Ronald Ligtenberg leidde lange tijd een snel, hip leven.
Uiteindelijk bracht dat hem geen voldoening.
Ronald ging evenementen organiseren die alle zintuigen prikkelen.
Dansavonden voor doven en horenden. Avonden waarbij iedereen uit z'n dak gaat.
Hoe dat er uitziet? Dat kun je zien in de volgende video.
Wat kan ik straks?
Hieronder zie je de leerdoelen staan die horen bij de opdracht goed gehoord.
Je kunt:
de namen van de onderdelen van het oor benoemen.
de onderdelen van het oor in de volgorde zetten waarin ze informatie over geluid doorgeven.
aangeven hoe het oor de trillingen van geluid omzet tot impulsen en hoe die bij de hersenen komen.
beschrijven dat de geluidssterkte en de trillingsfrequentie onze gehoorgrenzen bepalen.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Na het bestuderen van de kennisbank kun je de verschillende onderdelen van het oor benoemen en deze kennis gebruiken in een oefening.
Stap 2
In een video leer je welke weg het geluid aflegt. Met die informatie kun je daarna een oefening maken.
Stap 3
Je kunt de manier waarop mensen en dieren geluiden opvangen vergelijken en voert hiervoor een experiment uit.
Stap 4
Je kunt de functie van oorsmeer benoemen en dit toepassen in een oefening.
Stap 5
Je kunt de oorzaken en de oplossingen voor een oorontsteking benoemen. Ook kun je bij stellingen over dit onderwerp aangeven of ze waar zijn of niet waar.
Stap 6
Na het kijken van een video kun je de verkregen informatie verwerken in een opdracht over druk op het oor.
Stap 7
Je kunt na het lezen van de kennisbank beschrijven dat de geluidssterkte en de trillingsfrequentie onze gehoorgrenzen bepalen.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de kennisbank die bij deze opdracht hoort. Ook kun je hier de begrippen van deze opdracht nalezen.
Eindopdracht
Je maakt een toets over de opdracht gehoor.
Terugkijken
Je kijkt terug naar deze opdracht.
Extra
Onderdeel
Activiteit
Extra:
Gehoorbeschadiging
Je kunt na het kijken van een video een online gehoorcheck doen.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig.
Extra
Bespreek met je docent of jullie de extra opdracht over gehoorbeschadiging doen.
Weet je na het bestuderen van het Kennisbankitem hoe het oor in elkaar zit?
Maak de toepassing.
Je kunt deze oefening ook in het googledocument maken. Bouw oor
Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).
Stap 2: De weg van het geluid
Dankzij je oren kun je van alles horen.
Voordat je ook daadwerkelijk het geluid hoort, is er veel gebeurd met de geluidsgolf die het oor binnenkomt.
In onderstaand filmpje zie je welke weg het geluid aflegt. Herken je de verschillende stappen die je hebt gelezen in de Kennisbank?
In de oorschelp zit een opening met de gehoorgang, waardoorheen het geluid het oor in gaat.
Achterin deze gehoorgang zit het trommelvlies en aan de zijkant zitten de oorsmeerkliertjes.
Deze oorsmeerkliertjes maken oorsmeer, wat dient om het trommelvlies soepel te houden.
Zo kan het trommelvlies snel meebewegen met de geluidstrillingen.
Geluidstrillingen laten het trommelvlies afhankelijk van de sterkte van het geluid tussen de 20 en 20.000 keer per seconde trillen.
Soms droogt oorsmeer te veel in en wordt het een hard klontje.
Daardoor kan het trommelvlies minder goed bewegen en hoor je minder goed.
Door de oren uit te spuiten krijgt een dokter de gehoorgang weer schoon.
Stap 5: Middenoorontsteking
Een ander probleem in je oren is middenoorontsteking. Dit is erg vervelend en pijnlijk.
Bekijk dit filmpje over middenoorontsteking. Welke oplossing wordt hier gegeven?
Het middenoor is het deel van het oor achter het trommelvlies, waar de gehoorbeentjes zitten.
De buis van Eustachius verbindt dit deel van het oor met de keelholte.
Gewoonlijk is de buis van Eustachius dicht. Maar...hij gaat bij slikken of je neus snuiten open.
Als je zwaar verkouden bent kan vanuit de keelholte gemakkelijk slijm met daarin ziektekiemen via deze buis in het middenoor komen en daar voor een ontsteking zorgen.
Bij jonge kinderen plaatst men bij middenoorontsteking soms buisjes door het trommelvlies heen.
Zo kunnen vocht en pus doorgegeven worden aan de gehoorgang, waardoor het middenoor sneller geneest.
Stap 6: Druk
Het trommelvlies grenst dus aan de buitenlucht via de gehoorgang. Ook aan de binnenkant in het middenoor hoort lucht te zitten. Als de luchtdruk aan beide kanten niet gelijk is, staat het trommelvlies hol of bol.
Kijk eens naar een situatie in het filmpje waarin dit gebeurt:
Ook bij het op- en afrijden van bergen of bij het vliegen met een vliegtuig zijn er drukverschillen tussen het middenoor en de buitenlucht.
Door te slikken of te gapen kan via de buis van Eustachius lucht van het middenoor naar de keelholte of omgekeerd.
