Net als schimmels heb je van bacteriën geen goed beeld. Ze worden door de meeste mensen gezien als ziekmakers en dus vooral als vervelend.
Maar net als schimmels zijn er vooral heel veel nuttige bacteriën. Wist je bijvoorbeeld dat jij wel 1,5 kilo aan bacteriën bij je draagt?
Neem samen met een klasgenoot een kijkje op deze site van Artis.
Je vindt er veel informatie over de bacteriën op je lichaam. Kijk ongeveer 5 minuten rond. Praat samen over de dingen die jullie ontdekken.
Wat ga ik leren?
Na deze module kun je:
de onderdelen van een bacteriecel benoemen.
met behulp van een voorbeeld duidelijk maken dat bacteriën nuttig kunnen zijn.
met behulp van een voorbeeld duidelijk maken dat bacteriën schadelijk kunnen zijn.
uitleggen dat bacteriën reducenten zijn.
beschrijven hoe bacteriën zich voortplanten.
Wat ga ik doen?
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je bestudeert het Kennisbankitem dat past bij dit onderdeel en test je kennis.
Stap 2
Bekijk de video en onderzoek hoe je een bacteriekweek kunt maken.
Stap 3
Doe het practicum Yoghurt maken.
Stap 4
Bekijk de video's over de ziekte van lyme en geef antwoord op de vragen.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippenlijst bij deze module.
Examenopgaven
Je maakt een aantal examenopgaven die passen bij dit onderwerp.
Terugkijken
Terugkijken op de module.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 1 à 2 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Kennisbank
Bacteriën waren waarschijnlijk de eerste levende wezens op aarde.
Bacteriën zijn eencellige organismen. Sommige bacteriën zijn ziekteverwekkend.
Andere bacteriën zijn juist nuttig voor mensen:
ze helpen bijvoorbeeld bij de vertering van voedsel in het verteringsstelsel en bij de voedselbereiding.
Daarnaast zorgen ze samen met schimmels voor het opruimen van (dode) resten van organismen in de natuur.
Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel 'Bacteriën'.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bacteriën zijn met het blote oog niet te zien. Met een schoolmicroscoop (400x) zijn ze moeilijk te zien.
Je ziet bacteriën goed als er veel bij elkaar zitten. Dit noem je een bacteriekolonie.
Bekijk de video over de groei van bacteriën:
Je gaat, samen met een klasgenoot, een aantal voorwerpen onderzoeken op de aan- of afwezigheid van bacteriën.
Jullie laten hiervoor bacteriën delen onder omstandigheden waar dat goed gaat:
namelijk op een voedingsbodem en in een warme omgeving.
Bacteriekweek
Download de onderzoeksopzet Bacteriekweek. Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).
Lees de onderzoeksopzet een keer helemaal door.
Zoek de benodigdheden bij elkaar.
Voer het onderzoek uit zoals beschreven onder de werkwijze.
Maak het onderzoeksverslag.
Maak gebruik van de informatie in de Gereedschapskist.
Beoordeel eerst samen het onderzoeksverslag.
Laat het verslag vervolgens beoordelen door jullie docent.
Schrijf je een verslag van een onderzoek voor biologie of NaSk, dan wordt dit een natuurwetenschappelijk verslag genoemd. Het is hierbij vooral belangrijk dat het doel van je onderzoek en de manier waarop je het uitvoert zo duidelijk mogelijk wordt weergegeven. Het schrijven van zo’n verslag gebeurt in verschillende stappen.
Stap 3: Yoghurt maken
Practicum Yoghurt maken
Je gaat zelf yoghurt maken. Wat heb nodig om van melk yoghurt te maken?
En welke veranderingen treden op als melk in yoghurt verandert?
Overleg met je docent met wie je samenwerkt.
Yoghurt maken
Download het practicum Yoghurt maken. Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).
Lees het practicum een keer helemaal door.
Zoek de benodigdheden bij elkaar.
Voer het practicum uit zoals beschreven onder de werkwijze.
Beantwoord de vragen onder het kopje conclusie.
Vul eerst samen de beoordeling in.
Laat dan jullie docent de beoordeling invullen.
Stap 4: Ziekte van Lyme
Werk samen met een klasgenoot.
Jullie gaan twee video's bekijken en over de video's vragen beantwoorden.
Lees de vragen onder de video's alvast een keer door vóór jullie de video's bekijken.
