Thema 4 Zintuigen - vmbo-kgt12

Thema 4 Zintuigen - vmbo-kgt12

Zintuigen

Intro

Als je blind bent, ziet het leven er anders uit dan als je wel kunt zien.
Voor iemand die kan zien, is licht een prikkel die kan worden waargenomen en waarop gereageerd kan worden.

Bekijk het volgende filmpje. De man in de video kan zijn ogen maar heel beperkt gebruiken. Hoe vindt hij toch zijn weg?


Voor het opvangen van prikkels, van buiten het lichaam, gebruiken we zintuigen. Daardoor kunnen we waarnemen. Je hebt verschillende zintuigen voor zien, horen, voelen, proeven en ruiken.
Dit thema gaat over waarnemen met je zintuigen.

 

Wat kan ik al?

In dit thema onderzoek je je zintuigen.

Je zintuigen zijn de verbinding met de wereld om je heen. Door je zintuigen weet je wat er gebeurt en kun je reageren.
Als een of meer zintuigen niet werken, is dat behoorlijk lastig. Het kan zelfs gevaarlijk zijn.

Wat kan ik straks?

In de tabel vind je de leerdoelen van dit thema.

Aan het einde van dit thema kan ik:

Opdracht

  • een aantal belangrijke onderdelen van het oor benoemen.
  • deze belangrijke onderdelen van het oor in de volgorde zetten waarin ze informatie over geluid doorgeven.

Goed gehoord

  • een aantal belangrijke onderdelen van het oog benoemen.
  • aangeven wat de functie van deze verschillende onderdelen is.
  • uitleggen dat mijn ogen worden beschermd door wenkbrauwen, oogleden en wimpers.
  • uitleggen waarvoor het oog traanvocht maakt.
  • de omschrijving van de begrippen accommoderen, bijziend en verziend navertellen.

Ogen bekeken

  • onderdelen van de neus en tong benoemen.
  • benoemen welke smaken men proeft.
  • benoemen dat ik al mijn zintuigen gebruik bij het herkennen van voedsel.
  • de werking van reukzintuig en smaakzintuig met eigen woorden vertellen.
Ruiken en proeven
  • de drie lagen noemen waar de huid uit bestaat.
  • de vijf verschillende zintuigen van de huid opnoemen.
  • de functie van de vijf verschillende zintuigen van de huid aangeven.
  • de werking van warmte- en koudezintuigen uitleggen.

Voelen de huid

  • vijf plekken benoemen waar zintuigen liggen in ons lichaam.
  • uitleggen hoe informatie van zintuigen naar de hersenen gaat.
  • het verschil tussen een prikkel en een impuls aangeven.
  • aangeven wat het verschil is tussen bewuste en onbewuste reacties.
  • uitleggen wat een reflex is.

Zenuwstelsel

  • uitleggen dat waarnemen en reageren belangrijk zijn voor de voeding, verdediging en voortplanting van dieren.
Extra: Zintuigen

Wat ga ik doen?

In dit thema ga je aan de slag met vijf opdrachten, de afsluiting en eventueel een extra opdracht.
In de tabel staat per onderdeel hoeveel lessen je ongeveer nodig hebt.
Ook kun je lezen welke eindopdracht er bij deze opdracht hoort.

Activiteit

Aantal lessen

Eindopdracht

Inleiding

0,5 lesuur

 

Opdracht: Zenuwstelsel

1 lesuur

Toets zenuwstelsel

Opdracht: Voelen: de huid

2 lesuren

Practicum en onderzoeksverslag

Opdracht: Ogen bekeken

2 lesuren

Toets Ogen bekeken
Artikel schrijven

Opdracht: Goed gehoord

2 lesuren

Toets Goed gehoord

Opdracht: Ruiken en proeven

3 lesuren

Keuze tussen twee practica (inclusief onderzoeksverslag)

Extra opdracht: Zintuigen

1 lesuur

Presentatie

Afsluiting

3 lesuren

Proefjes met zintuigen
Diagnostische toets

Totaal

14,5 lesuren

 


De tijd is een indicatie en afhankelijk van de keuze van het eindproduct.

 

Opdrachten

Hieronder vind je de vijf opdrachten die horen bij dit thema.
Maak je keuze.

Opdracht 1

Zenuwstelsel

Opdracht 2

Voelen: de huid

Opdracht 3

Ogen bekeken

Opdracht 4

Goed gehoord

Opdracht 5

Ruiken en proeven

Extra opdracht

Zintuigen

Afsluiting

Kennisbanken

De theorie van dit thema vind je in de Kennisbank biologie.

Prikkels en impulsen

Zenuwstelsel

De huid

Kijken

Horen

Ruiken en proeven

Eindopdracht

Je sluit dit thema af door samen met een klasgenoot een kwartetspel over de verschillende zintuigen en de werking van het zenuwstelsel te maken.

Kies vier onderdelen van het oor uit en maak met die vier onderdelen het eerste kwartet (= 4 kaarten) van het kwartetspel.
Maak een tweede kwartet over onderdelen van het oog.

