Het eerste schrift - hv123

Het eerste schrift - hv123

Het eerste schrift

Intro

Het spijkerschrift, Egyptische hiërogliefen, Chinese karakters... mensen hebben vroeger allerlei manieren bedacht om belangrijke gegevens vast te leggen in steen, klei of op papier.

Dankzij die slimme uitvindingen kunnen ook wij onze ingewikkelde samenleving op gang houden. Alleen hier en daar in verborgen oerwouden leven nog mensen die het zonder schrift kunnen stellen.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kun je

  • uitleggen hoe verschillende schriftsoorten zijn ontstaan.
  • uitleggen hoe het schrift zich kon ontwikkelen tot een alfabetsysteem.
  • zelf iets schrijven in zo'n uitgestorven taal.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag

Stap

Activiteit

Stap 1

Je leest de kennisbank over het eerste schrift en leest informatie op de website van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.

Stap 2

Je bestudeert de taal van de farao's en kunt hier vragen over beantwoorden.

Stap 3

Je volgt de ontwikkeling van logogram naar alfabet en kunt de gevonden informatie toepassen in een oefening.

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Begrippenlijst

Hier vind je de begrippenlijst en de kennisbank die horen bij deze opdracht.

Eindopdracht A

Als je kiest voor eindopdracht A schrijf je een tekst in spijkerschrift.

Eindopdracht B

Als je kiest voor eindopdracht B schrijf je een tekst in hiërogliefen.

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.


Benodigdheden

  • Een computer met internet
  • Klei en een stokje of papier en tekenmaterialen.

Tijd

Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.

 

Aan de slag

Stap 1: Spijkerschrift op klei

Het oudste schrift werd ontwikkeld in het Midden-Oosten, en werd eeuwenlang gebruikt en aangepast aan allerlei talen.
We noem het: spijkerschrift.

Lees eerst in de Kennisbank van het onderdeel De eerste stedelijke gemeenschappen – Het schrift.

Het eerste schrift

Bekijk ook een voorbeeld van een kleitablet met spijkerschrift uit het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.

Stap 2: De taal van de farao's

De oude Egyptenaren beschreven hun graven, tempels en paleizen met prachtige tekens: hiërogliefen. Net als het spijkerschrift, werden ook de hiërogliefen pas in de loop van de negentiende eeuw ontcijferd door de inspanningen van vele geleerden. Tegenwoordig kunnen specialisten alle brieven, gebeden en verhalen uit die oude tijd lezen en vertalen.

Lees nu de informatie op de website van het Museum van Oudheden in Leiden, waar tal van oud-Egyptische vondsten bewaard worden.

Kijk ook op deze pagina van Historiek, over de Steen van Rosetta.

Beantwoord daarna de vier vragen.

Stap 3: Van logogram tot alfabet

Ook in andere landen ontwikkelden hoogontwikkelde volken een eigen schrift, bestaande uit honderden, soms zelfs duizenden verschillende tekens. Maar pas na vele eeuwen schrijven bedachten slimme mensen het alfabet: 26 tekens waarmee je alle woorden kunt schrijven die je maar wilt. Dat was een enorme vooruitgang!

Ga naar wikipedia.org/wik/Schrift en scan de informatie. Gebruik deze site en eventueel nog andere sites om de antwoorden op de volgende vragen te vinden.

Afronding

Begrippenlijst

Het eerste schrift

Einde Prehistorie
De ontwikkeling van het schrift betekende het einde van de prehistorie. Het jaartal voor het begin van de historie is: 3000 v.Chr.

Begin Historie
De ontwikkeling van het schrift betekende het begin van de historie. Het jaartal voor het begin van de historie is: 3000 v.Chr.

Schrift – kleitabletten
In het Nabije Oosten is het schrift ontwikkeld. Bewaard bleven o.m. teksten op kleitabletten.

