Karel de Grote was de belangrijkste vorst van de vroege middeleeuwen.
Over Karel gingen al in zijn eigen tijd indrukwekkende verhalen rond.
Die verhalen werden na zijn dood alleen nog maar uitgebreid en aangedikt.
Hij werd er een heilige door, die tot de grootste vorsten uit de geschiedenis wordt gerekend.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je
in eigen woorden beschrijven wie Karel de Grote was.
uitleggen dat het christelijk geloof in de middeleeuwen een belangrijke rol speelde.
uitleggen dat in de tijd van Karel de Grote het leenstelsel een belangrijke rol speelde.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Het verhaal lezen van Karel ende Elegast. Daarna kun je een aantal vragen over het verhaal beantwoorden.
Stap 2
Je bekijkt de verschillende mogelijkheden in de Canonclip. Daarna kun je vragen over de clip beantwoorden.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippen
Hier vind je de begrippen die passen bij deze opdracht.
Eindopdracht
Je kunt een toets met antwoordmodel over Karel de Grote ontwikkelen voor je klasgenoten.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
-
Tijd
Voor deze opdracht heb je ruim 1,5 lesuur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Karel de Grote
Karel ende Elegast is één van de bekendste ridderverhalen uit onze geschiedenis. Het stamt uit ongeveer het jaar 1250. Het is onbekend wie het verhaal geschreven heeft.
Bekijk de video over Karel de Grote. Hoe zijn de verhalen over Karel de Grote ontstaan? Dat hoor je in de video. Bespreek het na het kijken met een klasgenoot.
Lees nu het verhaal van Karel ende Elegast in de oefening hieronder.
Beantwoord daarna de vragen.
Oefening: Karel ende Elegast
0%
Lees het verhaal van Karel ende Elegast.
Het was nacht en koning Karel de Grote lag te slapen. Opeens schoot hij wakker. Voor de derde keer was in zijn dromen een engel verschenen die tegen hem had gezegd: ‘Ga vannacht uit stelen.’ Drie keer dezelfde droom, dacht Karel. Nu moet ik wel gehoorzamen. Maar wat is de reden dat ik moet stelen? Ik ben rijk en weet niets van stelen. Maar hij verborg zijn gezicht achter een vizier en reed op zijn paard de donkere nacht in…
In het bos reed een zwarte ridder hem tegemoet. Een roofridder, dacht Karel. Hij daagde de ridder uit tot een tweegevecht. Dat liep bijna verkeerd af, want de ridder was sterk en listig. Toch wist Karel te winnen en hij vroeg de ridder naar zijn naam.
‘Mijn naam is Elegast,’ antwoordde de ridder. Die naam gaf Karel een schok. Ooit was Elegast een van zijn ridders geweest. Maar hij had slechte dingen gedaan en Karel had hem verbannen van het hof. ‘Ik was ridder van de koning, maar ben verraden,’ vertelde Elegast. ‘Mijn koning weet dat niet. Nu ben ik gedwongen ’s nachts te leven en te roven.’
Karel besloot zijn gezicht verborgen te houden. ‘Laten we samen gaan en uit wraak de koning bestelen,’ stelde hij voor. Maar Elegast werd woedend. ‘Nooit zal ik mijn koning kwaad doen!’ riep hij. Toen Karel dat hoorde glimlachte hij. ‘Goed, goed,’ zei hij. ‘Dan nemen we iemand anders. De buit verdelen we. Ik zal delen, dan mag jij kiezen…
Elegast vertelde dat hij van plan was naar het kasteel van Eggeric van Eggermonde te gaan. ‘Hij is degene die mij verraden heeft. Hij heeft mijn plaats bij de koning ingenomen.’
Bij de muur van het kasteel stond Karel te stuntelen en Elegast zei: ‘Laat mij alleen gaan.’ Hij klom over de muur en sloop naar het slaapvertrek van Eggeric. Tot zijn schrik merkte hij dat Eggeric wakker was. ‘Morgen ben ik de machtigste man van het rijk,’ hoorde Elegast hem tegen zijn vrouw zeggen. ‘Morgen als Karel hof houdt, ga ik hem vermoorden.’ Eggerics vrouw, Karels zus, protesteerde heftig, maar Eggeric sloeg haar in het gezicht. Bloed druppelde neer op een handschoen die daar lag.
Elegast hield zich stil. Toen Eggeric en zijn vrouw sliepen, stal hij diens zwaard en zadel, nam de handschoen mee en keerde terug naar Karel. Hij vertelde wat hij gehoord had en liet hem de bebloede handschoen zien. Toen wist Karel waarom god hem die nacht uit stelen had gestuurd. ‘Ik moet mijn koning waarschuwen,’ zei Elegast. ‘Maar hij zal niet naar mij willen luisteren.’ ‘Laat mij gaan,’ stelde Karel voor. En zo gingen zij uit elkaar. Karel ging terug naar zijn kasteel Ingelheim en kroop weer in zijn bed.
De volgende dag kwamen de ridders naar het hof en Eggeric was er ook bij. Karel liet hem gevangennemen. ‘Ik weet dat je van plan was mij te doden,’ zei hij. Toen gaf hij opdracht om Elegast te zoeken en hem naar het hof te brengen. ‘Ik veroordeel jullie tot een tweegevecht op leven en dood,’ besliste Karel. ‘Dan zullen wij weten wie gelijk had.’
En zo gebeurde het. Het werd een fel gevecht en Elegast won. Koning Karel nam hem terug als ridder. Hij gaf hem Eggerics kasteel en land en diens vrouw.
