Bespreek na op wat er te zien was en wat je daardoor weet.
Variatie	Geef een thema of welke groep mensen het moet zijn. Geef langer voorbereidingstijd. Geef de mogelijkheid attributen ed. te gebruiken. Laat een andere groep een foto bedenken tussen 1 en 2.

Drama Werkvorm	(Levend) Schimmenspel De spelers spelen tussen een doek en een lichtbron. Met hun schaduw verbeelden ze het spel.
Dit is voor veel doelgroepen een fascinerende werkvorm. Hoe ouder de leeftijdsgroep hoe preciezer en gedetailleerder ze hiermee willen werken. Voor sommigen is het fijn om zich achter het doek te kunnen verbergen, anderen vinden het confronterend om in de schaduw hun eigen lichaamsvormen terug te zien. Verkleden/vervormen is dan een oplossing. Technische aspecten: Dichtbij het doek geeft kleine en scherpe schaduwen, verderaf groter; langzaam bewegen maakt de details goed zichtbaar; altijd voorwerpen gebruiken die de schaduw verbeelden; in profiel maakt mimiek zichtbaar; gebruik de trucjes met verbergen-verschijnen en de magie van schaduwspel waarbij je kunt doen alsof je elkaar raakt, kust, verwondt zolang het in de schaduwen maar klopt.
Activiteit	De handeling
Doelgroep	Vanaf 8 jaar
Doel	(lichamelijke) uitdrukkingsvaardigheid vergroten Goed kijken en bewust uitbeelden stimuleren Nadenken over (lichamelijke) verhoudingen
Benodigdheden	Doek, lichtbron, attributen, 2 schotten naast het doek
Plaats	Binnen of buiten m.b.v. de zon
Voorbereiding	Uitleg: Licht de technische mogelijkheden van schimmenspel toe. Deel de groep in twee- of drietallen. Elk groepje kiest één handeling en verzint daaromheen een verhaaltje met begin midden eind. Ze zoeken attributen bij elkaar en proberen alles uit achter het doek. Handelingen die uitdagen zijn: vechten, toveren, opereren, zoenen.
Uitvoering	De groepjes presenteren om de beurt hun verhaal. Naderhand laten ze zien welke materialen ze hebben gebruikt en het publiek raadt de gekozen handeling.
Variatie	Laat groepjes een schaduwspel maken bij een lied Speel handschimmenspel. Speel met uit karton geknipte figuren. Dit kan ook achter een klein doek op een tafel.

Drama Werkvorm	Afspraakspel De spelers maken van te voren afspraken over het te spelen spel en oefenen dit.
Dit is de meest bekende manier van toneelspelen. De spelers maken afspraken over de 5 W’s: wie, wat waar, waarom, wanneer. Dit geeft veel houvast en maakt deze werkvorm ook geschikt voor beginnende of jonge spelers. Nog meer houvast geeft eerst oefenen van het toneelstukje. Niet alle doelgroepen zijn in staat om zelfstandig spelafspraken te maken. Die begeleid je daarin.
Activiteit	Verweggiestan
Doelgroep	Vanaf 7 jaar
Doel	Zich aan (spel)afspraken houden Samenspel Hanteren van de 5 W’s en het maken van een speelbaar verhaaltje Presenteren (o.a. niet met de rug naar het publiek) Durf
Benodigdheden	(zo mogelijk) decor, attributen, verkleedkleren
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Maak groepjes. Geef de volgende gegevens: het speelt zich af in een ver vreemd land. Er zijn inwoners van dit Verweggiestan en een paar Nederlandse toeristen die de taal niet spreken. De toeristen hebben geen geld meer en komen in de problemen. Laat elk groepje de 5W’s invullen en hun toneelstukje oefenen. Extra uitdaging voor de Verweggiestaanders om een andere (fantasie)taal te spreken. Je kunt vooraf een Jabbertaal oefening spelen om dat te oefenen.
Uitvoering	Elk groepje speelt hun toneelstukje. Het publiek benoemt de 5 W’s.
Variatie	Geef andere onderwerpen of spelgegevens. De variaties zijn eindeloos.

Drama Werkvorm	Improvisatiespel De spelers maken géén of enkele afspraken over een aantal gegevens. Het spel ontstaat op de speelvloer door op elkaar te reageren.
Deze werkvorm is voor spelers die meer durven of al ervaring hebben met drama. Een belangrijke spelregel om een toneelspel in improvisatie te laten slagen is dat de spelers elkaars ideeën accepteren. Het is belangrijk om elkaars ideeën niet te blokkeren en steeds ook zelf spelideeën te leveren om het verhaal in het toneelstukje verder te helpen. Daarbij is het belangrijk dat de spelers snel de 5 W’s concreet maken, waarbij geldt ‘wie het eerst concretiseert bepaalt’. Bijvoorbeeld: “Hallo pappa” kun je logischerwijs niet beantwoorden met “Ik ben je pappa niet”.
Activiteit	Aanbelspel
Doelgroep	Vanaf 7 jaar
Doel	In samenspel leren spelideeën geven en accepteren Fouten durven maken
Benodigdheden	(zo nodig) decor, attributen, verkleedkleren
Plaats	Speelvlak
Voorbereiding	Van tevoren krijgen de spelers een opdrachtkaartje met daarop een typetje, bijvoorbeeld stoer, verlegen, dromerig. De spelers oefenen hun typetje. Dit kan door de groep in tweeën te delen en eerst de ene rij bij de andere rij te laten aanbellen en daarna omgekeerd.
Uitvoering	Het publiek zit in een halve cirkel. Steeds twee spelers, die niet met elkaar geoefend hebben, staan tegenover elkaar voor het publiek. De ene speelt zijn of haar typetje en loop over een denkbeeldig tuinpad naar het midden van het speelvlak en doet of ie aanbelt. De ander loopt dan, op dezelfde manier, naar ‘de deur’. Dan start het spel. De aanbeller komt iets brengen, zeggen of verkopen. De ander probeert op dezelfde manier te reageren, dus hetzelfde typetje te worden.
Variatie	De ‘opendoener’ moet het tegenover gestelde typetje worden. Op de opdrachtkaartjes staat iets anders, bijvoorbeeld emoties, een dier, celebrity.

