Ecosysteem vmbo-kgt12

Ecosysteem vmbo-kgt12

Ecosysteem

Intro

Bekijk het volgende filmpje op Schooltv:
In het filmpje zie je een voorbeeld van een ecosysteem.
In het ecosysteem in het filmpje spelen water, bomen, rupsen en vogels een rol.

Video: Hoe werkt een ecosysteem?


In deze opdracht leer je wat een ecosysteem is en welke factoren kunnen bepalen hoe het ecosysteem eruitziet.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van de opdracht kan ik:

  • beschrijven wat een ecosysteem is.
  • uitleggen wat het verschil is tussen biotische en abiotische factoren.
  • voorbeelden noemen van biotische en abiotische factoren.
  • met voorbeelden uitleggen hoe organismen binnen een ecosysteem elkaar kunnen beïnvloeden.
  • met voorbeelden uitleggen hoe abiotische factoren invloed hebben op het leven van organismen.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag

Stap

Activiteit

Stap 1

Na het bestuderen van de kennisbank kun je aangeven welke factoren biotisch en abiotisch zijn. Om dat te oefenen geef je daarna van 10 zinnen aan of het abiotische of biotische factoren zijn.

Stap 2

Het 'gedrag' van het ene organisme van invloed kan zijn op de beschikbaarheid van een abiotische factor voor een ander organisme. Met behulp van voorbeelden ga je dit zelf uitleggen.

Stap 3

Je ontdekt hoe abiotische factoren het leven van een organisme kunnen beïnvloeden. Hier maak je vragen over.

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Begrippenlijst

Hier vind je de kennisbank die je hebt gelezen in deze opdracht en begrippen die te maken hebben met ecosystemen.

Eindopdracht A

Je bedenkt een toets van minimaal 6 vragen. Deze toets laat je maken door een klasgenoot. Daarna beoordeel je de gemaakte toets.

Eindopdracht B

Je kiest een organisme en je onderzoekt hoe dit organisme is aangepast aan het ecosysteem waarin het leeft.

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.

 

Benodigdheden
Voor eindopdracht B heb je Word en internet nodig.
Je mag de opdracht ook op papier maken. In dat geval heb je nodig: A4-papier, lijm, schaar, pen en stiften of potloden.

Tijd
Voor deze opdracht heb je twee à drie lesuren nodig.

 

Aan de slag

Stap 1: Ecosysteem

Bestudeer uit de Kennisbank biologie het volgende onderdeel:

Ecosysteem

Maak de volgende oefening.

Stap 2: Invloed van biotische factoren

In de kennisbank heb je een voorbeeld gezien van hoe organismen elkaar kunnen beïnvloeden: in een bos neemt een boom het licht weg ten koste van een bodemplant.
Het 'gedrag' van het ene organisme heeft effect op de beschikbaarheid van een abiotische factor voor het andere organisme.

Stap 3: Invloed van abiotische factoren

De abiotische factoren in ecosysteem kunnen het gedrag van een organisme beïnvloeden.
Daarnaast zijn de abiotische factoren vaak bepalend voor de eigenschappen van bepaalde organismen.

De onderstaande oefening gaat over de aanpassingen van een plant aan het leven in de woestijn.

Afronding

Begrippenlijst

Biotisch en abiotisch
Abiotisch
Abiotisch betekent 'niet levend'.
Abiotische factoren
De niet-levende omgeving in een ecosysteem.
Biotisch
Biotisch betekent 'levend'.
Biotische factoren
De levende organismen in een ecosysteem.
Ecosysteem
Min of meer begrensd deel van de natuur als een samenhangend geheel van biotische (levende) en abiotische (niet-levende) factoren.
Levensgemeenschap
Alle organismen in een ecosysteem.

Eindopdracht A: Maak toetsvragen

In eindopdracht A ga je zelf toetsvragen ontwikkelen.

Bedenk een toets van minimaal zes vragen over ecosystemen.
Gebruik de leerdoelen bij het maken van de toets.
Schrijf van alle vragen ook de antwoorden op.
Geef ook aan hoeveel punten je per vraag kan halen en hoe het cijfer berekend wordt.

Je kunt als basis het Googledoc Werkblad Toetsvragen gebruiken.
Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...) of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).

Laat de toets maken door een klasgenoot.
Kijk de toets na. Heeft je klasgenoot een voldoende voor de toets gehaald? Voeg de ingevulde toets van je klasgenoot bij als je je eindopdracht inlevert.
Vraag je klasgenoot om feedback op de toets.
Natuurlijk maak je ook de toets die je klasgenoot zelf heeft gemaakt. Welk cijfer haal jij?

