In beide filmpjes zie je de wervelkolom.
De wervelkolom speelt een belangrijke rol bij het rechtop staan.
Bekijk de twee video's. Let goed op de beweeglijkheid van de wervelkolom.
In deze opdracht bekijk je hoe de wervelkolom in elkaar zit.
Wat kan ik straks?
De leerdoelen van de opdracht rechtop staan.
Na deze opdracht kun je:
de verschillende onderdelen bouw van de wervelkolom benoemen.
aangeven waardoor de wervelkolom kan bewegen.
Wat kan ik al?
In de eerste opdracht van dit thema, geraamte, heb je geleerd hoe het mensenlijk skelet in elkaar zit en uit welke botgroepen het bestaat. Daar is ook aandacht besteed aan de wervelkolom.
Wat weet je nog van de wervelkolom? We frissen je geheugen even op met deze korte oefening.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je hebt vast wel eens gehoord van een hernia.
Misschien ken je wel iemand die last heeft van een hernia.
In deze stap leer je wat een hernia is. Bekijk de video.
Opdracht
Een hernia is een uitstulping van een tussenwervelschijf. Daarmee wordt bedoeld dat een tussenwervelschijf gedeeltelijk tussen de wervels weg is geduwd.
Hierdoor drukt de uitstulping op een zenuw. Dit doet erg veel pijn.
Door de druk op de zenuw krijg je pijn in je been en je bil. Soms valt de zenuw zelfs helemaal uit en kan je je been niet meer goed bewegen. Ook heb je vaak een tintelend gevoel. Alsof je been slaapt. Hoesten, niezen en persen doet pijn.
De meeste hernia’s ontstaan tussen de onderste twee lendenwervels of tussen de laatste lendenwervel en het heiligbeen. Maar je kan bijvoorbeeld ook een nekhernia krijgen.
Een hernia kan ontstaan door verschillende oorzaken. Hieronder zie je een aantal oorzaken:
een plotselinge draaibeweging
vertillen
te weinig beweging
een aangeboren zwakke plek
slijtage/ouderdom.
De meeste hernia’s gaan vanzelf over. Vaak met behulp van fysiotherapie.
In sommige gevallen is de hernia zo ernstig of duurt hij zo lang, dat er toch geopereerd moet worden.
Wervelkolom
De wervelkolom is veerkrachtig en heeft een beschermende en vormgevende functie.
Tussenwervelschijven
Een kraakbeenkussentje, gevuld met vocht, gelegen tussen elke wervel en de volgende.
Wervellichaam
De buikzijde van de tussenwervelschijf.
Uitsteeksels
De rugzijde van de tussenwervelschijf.
Bekkengordel
De bekkengordel wordt gevormd door de heupbeenderen en het heiligbeen.
Ledematen
Benaming voor armen en benen.
Kalk
Kalk is een stevige stof die je in je botten vindt en voorkomt dat je botten te soepel zijn.
Lijmstof
Lijmstof is een soepele stof die je in je botten vindt en voorkomt dat je botten te broos zijn.
Zenuw
Een soort draad in het lichaam die de hersenen verbindt met spieren en organen. Via het ruggenmerg gaan de zenuwen naar de verschillende delen van je lichaam.
Kraakbeen
Kraakbeen is weefsel dat stevig is en toch ook buigzaam.
Ruggenmerg
Een koker met vloeistof die door je wervels loopt. Door deze buis lopen alle zenuwen van en naar je hersenen.
Eindopdracht A: Toets
Kies je voor eindopdracht A, dan sluit je deze opdracht af met het maken van een toets.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Als je kiest voor eindopdracht B, maak je een memoryspel over de wervelkolom.
Op het ene kaartje komt de afbeelding van een onderdeel van de wervelkolom, op het bijbehorende kaartje de naam én een korte uitleg over het desbetreffende onderdeel.
Het is belangrijk dat klasgenoten ook daadwerkelijk iets leren als ze het spel spelen.
Kies of je het memoryspel op de computer maakt, of dat je gaat knutselen/tekenen.
Zorg dat je alle materialen bij elkaar zoekt.
Maak een memoryspel dat bestaat uit minimaal 10 paren.
Klaar?
Laat een aantal klasgenoten je spel spelen. Pas waar nodig nog wat dingen aan. Ben je tevreden? Lever je spel dan in bij je docent.
Beoordeling
Je docent let bij de beoordeling op het volgende:
het spel ziet er overzichtelijk en verzorgd uit
de afbeeldingen, de naam en de uitleg zijn correct
Een spel is een creatieve manier om informatie te presenteren. Een deel van de lesstof verwerk je in een spel en door deze te spelen onthoud je de kennis beter. Er zijn veel verschillende soorten spellen waarin je informatie kunt verwerken. Denk bijvoorbeeld aan ganzenbord, memory, galgje, een kaartspel, een dominospel, enzovoorts.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Waren de video's duidelijk? Zo niet, zoek dan een video die jij wel passend vond voor deze opdracht.
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 1 à 1,5 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Heb je gekozen voor de toets of het memoryspel? Waarom heb je deze keuze gemaakt?
Het arrangement Rechtop staan vmbo-kgt12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 1 en 2. Dit is thema ’Blessures'. Het onderwerp van deze les is: Rechtop staan. Deze les bespreekt hoe je wervelkolom werkt (bouw, functie en onderdelen) en waardoor je de wervelkolom kan bewegen.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 1 en 2. Dit is thema ’Blessures'. Het onderwerp van deze les is: Rechtop staan. Deze les bespreekt hoe je wervelkolom werkt (bouw, functie en onderdelen) en waardoor je de wervelkolom kan bewegen.
In beide filmpjes zie je de wervelkolom.
De leerdoelen van de opdracht rechtop staan. 
Bestudeer in de Kennisbank biologie de informatie over de wervelkolom.
Bekijk nu onderstaande video en maak daarna de volgende vijf vragen.
Je hebt vast wel eens gehoord van een hernia.
Als je kiest voor eindopdracht B, maak je een memoryspel over de wervelkolom.
Intro