Maak daarna nog kwartetten over de volgende onderdelen:

  • smaak- en geurzintuigen
  • huid
  • het zenuwstelsel.

Speel het spel samen met een aantal klasgenoten.
Vraag om feedback op het spel.
Jullie spelen natuurlijk ook het spel dat door jullie klasgenoten is gemaakt.
Geef goed commentaar.

Verwerk het commentaar dat jullie op het spel hebben gekregen.
Kijk ook nog even naar de vragen onder het kopje 'Beoordeling'.

Beoordeling
Jullie laten het kwartetspel beoordelen door de docent.
Bij de beoordeling van het kwartetspel gebruikt de docent de volgende vragen:

  • Bestaat het spel uit de hierboven genoemde onderwerpen?
  • Heeft elk onderwerp 4 kaartjes.
  • Ziet het spel er verzorgd uit?
  • Komt de informatie overeen met de werkelijkheid?

Klaar?
Lever je kwartet in bij je docent.

Kwartet maken

Een kwartetspel is een creatieve manier om informatie te presenteren.

 

D-toets

Je sluit het thema Zintuigen af met het maken van een diagnostische toets.

Terugkijken

Intro

  • Lees de intro van dit thema nog eens door.
    Kun je nu goed verwoorden welke zintuigen de blinde kinderen gebruiken?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van dit thema nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 15 uur met dit thema bezig zou zijn. Klopt dat met het aantal lessen dat je over dit thema hebt gehad?
  • Inhoud
    Welke lesstof in dit thema was nieuw voor je en welke lesstof wist je al?
  • Eindopdracht
    Wat vond je van de eindopdracht? Vond je het leuk om het kwartet te maken? Was het gelijk ook weer een mooie opfrisser voor de stof?

Verderkijker

De Verderkijker biedt bij het thema passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes.

Schooltv
Op de website van Schooltv zijn veel verschillende video's te zien over het thema Zintuigen.
We hebben een aantal interessante video's voor je op een rijtje gezet.

  • Je lichaam bestaat uit een netwerk van zenuwen. Berichten worden van en naar de hersenen gestuurd.
    Video: Zenuwen
  • De hersenen verwerken de informatie die je zintuigen versturen.
    Het ene lichaamsdeel heeft meer zintuigcellen dan het andere.
    Meer hierover leer in deze video: Zintuigen
  • Je oog is een zintuig dat gebruik maakt van licht om een beeld door te geven aan de hersenen.
    Video: De ogen

Youtube
Op youtube staan talloze filmpjes die passen binnen dit thema. We zetten er een aantal op een rijtje:

  • Het arrangement Thema 4 Zintuigen - vmbo-kgt12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-17 17:03:10
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Het thema 'Zintuigen' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO.

    Fair Use
    In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor biologie voor vmbo-kgt1. Dit thema heet zintuigen en bevat 6 onderwerpen. Het eerste onderwerp is zenuwstelsel, hierbij leer je waar zintuigen in ons lichaam liggen en hoe ze werken. Ook leer je wat het verschil is tussen een prikkel en een impuls. Je weet hoe informatie van zintuig naar de hersenen gaat en weet het verschil tussen een bewuste en een onbewuste reactie en wat een reflex is. Het tweede onderwerp is voelen: de huid, hierbij leer je uit welke drie lagen de huid bestaat en je weet wat de vijf verschillende zintuigen uit je huid zijn en wat hun functie is en uit welke onderdelen de huid bestaat. Je kan ook de werking van de warmte- en koudezintuigen uitleggen. Het derde onderwerp is ogen bekeken, hierbij leer je wat de onderdelen van het oog zijn en wat hun functies zijn (oogspier, harde oogvlies, vaatvlies, netvlies, glasachtig lichaam, gele vlek, blinde vlek, oogzenuw, lens, lensbandje, iris, pupil, hoornvlies en straalvormig lichaam. Ook hoe je ogen worden beschermd door wenkbrauwen, oogleden en wimpers. Je kan aangeven waarvoor een oog traanvocht maakt en de begrippen accommoderen, bijziend en verziend uitleggen. Het vierde onderwerp is goed gehoor, hierbij leer je de onderdelen van het oor te benoemen en hoe geluid langs deze onderdelen gaat (oorschelp, gehoorgang, trommelvlies, evenwichtszin, gehoorzenuw, slakkenhuis, buis van Eustachius en trommelholte). Het vijfde onderwerp is reuk en proeven, hierbij leer je hoe je neus en tong zijn opgebouwd en werken. Weet je welke smaken je proeft (zoet, zuur, bitter, zout en emami). Je weet dat je al je zintuigen gebruikt bij het herkennen van voedsel en je kan de werking van het reukzintuig en smaakzintuig in je eigen woorden uitleggen. Het laatste onderwerp is zintuigen, hierbij kan je uitleggen dat waarnemen en reageren belangrijk zijn voor de voeding, verdediging en voortplanting.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    Biologische eenheid; Biologie; Instandhouding en ontwikkeling;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    15 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbare, biologie, de huid, het oog, kgt12, oren, prikkel en impuls, reukzintuig en smaakzintuig, stercollectie, zintuigen
  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Zintuigen

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.