Beoordeling
Je docent let bij de beoordeling van je toetsvragen op het volgende:

  • Zijn er voldoende toetsvragen gemaakt?
  • Passen de toetsvragen bij de leerdoelen uit deze opdracht?
  • Passen de vragen bij leerlingen van jouw leeftijd en jouw niveau?
  • Kloppen de antwoorden bij de vragen die gemaakt zijn?
  • Is de toets door een klasgenoot gemaakt?
  • Ziet het geheel er netjes en verzorgd uit?


Klaar?
Laat de toetsvragen beoordelen door je docent.

 

Eindopdracht B: Onderzoek een dier en het ecosysteem waarin het leeft

Eindopdracht B:

In deze eindopdracht voer je een onderzoek uit. Dat mag je alleen doen. Je mag ook samenwerken met je buur.
Je mag op een papieren A4-tje werken, of in Word/Powerpoint/Canva.
Je kiest uit de onderstaande lijst een dier. Dan onderzoek je in welk ecosysteem het dier leeft. Met welke biotische en abiotische factoren heeft het dier te maken? En hoe is het aangepast aan die factoren?
Je schrijft op hoe het uiterlijk van het dier is aangepast aan de omgeving. Beschrijf minstens 3 aanpassingen.

Voorbeeld (kies dus zelf een ander dier):

Afrikaanse olifanten leven op de savanne. Het is daar heel warm en er is weinig beschutting. De grote oren van de olifanten helpen de dieren om af te koelen. Het kan heel lang droog zijn op de savanne. Met hun sterke, lange slurf kunnen de olifanten gaten graven om naar water te zoeken. En met diezelfde slurf kunnen ze bij bladeren en takken heel hoog in de bomen. Met hun slagtanden kunnen ze schors van bomen krabben. Ze kunnen ermee graven. En ze kunnen zich met hun slagtanden goed verdedigen tegen roofdieren, zoals leeuwen.
Afrikaanse olifanten hebben een heel dikke huid, met heel veel rimpels. In die rimpels blijft water achter nadat de olifant een bad heeft genomen. Dat water helpt de olifant om langer koel te blijven.

Kies uit de volgende dieren:

  • een poolvos
  • een woestijnvos
  • een giraffe
  • een wandelende tak
  • een zeehond
  • een vleermuis
  • een nijlpaard
  • een papagaai
  • een miereneter
  • een eigen dier naar keuze, in overleg met je docent

Dit ga je doen:

  • Zoek een afbeelding van het dier. Zet deze afbeelding in het midden van je A4-tje.
  • Onderzoek in welke omgeving het dier leeft. Doe ook onderzoek naar de eigenschappen van het dier.
  • Gebruik rondjes of pijlen om de aanpassingen in het uiterlijk van het dier aan te wijzen. Schrijf daarbij op wat het nut is van die aanpassing.

Beoordeling
Je docent let bij de beoordeling op het volgende:

  • Je hebt een duidelijke afbeelding van het dier gevonden.
  • Je hebt minimaal 3 voorbeelden in het uiterlijk van het dier aangewezen. Daarbij heb je opgeschreven hoe deze kenmerken te maken hebben met het ecosysteem waarin het dier leeft.
  • Het A4-tje ziet er netjes en verzorgd uit.

Klaar?
Laat je werk beoordelen door je docent.

 

Terugkijken

Intro

  • Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
    Vind je het een goede intro om de opdracht mee te beginnen?
    Waarom wel of waarom niet?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 3 uur met de opdracht bezig zou zijn.
    Klopt dat?
  • Inhoud
    Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
    Schrijf op wat nieuw voor je was.
  • Eindopdracht
    Wat vond je van de eindopdrachten? Van welke eindopdracht heb je het meeste geleerd?
    A: Kon je klasgenoot de vragen die jij verzonnen had beantwoorden? Lukte het om voldoende vragen te formuleren?
    B: Vond je het interessant om uit te vinden op welke manieren een dier is aangepast aan zijn omgeving?

 

  • Het arrangement Ecosysteem vmbo-kgt12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-17 16:35:11
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 1 en 2. Dit is thema 'Omgeving' Het onderwerp van deze les is: Ecosysteem. De les bespreekt wat een ecosysteem is en benoemd voorbeelden van biotische factoren (dieren, planten, bacteriën en schimmels) en abiotische factoren (temperatuur, hoeveelheid licht, hoeveelheid water, samenstelling van de bodem en wind). Ook komt er aan bod wat een voorbeeld is hoe een organisme een ecosysteem kan beïnvloeden en hoe abiotische factoren een ecosysteem kan beïnvloeden.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    Dynamisch evenwicht; Biologie; Ecosysteem;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    3 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    abiotische factoren, arrangeerbaar, biologie, biotische factoren, ecosysteem, invloeden op het ecosysteem, kgt12, organismen, stercollectie, wisselwerking

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Aanpassing van de saquaro

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van