Bedenk nu zelf een improvisatiespel met typetjes en vul het onderstaand format in.

Drama Werkvorm	Improvisatiespel De spelers maken géén of enkele afspraken over een aantal gegevens. Het spel ontstaat op de speelvloer door op elkaar te reageren.
Deze werkvorm is voor spelers die meer durven of al ervaring hebben met drama. Een belangrijke spelregel om een toneelspel in improvisatie te laten slagen is dat de spelers elkaars ideeën accepteren. Het is belangrijk om elkaars ideeën niet te blokkeren en steeds ook zelf spelideeën te leveren om het verhaal in het toneelstukje afbeelding verder te helpen. Daarbij is het belangrijk dat de spelers snel de 5 W’s concreet maken, waarbij geldt ‘wie het eerst concretiseert bepaalt’. Bijvoorbeeld: “Hallo pappa” kun je logischerwijs niet beantwoorden met “Ik ben je pappa niet”.
Activiteit	Postbodespel
Doelgroep	Vanaf 7 jaar
Doel	In samenspel leren spelideeën geven en accepteren Fouten durven maken
Benodigdheden	(zo nodig) decor, attributen, verkleedkleren
Plaats	Speelvlak
Voorbereiding	De spelers krijgen een opdracht over hoe zij een brief of kaart in de brievenbus moeten doen, Onderweg naar de deur zijn er allemaal denkbeeldige obstakels. Ook komt er een voorbijganger langs die ook een opdrachtje van de kaart moet uitvoeren, en proberen de postbode te hinderen.
Uitvoering	De postbode verzint zelf de obstakels die er niet echt staan maar er toch staan, de voorbijganger verzint een manier om de postbode te hinderen.
Variatie	Je kunt de rollen omdraaien Je kunt ontzettend veel verschillende obstakels bedenken

Ontwikkelkrant

Puber

Beeldende Vorming

Activiteit	Street-art ( stoepkrijt tekening maken op straat) Kijk eens anders naar de dingen om je heen
Doelgroep	Puber/adolescent
Doel	Met deze activiteit kom je tegemoet aan de behoefte van de puber om zelf te creëren en te ontwerpen. Eigenheid te brengen in het werk, een uniek werk te maken en zelfstandig te werken. Je sluit aan bij de belevingswereld van de doelgroep.
Benodigdheden	Fotocamera/telefoon, evt. selfie-stick, usb-kabel om foto’s op computer te zetten, printer, viltstiften, Stoepkrijt, gekleurde kinderklei
Plaats	Binnen en buiten
Voorbereiding	Zorg dat de kinderen hun mobiel opgeladen hebben en hun eigen kabeltjes meebrengen.
Uitvoering	Ga in duo’s aan de slag. Je gaat naar buiten en je bekijkt je omgeving eens anders dan je gewend bent! Een paaltje waar je altijd omheen liep wordt nu ineens de neus van Pinoccio, een putdeksel wordt het huisje van een slak en in een streep van het zebrapad kun je allerlei andere dingen zien, bv een horlogebandje. bedenk zelf eens een ander beeld van iets bestaands en fotografeer deze plekken. print deze foto’s uit op A4 formaat in zwart/wit en maak hier overheen een ontwerp met viltstiften voer 1 van de ontwerpen i.o. met de docent uit in het echt met stoepkrijt en/of klei (zoek wel een veilige plek, dus niet midden op de straat!) maak hier een foto of filmpje van en presenteer deze aan elkaar in de klas
Variatie	Voeg meer materialen toe, zoals plakplastic, natuurlijke materialen of gebruik indien het toegestaan is bijvoorbeeld spuitverf ( graffiti)

Spel

Activiteit	Pantomime-estafette
Doelgroep	10-14 jaar
Doel	Samenspel D.m.v. uitvoeren en beweging de kinderen comfortabeler laten voelen met en in hun eigen lijf.
Benodigdheden	Kaartjes met woorden die uitgebeeld kunnen worden.
Plaats	binnen
Voorbereiding	maak genoeg kaartjes met verschillende categorieën woorden / begrippen / personen
Uitvoering	maak 2 groepen laat de groepen tegen over elkaar zitten laat de 1^e ‘uitbeelders’ voor de eigen groep staan. De uitbeelders zien tegelijk het kaartje en proberen nu om de eigen groep zo snel mogelijk te laten raden wat uitgebeeld wordt.
Variatie	van makkelijk naar moeilijk; makkelijk; sporten, gevoelens moeilijker; handelingen; koken, naaien, stofzuigen, ook dingen zoals; televisie, mobiel, brievenbus nog moeilijker; karaktereigenschappen; eerlijkheid, respect, betrouwbaar…

