Thema: Levenscyclus van cellen - h45

Thema: Levenscyclus van cellen - h45

Thema Levenscyclus cellen

Intro

Kun je voor altijd jong blijven of zelfs onsterfelijk worden?
Iemand voor eeuwig jong laten blijven is (nog) niet mogelijk.
Dr. Wright weet wel hoe je cellen langer kunt laten delen.

Kijk maar eens naar de video. Zijn we straks voor eeuwig jong?

Wat betekent ouder worden voor organismen, biologisch gezien?
In thema 2 heb je al gezien dat een bevruchte eicel uitgroeit tot een geheel organisme.
Wat is groei, hoe gaat dat in zijn werk en hoe herstellen cellen zich na schade?
Hoe groeit één enkele cel uit tot een heel organisme waarin verschillende cellen verschillende functies hebben?

Dit thema gaat over de levenscyclus van de cel, richten we onze aandacht op groei, veroudering en reproductie van organismen en de invloed van DNA hierop.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van dit thema:

  • benoem je de bouw, vorming, ontwikkeling en functie van geslachtscellen.
  • beschrijf je dat cellen zich op een gecontroleerde zich delen en daarbij verschillende fasen van doorlopen.
  • kun je de celcyclus van een gewone celdeling en beschrijven en vergelijken met de reductiedeling.
  • kun je de regulatie van de fasen van de celcyclus beschrijven en wat in die regulatie verkeerd kan gaan.
  • benoem je dat cellen zich ongecontroleerd kunnen gaan delen en dat er fouten in het DNA tot stand komen.
  • benoem je dat cellen verouderen en afsterven.
  • benoem je hoe de mens kan ingrijpen in de bevruchting van plant, dier en mens om kwaliteit/nuttig gebruik van nakomelingen te bevorderen en ziekte te voorkomen en je gebruikt daarbij ethische en biologische argumenten om een mening daarover te vormen.
  • beschrijf je de werking van hormoonklieren en hun specifieke hormonen en leidt af hoe de doelorganen daarop reageren

Deelconcepten
Mitose, meiose, celcyclus, levenscyclus, geslachtelijke, voortplanting, stamcellen, chromosoom, hormoonklieren, schildklier, eierstokken, teelballen, endocrien, doelwitorganen, schildklierhormoon, mutatie, puntmutatie, aangeboren afwijking, kunstmatige inseminatie, stamcellen, mutagene stof, mutagene straling, chromosoommutatie (genoommutatie).

 

Wat kan ik al?

Wat weet je al?
Lees de volgende Kennisbanken uit de onderbouw als opfrisser voor dit thema.

Levenscyclus - onderbouw

Erfelijke eigenschappen - onderbouw


Maak de oefening hieronder. Hoeveel weet jij nog over de levenscyclus van cellen?

Wat ga ik doen?

Het thema Levenscyclus cellen bestaat uit de volgende onderdelen.
In de tabel staat per activiteit hoeveel SLU je ongeveer nodig hebt.

Activiteit Aantal SLU
Inleiding  
Wat kan ik straks? 0,5
Wat kan ik al? 2
Wat ga ik doen? 0,5
Modules  
Module: Centrum voor Jeugd en gezin 8
Module: Vruchtbaarheidskliniek 7
Module: Kankerinstituut 7
Afsluiting  
Samenvattend 1
Examenvragen 1
Terugkijken 0,5
Totaal: 27 à 28

Modules

Bij dit thema's horen de volgende modules.
Maak hieronder je keuze.

Module 1

Centrum voor Jeugd en gezin
Module 2

Vruchtbaarheidskliniek
Module 3

Kankerinstituut

Afsluiting

Samenvattend

Kennisbanken
Hieronder de Kennisbanken bij dit thema.

Geslachtshormonen

Celspecialisatie

Mitose

Meiose

Kanker en biotechnologie

Prenatale diagnostiek

Genmutatie

Examenopgaven

Je hebt in de modules veel theorie bestudeerd en veel vragen beantwoord en opdrachten gemaakt.
Als het goed is, ben je nu klaar voor het beantwoorden van een aantal examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.