Zo keerde god alles ten goede.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bekijk de Canonclip over Karel de Grote.
In de clip vind je verschillende informatie over Karel de Grote.
Neem eens rustig een kijkje. Beantwoord daarna de vragen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Leenstelsel – feodale stelsel
Karel deelde zijn rijk op in delen, die edelen en bisschoppen namens hem bestuurden. Het feodalisme of leenstelsel ontstond vanaf de negende eeuw, was een politiek stelsel en manifesteerde zich op continentaal, Europees niveau.
Leenheren
Die bestuurders kregen het gebied in leen van de keizer: de keizer was de leenheer en de bestuurders waren leenmannen of vazallen.
Leenmannen / vazallen
De leenmannen kregen een gebied in leen van hun leenheer.
Drie standen
In de tijd van monniken en ridders ontwikkelden zich drie maatschappelijke standen: de geestelijkheid, de adel en de boeren.
Geestelijkheid, eerste stand
Geestelijken traden ook op als bestuurders en kregen grote invloed op het dagelijks leven van de mensen.
Adel, tweede stand
De adel (de heren, de leenmannen) ontwikkelde zich tot een erfelijke stand.
Boeren, derde stand
Boeren (de werkers op het land), bezetten de derde stand.
Eindopdracht: Toets ontwikkelen
Als eindopdracht van deze opdracht ga je een toets ontwikkelen.
Je maakt een toets van minimaal 8 vragen over Karel de Grote.
Bij de toets maak je ook een antwoordmodel.
De toets laat je maken door minimaal 2 klasgenoten.
De toets bevat de volgende punten:
Minimaal 1 vraag over het leenstelsel van Karel de Grote.
Minimaal 1 vraag over de vijanden van Karel de Grote.
Minimaal 1 vraag over de invloed van het geloof op Karel de Grote.
Minimaal 1 vraag over zijn heldenstatus.
Gebruik verschillende bronnen voor je vragen.
Je kunt de opdrachten binnen dit thema gebruiken, maar ook de Canonclip of het internet.
Beoordeling
Je krijgt een goede beoordeling als:
Je vragenlijst minimaal 8 vragen bevat.
Er een antwoordmodel is.
De vragen en antwoorden correct zijn.
De vragen door minimaal 2 klasgenoten zijn ingevuld.
Het geheel er netjes en verzorgd uit ziet.
Klaar?
Lever je toets, je antwoordmodel en minimaal twee ingevulde toetsen in bij je docent.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Vond je het leuk om de tekst uit het oud-Nederlands te vertalen? Was het samen gelukt of moesten jullie het opzoeken op internet?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Weet je wie Karel de Grote was?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 1,5 uur met de opdracht bezig zou zijn. Heb je de stappen en de toets in die tijd afgekregen?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht?
Vond je het lastig om een toets voor klasgenoten te maken? Heb je zelf ook toetsvragen van klasgenoten beantwoord?
Het arrangement Karel ende Elegast - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo, leerjaar 1. Dit is tijdvak 3 met het onderwerp Karel ende Elegast. Karel de Grote was de belangrijkste vorst van de vroege middeleeuwen. Over Karel gingen al in zijn eigen tijd indrukwekkende verhalen rond. Die verhalen werden na zijn dood alleen nog maar uitgebreid en aangedikt. Hij werd er een heilige door, die tot de grootste vorsten uit de geschiedenis wordt gerekend. Het materiaal bespreekt wie Karel de Grote was. Het christelijke geloof in de Middeleeuwen komt aan bod en het leenstelsel wordt beschreven. Begrippen die bij dit les horen zijn: leenstelsel - feodale stelsel, leenheren, leenmannen/vazallen, drie standen, geestelijkheid - eerste stand, adel - tweede stand en boeren - derde stand.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Verspreiding van het christendom in Europa;
De tijd van monniken en ridders (500 - 1000);
Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
1 uur en 30 minuten
Trefwoorden
derde stand - boeren, eerste stand - geestelijken, geschiedenis, hv123, karel de grote, karel ende elegast, leenstelsel, stercollectie, tweede stand - adel
Karel ende Elegast - hv123
nl
VO-content
2023-08-21 16:45:38
Dit les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo, leerjaar 1. Dit is tijdvak 3 met het onderwerp Karel ende Elegast. Karel de Grote was de belangrijkste vorst van de vroege middeleeuwen. Over Karel gingen al in zijn eigen tijd indrukwekkende verhalen rond. Die verhalen werden na zijn dood alleen nog maar uitgebreid en aangedikt. Hij werd er een heilige door, die tot de grootste vorsten uit de geschiedenis wordt gerekend. Het materiaal bespreekt wie Karel de Grote was. Het christelijke geloof in de Middeleeuwen komt aan bod en het leenstelsel wordt beschreven. Begrippen die bij dit les horen zijn: leenstelsel - feodale stelsel, leenheren, leenmannen/vazallen, drie standen, geestelijkheid - eerste stand, adel - tweede stand en boeren - derde stand.
derde stand - boeren, eerste stand - geestelijken, geschiedenis, hv123, karel de grote, karel ende elegast, leenstelsel, stercollectie, tweede stand - adel
Karel de Grote was de belangrijkste vorst van de vroege middeleeuwen.
Aan het eind van deze opdracht kun je
Benodigdheden
Karel ende Elegast is één van de bekendste ridderverhalen uit onze geschiedenis. Het stamt uit ongeveer het jaar 1250. Het is onbekend wie het verhaal geschreven heeft.
Als eindopdracht van deze opdracht ga je een toets ontwikkelen.
Intro