Vruchtbare Sikkel: Mesopotamië.
Gebied in het Midden-Oosten waar de eerste steden zijn ontstaan en het eerste schrift is ontwikkeld.

Eindopdracht A: Spijkerschrift

Ga nu aan de slag om je klasgenoten te testen! Kies zelf wat je doet:

Je gaat een geheime boodschap schrijven voor je klasgenoten.

Als je kiest voor eindopdracht A, schrijf je deze boodschap in spijkerschrift.


Je gaat een kleitablet maken met jouw geheime boodschap: gebruik daarvoor deze website over spijkerschrift.

Je boodschap bevat minimaal 10 woorden.

Wissel met je klasgenoten de geheime boodschappen uit en ontcijfer elkaars boodschappen!

Klaar?
Laat het eindproduct beoordelen door je docent.

Beoordeling
Je krijgt een goede beoordeling voor de opdracht als:

  • je boodschap is geschreven met behulp van een oud alfabet.
  • je je boodschap hebt laten ontcijferen door een medeleerling.
  • je deze boodschap vorm geeft zoals de Mesopotamiërs dat deden, in klei, en zo inlevert bij je docent.

 

Eindopdracht B: Hiërogliefen

Ga nu aan de slag om je klasgenoten te testen!

Je gaat een geheime boodschap schrijven voor je klasgenoten.

Als je kiest voor eindopdracht B, schrijf je deze boodschap in hiërogliefen.

Je gaat een stuk ‘papyrus’ maken met daarop jouw geheime boodschap in hiërogliefen. Gebruik nogmaals de website van het Museum van Oudheden.

Je boodschap bevat minimaal 10 woorden.


TIP: je kunt een stuk papier ‘oud’ maken door het in oude thee te drenken en daarna te drogen.

Wissel met je klasgenoten de geheime boodschappen uit en ontcijfer elkaars boodschappen!

Klaar?
Laat het eindproduct beoordelen door je docent.

Beoordeling
Je krijgt een goede beoordeling voor de opdracht als:

  • je boodschap is geschreven met behulp van een oud alfabet.
  • je je boodschap hebt laten ontcijferen door een medeleerling.
  • je deze boodschap vorm geeft zoals de Egyptenaren dat deden op papier, en zo inlevert bij je docent.

 

Terugkijken

Intro

  • Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
    Vond je het lastig om de juiste naam van het schrift te vinden?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je alle soorten bronnen benoemen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
    Voldoe je aan alle eisen?
  • Inhoud
    Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
    Schrijf op wat nieuw voor je was.
  • Eindopdracht
    Lukte het om de boodschap te schrijven, en, nog belangrijker, kon je klasgenoot de boodschap ook ontcijferen?

  • Het arrangement Het eerste schrift - hv123 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2024-06-12 12:44:49
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo voor leerjaar 1. Dit is tijdvak 1 met het onderwerp Het eerste schrift. Het materiaal bespreekt het spijkerschrift en/of logogrammen (soort afbeeldingen) wat later veranderde in tekens (symbolen) die horen bij een klank. Het eerste schrift werd uitgevonden in de Vruchtbare Sikkel: Mesopotamië. Het schrift bestond eerst uit logogrammen, daarna uit spijkerschrift en dat veranderde langzaam in het alfabet zoals wij het nu kennen. Er werd geschreven op kleitabletten, daarna op papyrus en later op papier. De uitvinding van het schrift betekende het einde van de prehistorie en het begin van de historie.
    Leerniveau
    VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 3; VWO 3; HAVO 2;
    Leerinhoud en doelen
    Levenswijze van jagers en verzamelaars; Geschreven bronnen ontbreken; De tijd van jagers en boeren (tot 3000 v C); Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur en 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, einde prehistorie, geschiedenis, het eerste schrift, hiërogliefen, hv123, kleitabletten, logogrammen - spijkerschrift, stercollectie, vruchtbare sikkel: mesopotamië
  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van