Thema 1 Omgeving - vmbo-b12

Thema 1 Omgeving - vmbo-b12

Omgeving

Intro

Biologie betekent leer van het leven.
Biologen bestuderen levende wezens (organismen) en de omgeving waarin ze wonen.

In de volgende video ontdek je wat biologie is en wat je allemaal gaat leren bij het vak biologie.
Bespreek na het kijken met een klasgenoot wat je denkt te gaan leren bij het vak biologie.



In dit eerste thema leer je eerst wat biologen bedoelen met leven.

Wat kan ik al?

Bijna alles om je heen heeft te maken met biologie. Dat weet je vast nog wel van de basisschool.
Daarom begin je met een mindmap over biologie.

Dit heb je nodig:

  • pen en papier
  • een groot vel tekenpapier
  • stiften en potloden
  • eventueel tijdschriften, schaar en lijm

Dit ga je doen:

Werk in groepjes van 2 of 3 leerlingen samen.

Pak pen en papier en schrijf op waar jullie aan denken als je aan biologie denkt. Noteer minstens 30 dingen.
Weet je even niets meer? Kijk dan eens goed rond. Daar zijn mensen, dieren, planten, toiletten, water, lucht, land, geluiden, geuren, de kantine met eten en drinken, parken met bomen en vijvers, noem maar op. Al die onderwerpen hebben met biologie te maken.

Pak daarna het vel tekenpapier. Zet in het midden lekker groot het woord BIOLOGIE.

Om het woord biologie heen zet je alle woorden die volgens jullie bij biologie horen. Zet die woorden in groepen bij elkaar. En trek lijnen tussen de woorden die met elkaar te maken hebben.

Geef de groepen woorden en lijnen verschillende kleuren. Je mag er ook tekeningen bij maken of plaatjes uit tijdschriften bij plakken.

Zo rond je af:

Zet jullie namen en klas onderaan de mindmap.

Leg alle mindmaps naast elkaar, of hang ze op.

Bespreek klassikaal wat jullie zien.

  • Staan er in de ene mindmap heel andere woorden dan de andere?
  • Staan sommige woorden meestal op dezelfde manier bij elkaar? Of is het in elke mindmap heel anders aangepakt?
  • Wat viel jullie zelf op tijdens deze opdracht?

Voorbeeld van een woordweb:

Ter inspiratie zie je hieronder een voorbeeld van een mindmap.

mindmap

 

Wat kan ik straks?

In de tabel vind je de leerdoelen van dit thema.

Aan het einde van dit thema kan ik... Opdracht
  • negen levenskenmerken noemen.
  • in eigen woorden vertellen wat deze levenskenmerken inhouden.
  • aangeven wanneer iets dood, levend of levenloos is.
  • bij een levend wezen herkennen welke levenskenmerken aanwezig zijn.
 Levenskenmerken
  • de begrippen voedselketen en voedselweb beschrijven.
  • de begrippen producenten, consumenten en reducenten beschrijven.
  • aangeven welke rol producenten, consumenten en reducenten in een voedselketen spelen.
  • twee voorbeelden van reducenten noemen.
 Voedselweb en voedselketen
  • beschrijven wat gedrag, een prikkel en motivatie is.
  • uitleggen wat het gedrag van een dier te maken heeft met zijn uiterlijk en leefomgeving.
  • broedzorggedrag, territoriumgedrag, voortplantingsgedrag en trekgedrag herkennen.
  • twee manieren noemen waarop een gedragsonderzoeker de gegevens van een gedragsonderzoek kan noteren.
 Diergedrag

Wat ga ik doen?

In dit thema ga je aan de gang met drie opdrachten en de afsluiting.
In de tabel staat per onderdeel hoeveel lessen je ongeveer nodig hebt.

Activiteit Aantal lesuren Eindproduct
Inleiding 0,5  
Opdracht: Levenskenmerken 2 Toets
Opdracht: Voedselweb en -keten 2 Voedselweb maken
Opdracht: Diergedrag 4 à 5 Toets
Video-analyse
Afsluiting 3 Presentatie
Diagnostische toets 1  
Totaal aantal lesuren 12-13  

Opdrachten

Hieronder vind je de opdrachten die horen bij dit thema.
Maak je keuze.

Opdracht 1

Levenskenmerken
Opdracht 2

Voedselweb en voedselketen
Opdracht 3

Diergedrag

Afsluiting

Kennisbank: Omgeving

De theorie van dit thema vind je in de volgende onderdelen van de Kennisbank biologie:

Levenskenmerken

Voedselweb en voedselketen

Diergedrag

Voortplanting bij dieren

 

 

 

 

Eindopdracht

Als eindopdracht ga je een presentatie geven over een dier naar keuze.