Tips

HAVO 2019-TV1

HAVO 2019-TV1 Vraag 32

HAVO 2019-TV2

HAVO 2019-TV2 Vraag 2

HAVO 2021-TV1

HAVO 2021-TV1 Vraag 20
HAVO 2021-TV1 Vraag 21

HAVO 2021-TV3

HAVO 2021-TV3 Vraag 32

 

Meer oefenen?
Ga naar ExamenKracht en oefen ook met de nieuwste examens.
Van de examenvragen kan de voortgang worden bijgehouden op ExamenKracht.
Vraag verdere instructies aan je docent.

Extra opdracht

Gedachte-experiment

Werk in tweetallen.
Stel je voor dat je een gen op één van je eigen chromosomen zou zijn.
De cel waarin je zit, staat op het punt om aan de S-fase van de celcyclus te beginnen.
Beschrijf de gebeurtenissen die je overkomen en die zich rondom je afspelen wanneer je vanuit de S-fase via de G2-fase een mitose doorloopt.
Draai de rollen daarna om: doe nu hetzelfde, maar dan voor de meiose. Controleer elkaars verhaal!
Noteer de uitkomsten en vergelijk deze met je klasgenoten.

Terugkijken

Intro

  • Lees de intro van dit thema nog eens door.
    Vind je het een goede intro om het thema mee te beginnen?
    Past de video goed bij het thema? Waarom wel of waarom niet?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van dit thema nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond een totale studiebelasting van 27 à 28 SLU.
    Ben je meer of minder tijd met het thema bezig geweest?
    Met welke module ben je het langst bezig geweest? En met welke het kortst?
  • Herhaling
    Heb je voor je aan de modules begon de toets bij 'Wat kan al?' gemaakt?
    Wist je het meeste nog?
  • Inhoud
    Het thema bestaat uit drie modules. Welke module vond je het leukst om te doen?
    En welke vond je het minst leuk? Schrijf op waarom je deze module niet zo leuk vond.
  • Examenvragen
    Je hebt de examenvragen gemaakt.
    Ging het goed? Had je de theorie uit de modules nodig om de vragen te kunnen maken?

  • Het arrangement Thema: Levenscyclus van cellen - h45 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2022-03-15 12:55:43
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Dit thema Levenscyclus van cellen is ontwikkeld door medewerkers van StudioVO. Bij het ontwikkelen van het materiaal is gebruik gemaakt van of wordt verwezen naar materiaal van de volgende websites:

    www.schooltv.nl www.youtube.com www.bioplek.org www.wikipedia.org


    Fair Use
    In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content .

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor biologie voor havo leerjaar 4/5. Dit thema heet levenscyclus van cellen. Aan het eind van dit thema: benoem je de bouw, vorming, ontwikkeling en functie van geslachtscellen. beschrijf je dat cellen zich op een gecontroleerde zich delen en daarbij verschillende fasen van doorlopen. kun je de celcyclus van een gewone celdeling en beschrijven en vergelijken met de reductiedeling. kun je de regulatie van de fasen van de celcyclus beschrijven en wat in die regulatie verkeerd kan gaan. benoem je dat cellen zich ongecontroleerd kunnen gaan delen en dat er fouten in het DNA tot stand komen. benoem je dat cellen verouderen en afsterven. benoem je hoe de mens kan ingrijpen in de bevruchting van plant, dier en mens om kwaliteit/nuttig gebruik van nakomelingen te bevorderen en ziekte te voorkomen en je gebruikt daarbij ethische en biologische argumenten om een mening daarover te vormen. beschrijf je de werking van hormoonklieren en hun specifieke hormonen en leidt af hoe de doelorganen daarop reageren
    Leerniveau
    HAVO 4; HAVO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Biologie;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    22 uur en 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, biologie, cellen, doelorganen, havo4/5, hormonen, hormoonklieren, levenscyclus, stercollectie, verouderen
  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van