Activiteit	Vlaggenroof
Doelgroep	10-14 jaar
Doel	Samenwerken Tactisch leren denken
Benodigdheden	Een vlag (bijv een theedoek) Een ruimte buiten zoals een groot perceel bos
Plaats	Buiten / bos
Voorbereiding	Kijk of het bos geschikt is; bramenbosjes / brandnetels end..
Uitvoering	De spelers worden verdeeld in twee (of meer) gelijke groepen. Elke speler krijgt een wollen draadje, een leven, om de arm. De groepen hebben een verschillende kleur draad. De opdracht voor deze groepen luidt: verover de vlag van een andere groep. Iedere groep heeft op zijn speelveld een vrijplaats waar de vlag wordt verdedigd. De afmetingen van deze vrijplaats zijn van te voren door de leiding vastgesteld. Ook wordt door de leiding de plaats van de vlag gecontroleerd. Je kunt er levens proberen te veroveren. Zo'n leven is een wollen draad die door alle spelers dwars over de borst gedragen wordt. Als een speler zijn leven kwijt is -de draad kapot getrokken-, moet hij eerst naar de spelleider om een nieuw leven te halen. Vervolgens mag deze speler weer meespelen.
Variatie	Meerdere teams Als het een beetje tegenzit is de vlag binnen een paar minuten gepakt. Een oplossing daarvoor: De vlag bestaat bijvoorbeeld uit 10 linten vastgemaakt aan een stok. Per keer mag er maar 1 lint meegenomen worden. De groep die als eerste een kale stok overhoudt heeft verloren. Als een speler in de vrijplaats van de tegenstander is doorgedrongen, is deze speler vrij, er mag dan geen leven van hem/haar worden afgepakt. Het spel is afgelopen als de vlag van de tegenstander is geroofd en naar het eigen gebied is meegenomen. In het donker met Light-sticks

Activiteit	Blaasvoetbal
Doelgroep	10-14 jaar
Doel	samenwerken
Benodigdheden	tafel of grote plaat rietjes kleine doeltjes
Plaats	binnen
Voorbereiding	maak een veld op een tafel of een plaat door er een rand op te maken. Maak een doeltje op de beide einden van de plaat
Uitvoering	Verdeel de spelers in twee partijen rondom een tafel met opstaande randen en daarop twee goals. Alle spelers krijgen een rietje en moeten het pingpong balletje in het goal van de tegenstander blazen. Voor spelers die in hun buigrietje nog wel een hockeystick herkennen en deze ook als zodanig gebruiken, is een schaar aanbevelenswaardig. In elk geval het dreigen ermee. Als het maken van de doelen moeilijk is, of het is voor de spelers lastig om een doelpunt te maken, haal dan de opstaande uiteindes van de tafel af en werk met dit tafelbrede goal.
Variatie	i.pv. een harde rand kan er ook meel worden gebruikt (het effect dat het een grote puinhoop wordt moet dan ook maar geaccepteerd worden)

Muziek

Muziek
Ontwikkelingsfase: de puber/adolescent

Activiteit	Rappen Gekregen opdracht tijdens de les muziek: Voeg je zelfgemaakte rap of de bestaande tekst die je hebt gebruikt in de muziekles (en eventueel een opname van je rap op beat of een link van waar de beat (of je hele rap) te vinden is online) toe aan je online activiteitenmap.
Doelgroep	Pubers/adolescenten
Doel	Het helpt om luister- en concentratievermogen te verhogen. Simpele melodieën leggen de basis voor muzikaliteit en een goed muzikaal gehoor. Ondersteunt taalontwikkeling, taalvaardigheid en het vergroten van de woordenschat. Ritme, rijm, melodie en intonatie vormen de basis van taal. Feiten in rijmpjes en liedjes worden vaak makkelijk onthouden (abc, tellen, seizoenen, enz.). De teksten stimuleren de fantasie.
Benodigdheden	Een beat (zelfgemaakt; van te voren of ter plekke gespeeld of een bestaande beat). Tekst (bestaand of zelfgemaakt). Apparatuur: materiaal om de beat af te spelen, (eventueel: ) microfoons.
Plaats	-
Voorbereiding	Zorg dat je een beat hebt (zoek deze online, maak hem zelf of zorg dat er materialen zijn om deze ter plekke te maken (gebruik bijvoorbeeld drums, overige percussie of een loopstation en je stem). Zorg dat je teksten hebt (zelfgemaakt of een bestaande tekst of gedicht) of inspireer de pubers om teksten te maken (geen voorbeelden, thema’s).
Uitvoering	Gebruik een beat om de tekst op te zetten. Besteed aandacht aan hoe je en tekst maakt (of gebruik bestaande teksten). Besteed aandacht aan: ritme, rijm, uitspraak, hoe gebruik je verder je stem. Dit kan in allerlei vormen/oefeningen. Laat pubers/adolescenten een rap maken, oefenen, performen.
Variatie	Gebruik informatieve teksten; om (studie)stof te onthouden. Voeg aan de raps zangkoortjes en/of instrumenten toe. Werk de nummers uit. Voeg teksten samen. Neem de nummers op. Zet de nummers online. Maak een videoclip erbij, organiseer een optreden(tje) enz.

Rap >

Rap van B. Visser.

Mij naam is Bouke Visser

Maar ik ben geen echte Visser.

Want ik heb geen hengel.

Maar ik ben ook geen echte engel.

Wat doe ik dan vervolgens.

Dat is omgaan met de jongens.

Want bij heb is het wel gezellig.

Want Gezellig zijn zij stellig.

Duur 30 tot 40 seconden.

Beat van de rap.

Drama

Drama Werkvorm	(Levend) Schimmenspel De spelers spelen tussen een doek en een lichtbron. Met hun schaduw verbeelden ze het spel.
Dit is voor veel doelgroepen een fascinerende werkvorm. Hoe ouder de leeftijdsgroep hoe preciezer en gedetailleerder ze hiermee willen werken. Voor sommigen is het fijn om zich achter het doek te kunnen verbergen, anderen vinden het confronterend om in de schaduw hun eigen lichaamsvormen terug te zien. Verkleden/vervormen is dan een oplossing. Technische aspecten: Dichtbij het doek geeft kleine en scherpe schaduwen, verderaf groter; langzaam bewegen maakt de details goed zichtbaar; altijd voorwerpen gebruiken die de schaduw verbeelden; in profiel maakt mimiek zichtbaar; gebruik de trucjes met verbergen-verschijnen en de magie van schaduwspel waarbij je kunt doen alsof je elkaar raakt, kust, verwondt zolang het in de schaduwen maar klopt.
Activiteit	De handeling
Doelgroep	Vanaf 8 jaar
Doel	(lichamelijke) uitdrukkingsvaardigheid vergroten Goed kijken en bewust uitbeelden stimuleren Nadenken over (lichamelijke) verhoudingen
Benodigdheden	Doek, lichtbron, attributen, 2 schotten naast het doek
Plaats	Binnen of buiten m.b.v. de zon
Voorbereiding	Uitleg: Licht de technische mogelijkheden van schimmenspel toe. Deel de groep in twee- of drietallen. Elk groepje kiest één handeling en verzint daaromheen een verhaaltje met begin midden eind. Ze zoeken attributen bij elkaar en proberen alles uit achter het doek. Handelingen die uitdagen zijn: vechten, toveren, opereren, zoenen.
Uitvoering	De groepjes presenteren om de beurt hun verhaal. Naderhand laten ze zien welke materialen ze hebben gebruikt en het publiek raadt de gekozen handeling.
Variatie	Laat groepjes een schaduwspel maken bij een lied Speel handschimmenspel. Speel met uit karton geknipte figuren. Dit kan ook achter een klein doek op een tafel.