Bekijk nu de twee video's.
Afronding
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Bacterie
Een eencellig organisme.
Eencellig organisme
Organisme bestaande uit één cel.
Celkern
Het deel van een cel dat erfelijke informatie (chromosomen) bevat.
Celdeling (mitose)
Gewone celdeling: één moedercel deelt zich in tweeën. Hierbij ontstaan twee dochtercellen, die genetisch hetzelfde zijn als de moedercel, met hetzelfde aantal chromosomen. Dit type deling zorgt o.a. voor groei van een organisme en voor herstel van weefsel. Ook bij ongeslachtelijke voortplanting door deling is sprake van mitose en gewone celdeling. Mitose is het proces van (gewone) kerndeling die aan de celdeling vooraf gaat.
Ongeslachtelijke voortplanting
Voortplanting waarbij geen bevruchting plaatsvindt: uit (een deel van) één organisme ontstaat een nieuw organisme. De nakomelingen zijn genetisch hetzelfde als het ouderorganisme. Bijvoorbeeld: bollen, knollen, stekken, uitlopers, wortelstokken. Ander vormen: voortplanting door deling (bij bacteriën en eencellige planten en dieren) en maagdelijke voortplanting (vrouwtjes van bepaalde diersoorten kunnen nakomelingen krijgen zonder dat hier mannetjes aan te pas komen, bijvoorbeeld bladluizen).
Generatietijd
De tijd die nodig is voor een verdubbeling van het aantal bacteriën.
Melkzuurbacterie
Melkzuurbacteriën zetten suikers in melkzuur om en is een bacterie die gebruikt wordt om producten zoals yoghurt, karnemelk en zuurkool te maken.
Q-koorts
Q-koorts wordt veroorzaakt door een bacterie die wordt overgebracht van vee op mensen. De bacterie veroorzaakt hoofdpijn en koorts.
Virussen
Een stukje DNA met eiwit eromheen dat organismen ziek kan maken. Een virus is geen organisme, omdat het geen levensverschijnselen vertoont.
Examenopgaven
Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.
Van de examenvragen kan de voortgang worden bijgehouden op ExamenKracht.
Vraag verdere instructies aan je docent.
Binnenkort vind je hier examenvragen van ExamenKracht om mee te oefenen.
Terugkijken
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je duidelijk maken dat bacteriën én nuttig én schadelijk kunnen zijn?
Hoe ging het?
Tijd
Heb je het practicum Yoghurt maken gedaan? Hoeveel tijd ben je al met al met de opdracht bezig geweest?
Inhoud
Had je al eens gehoord van de ziekte van lyme?
Misschien ken je wel iemand die de ziekte heeft of heeft gehad. Wat waren zijn/haar ervaringen met de ziekte?
Examenopgaven
Veel examenopgaven bij deze opdracht.
Heb je ze allemaal gemaakt? Ging het goed?
Het arrangement Bacteriën vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 3. Dit is thema ’Huid en haar'. Het onderwerp van deze les is: bacteriën.
Je kunt de onderdelen van een bacteriecel benoemen, met behulp van een voorbeeld duidelijk maken dat bacteriën nuttig kunnen zijn, met behulp van een voorbeeld duidelijk maken dat bacteriën schadelijk kunnen zijn. Ook kun je uitleggen dat bacteriën reducenten zijn en beschrijven hoe bacteriën zich voortplanten.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 3. Dit is thema ’Huid en haar'. Het onderwerp van deze les is: bacteriën.
Je kunt de onderdelen van een bacteriecel benoemen, met behulp van een voorbeeld duidelijk maken dat bacteriën nuttig kunnen zijn, met behulp van een voorbeeld duidelijk maken dat bacteriën schadelijk kunnen zijn. Ook kun je uitleggen dat bacteriën reducenten zijn en beschrijven hoe bacteriën zich voortplanten.
Net als schimmels heb je van bacteriën geen goed beeld. Ze worden door de meeste mensen gezien als ziekmakers en dus vooral als vervelend.
Na deze module kun je:
Bacteriën waren waarschijnlijk de eerste levende wezens op aarde.
Bacteriën zijn met het blote oog niet te zien. Met een schoolmicroscoop (400x) zijn ze moeilijk te zien.
Download het practicum 
Werk samen met een klasgenoot.
Kan ik wat ik moet kunnen?
