Een optometrist onderzoekt je ogen. In vergelijking met een opticien is de optometrist hoger opgeleid: het is een paramedicus (HBO). Een opticien is een gespecialiseerde winkelier. De optometrist neemt steeds meer taken van huisarts en oogarts over. Optometristen werken over het algemeen in oogklinieken en andere oogzorginstellingen.
Hieronder staan wat linkjes voor de bestudering van:
Normaal gesproken vallen lichtstralen precies op het netvlies, waardoor je scherp kunt waarnemen. Door de breking van de lichtstralen worden de beelden omgekeerd op het netvlies geprojecteerd (zowel boven-onder als links-rechts zijn omgedraaid). Door brekingsafwijkingen van hoornvlies of lens kan je wazig gaan zien: het beeld valt niet mooi op het netvlies.
De volgende afwijkingen worden onderscheiden:
- bijziendheid (= myopie)
- verziendheid (= hypermetropie)
- ouderdomsverziendheid (= presbyopie)
- cilindrische afwijkingen
Op de volgende site zijn een aantal animatie filmpjes te zien over deze oogafwijkingen:
Met de lenzenformule kan je precies uitrekenen hoe sterk de bolling van de lens moet zijn om een voorwerp op een bepaalde afstand scherp te kunnen zien:
1/b + 1/v = 1/f
b= beeldafstand = de afstand van het midden van de lens tot het netvlies (± 2 cm)
v = voorwerpafstand = de afstand van het voorwerp tot het oog
f = brandpuntsafstand van de lens (hoe kleiner f, hoe boller de lens).
Bij accomodatie verandert het oog de brandpuntsafstand van de lens (f). De lens is opgehangen met lensbandjes aan het ciliair lichaam (een kringspier). Door contractie (lens wordt boller) en ontspanning (lens wordt platter) regelt deze spier de bolling van de lens.
Voor bijziendheid zijn de volgende correcties mogelijk:
1. een bril (uiteraard … )
2. contactlenzen
3. een laserbehandeling
4. een kunstlensimplantatie
In de plaatjes hieronder is een bijziend oog getekend mét en zónder bril.
Bijziend oog met bril
Bijziend oog zonder bril
Contactlenzen
De breking van het licht wordt bepaald door de bolling van het hoornvlies en de brekingsindex van de overgang van:
lucht --> hoornvlies (voorzijde) , en van
hoornvlies --> kamervocht (achterzijde).
Het voorvlak van het hoornvlies heeft normaal gesproken een brekend vermogen van +49 Dioptrieën, het achtervlak een brekend vermogen van -6 D: tezamen dus +43 D.
Door het dragen van contactlenzen wordt de bolling van het voorvlak van het hoornvlies veranderd, en daarmee het brekend vermogen aangepast. Omdat een contactlens dichterbij het oog zit dan een bril, kan de sterkte van een contactlens iets minder zijn dan van een bril.
Lensimplantaten
Bij lensimplantaten wordt een kunstlens in het oog geïmplanteerd, vóór of achter de iris, maar in ieder geval vóór de eigen ooglens (zie de afbeeldingen hieonder). De eigen ooglens blijft gewoon accommoderen: dat kan de kunstlens natuurlijk niet. Lensimplantaten worden vooral toegepast voor ernstige bij- en verziendheid (tot -20D en +15D).
Ooglaseren
Met ooglaseren is het mogelijk het hoornvlies van het oog zo te behandelen dat het dragen van een bril of lenzen niet meer Je kunt bijziende ogen laten corrigeren m.b.v. ooglaseren. Hierbij wordt de vorm van je hoornvlies aangepast met een laser, waardoor je geen bril of lenzen meer nodig hebt. De volgende filmpjes laten dit zien:
Ooglaseren - animatie 1
Ooglaseren - animatie 2 (iets levens-echter)
Staar
Cataract of staar is één van de bekendste oogziekten. Staar is in feite het vertroebelen van de ooglens, waardoor de scherpte van het zicht afneemt. Meestal komt dit op latere leeftijd voor, door veroudering van de ooglens.
Staar komt dus met name bij ouderen voor. Het wordt ook wel 'grijze staar' genoemd. Wanneer wordt gesproken over 'groene staar', wordt een andere oogaandoening bedoeld, namelijk glaucoom.
De eiwitten in de ooglens zijn zodanig gerangschikt dat de lens doorzichtig is. Bij staar worden deze eiwitten in stukjes afgebroken. De stukjes klonteren samen in de lens, waardoor de lens verkleurt. Soms verschijnen er wittige wolkjes of vlokken in de lens.
Hieronder een linkje naar een filmpje met een echte staaroperatie, waarbij de ooglens wordt verwijderd, en een animatie van een staaroperatie.
Kijk met je linkeroog naar het kruis.
Sluit nu je rechteroog: en breng je hoofd langzaam naar het scherm toe.
Op een bepaald moment verdwijnt de zwarte cirkel uit je gezichtsveld:
hij is precies op de blinde vlek van je linkeroog gevallen.
Hieronder zie je een plaatje met de verdeling van staafjes en kegeltjes over het netvlies.
Pupilreflex
Opdracht 36: voer het proefje over de pupilreflex uit.
Opdracht 40: voer het proefje over diepte zien uit.
Ons gezichtsveld is ongeveer 180o horizontaal en120o verticaal. Eigenlijk moet je het gezichtsveld dus 3D zien.
Het blikveld is het gedeelte van het gezichtsveld waar je dingen scherp genoeg kunt zien om ze te herkennen.
Van een hond is het (horizontale) gezichtsveld 240o, en van een paard zelfs nog meer.
Opdrachten BvJ
Maak de volgende Opdrachten in BvJ over het netvlies , de pupilreflex en stereoscopie:
37 (pupilreflex)
38 (netvlies)
41 (stereoscopie)
Gezichtsbedrog
Bewegende beelden ...?
Kijk eens naar onderstaand plaatje: wat zie je en klopt het wat je meent te zien?
Rechte lijnen ...?
Kijk naar de plaatjes hieronder: zijn de lijnen recht of krom?
Kijk naar de schuine lijnen in het vierkant: lopen de lijnen evenwijdig of niet?
Cirkels ...?
Kijk naar de kleine cirkel hieronder.
Is die helemaal rond?
Controleer door er een munt in te leggen.
Kijk naar het vierkant hieronder.
Zie je een spiraal of cirkels?
Ik zie ik zie wat jij niet ziet ...?
Kijk naar de afbeeldingen hieronder.
Wat zie je in het linker plaatje en wat in het rechter plaatje?
Ziet je buurman hetzelfde of wat anders?
Nabeelden
Nabeelden: zie ook VS 1.
Leg het onderstaande plaatje op een goed verlichte plaats. Kijk 30 seconden naar het kruisje tussen de ogen. Kijk dan meteen naar het kruisje op het witte vlak ernaast.
Wat neem je waar?
Het arrangement Het oog (H4) is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Harro Reeders
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2015-09-07 10:24:48
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
