Heb je wel eens geprobeerd je adem in te houden?
Je lichaam laat je dan al gauw voelen dat je weer adem moet halen.
Dit komt omdat je zuurstof nodig hebt om in leven te blijven.
Dit gas is een deel van de lucht die je inademt. Al meteen na je geboorte begin je adem te halen. Je hele leven lang haal je adem zonder erbij na te denken.
Soms is het handig om bewust eventjes je adem in te houden. Als je bijvoorbeeld een duik in het zwembad neemt. Soms doe je het onbewust als je in een hele spannende situatie zit.
De dame in de video heeft wel een heel bijzondere en grappige reden om haar adem in te houden! Bekijk het filmpje:
Test:
Hoelang kun jij je adem inhouden?
Adem een keer diep in en houd dan je adem in.
Gebruik een stopwatch of de secondewijzer van een horloge.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van de opdracht kun je:
beschrijven welke organen deel uitmaken van het ademhalingsstelsel en de functies van deze organen benoemen.
aangeven hoe in de longen gasuitwisseling plaatsvindt.
onderzoeken of er meer koolstofdioxide in ingeademde of uitgeademde lucht zit en hiervan een onderzoeksverslag schrijven.
Wat ga ik doen?
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Na het bestuderen van de Kennisbank en het kijken van video's maak je een aantal vragen over de functie van de verschillende onderdelen van het ademhalingsstelsel.
Stap 2
De zuurstof die je binnenkrijgt verwerkt je lichaam door verbranding. In een practicum ga je onderzoeken welke gassen je ingeademde en uitgeademde lucht bevatten.
Stap 3
Je bestudeert de werking van longen en de daarbij horende gasuitwisseling.
Stap 4
Je longen kunnen op verschillende manieren ziek worden. Op de site van Astmakids ga je op zoek naar informatie.
Stap 5
Roken is ongezond en van invloed op je hele lichaam. Daarover leer je in deze stap.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de Kennisbanken en begrippen die horen bij deze opdracht.
Eindopdracht A
Je maakt de toets over Spijsvertering en ademhaling.
Eindopdracht B
Folder met informatie over je longen en tips om te stoppen met roken.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Groepsgrootte
Je werkt alleen. Soms overleg je met een klasgenoot.
De longen zijn onze ademhalingsorganen.
Hier wordt zuurstof opgenomen in het lichaam en koolstofdioxide afgegeven.
Het wisselen van deze twee stoffen heet gaswisseling.
De lucht die je inademt, komt binnen via je neus of mond en komt via de luchtpijp tenslotte in je longen terecht.
Deze organen samen heten het ademhalingssysteem.
Lees voor je de video’s bekijkt de vragen onderaan deze pagina.
Na het kijken van de video’s moet je de vragen beantwoorden.
Practicum Koolstofdioxide aantonen
Je gaat onderzoeken of ingeademde lucht meer of minder koolstofdioxide bevat dan uitgeademde lucht.
Download het practicum Googledoc - Koolstofdioxide aantonen
Sla het document op in je eigen omgeving, zodat je het kunt bewerken.
Lees het practicum een keer helemaal door.
Zoek de benodigdheden bij elkaar en voer het practicum uit.
Maak het onderzoeksverslag.
Beoordeel eerst samen met een klasgenoot het onderzoeksverslag.
Bekijk ook samen met een klasgenoot de volgende video. Klopte jullie hypothese en conclusie?
Schrijf je een verslag van een onderzoek voor biologie of NaSk, dan wordt dit een natuurwetenschappelijk verslag genoemd. Het is hierbij vooral belangrijk dat het doel van je onderzoek en de manier waarop je het uitvoert zo duidelijk mogelijk wordt weergegeven. Het schrijven van zo’n verslag gebeurt in verschillende stappen.
Stap 3: Gasuitwisseling
In de vorige stap heb je ontdekt dat ingeademde lucht en uitgeademde lucht anders van samenstelling zijn.
In de tabel hieronder zie je de verschillen op een rijtje.
Gassen in de lucht
Ingeademde lucht
Uitgeademde lucht
stikstof
79%
79%
zuurstof
20%
16%
overige gassen
1%
1%
koolstofdioxide
0,04%
4%
waterdamp
weinig
veel
temperatuur lucht
18 °C
32 °C
Elke keer dat je inademt, komt er een halve liter lucht in je longen.
De zuurstof uit de ingeademde lucht wordt opgenomen door het bloed.
Bloed en lucht komen dicht bij elkaar in de longblaasjes.
Longblaasjes hebben een groot oppervlak en een dunne wand.
Daardoor kan er voldoende zuurstof van lucht naar bloed gaan.
In het bloed vervoeren rode bloedcellen de zuurstof.
Bij de verbranding in alle cellen van je lichaam komt koolstofdioxide vrij.
Het bloed brengt de koolstofdioxide weer naar de longblaasjes.
De koolstofdioxide adem je dan weer uit.
Bekijk de werking van de longblaasjes in deze video:
Stap 4: Astma
Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel:
Dat ademhalen belangrijk voor je is, heb je al wel begrepen.
Dus heel vervelend als je soms moeite hebt met ademhalen.