Drama Werkvorm	Uitbeeldspel De spelers laten hun spel zien zonder tekst te gebruiken, eventueel wel met geluid. Een professionele vorm is mime of pantomime
Deze werkvorm is met name geschikt voor beginnende spelers. Uitbeelden geeft ook de vrijheid om zonder decor en attributen toch te verbeelden dat dat er allemaal is. De allerjongsten kun je in het uitbeelden begeleiden door mee te spelen of ze als verteller mee te nemen in het uit te beelden spel.
Activiteit	Twee stoelen
Doelgroep	Vanaf 6 jaar
Doel	(lichamelijke) Uitdrukkingsvaardigheid vergroten Goed kijken en bewust uitbeelden stimuleren Inzicht in non verbale communicatie vergroten
Benodigdheden	Twee stoelen naast elkaar, los in de ruimte
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Uitleg: Deel de groep in tweetallen. Elk tweetal bedenkt wat de twee stoelen kunnen voorstellen. Speel eventueel een auto als voorbeeld. Daarbij bedenken ze een begin, midden en een eind van een verhaaltje dat ze op/bij/rondom de stoelen kunnen laten zien zodat het publiek begrijpt waar ze zijn en wat er gebeurt. Controleer eventueel of elk tweetal een andere plek heeft gekozen.
Uitvoering	De tweetallen spelen om de beurt hun scene met de stoelen. Bespreek na wat het publiek zag en welke plek het dus is. Laat ze ook zeggen wat ze leuk vonden aan het uitbeelden.
Variatie	Stoelen staan tegenover elkaar Tweetal maakt de plek duidelijk voor andere spelers die na kort overleggen er een gebeurtenis uitbeelden. Eén speler begint te spelen tot de plek duidelijk is, freeze en vraagt “Wat nu?’. Het publiek doet suggesties voor het vervolg van het verhaal. Net zo lang herhalen tot een verhaaltje is ontstaan.

Drama Werkvorm	Tableau Vivant / fotospel De spelers verbeelden situatie, handeling en gevoel met stilstaande houding en mimiek in een bepaalde opstelling
Deze werkvorm is met name geschikt voor beginnende spelers. Het maakt hen bewust van het gebruik van houding en mimiek en het uitvergroten daarvan. Voor bepaalde groepen is het stilstaan een extra uitdaging.
Activiteit	Groepsfoto
Doelgroep	Vanaf 4 jaar
Doel	(lichamelijke) uitdrukkingsvaardigheid vergroten Goed kijken en bewust uitbeelden stimuleren Inzicht in non verbale communicatie vergroten
Benodigdheden	niets
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Uitleg: Deel de groep in tweeën. Elke groep bereid twee tableaus voor. In de eerste zien we een bepaalde groep mensen, b.v. een groep voetbalsupporters. Op de tweede foto zien we wat er intussen is gebeurd, b.v. er is gescoord. Geef korte overlegtijd. Ze mogen zelf bedenken welke groep mensen ze worden.
Uitvoering	De eerste groep komt op het speelvlak. De andere is publiek maar kijkt niet. In de eerste tien tellen stellen de spelers zich op in foto 1 (tel hardop van 10 naar 1, de nul is de klik voor de foto). Publiek kijkt, maar reageert nog niet. Dan tien tellen voor opstellen foto 2 terwijl het publiek niet kijkt. Nu mogen de kijkers hun vinger opsteken als ze foto 1 en 2 begrijpen. Bespreek na op wat er te zien was en wat je daardoor weet.
Variatie	Geef een thema of welke groep mensen het moet zijn. Geef langer voorbereidingstijd. Geef de mogelijkheid attributen ed. te gebruiken. Laat een andere groep een foto bedenken tussen 1 en 2.

Drama Werkvorm	Afspraakspel De spelers maken van te voren afspraken over het te spelen spel en oefenen dit.
Dit is de meest bekende manier van toneelspelen. De spelers maken afspraken over de 5 W’s: wie, wat waar, waarom, wanneer. Dit geeft veel houvast en maakt deze werkvorm ook geschikt voor beginnende of jonge spelers. Nog meer houvast geeft eerst oefenen van het toneelstukje. Niet alle doelgroepen zijn in staat om zelfstandig spelafspraken te maken. Die begeleid je daarin.
Activiteit	Verweggiestan
Doelgroep	Vanaf 7 jaar
Doel	Zich aan (spel)afspraken houden Samenspel Hanteren van de 5 W’s en het maken van een speelbaar verhaaltje Presenteren (o.a. niet met de rug naar het publiek) Durf
Benodigdheden	(zo mogelijk) decor, attributen, verkleedkleren
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Maak groepjes. Geef de volgende gegevens: het speelt zich af in een ver vreemd land. Er zijn inwoners van dit Verweggiestan en een paar Nederlandse toeristen die de taal niet spreken. De toeristen hebben geen geld meer en komen in de problemen. Laat elk groepje de 5W’s invullen en hun toneelstukje oefenen. Extra uitdaging voor de Verweggiestaanders om een andere (fantasie)taal te spreken. Je kunt vooraf een Jabbertaal oefening spelen om dat te oefenen.
Uitvoering	Elk groepje speelt hun toneelstukje. Het publiek benoemt de 5 W’s.
Variatie	Geef andere onderwerpen of spelgegevens. De variaties zijn eindeloos.

