In de onderbouw heb je geleerd over biotisch en abiotische factoren.
De volgende video frist je geheugen even op. Ga daarna aan de slag met de rest van de module.
Wat ga ik leren?
Na deze module kun je:
de begrippen levensgemeenschap, populatie en biotoop omschrijven.
met behulp van voorbeelden duidelijk maken wat een ecosysteem is.
voorbeelden van de biotische factoren in een ecosysteem benoemen.
voorbeelden van de abiotische factoren in een ecosysteem benoemen.
Wat ga ik doen?
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je bestudeert het Kennisbankitem dat past bij dit onderdeel en test je kennis.
Stap 2
Bekijk een video en benoem alle abiotische factoren.
Stap 3
Bedank wat de invloed is van of de wind of van zon op de groei van bladeren.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippenlijst bij deze module.
Examenopgaven
Je maakt een aantal examenopgaven die passen bij dit onderwerp.
Terugkijken
Terugkijken op de module.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Kennisbank
Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Wat is de invloed van zon en windrichting op plantengroei?
Maak een keuze uit opdracht A of B en werk hierbij in tweetallen.
Opdracht A
Welke invloed heeft de windrichting op de vorm van de kruin van een boom?
Windrichting
Download het werkblad windrichting. Maak een kopie van de werkbladen in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
of download de werkbladen (Bestand - Downloaden als).
Lees het onderzoek een keer helemaal door.
Stel een hypothese op bij de onderzoeksvraag.
Zoek de materialen bij elkaar.
Voer het onderzoek buiten uit zoals beschreven.
Leg je waarnemingen vast in een tekening op schaal .
Beantwoord de onderzoeksvraag.
Laat je tekening en antwoord op de onderzoeksvraag vervolgens beoordelen door je docent.
Opdracht B
Welke invloed heeft zonlicht op de vorm van de kruin van een boom?
Zonlicht
Download het werkblad zonlicht . Maak een kopie van de werkbladen in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
of download de werkbladen (Bestand - Downloaden als).
Lees het onderzoek een keer helemaal door.
Stel een hypothese op bij de onderzoeksvraag.
Zoek de materialen bij elkaar.
Voer het onderzoek buiten uit zoals beschreven.
Leg je waarnemingen vast in een staafdiagram.
Beantwoord de onderzoeksvraag.
Laat je staafdiagram en antwoord op de onderzoeksvraag vervolgens beoordelen door je docent.
Schrijf je een verslag van een onderzoek voor biologie of NaSk, dan wordt dit een natuurwetenschappelijk verslag genoemd. Het is hierbij vooral belangrijk dat het doel van je onderzoek en de manier waarop je het uitvoert zo duidelijk mogelijk wordt weergegeven. Het schrijven van zo’n verslag gebeurt in verschillende stappen.
Afronding
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Leefomgeving (milieu)
Niet-levende factoren zoals water, licht, temperatuur en bodem.
Levensgemeenschap
Alle organismen in een ecosysteem.
Populatie
Groep organismen van dezelfde soort in een bepaald gebied, die zich onderling voortplanten.
Biotische factoren
De invloeden van levende organismen op andere organismen.
Abiotische factoren
Alle niet-levende invloeden op organismen, zoals wind, zon, bergen, etc.
Ecosysteem
Min of meer begrensd deel van de natuur als een samenhangend geheel van biotische (levende) en abiotische (niet-levende) factoren.
Biotoop
Een biotoop is een gebied met een uniform landschapstype waarin een bepaalde levensgemeenschap met organismen kan gedijen.
Examenopgaven
Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.
Het arrangement Biotisch en abiotisch vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 3. Dit is thema ’Lepelaars'. Het onderwerp van deze les is: biotisch en abiotisch.
Je leert de begrippen levensgemeenschap en populatie omschrijven, (met behulp van voorbeelden) duidelijk maken wat een ecosysteem is, voorbeelden van de biotische factoren in een ecosysteem benoemen, voorbeelden van de abiotische factoren in een ecosysteem benoemen.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 3. Dit is thema ’Lepelaars'. Het onderwerp van deze les is: biotisch en abiotisch.
Je leert de begrippen levensgemeenschap en populatie omschrijven, (met behulp van voorbeelden) duidelijk maken wat een ecosysteem is, voorbeelden van de biotische factoren in een ecosysteem benoemen, voorbeelden van de abiotische factoren in een ecosysteem benoemen.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Biotische en abiotische factoren
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
In de onderbouw heb je geleerd over biotisch en abiotische factoren.
Na deze module kun je:
Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel:
Download het 
Download het 
Kan ik wat ik moet kunnen?