Stap 5: Roken
Roken is schadelijk voor je gezondheid. Dat weet je vast al wel.
Als je rookt adem je veel schadelijke stoffen in.
Op allerlei manieren zorgen nicotine, teer en koolstofmonoxide ervoor dat het transport van zuurstof verminderd wordt.
Bekijk de volgende video. Probeer er tijdens het kijken achter te komen wat het effect is van koolmonoxide op je algehele conditie.
Zuurstof
Molecuul bestaat uit twee zuurstofatomen; gas dat ontstaat bij fotosynthese in planten en nodig is voor verbranding.
Ademen
Opnemen van zuurstof en uitscheiden van koolstofdioxide (koolzuurgas), inademen en uitademen, met behulp van longen, kieuwen of tracheeën. Vorm van gaswisseling.
Inademen
Middenrif trek samen, borstkas wordt groter, longen zuigen lucht aan.
Uitademen
Middenrif ontspant, borstkas wordt kleiner, longen geleiden lucht naar buiten.
Longen
Organen die betrokken zijn bij het in- en uitademen en het opnemen van zuurstof en afgeven van koolstofdioxide. Onderdeel van het ademhalingsstelsel. Uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide vindt plaats in de longen tussen longblaasjes en bloed.
Longvlies
Vlies dat samen met het borstvlies de longen met de ribbenkast verbindt, doordat de vliezen vacuüm aan elkaar zitten gezogen.
Borstvlies
Vlies dat samen met het longvlies de longen met de ribbenkast verbindt, doordat de vliezen vacuüm aan elkaar zitten gezogen.
Luchtpijp
Buis met kraakbeenringen die de mondholte verbindt met de bronchiën, waardoor lucht naar binnen en buiten stroomt.
Vertering
Het afbreken van voedsel tot kleine door het lichaam opneembare deeltjes.
Verbranding
Chemisch proces waarbij energie vrijkomt uit glucose en zuurstof.
Eindopdracht A: Toets
Bij eindopdracht A sluit je deze opdracht af met het maken van een toets.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bij eindopdracht B maak je een folder over Stoppen met Roken.
De folder bevat in ieder geval de volgende onderdelen.
Je benoemt de functie/werking van de longen en het effect van roken hierop.
Een uitleg over de gasuitwisseling en het effect van roken op gasuitwisseling.
Je benoemt welke longziekten gerelateerd zijn aan roken.
Je benoemt welke schadelijke stoffen sigaretten bevatten en wat deze stoffen doen met je lichaam.
Je geeft tips over het stoppen met roken.
Lees voor je begint in de Gereedschapskist hieronder tips over het maken van een folder.
Je folder bevat minimaal 4 pagina's.
Je doelgroep zijn mensen tussen de 18-40 jaar.
Beoordeling
Je docent let bij de beoordeling van je folder op de volgende punten:
Zijn bovengenoemde punten allemaal verwerkt?
Bevat je folder minimaal 4 pagina's?
Is het hoofdthema van de folder Stoppen met Roken?
Lees voor verder beoordelingseisen van de folder de rubrick in de Gereedschapskist.
Met maken van een folder presenteer je kennis die je hebt opgedaan aan anderen.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Kun je nu uitleggen wat er met het zuurstofgehalte in je bloed gebeurt als je lang je adem inhoudt? Stijgt deze dan of daalt deze?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 à 3 uur met de opdracht bezig zou zijn. Dit is natuurlijk afhankelijk van welke eindopdracht dat je hebt gedaan. Paste de tijd die jij nodig had bij de eindopdracht die je gedaan hebt? Dus 2 uur als je de opdracht en eindopdracht A hebt gemaakt en 3 uur als je de opdracht en eindopdracht B hebt gedaan?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Heb je zelf misschien astma of ken je iemand met astma? Snap je nu welke klachten hierbij komen kijken en welke gevolgen dit heeft?
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht?
A: Kon je de toets met een voldoende afsluiten? Zo niet, wat heb je gedaan om toch een voldoende te kunnen scoren? Vond je dat de toets aansloot bij de leerdoelen? Zo niet, wat miste je?
B: Is het gelukt om de verschillende onderdelen in de folder te verwerken? Vond je het lastig om de juiste toon te kiezen voor de doelgroep? Denk je dat mensen door jouw uitleg beter snappen hoe longen functioneren?
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo/vwo leerjaar 2. Dit is thema ’Spijsvertering en ademhaling'. Het onderwerp van deze les is: ademhaling.
Je leert beschrijven welke organen deel uitmaken van het ademhalingsstelsel en de functies van deze organen benoemen en aangeven hoe in de longen gasuitwisseling plaatsvindt.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Biologie;
Instandhouding en ontwikkeling;
Instandhouding;
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo/vwo leerjaar 2. Dit is thema ’Spijsvertering en ademhaling'. Het onderwerp van deze les is: ademhaling.
Je leert beschrijven welke organen deel uitmaken van het ademhalingsstelsel en de functies van deze organen benoemen en aangeven hoe in de longen gasuitwisseling plaatsvindt.
Heb je wel eens geprobeerd je adem in te houden? 
Aan het eind van de opdracht kun je:
Bij eindopdracht B maak je een folder over Stoppen met Roken.
Intro