Bedenk nu zelf een afspraakspel voor een zelfgekozen doelgroep en vul onderstaand format aan.

Drama Werkvorm	Afspraakspel De spelers maken van te voren afspraken over het te spelen spel en/of oefenen dit.
Dit is de meest bekende manier van toneelspelen. De spelers maken afspraken over de 5 W’s: wie, wat waar, waarom, wanneer. Dit geeft veel houvast en maakt deze werkvorm ook geschikt voor beginnende of jonge spelers. Nog meer afbeelding houvast geeft eerst oefenen van het toneelstukje. Niet alle doelgroepen zijn in staat om zelfstandig spelafspraken te maken. Die begeleid je daarin.
Activiteit	Handel in het buitenland
Doelgroep	Puber
Doel	Zich aan (spel)afspraken houden Samenspel Hanteren van de 5 W’s en het maken van een speelbaar verhaaltje Presenteren (o.a. niet met de rug naar het publiek) Durf Tactieken bedenken om zoveel mogelijk winst te kunnen maken
Benodigdheden	(zo mogelijk) decor, attributen, verkleedkleren
Plaats	Een grote ruimte waar genoeg plaats is om kleine en grote spullen te kunnen verplaatsen
Voorbereiding	De opdracht is, ga met iets klein, zoveel mogelijk winst proberen te maken door de handelen, of ook wel te ruilen. De persoon die het meest waardevolste heeft, heeft ook gewonnen.
Uitvoering	Elk groepje krijgt een klein product en moet proberen bij de winkelier de kans om hun product te verruilen voor iets wat meer waard is.
Variatie	Geef andere onderwerpen of spelgegevens. De variaties zijn eindeloos.

Ontwikkelkrant

Adolecent

Beeldende Vorming

Activiteit	Street-art ( stoepkrijt tekening maken op straat) Kijk eens anders naar de dingen om je heen
Doelgroep	Puber/adolescent
Doel	Met deze activiteit kom je tegemoet aan de behoefte van de puber om zelf te creëren en te ontwerpen. Eigenheid te brengen in het werk, een uniek werk te maken en zelfstandig te werken. Je sluit aan bij de belevingswereld van de doelgroep.
Benodigdheden	Fotocamera/telefoon, evt. selfie-stick, usb-kabel om foto’s op computer te zetten, printer, viltstiften, Stoepkrijt, gekleurde kinderklei
Plaats	Binnen en buiten
Voorbereiding	Zorg dat de kinderen hun mobiel opgeladen hebben en hun eigen kabeltjes meebrengen.
Uitvoering	Ga in duo’s aan de slag. Je gaat naar buiten en je bekijkt je omgeving eens anders dan je gewend bent! Een paaltje waar je altijd omheen liep wordt nu ineens de neus van Pinoccio, een putdeksel wordt het huisje van een slak en in een streep van het zebrapad kun je allerlei andere dingen zien, bv een horlogebandje. bedenk zelf eens een ander beeld van iets bestaands en fotografeer deze plekken. print deze foto’s uit op A4 formaat in zwart/wit en maak hier overheen een ontwerp met viltstiften voer 1 van de ontwerpen i.o. met de docent uit in het echt met stoepkrijt en/of klei (zoek wel een veilige plek, dus niet midden op de straat!) maak hier een foto of filmpje van en presenteer deze aan elkaar in de klas
Variatie	Voeg meer materialen toe, zoals plakplastic, natuurlijke materialen of gebruik indien het toegestaan is bijvoorbeeld spuitverf ( graffiti)

Spel

Muziek

Muziek
Ontwikkelingsfase: de puber/adolescent

Activiteit	Rappen Gekregen opdracht tijdens de les muziek: Voeg je zelfgemaakte rap of de bestaande tekst die je hebt gebruikt in de muziekles (en eventueel een opname van je rap op beat of een link van waar de beat (of je hele rap) te vinden is online) toe aan je online activiteitenmap.
Doelgroep	Pubers/adolescenten
Doel	Het helpt om luister- en concentratievermogen te verhogen. Simpele melodieën leggen de basis voor muzikaliteit en een goed muzikaal gehoor. Ondersteunt taalontwikkeling, taalvaardigheid en het vergroten van de woordenschat. Ritme, rijm, melodie en intonatie vormen de basis van taal. Feiten in rijmpjes en liedjes worden vaak makkelijk onthouden (abc, tellen, seizoenen, enz.). De teksten stimuleren de fantasie.
Benodigdheden	Een beat (zelfgemaakt; van te voren of ter plekke gespeeld of een bestaande beat). Tekst (bestaand of zelfgemaakt). Apparatuur: materiaal om de beat af te spelen, (eventueel: ) microfoons.
Plaats	-
Voorbereiding	Zorg dat je een beat hebt (zoek deze online, maak hem zelf of zorg dat er materialen zijn om deze ter plekke te maken (gebruik bijvoorbeeld drums, overige percussie of een loopstation en je stem). Zorg dat je teksten hebt (zelfgemaakt of een bestaande tekst of gedicht) of inspireer de pubers om teksten te maken (geen voorbeelden, thema’s).
Uitvoering	Gebruik een beat om de tekst op te zetten. Besteed aandacht aan hoe je en tekst maakt (of gebruik bestaande teksten). Besteed aandacht aan: ritme, rijm, uitspraak, hoe gebruik je verder je stem. Dit kan in allerlei vormen/oefeningen. Laat pubers/adolescenten een rap maken, oefenen, performen.
Variatie	Gebruik informatieve teksten; om (studie)stof te onthouden. Voeg aan de raps zangkoortjes en/of instrumenten toe. Werk de nummers uit. Voeg teksten samen. Neem de nummers op. Zet de nummers online. Maak een videoclip erbij, organiseer een optreden(tje) enz.

