Introductie
Dit Wikiwijsarrangement behandelt de theoretische kennis over het gebruik van ICT in de les en de juridische implicaties hiervan.
Aan de hand van een viertal praktijkcasussen worden er vragen gesteld over de juridische kanten van de situaties in de casus. Deze vragen zijn praktisch van aard, waarbij je voor het beantwoorden hiervan op zoek moet gaan naar de juridische regelingen. Om de benodigde informatie te vinden is er een pagina met allerlei links naar filmpjes, webinars, websites en documenten.
Veel succes bij het maken van deze casussen.
Casus 1
Casus
Voor een powerpoint presentatie maak je gebruik van afbeeldingen die je op internet gevonden hebt. De afbeeldingen dienen als achtergrond van je presentatie en hebben inhoudelijk geen relatie met het onderwerp waarover de presentatie gaat. Ze worden dus gebruikt om je presentatie visueel aantrekkelijk te maken.
In de presentatie maak je ook gebruik van een ‘embedde’ YouTube video (film is zichtbaar in de presentatie). Dit filmpje heeft wel een relatie met het onderwerp van je les. Omdat je niet zeker weet of er een internetverbinding is, besluit je het filmpje te downloaden op je notebook en mee te nemen naar de les.
Vragen
Geef antwoord op de volgende vragen:
- Hoe achterhaal je welke rechten er op een foto en/of filmpje op internet zitten? Hoe dien je om te gaan met afbeeldingen en films waarbij dit niet geheel duidelijk is?
- Mag jij de foto gebruiken in je presentatie voor de doeleinden die jij bedacht heb? Licht je antwoord toe. Benoem welke wetgeving hierbij van invloed is.
- Mag je het YouTube filmpje gebruiken zoals je dit van plan bent? Licht je antwoord toe. Benoem welke wetgeving hierbij van invloed is.
Casus 2
Casus
Je bent van plan om een filmpje te maken over een bepaalde handeling die in je opleiding voorkomt. Nu hebben twee studenten een filmpje gemaakt van deze handeling waarbij beiden zichtbaar en herkenbaar in beeld zijn. Een van de studenten is 17 jaar. Je vindt de beelden van de studenten zo goed dat je ze vraagt of je deze beelden mag gebruiken tijdens je lessen. Beide studenten zijn hier erg enthousiast over en geven direct toestemming.
Je bent zelf ook zeer enthousiast over het filmpje en besluit om deze op YouTube te plaatsen zodat ook andere scholen hier gebruik van kunnen maken. De toestemming van alle belanghebbenden is juridisch geregeld.
Vragen
Geef antwoord op de volgende vragen:
- Wat moet er geregeld worden om het filmpje te mogen gebruiken tijdens je les? Licht je antwoord toe. Benoem welke wetgeving hierbij van invloed is.
- Onder welke licentievorm plaats je het filmpje op YouTube, als je wilt dat deze niet bewerkt mag worden door anderen? Licht je antwoord toe.
Casus 3
Casus
Een docent heeft met zijn klas een Facebook account gemaakt. Speciaal voor de klas is een profielpagina aangemaakt, met de docent als beheerder. Alle studenten zijn ‘vriend’ geworden van dit account. Het account is zodanig ingesteld dat alleen de studenten en docenten inhoud kunnen plaatsen en bekijken.
Het schoolprotocol staat geen persoonlijke ‘contacten’ via profielpagina’s toe. De betreffende docent redeneert dat hij deze regel niet overtreedt doordat hij geen persoonlijke Facebookpagina gebruikt, maar een speciaal account heeft gemaakt voor het gebruik met de klas.
Nu is er een uitstapje geweest met de klas. Het betreft een informele stapavond, waarbij de docent niet aanwezig is geweest en niet onder ‘vlag van de school’ is georganiseerd. Foto’s van deze stapavond worden gedeeld op de Facebook pagina van de klas. Op één van de foto’s staat een minderjarige student in beschonken toestand. Een van de klasgenoten heeft de foto echter op zijn persoonlijke pagina gedeeld met anderen, waardoor de ouders van de betreffende student op de hoogte zijn van de dronken toestand van hun kind. Dit heeft tot de nodige ruzie geleid. De ouders en de student willen dat de foto van de Facebookpagina van de student wordt gehaald. Zij willen dat jij als docent hier zorg voor draagt.
Vragen
Geef antwoord op de volgende vragen:
- Welke beperkingen mag de school opleggen aan student en docent met betrekking tot onderlinge contacten via sociale media? Klopt de redenering van de docent? Licht je antwoord toe. Benoem welke wetgeving hierbij van invloed is.
- Hoe reageer je op het verzoek van de ouders om de medestudent op te dragen om de foto van zijn persoonlijk Facebook account te verwijderen? Licht je antwoord toe. Benoem welke wetgeving hierbij van invloed is.
Casus 4
Casus
Je hebt in je vrije avonduren op eigen initiatief een digitale lesmethode ontwikkeld en gebruikt deze in je lessen.
Voor een van je lessen wil je een filmpje maken waarin een groepje studenten iets demonstreert. In het leslokaal, waar je het filmpje opneemt, zijn nog meerdere studenten aanwezig die op de achtergrond in beeld komen en geen rol spelen in de film. Je bent van plan om dit materiaal mogelijk in de toekomst te verkopen aan een uitgever.
De school is erg te spreken over je werk en wil dit graag opnemen in hun reguliere onderwijsaanbod. Zij vragen jou om het ontwikkelde materiaal zonder financiële vergoeding aan hen over te dragen.
Vragen
Geef antwoord op de volgende vragen:
- Met welke personen tref je een juridische overeenkomst om de rechten van de film in je bezit te krijgen? Hoe regel je dit? Licht je antwoord toe. Benoem welke wetgeving hierbij van invloed is.
- Kan de school eisen dat jij je eigen ontwikkelde digitale lesmethode overdraagt aan hen? Licht je antwoord toe. Benoem welke wetgeving hierbij van invloed is.
Leermiddelen
Hoe?Zo! – ICT en Recht, Kennisnet, saMBO-ICT, Zoetermeer, september 2013
YouTube: Webinar ICT en Recht. Kennisnet, Job Vos, uitgezonden 6 februari 2014
Pingen, whappen, tweeten, taggen en liken…Sociale media en schoolveiligheid, Politie.nl
Panopticon , Documentaire over privacy in de huidige maatschappij.
Hoe omgaan met auteursrechten?, Klascement, website met een totaal overzicht met allerlei voorbeelden van het auteurs-, portret-, citaatrecht en de wet op de privacy.
Creative Commons Nederland, Website met een duidelijke uitleg over het licentiemodel Creative Commons en GNU.
Auteursrecht en onderwijs, website met de regels rondom het auteursrecht in het onderwijs.
