In de onderbouw heb je geleerd hoe je het gedrag van dieren moet bestuderen.
Met de volgende video van SchoolTV frissen we je geheugen even op.
Wat ga ik leren?
Na deze module kun je:
het begrip ethologie omschrijven en enkele voorbeelden van gedragsonderzoek geven.
(met behulp van een voorbeeld) duidelijk maken wat het verschil is tussen een objectieve en een subjectieve beschrijving.
een ethogram en een protocol maken.
Wat ga ik doen?
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Bekijk de video en bestudeer de Kennisbankitems en test je kennis.
Stap 2
Geef antwoord op de vraag: 'Welk gedragsonderzoek doen ethologen?'
Stap 3
Bekijk de video en omschrijf het jaaggedrag van een kat.
Stap 4
Maak een verslag met een ethogram en protocol van het gedrag van (jonge) vossen.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de Kennisbank en de begrippen van de module.
Examenopgaven
Je maakt een aantal examenopgaven die passen bij dit onderwerp.
Terugkijken
Terugkijken op de module.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 à 3 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Kennisbank
Ethologie of gedragsbiologie is een onderdeel van biologie, waarin het gedrag van dieren centraal staat.
De waarneming van gedrag moet zorgvuldig en objectief gebeuren.
In de beschrijving mag geen uitleg van het gedrag zitten.
Voorbeeld: Goed : "de hond gromt en ontbloot zijn tanden". Fout: "de hond is boos".
Bij gedragsonderzoek noteer je gedrag heel precies in kleine ‘stapjes’.
Bekijk de video om de theorie over gedrag te herhalen.
Maak eventueel aantekeningen tijdens de video.
Lees na het kijken de twee Kennisbanken.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bekijk de volgende video over het gedrag van de kat. Maak daarna de vragen.
Stap 4: Gedragsonderzoek vossen
Bekijk de video over het gedrag van de vos. Let goed op. Je gaat nu zelf een ethogram en een protocol maken van het gedrag van de (jonge) vossen.
Gebruik in YouTube de zoekterm 'volgdevos' of 'staatbosbeheer 1', en ga naar het kanaal van Staatsbosbeheer.
Op dit kanaal zijn de filmpjes te vinden. Of ga direct naar www.youtube.com
Kies per tweetal een filmpje en maak hiervan een ethogram en protocol.
Werk je onderzoek uit in een verslag.
In de Gereedschapskist vind je de beoordelingscriteria.
Schrijf je een verslag van een onderzoek voor biologie of NaSk, dan wordt dit een natuurwetenschappelijk verslag genoemd. Het is hierbij vooral belangrijk dat het doel van je onderzoek en de manier waarop je het uitvoert zo duidelijk mogelijk wordt weergegeven. Het schrijven van zo’n verslag gebeurt in verschillende stappen.
Afronding
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Gedrag
Alles wat een mens of dier doet, zoals eten, lopen, slapen en zitten.
Prikkel
Vanuit een intern of extern milieu afkomstig signaal.
Motivatie
De inwendige prikkel om tot gedrag te komen.
Gedragselement
Een afzonderlijke handeling van een dier.
Gedragssysteem
Groep gedragselementen die samen ergens voor zorgen.
Gedragsketen
Verzamelnaam voor reeks gedragingen in vaste volgorde.
Ethogram
Nauwkeurige beschrijving van alle gedragingen van een dier.
Protocol
Een door een onderzoeker gemaakte lijst van gedragselementen in de waargenomen volgorde.
Examenopgaven
Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.
Van de examenvragen kan de voortgang worden bijgehouden op ExamenKracht.
Vraag verdere instructies aan je docent.
Binnenkort vind je hier examenvragen van ExamenKracht om mee te oefenen.
Terugkijken
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je 2 à 3 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat? Heb je in de tijd alle stappen kunnen doorlopen?
Inhoud
Ben je tevreden over het verslag dat je hebt gemaakt over het gedrag van vossen?
Schrijf één ding op wat erg goed is gegaan en één ding waar je minder tevreden over bent.
Examenopgaven
Een hele rij examenopgaven bij deze opdracht.
Hoeveel heb je er gemaakt? Ging het goed?
Het arrangement Gedragsonderzoek vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 4. Dit is thema ’Kip en hei ei'. Het onderwerp van deze les is: gedragsonderzoek.
Je leert om het begrip ethologie te omschrijven en enkele voorbeelden van gedragsonderzoek geven, met behulp van een voorbeeld duidelijk maken wat het verschil is tussen een objectieve en een subjectieve beschrijving en je leert een ethogram en een protocol te maken.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 4. Dit is thema ’Kip en hei ei'. Het onderwerp van deze les is: gedragsonderzoek.
Je leert om het begrip ethologie te omschrijven en enkele voorbeelden van gedragsonderzoek geven, met behulp van een voorbeeld duidelijk maken wat het verschil is tussen een objectieve en een subjectieve beschrijving en je leert een ethogram en een protocol te maken.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Gedragsonderzoek
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.