Drama

Drama Werkvorm	Uitbeeldspel De spelers laten hun spel zien zonder tekst te gebruiken, eventueel wel met geluid. Een professionele vorm is mime of pantomime
Deze werkvorm is met name geschikt voor beginnende spelers. Uitbeelden geeft ook de vrijheid om zonder decor en attributen toch te verbeelden dat dat er allemaal is. De allerjongsten kun je in het uitbeelden begeleiden door mee te spelen of ze als verteller mee te nemen in het uit te beelden spel.
Activiteit	Twee stoelen
Doelgroep	Vanaf 6 jaar
Doel	(lichamelijke) Uitdrukkingsvaardigheid vergroten Goed kijken en bewust uitbeelden stimuleren Inzicht in non verbale communicatie vergroten
Benodigdheden	Twee stoelen naast elkaar, los in de ruimte
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Uitleg: Deel de groep in tweetallen. Elk tweetal bedenkt wat de twee stoelen kunnen voorstellen. Speel eventueel een auto als voorbeeld. Daarbij bedenken ze een begin, midden en een eind van een verhaaltje dat ze op/bij/rondom de stoelen kunnen laten zien zodat het publiek begrijpt waar ze zijn en wat er gebeurt. Controleer eventueel of elk tweetal een andere plek heeft gekozen.
Uitvoering	De tweetallen spelen om de beurt hun scene met de stoelen. Bespreek na wat het publiek zag en welke plek het dus is. Laat ze ook zeggen wat ze leuk vonden aan het uitbeelden.
Variatie	Stoelen staan tegenover elkaar Tweetal maakt de plek duidelijk voor andere spelers die na kort overleggen er een gebeurtenis uitbeelden. Eén speler begint te spelen tot de plek duidelijk is, freeze en vraagt “Wat nu?’. Het publiek doet suggesties voor het vervolg van het verhaal. Net zo lang herhalen tot een verhaaltje is ontstaan.

Drama Werkvorm	Tableau Vivant / fotospel De spelers verbeelden situatie, handeling en gevoel met stilstaande houding en mimiek in een bepaalde opstelling
Deze werkvorm is met name geschikt voor beginnende spelers. Het maakt hen bewust van het gebruik van houding en mimiek en het uitvergroten daarvan. Voor bepaalde groepen is het stilstaan een extra uitdaging.
Activiteit	Groepsfoto
Doelgroep	Vanaf 4 jaar
Doel	(lichamelijke) uitdrukkingsvaardigheid vergroten Goed kijken en bewust uitbeelden stimuleren Inzicht in non verbale communicatie vergroten
Benodigdheden	niets
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Uitleg: Deel de groep in tweeën. Elke groep bereid twee tableaus voor. In de eerste zien we een bepaalde groep mensen, b.v. een groep voetbalsupporters. Op de tweede foto zien we wat er intussen is gebeurd, b.v. er is gescoord. Geef korte overlegtijd. Ze mogen zelf bedenken welke groep mensen ze worden.
Uitvoering	De eerste groep komt op het speelvlak. De andere is publiek maar kijkt niet. In de eerste tien tellen stellen de spelers zich op in foto 1 (tel hardop van 10 naar 1, de nul is de klik voor de foto). Publiek kijkt, maar reageert nog niet. Dan tien tellen voor opstellen foto 2 terwijl het publiek niet kijkt. Nu mogen de kijkers hun vinger opsteken als ze foto 1 en 2 begrijpen. Bespreek na op wat er te zien was en wat je daardoor weet.
Variatie	Geef een thema of welke groep mensen het moet zijn. Geef langer voorbereidingstijd. Geef de mogelijkheid attributen ed. te gebruiken. Laat een andere groep een foto bedenken tussen 1 en 2.

Drama Werkvorm	Afspraakspel De spelers maken van te voren afspraken over het te spelen spel en oefenen dit.
Dit is de meest bekende manier van toneelspelen. De spelers maken afspraken over de 5 W’s: wie, wat waar, waarom, wanneer. Dit geeft veel houvast en maakt deze werkvorm ook geschikt voor beginnende of jonge spelers. Nog meer houvast geeft eerst oefenen van het toneelstukje. Niet alle doelgroepen zijn in staat om zelfstandig spelafspraken te maken. Die begeleid je daarin.
Activiteit	Verweggiestan
Doelgroep	Vanaf 7 jaar
Doel	Zich aan (spel)afspraken houden Samenspel Hanteren van de 5 W’s en het maken van een speelbaar verhaaltje Presenteren (o.a. niet met de rug naar het publiek) Durf
Benodigdheden	(zo mogelijk) decor, attributen, verkleedkleren
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Maak groepjes. Geef de volgende gegevens: het speelt zich af in een ver vreemd land. Er zijn inwoners van dit Verweggiestan en een paar Nederlandse toeristen die de taal niet spreken. De toeristen hebben geen geld meer en komen in de problemen. Laat elk groepje de 5W’s invullen en hun toneelstukje oefenen. Extra uitdaging voor de Verweggiestaanders om een andere (fantasie)taal te spreken. Je kunt vooraf een Jabbertaal oefening spelen om dat te oefenen.
Uitvoering	Elk groepje speelt hun toneelstukje. Het publiek benoemt de 5 W’s.
Variatie	Geef andere onderwerpen of spelgegevens. De variaties zijn eindeloos.