Daardoor wordt de luchtdruk aan beide kanten gelijk.
Dan beweegt het trommelvlies weer gemakkelijker en worden ook de gehoorbeentjes niet in een verkeerde stand geduwd.
Stap 7: Geluidssterkte
Decibelmeter
Bestudeer nog eens de pagina Geluidssterkte in het Kennisbankitem:
Mensen hebben de afspraak gemaakt, dat het zachtste geluid dat mensen nog kunnen horen 3 decibel is.
Het zachtste geluid dat mensen kunnen horen wordt wel de gehoordrempel genoemd.
De geluidssterkte kun je meten met een decibelmeter.
De geluidssterkte van een stofzuiger is ongeveer 70 decibel. Als twee stofzuigers twee keer zo veel geluid maken, zou je verwachten dat de geluidssterkte 140 decibel is, maar dat is niet zo.
Als geluid twee keer zo hard is, komt er 3 decibel bij.
Dus als één stofzuiger 70 decibel aan geluid produceert, produceren twee stofzuigers 73 decibel aan geluid.
Trommelvlies
Deel van het oor; het vlies gaat trillen door geluidstrillingen en geeft deze trillingen door aan de gehoorbeentjes.
Gehoorbeentjes
Drie kleine botjes in het middenoor, die geluidstrillingen doorgeven aan het slakkenhuis.
Hamer
Gehoorbeentje dat de trilling doorgeeft van trommelvlies naar aambeeld.
Aambeeld
Gehoorbeentje dat de trilling doorgeeft van hamer naar stijgbeugel.
Stijgbeugel
Gehoorbeentje dat de trilling doorgeeft van aambeeld naar vlies/venster.
Slakkenhuis
Deel van het binnenoor, gevuld met vloeistof. Het ontvangt geluidstrillingen van de gehoorbeentjes en zet deze om in elektrische signalen. Zintuigcellen in het slakkenhuis geven de signaaltjes door aan de gehoorzenuw.
Impulsen
Elektrische stroompjes die door zintuigcellen worden doorgegeven aan zenuwcellen.
Gehoorzenuw
Geeft impulsen van het oor door aan de grote hersenen.
Gehoorcentrum
Deel van de hersenen dat impulsen van de gehoorzenuw verwerkt.
Hersenen
Een buitengewoon ontwikkeld orgaan dat alle gevoelens, het bewustzijn en alle mogelijkheden om iets te doen bevat.
Decibel
De eenheid waarin geluidssterkte wordt uitgedrukt.
Buis van Eustachius
Buis die het binnenoor verbindt met de keelholte. Door slikken of geeuwen kun je je oren 'klaren': lucht wordt dan aan- of afgevoerd en daarbij wordt de luchtdruk aan beide kanten van het trommelvlies gelijk.
Evenwichtszintuig
Met vloeistof gevulde kanalen vlak bij het slakkenhuis; het verzamelt informatie over bewegingen van het lichaam en houdt het lichaam in evenwicht.
Trilharen
'Haartjes' op slijmvliescellen, o.a. neusslijmvlies, die ervoor zorgen dat vuil, slijm en ziekteverwekkers naar buiten worden gewerkt. Bijvoorbeeld in de luchtpijp: ziekteverwekkers komen via de trilharen in de mondholte, waar je ze inslikt. In de maag worden de ziekteverwekkers onschadelijk gemaakt.
Horen
Het waarnemen van geluid (hoog/laag, hard/zacht) met de oren (gehoorzintuig).
Trillingsfrequentie
Het aantal trillingen per seconde. Bijvoorbeeld: 10000 trillingen per seconde. Hoe hoger de toon, hoe hoger de trillingsfrequentie.
Eindopdracht: Toets
Je sluit deze opdracht af met het maken van een toets.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Zowel bij de opdracht over kijken, als bij deze opdracht over horen heb je het gehad over dingen die je zou missen. Nu de moeilijkste vraag: Als je moet kiezen...kies je dan voor doof of blind? Of is de keuze onmogelijk?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Was de toets makkelijk of moeilijk?
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo/vwo leerjaar 1. Dit is thema ’Zintuigen'. Het onderwerp van deze les is: goed gehoord.
Je leert de onderdelen van het oor benoemen en aangeven in welke volgorde het geluid langs deze verschillende onderdelen gaat, uitleggen hoe geluidstrillingen worden omgezet in impulsen en beschrijven hoe geluidssterkte en trillingsfrequenties onze gehoorgrenzen bepalen.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo/vwo leerjaar 1. Dit is thema ’Zintuigen'. Het onderwerp van deze les is: goed gehoord.
Je leert de onderdelen van het oor benoemen en aangeven in welke volgorde het geluid langs deze verschillende onderdelen gaat, uitleggen hoe geluidstrillingen worden omgezet in impulsen en beschrijven hoe geluidssterkte en trillingsfrequenties onze gehoorgrenzen bepalen.
Ronald Ligtenberg leidde lange tijd een snel, hip leven.
Hieronder zie je de leerdoelen staan die horen bij de opdracht goed gehoord.
Tijd
Het middenoor is het deel van het oor achter het trommelvlies, waar de gehoorbeentjes zitten.
Intro