Als eerste kies je een dier. Het mag een huisdier zijn, maar ook een dier uit je omgeving, een dier dat veel in je tuin voorkomt, een dier uit de dierentuin/kinderboerderij, een dier ...
Lees voordat je je keuze maakt eerst de punten hieronder door.

  • Maak in een (Google-)document een beschrijving van het dier. Noteer hoe het dier er uit ziet, waar het leeft en alle andere informatie die je weet.
  • Noteer de negen levenskenmerken van het dier. Geef van elke levenskenmerk een uitleg.
  • Noteer de positie van het dier in een voedselketen. Welk dier staat boven het dier? Welk dier eronder? Deze vraag is misschien lastig te beantwoorden als je een huisdier hebt gekozen. Maar probeer je dan voor te stellen waar dit dier zou leven in het wild.
  • Noteer of het dier een producent of een consument is. Leg je antwoord ook uit.
  • Maak een video van 5 minuten van het dier. Noteer daarna een voorbeeld van prikkel/gedrag en motivatie/gedrag. Bewaar je video voor je presentatie.
  • Noteer wat het gedrag van het dier te maken heeft met zijn leefomgeving.
  • Controleer of je in je document alle bovenstaande punten hebt opgeschreven.
  • Ga dan aan de slag met je presentatie. In je presentatie moet je de punten die je in je document hebt geschreven laten zien.
  • Lees eerst in de gereedschapskist hieronder de tips voor het maken van een presentatie.
  • Verwerk nu in je presentatie:
    1. De korte uitleg over je dier.
    2. De negen levenskenmerken met uitleg
    3. De voedselketen
    4. Is je dier een producent/consument? Waarom?
    5. De video van 5 minuten met prikkel/gedrag en motivatie/gedrag.
    6. Wat heeft het gedrag met de leefomgeving te maken?
  • Overleg met je docent wanneer je je presentatie geeft en hoe lang deze mag duren.

Beoordeling
Je docent let bij de beoordeling op het volgende:

  • Je hebt punt 1 t/m 6 laten zien in je presentatie.
  • Je presentatie is duidelijk en niet te lang.
  • Je bent goed verstaanbaar.
  • Kijk voor verdere beoordeling in de beoordelingstabel in de gereedschapskist.

Presentatie maken

Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.

 

D-toets

Je sluit het thema Omgeving af met het maken van een diagnostische toets.

Terugkijken

Het thema 'Omgeving' is afgerond.

Beantwoord daarna de volgende vragen. Bespreek je antwoorden daarna met een klasgenoot of met de docent.

  • Welke leerdoelen beheers je na dit thema?
  • Welke leerdoelen vind je lastig? Welke vragen heb je daar nog over? Noteer je vragen.
  • Welke opdracht uit het thema vond je het leukst? Leg uit waarom je die opdracht leuk vond.
  • Welke opdracht van het thema vond je het moeilijkst? Leg uit wat er moeilijk aan was.
  • Ben je tevreden over de samenwerking met klasgenoten? Leg uit waarom de samenwerking wel/niet goed liep.

Verderkijker

De Verderkijker biedt bij het thema passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes.

Hieronder staan video's die goed passen bij dit thema.

 

Leerlingen voor leerlingen

Video: Energiestroom in een voedselketen

SchoolTV

Op de website van SchoolTV zijn veel verschillende video's te vinden over het thema Omgeving.
We hebben een aantal interessante video's voor je op een rijtje gezet:

Youtube

Op youtube staan talloze filmpjes die passen binnen dit thema. We zetten er een aantal op een rijtje:

  • Een video van biologielessen.nl over de rol van producenten, consumenten en reducenten.
  • Uitleg over het verschil tussen een voedselketen en een voedselweb.
  • De levensverschijnselen.

 

  • Het arrangement Thema 1 Omgeving - vmbo-b12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-17 15:15:51
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Het thema 'Wat doe je bij biologie?' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO.

    Fair Use
    In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de stercollecties. Voor biologie voor vmbo-b12. Dit thema gaat over omgeving. Dit thema bestaat uit drie onderwerpen. Het eerste onderwerp is levenskenmerken, hierbij kan je levenskenmerken benoemen en aangeven wanneer iets leeft, levenloos of dood is. Het tweede onderwerp is voedselweb en voedselketen, hierbij leer je deze begrippen te beschrijven en leer je wat een producent, reducent en een consument is en welke rol ze vervullen in een voedselketen. Het laatste onderwerp is diergedrag, hierbij leer je wat het gedrag van een dier te maken heeft met zijn uiterlijk en leefomgeving.
    Leerniveau
    VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    Groei en ontwikkeling; Reproductie en evolutie; Dynamisch evenwicht; Biologie; Instandhouding en ontwikkeling; Reproductie;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    12 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, biologie, diergedrag, leerlijn, levenskenmerken, omgeving, stercollectie, vmbo-b12, voedselketen, voedselweb

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Omgeving

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van