Drama Werkvorm	(Levend) Schimmenspel De spelers spelen tussen een doek en een lichtbron. Met hun schaduw verbeelden ze het spel.
Dit is voor veel doelgroepen een fascinerende werkvorm. Hoe ouder de leeftijdsgroep hoe preciezer en gedetailleerder ze hiermee willen werken. Voor sommigen is het fijn om zich achter het doek te kunnen verbergen, anderen vinden het confronterend om in de schaduw hun eigen lichaamsvormen terug te zien. Verkleden/vervormen is dan een oplossing. Technische aspecten: Dichtbij het doek geeft kleine en scherpe schaduwen, verderaf groter; langzaam bewegen maakt de details goed zichtbaar; altijd voorwerpen gebruiken die de schaduw verbeelden; in profiel maakt mimiek zichtbaar; gebruik de trucjes met verbergen-verschijnen en de magie van schaduwspel waarbij je kunt doen alsof je elkaar raakt, kust, verwondt zolang het in de schaduwen maar klopt.
Activiteit	De handeling
Doelgroep	Vanaf 8 jaar
Doel	(lichamelijke) uitdrukkingsvaardigheid vergroten Goed kijken en bewust uitbeelden stimuleren Nadenken over (lichamelijke) verhoudingen
Benodigdheden	Doek, lichtbron, attributen, 2 schotten naast het doek
Plaats	Binnen of buiten m.b.v. de zon
Voorbereiding	Uitleg: Licht de technische mogelijkheden van schimmenspel toe. Deel de groep in twee- of drietallen. Elk groepje kiest één handeling en verzint daaromheen een verhaaltje met begin midden eind. Ze zoeken attributen bij elkaar en proberen alles uit achter het doek. Handelingen die uitdagen zijn: vechten, toveren, opereren, zoenen.
Uitvoering	De groepjes presenteren om de beurt hun verhaal. Naderhand laten ze zien welke materialen ze hebben gebruikt en het publiek raadt de gekozen handeling.
Variatie	Laat groepjes een schaduwspel maken bij een lied Speel handschimmenspel. Speel met uit karton geknipte figuren. Dit kan ook achter een klein doek op een tafel.

Bedenk een inspringspel met de titel ‘In de wachtkamer’ en vul het onderstaand format in.

Drama Werkvorm	Inspringspel Een improvisatiespelvorm waarbij de spelers volgens een bepaalde spelregel na elkaar in het spel komen, oftewel inspringen.
Deze werkvorm is een variatie op improviseren en is bestemd voor spelers die meer durven of al ervaring hebben met drama. Meestal spreek je ook af hoe spelers weer uit het spel kunnen. Zo blijft het overzichtelijk.
Activiteit	In het café
Doelgroep	Adolescent
Doel	In spel durven stappen In samenspel leren spelideeën geven en accepteren Elkaar verrassen Fouten durven maken Flexibel reageren op de (spel)situatie zonder eigen rol of speldoel te verliezen (in je rol blijven)
Benodigdheden	Eventueel glazen, tafels en stoelen
Plaats	Speelvlak
Voorbereiding	Er is iemand aan het drinken in het café, en hij of zij heeft afgesproken met een persoon. De derde persoon komt er bij, en probeert die afspraak te verstoren voor de eerste persoon.
Uitvoering	Speler 1 gaat wat drinken. Speler 2 komt bij Speler 1 zitten, en gaan het hebben over een onderwerp. Speler 3 komt Speler 1 storen, en zorgt er voor dat Speler 1 meekomt zodat Speler 2 alleen achter blijft.
Bijlage Opdrachtkaartjes	Maak zo veel kaartjes als nodig zijn voor jouw inspringspel. Ga uit van jouw klas voor het aantal spelers. Noteer de kaartjes op één of meer pagina’s, zodat ze geprint en geknipt kunnen worden.
Opdrachtkaartjes	Speler 1 is heel rustig. Speler 2 is een druk persoon, en krijgt speler 1 ook druk mee. Speler 3 komt luidruchtig binnenlopen en zorgt er voor dat Speler 1 geïrriteerd raakt en weg loopt. Speler 2 reageert verbaasd en is in de war.
Opdrachtkaartjes	Speler 1 is een crimineel. Speler 2 weet van niks, en denk dat hij/zij een leuke date heeft met hem/haar. Speler 3 is de agent en gaat Speler 1 arresteren. Speler 2 is helemaal geschrokken, en geeft Speler 1 een bitchclap.
Opdrachtkaartjes	Speler 1 is een sporter die water drinkt. Speler 2 in een geïnteresseerde zakenman, en vraagt Speler 1 dingen over politiek. Speler 3 is een topsporter die binnenkomt lopen. En neem Speler 3 mee om te gaan trainen. Speler 2 pakt zijn laptop en gaat aan het werk.
Opdrachtkaartjes	Speler 1 is erg aanrakerig. Speler 2 is autistisch en houdt niet van aanraken, hij kruipt steeds verder weg van Speler 1. Speler 3 komt aanschuiven en gaat heel dicht naast Speler 1 zitten. Speler 2 vind dit maar niks, en gaat weg.
Opdrachtkaartjes	Speler 1 is een student die zich ergert aan de dramadocent. Speler 2 is zijn medestudent die het niet met hem eens is. Speler 3 is de dramadocent die toevallig hun studenten ziet. Speler 1 kan hier niet goed over en gaat boos weg.
Opdrachtkaartjes	Speler 1 is een mobieltjeskluiver. Speler 2 heeft nog nooit van mobieltjes gehoord en vraagt erna wat dat is. Speler 1 reageert geïrriteerd en probeert Speler 2 aan te vallen met woorden. En Speler 3 komt Speler 1 tegenhouden voordat Speler 1 te ver gaat.
Opdrachtkaartjes	Speler 1 is erg positief in het leven. Speler 2 is juist erg negatief, en gaat erg saai in het gesprek antwoorden. Speler 1 wordt daar ook negatief van. Speler 3 probeert dit te voorkomen en neemt Speler 1 mee. Speler 2 reageert met OK.
Opdrachtkaartjes	Speler 1 is iemand die erg graag verteld over zijn lievelings poes. Speler 2 heeft een hekel aan poezen, en hij/zij vraagt Speler 1 om zijn mond eens een keer te houden. Speler 3 is de barkeeper en kan niet accepteren wat Speler 2 zei. Speler 1 barste in tranen uit en liep weg. Speler 3 loopt er achteraan.

Ouderen

Beeldende Vorming

Spel

Muziek

Muziek
Ontwikkelingsfase: de oudere

Activiteit	Lied zingen uit de tijd van de oudere Gekregen opdracht tijdens de les muziek: Voeg je gemaakte verslag toe aan je online activiteitenmap. Welke muziek luisterden de ouderen van nu toen ze zo oud waren als jullie? Zoek muziek op uit de jaren 50 en 60. Maak een kort verslagje (1A4, mag handgeschreven) in deze les en beantwoord de volgende vragen: Werk alleen, in een twee-of drietal. 1. Welke muziekstijl was er populair in de jaren 50? 2. Wat was kenmerkend aan deze muziek? (noem 3 dingen denk aan; muziekinstrumenten, tempo/ritme, waar ging de muziek over enz.) 3. Noem vijf artiesten/bands uit deze tijd en bij iedere 1 nummer. Luister deze nummers. 4. Welke muziekstijl was er populair in de jaren 60? 5. Wat was kenmerkend aan deze muziek? (noem 3 dingen denk aan; muziekinstrumenten, tempo/ritme, waar ging de muziek over en wat er veranderde ten op zichtte van de jaren ‘50). 6. Noem vijf artiesten/bands uit deze tijd en bij iedere 1 nummer. Luister deze nummers. *Voeg het verslagje toe aan je online activiteitenmap (getypt of duidelijk geschreven en een duidelijke foto ervan).*
Doelgroep	Ouderen (kan evt. ook voor volwassenen).
Doel	Vermaak, herinneringen ophalen
Benodigdheden	Een lied uit de jaren van de ouderen (in dit geval jaren ’50 en ’60). Denk ook aan Nederlandstalig.
Plaats	-
Voorbereiding	Zorg dat je het lied zelf kent; de melodie en de tekst. Eventueel kun je de akkoorden instuderen op een begeleidend harmonie instrument (bijvoorbeeld een gitaar of piano) en het lied begeleiden. Wil je het lied zingen/aanleren met ouderen: zorg voor tekst op groot formaat.
Uitvoering	Zing het lied voor of laat het horen. Geef aan welk stuk je eerst gaat oefenen (bijvoorbeeld de eerste twee zinnen van het eerste couplet). Herhaal het een aantal keer. Besteed eventueel aandacht aan: ritme, melodie (op toon zingen), hoe gebruik je verder je stem.
Variatie	Maak de melodie tweestemmig (maak een heel koor).

Drama

Drama Werkvorm	Afspraakspel De spelers maken van te voren afspraken over het te spelen spel en oefenen dit.
Dit is de meest bekende manier van toneelspelen. De spelers maken afspraken over de 5 W’s: wie, wat waar, waarom, wanneer. Dit geeft veel houvast en maakt deze werkvorm ook geschikt voor beginnende of jonge spelers. Nog meer houvast geeft eerst oefenen van het toneelstukje. Niet alle doelgroepen zijn in staat om zelfstandig spelafspraken te maken. Die begeleid je daarin.
Activiteit	Verweggiestan
Doelgroep	Vanaf 7 jaar
Doel	Zich aan (spel)afspraken houden Samenspel Hanteren van de 5 W’s en het maken van een speelbaar verhaaltje Presenteren (o.a. niet met de rug naar het publiek) Durf
Benodigdheden	(zo mogelijk) decor, attributen, verkleedkleren
Plaats	Op veel plekken mogelijk
Voorbereiding	Maak groepjes. Geef de volgende gegevens: het speelt zich af in een ver vreemd land. Er zijn inwoners van dit Verweggiestan en een paar Nederlandse toeristen die de taal niet spreken. De toeristen hebben geen geld meer en komen in de problemen. Laat elk groepje de 5W’s invullen en hun toneelstukje oefenen. Extra uitdaging voor de Verweggiestaanders om een andere (fantasie)taal te spreken. Je kunt vooraf een Jabbertaal oefening spelen om dat te oefenen.
Uitvoering	Elk groepje speelt hun toneelstukje. Het publiek benoemt de 5 W’s.
Variatie	Geef andere onderwerpen of spelgegevens. De variaties zijn eindeloos.

Het arrangement Activiteitenmap BW is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: Bouke Visser
Laatst gewijzigd: 2016-02-03 11:21:27
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Eindgebruiker: leerling/student
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld

Bronnen

Bron	Type
Vingerverven https://www.youtube.com/watch?v=lFFSIGcwyTE	Link
Beat van de rap. https://www.youtube.com/watch?v=laVvzYj3vCk&app=desktop	Link

Download
Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

pdf

json

IMSCP package

Metadata

Metadata overzicht (Excel)

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

IMSCC package

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.
Sluiten
Opties
Gebruik
Weergave
Wikiwijs is een dienst van

Inleiding

Baby

Beeldende Vorming

Spel

Muziek

Drama

Ontwikkelkrant

Peuter

Beeldende Vorming

Spel

Muziek

Drama

Ontwikkelkrant

Kleuter

Beeldende Vorming

Spel

Muziek

Drama

Ontwikkelkrant

Schoolkind

Beeldende Vorming

Spel

Muziek

Drama

Ontwikkelkrant

Puber

Beeldende Vorming

Spel

Muziek

Drama

Ontwikkelkrant

Adolecent

Beeldende Vorming

Spel

Muziek

Drama

Ouderen

Beeldende Vorming

Spel

Muziek

Drama

Downloaden

Metadata

LTI

Arrangement

IMSCC package

Voor developers

Gebruik

Weergave